کمک به شناسایی ارتباط بین سود خالص و گردش وجوه نقد مربوط
فراهم کردن اطلاعات مربوط به گردش واقعی وجوه نقد
فراهم کردن اطلاعات راجع به کیفیت سود
بهبود قابلیت مقایسه اطلاعات منعکس در گزارشهای مالی
کمک به ارزیابی عملکرد واحد انتفاعی به گونهای متفاوت
بنابراین با تهیه صورت جریان وجوه نقد، وضعیت گذشته ورود و خروج وجه نقد افشا میگردد و از این طریق می‌توان از ارتباط بین سود خالص و گردش وجوه نقد مربوط آگاه شد و راجع به کیفیت سودآوری و نیز عملکرد واحد انتفاعی ارزیابیهای متفاوتی به عمل آورد. یکی دیگر از سودمندیهای صورت جریان وجوه نقد، کمک مستقیم به ارزیابی دورنمای آتی گردش وجوه نقد و به عبارت دیگر پیش‌بینی نقدینگی آینده واحد انتفاعی است. به طوری که مدیران مالی، ضمن آگاهی از وضعیت چگونگی ورود و خروج نقد گذشته، توان واحد انتفاعی را در ایجاد جریان مساعد وجوه نقد در آینده ارزیابی می‌نمایند (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۸۲).
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
۲-۱-۷-۱ هدف صورت جریان وجوه نقد
هدف اصلی صورت جریان وجه نقد فراهم کردن اطلاعاتی پیرامون دریافتها و پرداختهای نقدی شرکت در طی دوره حسابداری میباشد. علاوه بر این فراهم کردن اطلاعات در مورد بازده سرمایهگذاریها و سود پرداختی بابت تأمین مالی، مالیات بر درآمد و نیز فعالیتهای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی شرکت در طی دوره نیز اهداف دیگر آن است (اعتمادی و چالاکی، ۱۳۸۲، ۶۱).
اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می‌تواند در قضاوت نسبت به مبلغ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان‌های وجوه نقد آتی به استفاده کنندگان صورتهای مالی کمک کند. اطلاعات مزبور، بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان آن جهت ایجاد وجه نقد و در نتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است. علاوه بر این، تحلیل‌گران و دیگر استفاده کنندگان اطلاعات مالی، اغلب به طور رسمی یا غیررسمی مدلهایی را برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریان‌های نقدی آتی واحدهای تجاری به کار میبرند. اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می‌تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابیهای گذشته مفید واقع شود و رابطه بین فعالیتهای واحد تجاری و دریافت و پرداختهای آن را نشان دهد (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۶، ۴۳).
از آنجا که صورت جریان وجوه نقد تحت تأثیر برخوردهای متفاوت حسابداری در خصوص معاملات و رویدادهای یکسان در سطح واحدهای تجاری مختلف نیست، ارائه آن قابلیت مقایسه جنبه عملیاتی عملکرد مالی واحدهای تجاری مختلف را افزایش میدهد (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۶، ۴۴).
استفاده کنندگان صورتهای مالی نیازمند اطلاعاتی در خصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند. این نیاز صرفنظر از ماهیت فعالیتهای واحد تجاری و تلقی یا عدم تلقی وجه نقد به عنوان محصول واحد تجاری وجود دارد، چرا که علیرغم تفاوت این واحدها از لحاظ فعالیتهای اصلی درآمدزا، نیاز آنها به وجه نقد عمدتاً از دلایل مشابهی ناشی می‌شود. به عبارت دیگر واحدهای تجاری جهت هدایت عملیات، تسویه تعهدات و پرداخت سود سهام تماماً به وجوه نقد نیاز دارند.
۲-۱-۷-۲ جنبه‌های نقدینگی
درک و تحلیل جامع جریان‌های نقدی منوط به تبیین مفهوم نقدینگی است، به همین منظور نقدینگی به عنوان توان دسترسی سازمان به وجوه نقد در مواقع نیاز تعریف می‌شود. تجزیه و تحلیل دقیق وضعیت نقدینگی شرکت توسط مدیران به آنها این امکان را میدهد که برای مقابله با حوادث و وقایع پیش‌بینی نشده اقدامات و تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند. دو جنبه از نقدینگی که همواره باید مورد توجه قرار گیرد شامل نقدینگی برنامه ریزی شده به صورت پیش‌بینی و برنامه ریزی برای تأمین وجوه نقد مورد نیاز از طریق کاهش داراییها یا افزایش بدهیهای جاری تعریف می‌شود. نقدینگی پشتوانه نیز، بیانگر توان واحد انتفاعی برای مقابله با نیازهای غیرمنتظره وجوه نقد است. نیازهای غیرمنتظره وجه نقد ناشی از دلایل مختلف است ولی مفهوم آن یعنی خالص وجه نقدی که علاوه بر پیشبینیهای اولیه از واحد انتفاعی خارج می‌شود (مرادزاده فرد و بختیاری، ۱۳۸۸، ۵۴).
