ناحیه یا سرزمین خشکی و دریایی که اکوسیستمها، چهرههای زمین‌شناسی یا فیزیولوژیکی و یا گونه های برجسته یا معرف و شاخص را دارا باشد
حفاظت ناحیهای، ملی و جهانی از اکوسیستمها، گونه ها و یا سیماهای مهم زمین‌شناختی که این ویژگیها اساساً در صورت عدم حضور انسان محقق می‌شوند.
نواحی رام نشده
Ib
ناحیه بزرگی از زمین/دریا که بدون تغییر و یا اصلاح یا با اصلاحات بسیار کم، ویژگیها و توانایی های طبیعی آن دست‌نخورده و محفوظ می‌باشد.
برای حفاظت طولانی مدت از یکپارچگی اکولوژیکی ناحیهای که تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی نیست، فارغ از زیرساختهای انسانی است و جایی است که نیروها و جریانات طبیعی چیره هستند.
جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.
پارک ملی
II
مناطق نسبتاً وسیع آبی یا خشکی مشتمل بر نمونه های معرف از نواحی طبیعی عمده، چشماندازهای طبیعی و یا مناظر بااهمیت جهانی. این مناطق عمدتاً برای حفظ اکوسیستم و اهداف تفرجی مدیریت میشود.
برای حفاظت از تنوع زیستی که در طول آن ساختارهای اکولوژیکی و جریانات محیط تحت حمایت قرار میگیرند و اهداف آموزشی و تفریحی را توسعه می‌دهد.
اثر طبیعی ملی
III
ناحیهای که شامل یک یا چند سیمای طبیعی یا طبیعی/فرهنگی ویژه که دارای ارزش منحصربه‌فرد و برجستهای به خاطر نادر بودن ذاتی، نماینده بودن یا ویژگیهای زیباشناختی یا اهمیت فرهنگی آنهاست.
حفاظت از سیماهای ویژه و برجسته طبیعی، تنوع زیستی و زیستگاه های وابسته به آن.
مناطق تحت مدیریت برای حفاظت از زیستگاه ها
IV
ناحیهای از زمین/دریا منوط به دخالت فعال برای دستیابی به اهداف مدیریتی از قبیل اطمینان از صیانت زیستگاه ها و یا پرداختن به شرایط لازم گونه های ویژه
نگهداری، حفاظت و ترمیم گونه ها و زیستگاه ها
چشماندازهای خشکی و دریایی
V
ناحیهای از زمین، با ساحل و دریا درصورت مقتضی، جایی که تعامل بین انسان و طبیعت در طول زمان یک ناحیه از ویژگیهای متمایز باارزشهای مهم زیباشناختی، اکولوژیکی و یا فرهنگی را بهوجود آورده است و همچنین دارای تنوع زیستی غالباً بالا می‌باشد.
برای حفاظت و حمایت منظرههای خشکی و آبی مهم و طبیعت وابسته به آن و سایر ارزشهایی که به‌وسیله تعامل انسان و طبیعت از طریق اعمال مدیریت سنتی ایجاد میشود.
مناطق حمایت شده برای مدیریت منابع
VI
ناحیهای شامل سیستمهای طبیعی برجسته و بکر برای تضمین دراز مدت حفاظت و نگهداری از تنوع زیستی، درحالی‌که به‌طور همزمان یک جریان از تولیدات و خدمات طبیعی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه را فراهم کند.
برای حفاظت از اکوسیستمهای طبیعی و استفاده پایدار، زمانی که حفاظت و استفاده پایدار به‌طور همزمان مفید هستند
۲-۳ زونبندی
زونبندی یک ابزار کلیدی توصیه شده برای مدیریت مناطق حفاظت‌شده است [۵۹]. یک استراتژی برای مدیریت استفاده‌های چندگانه درون و اطراف مناطق حفاظت‌شده و یک رویکردی که در آن مرزهای فضایی برای شناسایی مناطق با درجات مختلف فشارهای مجاز انسانی ترسیم می‌شوند [۵۰]. دی (۲۰۰۲) می‌گوید: یک رویکرد زونبندی استفاده چندمنظوره سطح بالایی از حفاظت برای مناطق خاصی درحالی‌که اجازه استفاده معقول ازجمله فعالیت‌های ماهی گیری مداوم در مناطق دیگر فراهم می‌کند. از طریق زون بندی برای هر واحد زمین کاربری خاصی در نظر گرفته میشود. به‌طور معمول طرح زونبندی عبارت است از: مناطق مرکزی که حفاظت از آن به‌طور سخت‌گیرانه‌ای اجرا میشود و مناطقی که به تدریج در آها حضور و فعالیت انسانی رفته‌رفته شدیدتر میشود [۴۷].
