دانشگاه هرمزگان
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
گروه زبان و ادبیات فارسی
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی
عنوان :
نقد صوفیه در آثار صوفیه
استاد راهنما :
حشمت الله آذرمکان
استاد مشاور :
جواد دهقانیان
نگارش :
هادی عدالت پور
اسفند ۹۰
چکیده :
بررسی آثار صوفیه نشان می دهد که بسیاری از عقاید ورسوم صوفیه از سوی بزرگان این طریقت موردنقد قرار گرفته است . برخی از عقاید و رسوم به کلی مردود شمرده شده وبرخی دیگر محدود به شرایطی خاص گردیده است .از سوی دیگر افراد نیز مورد نقد قرار گرفته اند . مشایخ صوفیه ، علاوه بر انتقاد از صوفی نمایان،اعمال و گفتار یکدیگر را نیز مورد نقد قرار داده اند. در موضوع نقد صوفیه از خویش ، عوامل و شواهد نقد صوفیه از خویش بر مبنای آثار مهم نثر صوفیه فارسی تا قرن هفتم مورد بررسی قرار می گیرند. در بررسی علل و عوامل ،عواملی چون اختلاف مکاتب و سلاسل صوفیه ،انحراف جریان تصوف و متصوفه از گذشته ومسیر اصلی خویش، تقابل تصوف عملی باتصوف ذوقی ونظری و فاصله گرفتن ازشریعت ومخالفت عالمان شرع مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند ودر قسمت شواهد نقد صوفیه از خویش، شواهد نقد صوفیه از خویش در زمینه هایی چون : اباحی گری ، ترک علم ، ترک نکاح ، خرقه پوشی ، دنیا گرایی ، ریا ، سفر ، سماع و رقص ، شاهد بازی ، شطح ، تصوّف ، فنا ، کرامت و دعوی ،گدایی، نقد مشایخ بر یکدیگر ، مشایخ دروغین ، ملامتیه و ولایت مورد بررسی قرار می گیرند.
کلید واژه: نثر صوفیه فارسی ـ نقد صوفی ـ عوامل نقد صوفیه ـ شواهد نقد صوفیه
یک
تشکر و قدردانی :
از آقای دکتر حشمت الله آذر مکان ، استاد محترم راهنما،برای راهنمایی های ارزنده شان در طول تحقیق متشکرم.
از آقای دکتر جواد دهقانیان ، استاد محترم مشاور، برای راهنمایی های سودمند شان در طول تحقیق متشکرم.
از تمامی اعضای محترم هئیت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی برای آنچه در این سال ها از آنها آموخته ام و از تمامی کارمندان کتابخانه دانشگاه هرمز گان و کتابخانه عمومی شهداء که نهایت همکاری رابا اینجانب داشته اند سپاسگزارم.
دو
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول(کلیات) ۱
۱ـ۱ـ مقدمه ۲
۱ـ۲ـ ضرورت و پیشینه تحقیق ۳
۱ـ۳ـ سؤالات تحقیق ۴
۱ـ۴ـ روش تحقیق ۵
فصل دوم (بررسی علل نقد صوفیه بر جریان تصوف) ۶
۲ـ۱ـ اختلاف مکاتب و سلاسل صوفیه ۷
۲ـ۲ـ انحراف جریان تصوف و متصوفه از گذشته و مسیر اصلی خویش ۸
۲ـ۳ـ تقابل تصوف عملی با تصوف ذوقی و نظری ۹
۲ـ۴ـ فاصله گرفتن تصوف از شریعت و مخالفت عالمان شرع ۱۱
فصل سوم(شواهد نقد تصوف در آثار صوفیه) ۱۸
۳ـ۱ـ انتقاد از اباحتیان ۱۹
۳ـ۲ـ انتقاد از ترک علم ۲۳
۳ـ۳ـ انتقاد از ترک نکاح ۲۴
۳ـ۴ـ نقد خرقه پوشی ۲۵
۳ـ۵ـ نقد بر دنیا گرایی ۲۸
۳ـ۶ـ انتقاد از ریا ۲۹
۳ـ۷ـ نقد برسفر و سیاحت ۳۰
۳ـ۸ـ انتقاد از سماع ۳۱
۳ـ۹ـ انتقاد بر شاهد بازی ۳۵
۳ـ۱۰ـ نقد بر شطحیات ۳۷
۳ـ۱۱ـ انتقاد از صوفیان و جریان تصوف ۳۹
۳ـ۱۲ـ نقد فنای ذات و سوء تعبیر ها در مورد مفهوم فنا ۴۵
۳ـ۱۳ـ نقد کرامات صوفیه ۴۷
۳ـ۱۴ـ نقد گدایی ۴۹
سه
۳ـ۱۵ـ نقد مشایخ بر یکدیگر ۵۰