۲-۱-۸ بررسی میزان سودمندی صورت جریان وجوه نقد
با وجود اینکه از نظر طبقهبندی و نبود رابطه متقابل بین صورتهای مالی مسألههایی مطرح است، تردیدی نیست که صورت جریان‌های نقدی می‌تواند بسیار سودمند واقع شود. این یکی از نمونههای ظریف و بسیار منحصر به فرد از تحقیقاتی است که «این گرام ولی»[۲۰] انجام دادند و آنها به صورت همزمان بر روی صورت جریان‌های نقدی و صورت سود و زیان تحقیق کردند. آنها مشاهده کردند که با گذشت زمان شرکتهای رو به رشد دارای سود «بیشتر» و جریان‌های نقدی «کمتر» بودند. این بدان سبب است که شرکتهای در حال رشد دارای مقدار بیشتری موجودی کالا و حسابهای دریافتنی هستند، زیرا مسیر رشد و توسعه را میپیمایند.
موجودی کالا و حسابهای دریافتنی تا حدی به وسیله افزایش در حسابهای پرداختنی خنثی خواهد شد، ولی خالص اثر رشد سرمایه در گردش این خواهد بود که در هر سال تغییر در سود به بیش از تغییر در جریان‌های نقدی عملیاتی خواهد رسید. علاوه بر این در حالی که یک شرکت رشد و توسعه پیدا می‌کند، خالص سرمایه‌گذاری و ایجاد جریان‌های خروجی در قالب داراییهای ثابت خریداری شده و جریان‌های نقدی ورودی ناشی از تأمین مالی (با انتشار اوراق قرضه و سهام) شناور خواهند بود و احتمال زیادی وجود دارد که سود تقسیمی کاهش یابد (پارسائیان، ۱۳۸۵، ۱۸۳).
در مورد شرکتی که در حالت انقباض است. این رابطه تا حد زیادی مسیر معکوس خواهد پیمود: فروش و سود کاهش مییابند ولی با کاهش یافتن حسابهای دریافتنی و موجودی کالا جریان‌های نقدی عملیاتی افزایش مییابند. گذشته از این، جریان‌های نقدی خروجی مربوط به سرمایهگذاریها کاهش خواهند یافت. به همین شیوه از دیدگاه تأمین مالی با افزایش سهام خزانه بازپرداخت بدهیها یا تسویه آنها و نیز افزایش سود تقسیمی نقدی جریان‌های نقدی خروجی افزایش خواهند یافت.
۲-۱-۸-۱ پیچیدگیهای جریان نقدی
در حالی که هنگام تهیه صورت جریان وجوه نقد نمیتوان همانند محاسبه سود سیستم، محاسباتی را دستاویز خود قرار داد، ولی در مورد تهیه این صورتحساب هم مسائلی مطرح شده است. سنیدر (۲۰۰۲) بیان می‌کند از آنجا که تصور بر این است جریان نقدی حاصل از عملیات مهمترین بخش صورت جریان وجوه نقد را تشکیل میدهد، بیشتر توجه معطوف افزایش جریانات نقدی حاصل از عملیات می‌شود، در حالی که در همین زمان جریانات نقدی ورودی حاصل از سرمایه‌گذاری کاهش یا جریانات نقدی خروجی حاصل از سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد. اثر کلی این رویدادهای مالی بر پول نقد تغییر نمیکند، ولی تردیدی نیست که استفاده کنندگان از صورتهای مالی این پدیده را به فال نیک میگیرند یعنی از زاویه خوشبینانه به آن نگاه میکنند (پارسائیان، ۱۳۸۵، ۱۸۴).