در مجموع در مناطق تحت حفاظت اهداف زیر برای زونبندی قابل اجرا هستند.
فراهم آوری زمینه حفظ و حراست از زیستگاه ها، اکوسیستمها و فرایندهای اکولوژیکی حیاتی و معروف.
تفکیک فعالیت‌های همراه با تعارض انسانی از یکدیگر و جلوگیری از اثرات سوء آنها بر یکدیگر و به هستههای طبیعی از طریق ایجاد سپرهای ضربهگیر یا بافر.
حفظ کیفیت طبیعی و فرهنگی مناطق تحت حفاظت به موازات استفاده های انسانی در کنار هم.
حفظ و نگهداری برخی از مناطق در شرایط بکر و دست‌نخورده برای اهداف آموزشی، پژوهشی و پایشی.
ترمیم و بازسازی بعضی از سیماهای اکولوژیک (احیای اکولوژیک) به‌صورت طبیعی یا با دخالت انسان‌که برای رسیدن به اهداف حفاظت ضروریاند.
حفظ و نگهداری برخی مناطق برای استفاده های عمومی مانند تفرج.
کاهش تعارضات مناطق برای رسیدن به اهداف حفاظت [۳۴].
۲-۳-۱ تعاریف زونها
پس از انجام مرزبندی پارک به‌کارگیری یک سیستم ارزیابی و طبقهبندی از اراضی محدوده داخل پارک و منابع آبی آن ضروری به نظر میرسد. این گام اساسی که در جهت تفکیک کل اراضی پارک برای اعمال مدیریت بر نواحی صورت میگیرد باعث میشود شناخت بیشتری از پارک بهدست آمده، حفاظت بهتری از منابع آن صورت گیرد. در امریکای لاتین همانند سایر بخشهای جهان حداقل ازنظر اصول، سیستمهای طبقهبندی اراضی برای تفکیک زمینهای پارک توسعه پیدا کردهاند و هفت ناحیه مدیریت تفکیک و مجزا شده و به شرح زیر مورد قبول واقع شدهاند [۳۵].
الف- ناحیه یا زون امن[۴]: این اراضی نشان دهنده مهمترین و اغلب آسیب پذیرترین ارزش‌های طبیعی محدوده داخل پارک به شمار میرود. هرگونه فعالیت انسانی که منجر به دگرگونی ارزش‌های این ناحیه شود، ممنوع است و تنها آن دسته از فعالیت‌های ساختمانی که برای مدیریت و حفاظت کیفیتهای بکر این ناحیه ضرورت پیدا کند مجاز خواهد بود. این فعالیتها معمولاً از یک پست و پاسگاه دورافتاده و ساده مرزی که هیچگونه تأثیری بر ناحیه نمیگذارد تجاوز نمیکند [۳۵].
ب- ناحیه یا زون حفاظت‌شده[۵]: این اراضی طبیعی غالباً در مجاورت زون امن قرار دارند و با اینکه سیمای برجسته طبیعی قابل توجهی دارند، ارزش زیست‌محیطی آنها مجموعاً پائینتر از ارزش‌های اراضی طبقه اول است. به همین دلیل میتوان این سیماهای بااهمیت را برای بهره وری بازدیدکنندگان آماده و قابل استفاده کرد. زون حفاظت به‌عنوان زمینهای بینابینی یا زمینهای پیرامونی ضربهگیر برای جدا کردن نواحی علمی زون امن از دیگر نواحی قابل دسترس پارک تلقی میشود. در این ناحیه معرفی حیوانات و گیاهان غیربومی مجاز نبوده، حتیالامکان باید گونه های خارجی از این ناحیه ریشهکن شوند. توسعه فیزیکی در این ناحیه به احداث راه های ساده و ابتدائی، پست و پاسگاه، اردوگاه ها و حداقل امکانات و تسهیلات تحقیقاتی محدود میشود و احداث جاده و مسیرهای رفت و آمد برای وسایل نقلیه موتوری ممنوع است [۳۵].
