روش استفاده از مقیاس کیفی
روش گزارش توصیفی:
در برخی از گزارش ها برای هر درس به صورت تشریحی وضعیت دانش آموز توصیف می شود.این روش گزارش کاملا توصیفی و تشریحی است.با این حال،گزارش باید به این انتظارات آموزشی و میزان و نحوه ی تحقق آن ها معطوف باشد.بنابراین،اگاهی و شناخت انتظارات آموزشی برای تهیه ی کارنامه ی توصیفی لازم و ضروری است.قضاوت و داوری درباره ی عملکرد درسی و پیشرفت تحصیلی دانش آموز بر اساس شواهد و مستنداتی است که معلم با ابزارهای مختلف آن ها را گردآوری نموده است.این عمل عمدتا در هر صورت به صورت مجزا انجام می گیرد.(حسنی،۱۳۸۸)
روش استفاده از مقیاس کیفی:
گروهی دیگر از گزارش ها،انتظارات آموزشی هر درس را به صورت مشخص فهرست کرده اند و در مقابل هر انتظار میزان تحقق آن را ،در طیفی از مقیاس های تعریف شده،بیان می نمایند.در رویکردهای جدید ارزشیابی مقیاس های متفاوتی به کار گرفته می شود.معلمان می توانند مقیاس های ویژه ای را برای فعالیت ارزشیابی خود طراحی و تعریف نمایند.در این قسمت به تعریف نوعی مقیاس کیفی می پردازیم.(حسنی،۱۳۸۸)
در حد انتظار:
در شرایطی این رتبه به دانش آموز تعلق می گیرد که وی در حد توقعات معمول،تلاش و کوشش نموده و پیشرفت محسوسی داشته است.لذا،باید انتظارات مورد نظر تحقق یافته باشد.به عبارت دیگر،باید در بررسی و مشاهدات به عمل آمده تلاش و پیشرفت او مشخص و نتایج فعالیت هایش کامل و دقیق و فاقد اشتباه باشد یا به ندرت اشتباه و خطا در آن ها دیده شود.
نزدیک به انتظار:
درصورتی این رتبه به دانش آموز تعلق می گیرد که در آثار و عملکردش تلاش و پیشرفت مشهود بوده و انتظارات ،نسبتا تحقق یافته باشد یعنی کم و بیش ضعف هایی در عملکردش دیده می شود و یا در برخی از نشانه های مورد انتظار ،ضعفی از خود نشان می دهد.
نیازمند تلاش بیشتر:
این رتبه در شرایطی به بخشی از عملکرد دانش آموز یا تمامی آن تعلق می گیرد که،با وجود تلاش هایی که از خود نشان داده،بخش قابل توجهی از انتظارات تحقق نیافته یا در حال تحقق یافتن است و ضعف های جدی و اشتباهات مکرر و زیادی در عملکرد دانش اموز مشاهده شود.
نمونه ای از کاربرد مقیاس کیفی

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

انتظارات آموزشی درس ریاضی در حد انتظار نزدیک به انتظار نیازمند به تلاش بیشتر
جهت یابی و مکان یابی را انجام دهد
قادر به برقرار کردن تناظر بین دو مجموعه است
مجموعه ی نمادهای صفر تا نه را می نویسد
جمع و تفریق یک رقمی را انجام می دهد