۲-۱-۸-۲ تحلیل اجزای صورت جریان وجوه نقد
با توجه به تورم موجود در کشور و علم به این نکته که اقلام ترازنامه و صورت سود و زیان ایستا هستند و در ایران نیز صورتهای مبتنی بر ارزشهای جاری تهیه نمیگردد به نظر میرسد که در مقایسه اتکای بیش از حد به نسبتهایی که با توجه به اطلاعات تاریخی این صورتهای مالی تهیه می‌شود، اطلاعات صورت جریان وجوه نقد به مراتب قابل اتکاتر از اطلاعات ترازنامه یا صورت سود و زیان است. صورت جریان وجوه نقد حتی می‌تواند تغییرات در سایر صورتهای مالی را گزارش نماید و نیرنگهای دفترداری را با تأکید بر آنچه سهامداران واقعی به آن اهمیت می‌دهند بزداید. از نقطه نظر تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، صورت جریان وجوه نقد برای کامل شدن تجزیه و تحلیل نسبتها بسیار با اهمیت است (خوش طینت و قسوری، ۱۳۸۴، ۴۶).
هر کدام از طبقههای جریان نقدی حامل پیامی هستند، این طبقهها وقتی کنار یکدیگر بررسی میشوند نوعی همافزایی اطلاعاتی را تشکیل می‌دهند که بر اساس آن می‌توان توانایی مالی شرکت را سنجید. همافزایی اطلاعاتی از ترکیب جریان‌های نقدی به همراه سایر اطلاعات، علاوه بر سهل و در دسترس بودن آن، راهنمای بسیار مفید و مهمی در ارزیابی میزان سلامت مالی شرکت‌ها به حساب میآید (مرادزاده فرد و بختیاری، ۱۳۸۸، ۶۰).
بر اساس استاندارد حسابداری ایران، تنها صورت مالی مبتنی بر مبنای نقد حسابداری، صورت جریان وجوه نقد میباشد. در واقع این صورتحساب نگاهی دقیقتر به تواناییهای بنگاه اقتصادی علاوه بر کسب ایجاد نقدینگی، قدرت وصول مطالبات و توانایی پرداخت بدهیها و انعطافپذیری مالی را نمایان میسازد و در صورت جریان وجوه نقد انتظار میرود که سوالات ذیل پاسخ داده شود: (مزده و قاسمی، ۱۳۸۷، ۲۳)
وجوه نقد طی دوره مالی از کجا تأمین شده است؟
وجوه نقد واحد تجاری در طی دوره مالی در کجا به مصرف رسیده است؟
چه مبلغی از وجوه نقد توسط واحد تجاری ایجاد شده است؟
آیا تعهدات مالی کوتاه مدت نظیر پرداخت بهره با جریان‌های نقدی حاصل از عملیات پوشش داده شده‌اند؟
آیا رشد سرمایه‌گذاری نقدی از طریق جریان‌های نقدی داخلی تأمین مالی شده است یا اینکه به تأمین مالی خارجی متکی بوده است؟
آیا پرداخت سود سهام از جریان‌های نقدی داخلی بوده یا به تأمین مالی خارجی متکی بوده است؟
آیا جریان نقد آزاد، بعد از انجام سرمایهگذاریها وجود داشته است؟
وضعیت دریافت و پرداخت اصل و سود تسهیلات مالی دریافتی چگونه ارزیابی می‌شود؟
۲-۱-۹ اهمیت و ارزش جریانات نقدی
جریانات نقدی در یک واحد تجاری از اساسی‌ترین رویدادهایی است که اندازه‌گیری‌های حسابداری بر اساس آنها انجام میپذیرد و چنین تصور می‌شود که بستانکاران و سرمایه‌گذاران نیز تصمیماتشان را بر همین اساس اتخاذ مینماید. وجوه نقد از این نظر دارای اهمیت است که نشان دهنده قدرت خرید عمومی است و مبادلات اقتصادی به سهولت می‌تواند به سازمانها و یا اشخاص مختلف جهت رفع نیازهای خاصشان در تحصیل کالا و خدمات به کار رود (اعتمادی و چالاکی، ۱۳۸۲، ۶۷).
بیشتر اندازه‌گیری‌های حسابداری بر اساس جریان نقدی گذشته، حال و یا مورد انتظار آتی، صورت میپذیرد. درآمدها معمولاً بر حسب خالص وجوه نقد مورد انتظار حاصل از فروش کالاها و خدمات و هزینهها نیز معمولاً برحسب وجوه نقد پرداخت و یا وجوه نقد مورد انتظار پرداختی برای کالاها و خدمات مورد استفاده اندازه‌گیری میشوند. اقلام تعهدی معرف مبالغ تخصیص داده شده به دوره جاری از بابت دریافتها و پرداختهای آتی مورد انتظار برای خدمات است و اقلام انتقالی به دوره‌های آتی مبین مبالغ تخصیص داده شده به دوره‌های جاری و آتی از بابت دریافتیها و پرداختیهای گذشته برای کالاها و خدمات میباشد.