ج- ناحیه یا زون تفرج گسترده[۶]: در این ناحیه توسعه جاده های یک‌طرفه، تریلها، محلهای چادر، اردو، مناظر دیدنی، ایجاد چشماندازها و دورنماها انجام میگیرد.در هر صورت از توسعه امکانات و تسهیلاتی نظیر مراکز بازدیدکنندگان، هتلها، تسهیلات جابجایی اسکی‌بازان و مانند آن‌که باعث تشدید استفاده از این ناحیه میشود باید جلوگیری کرد و در عین حال از هر نوع کوششی که باعث کاهش اثرات سوء زیست‌محیطی ناشی از توسعه فیزیکی در این ناحیه میگردد دریغ نکرد. این ناحیه نیز عملکردی همانند ناحیه حفاظتی داشته، به‌صورت اراضی ضربهگیر پیرامونی یا بینابینی باعث حمایت و حفاظت بهتر از نواحی دیگر میشود [۳۵].
د- ناحیه یا زون استفاده متمرکز[۷]: این ناحیه زمینهایی را دربرمی‌گیرد که تراکم بازدیدکنندگان در آن زیاد است و به همین دلیل استفاده از منطقه، تحت نظارت و مدیریت قرار دارد. این نواحی غالباً ازنظر مساحت درصد بسیار کمی از کل وسعت پارک را در برگرفته و شامل فروشگاه های عرضه کننده نیازهای بازدیدکنندگان، محلهای رسمی برای اردو، چادر، تسهیلات موردنیاز جهت اقامت شبانه بازدیدکنندگان و واحدهای اداری است. اراضی واقع در این ناحیه شدیداً تحت تأثیر استفاده های بازدیدکنندگان قرار دارد. به موازات توسعه سایر نواحی باید شدیداً مراقب بود که اثرات توسعه فیزیکی نقاط دیگر بر ارزش‌های پارک به حداقل کاهش یابد. تسهیلاتی که برای استفاده های عمومی در این ناحیه ایجاد میشود باید از یک‌سو در حداقل میزان خود باشد و از سوی دیگر باعث افزایش سطح بهرهمندی بازدیدکنندگان از ناحیه شده، ایمنی آنها را تضمین کرده، امکان حفاظت از منابع پارک را تأمین کند [۳۵].
ه- زون یا ناحیه تاریخی-فرهنگی[۸]: این طبقه به آن دسته از اراضی پارک اختصاص مییابد که ازنظر ملی و بین المللی بااهمیت بوده، زمینه های معماری، تاریخی و منابع فرهنگی معاصر را شامل میشود. این طبقه به دلیل توجه مستقیمی که بر اهمیت حفاظت و تفسیر این آثار به‌عنوان میراثهای فرهنگی ملل دارد بسیار حائز اهمیت بوده و اگر در مجاورت زون حفاظتی یا زون تفرج گسترده ایجاد شود، در اغلب مواقع مطلوبیت بیشتری خواهد یافت. توسعه فیزیکی فقط محدود به زمانی است که از جهت حفاظت و ترمیم و احیای ارزش‌های فرهنگی و تفسیر آنها ضرورت پیدا کند. استفاده عمومی از این ناحیه نیز فقط در سطح بازدید و آموزش انجام میگیرد [۳۵].
و- زون یا ناحیه بازسازی[۹]: آن دسته از اراضی محدوده داخل مرزهای پارک که در اثر معرفی گونه های گیاهی و جانوری غیربومی، بهره برداری از معدن، بهره برداری از جنگلها، آتش‌سوزی، کشاورزی و مناطق مسکونی و نظایر آن از بین رفته یا دگرگون شدهاند و به حکم ضرورت هماکنون مورد توجه قرار گرفتهاند در این طبقه جای میگیرند [۳۵].