اندازه‌گیری تئوریک داراییها و بدهیها و سود به میزان زیادی بر اساس جریان‌های وجوه نقد واقعی و مورد انتظار صورت میپذیرد. ارزش فعلی یک دارایی عموماً معادل دریافتهای خالص مورد انتظار تنزیل شده است که از آن دارایی ایجاد میگردد، همچنین اندازه‌گیری بدهیها بر اساس مبالغ تنزیل شده پرداختیهای مورد انتظار آتی میباشد. یکی از تعاریف ارائه شده سود عبارت است از مازاد خالص سود سهام نقدی مورد انتظار تنزیل شده که در پایان دوره اندازه‌گیری می‌شود نسبت به همان انتظارات در ابتدای دوره بعلاوه پرداختهای سود سهام واقعی (اعتمادی و چالاکی، ۱۳۸۲، ۶۸).
اطلاعات تاریخی صورت جریان وجوه نقد همانند جریانات وجوه نقد بودجه شده، اطلاعات مرتبطی را به تنهایی و یا به عنوان مکمل گزارشات مرسوم مالی برای سرمایه‌گذاران و بستانکاران به منظور ارزیابی شرکت و پیش‌بینی سودهای پرداختی مورد انتظار فراهم مینماید.
جنتری و دیگران[۲۱] (۲۰۰۲) بیان کردند که در فهم و چگونگی عملکرد مالی، اجزای جریان‌های نقدی ابزار اصلی درخور اهمیت بسیاری هستند. در همین راستا پروفسور لی به طور صریح گفته است که جریان‌های نقدی نتیجه نهایی فعالیت واحد تجاری است و نه سود. سود یک مفهوم مجازی است، در حالی که وجه نقد یک منبع فیزیکی، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت بهبود نحوه ارائه صورتهای مالی به طور عام و بهبود نحوه ارائه صورت جریان وجوه نقد به طور خاص، می‌تواند بر ارزیابیها و قضاوتهای سرمایه‌گذاران تأثیر داشته باشد. ریدروهیلی[۲۲] (۲۰۰۳) بیان میکنند در هر سازمانی، درآمد مهم است، سود مهمتر است ولی وجوه نقد به عنوان یک عامل حیاتی و مشابه خون جاری در رگهای سازمان مهمترین است. علاوه بر این، اطلاعات تاریخی مربوط به جریان‌های وجوه نقد خود مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است (مرادزاده فرد و بختیاری، ۱۳۸۸، ۵۵).
کیسی و بارتزاک[۲۳] (۱۹۸۵) معتقدند هر چه مبلغ جریان‌های نقدی حاصل از عملیات بیشتر باشد به سبب توانایی و قابلیت انعطاف بالاتر شرکت، در مقابله با شرایط نامساعد موفق تر می‌شود. از سویی جنتری و دیگران (۱۹۹۰) معتقدند دوره گردش وجه نقد به عنوان یک شاخص نقدینگی قوی به طور غیرمستقیم با ارزش شرکت افزایش می‌یابد.
۲-۱-۹-۱ اهمیت جریانات نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی
اگر یک شرکت بخواهد در عرصه تجارت باقی بماند، خالص جریان‌های نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی آن در بلندمدت باید مثبت باشد، شرکتی که جریان‌های نقدی ناشی از عملیاتش منفی باشد قادر نخواهد بود همیشه از سایر منابع، وجه نقد لازم را تأمین کند. در حقیقت توان شرکت در تأمین وجه نقد از طریق فعالیتهای سرمایه‌گذاری یا مالی تا حد زیادی به توانایی او در تأمین وجه نقد از محل عملیات عادی شرکت بستگی دارد. اعتباردهندگان و سهامداران حاضر نیستند در شرکتی سرمایه‌گذاری کنند که از فعالیتهای عملیاتی‌اش وجه نقد کافی فراهم نمی‌شود و در مورد پرداخت سود سهام، بهره و بدهی‌هایش در سررسید اطمینان وجود ندارد (اعتمادی و چالاکی، ۱۳۸۲، ۶۹).
۲-۱-۱۰ نوسانات جریان نقدی
جریان‌های نقدی در یک شرکت از اساسی‌ترین رویدادهایی است که اندازه‌گیری‌های حسابداری بر اساس آنها انجام میپذیرد و چنین تصور می‌شود که بستانکاران و سرمایه‌گذاران نیز تصمیماتشان را بر همین اساس اتخاذ میکنند.
نوسانات بالای جریان نقدی منجر به کمبود وجه نقد برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های سودآور می‌شود. به عبارتی نوسانات زیاد جریان نقدی منجر به یک الگوی سرمایه‌گذاری کمتر می‌شود که ارزش شرکت را کاهش میدهد. همچنین نوسانات زیاد جریان نقدی منجر به تشدید عدم تقارن اطلاعاتی نیز می‌شود.
عدم تقارن اطلاعاتی هزینه‌های کسب اطلاعات را برای سرمایه‌گذاران بالا می‌برد و در نتیجه ارزش شرکت را کاهش میدهد. زیرا افراد خارج از سازمان به اطلاعات شفاف برای محاسبه ارزش شرکت نیاز دارند. به عبارتی دیگر آنها شرکت را کمتر ارزشگذاری میکنند. شواهد تجربی در دسترس می‌تواند نوسانات جریان نقدی را به فرصت‌های سرمایه‌گذاری و عدم تقارن اطلاعاتی ربط دهد (نیکوس و دیگران[۲۴]، ۲۰۰۸، ۳).
مینتون، شرند و والتر[۲۵] (۲۰۰۲) به این نتیجه رسیدند زمانی که نوسانات جریان نقدی بالا است، سرمایه‌گذاران به جای به کارگیری چنین نوساناتی در پیش‌بینی قیمت سهام، آنها شرکت را کمتر ارزشگذاری میکنند.
گزی[۲۶]، مینتون و شرند (۱۹۹۷) همانند شرند و مینتون (۱۹۹۹) به این نتیجه رسیدند که نوسانات بالای جریان نقدی با سرمایه‌گذاری کمتر در ارتباط میباشد. هر چند در حالی که کارتر، روجر و سیم کینز[۲۷] (۲۰۰۵) همانند آلایانز و وستون[۲۸] (۲۰۰۱) به این نتیجه رسیدند که کاهش نوسانات جریان نقدی ارزش شرکت را افزایش میدهد.
توانایی شرکت در دستیابی به وجه نقد، معیار مهمی برای تصمیم‌گیری و قضاوت درباره آن شرکت است. سرمایه‌گذاران برای قضاوت درباره جریان نقدی آتی مشخصاً به تأثیر رویدادها و پروژه‌های سرمایه‌گذاری و فعالیت‌هایی توجه می‌نمایند که منجر به ورود وجه نقد به آن شرکت یا خروج وجه نقد از آن میگردد.
بنابراین مدیران سعی میکنند که نوسانات جریان نقدی را به امید ارزش بیشتر سهامدار کاهش دهند، هر چند زمانی که مدیران نوسانات جریان‌های نقدی شرکت‌شان را کاهش دهند، آنها ریسک سهام شرکت‌شان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند (نیکوس و دیگران، ۲۰۰۸، ۴).
۲-۲ کیفیت سود
۲-۲-۱ مقدمه
نقش اساسی اطلاعات حسابداری در بازارهای مالی فراهم کردن زمینه‌های لازم برای تخصیص بهینه منابع است. در پی رسوایی مالی اخیر، اطمینان و اعتماد سرمایه‌گذران به سیستم گزارشگری مالی ضعیف شده و کیفیت سود به عنوان یک عامل در تعیین اعتبار ارقام گزارش شده پدیدار گشت.
در نتیجه، تعیین کیفیت اطلاعات حسابداری و نتایج حاصل از آن، مورد علاقه سرمایه‌گذاران، مدیران، قانون‌گذاران و تدوین کنندگان استانداردها است. تحلیل‌گران مالی، مدیران و سرمایه‌گذران در سالهای اخیر به گزارش سودآوری شرکت‌ها توجه زیادی داشته‌اند.
مدیران علاقه‌مند به حفظ رشد سود هستند زیرا، پاداش آنان اغلب به سود شرکت وابسته است. سود حسابداری و اجزای آن از جمله اطلاعاتی محسوب می‌شود که در هنگام تصمیم‌گیری توسط افراد در نظر گرفته می‌شود. سود حسابداری مبتنی بر ارقام تعهدی از نظر بسیاری از کاربران اطلاعات صورتهای مالی، ابزاری برای سنجش عملکرد شرکت‌ها محسوب می‌شود. منظور از ارزیابی عملکرد شرکت‌ها ارزیابی کلی وضعیت مالی و نتایج عملیات برای تصمیم‌گیری‌های منطقی است.