ز- ناحیه یا زون استفاده های ویژه[۱۰]: زمینهای این ناحیه برای برآورد نیازهای اساسی مدیریت از جنبه خدماتی نظیر خانهسازی برای نیروی انسانی شاغل در پارک، امکانات نگهداری و انبار تجهیزات، طرحهای تأمین آب و برق، برجهای ارتباطی، بهداری و نظایر آن طرحریزی شده، مورد استفاده قرار میگیرد. تا آنجا که ممکن است این تأسیسات باید دور از افق دید بازدیدکنندگان و محوطههای مورد استفاده آنها استقرار یابد. اراضی این ناحیه همچنین برای آن دسته از استفاده‌هایی که با اهداف پارک ناسازگار است، مورد استفاده قرار میگیرد [۳۵].
۲-۴ کاربری و پوشش اراضی
پوشش اراضی به ترکیب و ویژگیهای اجزا و عوارض طبیعی روی سطح زمین اطلاق میشود [۱۲]، درحالی‌که کاربری اراضی به نوع فعالیت انسانی که در بخشی از سرزمین انجام میگیرد (مانند کشاورزی و یا مناطق مسکونی) گفته میشود [۲۹]. کاربری اراضی نتیجه روابط متقابل پارامترهای اجتماعی- فرهنگی و توان بالقوه سرزمین است [۱۲]. تغییرات در کاربری و پوشش اراضی نتایج چشمگیری در محیط‌زیست ازجمله زیستگاه گونه های نادر و درخطر انقراض و تنوع زیستی دارد [۶۰].
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۲-۵- سنجش از دور
دورسنجی علمی است که به‌وسیله‌ی آن میتوان با بهره گرفتن از یک دسته اندازه گیریهایی که از فاصله دور و بدون هیچگونه تماس فیزیکی انجام میشود، درباره‌ی اشیای مختلف زمینی اطلاعات کسب کرد. لازمهی عملیات دورسنجی، برخورد انرژی ساطع شده از یک منبع انرژی با پدیده ها است که از طریق ثبت و تجزیه‌وتحلیل انرژیهای بازتابشی، شناخت اشیا را امکان پذیر میسازد [۱۶]. پیشینه فناوری سنجش از دور به بیش از یک قرن میرسد این کار با عکسبرداری هوایی از بالنهای طنابی و سپس هواپیما و فضاپیما آغاز شده است ثابت شده که سنجش از دور منبع باارزش و مطمئنی برای اطلاعات جغرافیایی مختلف است. انواع گوناگون سنجنده های هوایی و فضایی[۱۱] تصاویری را تولید کردهاند که در دامنه وسیعی از کاربردها –از پیشبینی هوا و تغییر و تبدیل منابع تا برنامه ریزی سرزمین و دفاع- استفاده شدهاند [۱۱]. امروزه تصاویر ماهوارهای و فن‌های سنجش از دور، بهدلیل فراهم آوردن داده های به هنگام و قابلیت بالای آنالیز کاربرد گستردهای در تمامی بخشها ازجمله کشاورزی، منابع طبیعی و تهیه نقشه کاربری اراضی به‌عنوان نقشه های پایه در آمایش سرزمین دارند [۱۸].
۲-۶ آماده سازی تصاویر ماهوارهای برای تهیه نقشه
داده های خام به شکلی که توسط سنجنده های موجود در ماهواره یافت می‌شوند، ممکن است کمبود یا خطاهایی داشته باشند. جهت رفع این خطاها، اعمالی بر روی داده های ماهوارهای، برای حذف خطاهای هندسی، اتمسفری و توپوگرافی بکار میروند. نوع و مقدار پیش‌پردازش‌های اعمال شده بر یک تصویر بستگی به نوع و کاربرد تصویر اصلاح شده دارد. پس از اعمال پیش‌پردازش بر داده ها، امکان انجام پردازش نهایی داده ها جهت مطالعه و تفسیر و استنتاج فراهم میگردد [۵۱].