سهامداران که مهمترین گروه کاربران اطلاعات صورتهای مالی هستند منافع خود را در اطلاعات سود جستجو میکنند. سود حسابداری نشانه‌ای است که موجب تغییر باورها و رفتار سرمایه‌گذاران می‌شود. کیفیت سود می‌تواند در گزارشگری مالی اطمینان سرمایه‌گذاران را در بازارهای مالی تحت تأثیر قرار دهد. از عوامل مهم مؤثر در کیفیت سود می‌توان به روش‌های متعدد حسابداری، نارسایی‌های موجود در فرایند برآوردها و پیش‌بینی‌ها، اختیار عمل مدیران و تأثیرپذیری سود از مبانی گزارشگری و صلاحدید مدیران اشاره کرد. عبارت کیفیت سود به توانایی مدیران در استفاده از اقلام اختیاری در اندازه‌گیری و گزارشگری سود اشاره دارد. اقلام اختیاری ممکن است شامل انتخاب از بین اصول یا استانداردهای حسابداری و به کارگیری برآوردها و زمان‌بندی معلاملات برای شناسایی اقلام غیرعادی در سود باشد.
در طول سه دهه اخیر بحث کیفیت سود مورد توجه خاص پژوهشگران قرار گرفته و تلاش بر این بوده است که با دست یافتن به یک روش منطقی و معتبر، کیفیت سود مورد ارزیابی قرار گرفته و عوامل تأثیرگذار بر آن شناسایی شود (دسای و همکاران[۲۹]، ۲۰۰۹).
۲-۲-۲ کیفیت سود
غالباً استفاده کنندگان از صورتهای مالی به دنبال سود واقعی هستند. در واقع بحث کیفیت سود زمانی مطرح می‌شود، که تحلیل‌گران مالی تلاش میکنند تا اطمینان حاصل نمایند، چه اندازه از سود خالص گزارش شده منعکس کننده سود واقعی است. در ارزیابی کیفیت سود، استفاده کنندگان از صورتهای مالی معمولاً به ساختار اجزای سود خالص توجه میکنند (ظریف فرد، ۱۳۷۸).
بیانیه مفهومی حسابداری مالی شماره (۱) یکی از اهداف گزارشگری مالی را فراهم نمودن اطلاعاتی برای ارزیابی مبلغ، زمان و عدم اطمینان مرتبط با چشم‌انداز آتی جریان نقدی بیان می‌کند. پیش‌بینی سود داده مهمی برای این هدف میباشد، بنابراین قابلیت پیش‌بینی به عنوان معیار ارزیابی کیفیت سود در راستای اهداف گزارشگری مالی است.
کیفیت سود را می‌توان به سه دسته تقسیم نمود:
پایداری سود، سطوح اقلام تعهدی و سودی که منعکس کننده معاملات اقتصادی مربوط است (خواجوی، ۱۳۸۴، ۳۹).
پایداری سود به معنای تکرارپذیری سود جاری است. هر چه پایداری سود بیشتر باشد، شرکت توان بیشتری برای حفظ سودهای جاری دارد و فرض می‌شود کیفیت سود بالاتر است (خواجوی، ۱۳۸۴، ۳۹).
چنانچه شرکت بتواند سود جاری را در آینده حفظ کند کیفیت سود شرکت بالاتر است. برخی از تحقیقات نشان میدهد که افراد مشارکت کننده در بازار سرمایه حتی حسابرسان و تحلیل‌گران مالی قادر نیستند پایداری اقلام تعهدی حسابداری و بازتاب‌های ارزشیابی این اقلام را بطور کامل درک نمایند، دو دلیل برای این ناتوانی قابل ذکر است:
رابطه بین فرایند تولید اقلام تعهدی و سودهای آتی به اندزه کافی پیچیده است که سرمایه‌گذاران نتوانند ماهیت موقتی اقلام تعهدی را شناسایی کنند.
مدیران فرصت طلبانه به مدیریت سود می‌پردازند و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند تا دوره‌های بعدی تشخیص دهند که اقلام تعهدی پایداری کمتری از جریان نقدی عملیاتی دارند (پنمن و ژانگ[۳۰]، ۲۰۰۲).
عبارت کیفیت سود به توانایی مدیران در استفاده از اقلام اختیاری در اندازه‌گیری و گزارشگری سود اشاره دارد. اقلام اختیاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