توجه به جنبه های مختلف شخصیت دانش آموز:
در این بخش ،گزارش حیطه های عاطفی،جسمانی و اجتماعی دانش اموز ارائه می شود.با این کار،معلم و مدرسه نشان می دهند که به رشد و توسعه ی امکانات و ظرفیت های دانش آموز نگاهی همه جانبه دارند.این بخش،در واقع توسعه ی مفهوم انضباط است.بهتر است گزارش وضعیت دانش آموز در حیطه های مذکور به روش توصیفی صورت می گیرد و معلم باید با به کارگیری عبارت های دقیق و حساب شده تصویری از وضعیت دانش آموز ارائه دهد.(حسنی،۱۳۸۸)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
دیدگاه و توصیه های معلم درباره ی بهبود عملکرد دانش آموز:
در این بخش از گزارش پیشرفت،بر اساس تحلیل اطلاعات به دست آمده،معلم دیدگاه ها و توصیه های اصلاحی خود را برای بهبود پیشرفت دانش آموز در حین فرایند یاددهی یادگیری به والدین یا معلم سال بعد ارائه می دهد.بخش توصیه های معلم ،بخش اساسی و مهم کارنامه توصیفی است.این بخش در واقع بیان همان تصمیم هایی است که معلم بر اساس تحلیل اطلاعات حاصل شده از فرایند جمع آوری اطلاعات انجام داده است،که شامل بیان تکالیف ویژه مداخله های خاص دانش آموز و ارتقا یا تکرار پایه می شود.اساسا در این بخش معلم مهارت حرفه ای و تخصصی خود را نشان می دهد و با شناختی که از دانش آموز دارد رهنمودهایی را برای پیشرفت و بهبود یادگیری به وی،والدین و معلم سال بعد ارائه می دهد.این کار بسیار حساس و سرنوشت ساز است.لذا،باید با مطالعه و دقت صورت پذیرد. این قسمت،به ویژه برای دانش آموزان در خطر شکست تحصیلی،بسیار ضروری است.برای مثال معلم می تواند مواردی این چنین را پیشنهاد دهد:
شرکت در کلاس های تقویتی
شرکت در کلاس های تکمیلی
مراجعه به متخصص
اجرای تکالیف یا فعالیت های یادگیری خاص یا پروژه های متناسب با ضعف ها و قوت های مشاهده شده از دانش آموز در داخل و خارج از کلاس
مطالعه کتاب یا کتاب های خاص
کمک گرفتن از افراد خاص و متناسب با نیاز آموزشی دانش آموز.(حسنی،۱۳۸۸)
ب) مبانی تجربی:
“می توان تحقیقات انجام شده در این حوزه را به دو دسته تقسیم کرد، دسته ی اول: تحقیقاتی که بیش تر به دنبال پیشبرد مفاهیم نظری این علم هستند و دسته دوم پژوهش هایی که بیش تر جنبه ی کاربردی داشته و از پشتوانه ی تئوریک کمتری برخوردارند.
در این قسمت به تحقیقاتی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با موضوع پژوهش حاضر در ارتباط هستند پرداخته می شود. این تحقیقات در دو قسمت با عنوان تحقیقات انجام شده در خارج از کشور و تحقیقات انجام شده در داخل کشور تقسیم بندی و ارائه خواهد شد.
۲-۱۵) مروری بر تحقیقات خارجی:
در زمینه منابع خارجی ارزشیابی توصیفی به طور خاص با محدودیت مواجه بودیم اما برخی منابع مربوط را بیان می کنیم.
فرانچز و دیگران(۱۹۸۵)تحقیقی در زمینه تاثیر ارزشیابی تکوینی بر عملکرد دانشجویان رشته های دبیری انجام دادند آنان در این بررسی به این نتیجه رسیدند که دانشجویانی که ارزشیابی تکوینی داشته اند عملکردی بهتر نسبت به دانشجویانی که هیچ گونه آزمون تکوینی نداشته اند برخوردار بوده اند.
بلوم و همکاران(۱۹۸۶)،تحقیقی تحت عنوان رابطه میان نگرش مثبت دانش آموزان نسبت به ارزشیابی تکوینی و آن چه در کلاس درس می گذرد انجام دادند.بر اساس این تحقیق مشخص شد که میان این دو مقوله همبستگی بالایی وجود دارد.
وینگینز(۱۹۹۸)،به این نتیجه رسیدکه آزمون های سنتی به دلیل ساختار خودبه خواست و نیاز افرادی غیر از آزمون شونده پاسخ می دهند و اغلب به رتبه بندی دانش آموزان می اندیشند.روش آن ها بر نقاط ضعف آزمون شونده تاکید دارد و در مورد پیشرفت دانش آموز حساس نیست.
فیوکر و همکارانش(۱۹۹۹)،در پژوهشی دریافتند کلاس های آموزشی با سنجش عملکردی هدایت می شوند در مقایسه با گروه هایی که با سنجش عملکردی هدایت نمی شوند مهارت بیشتری در حل مساله دارندعلاوه بر این تاثیری که سنجش عملکردی بر علاقه و نگرش دانش آموزان نسبت به مدرسه و فعالیت های اموزشی دارد قابل تامل است.
تئو،کارلسون و ماتیئو (۲۰۰۰)،در پژوهش خود نشان دادند که در سال های ابتدایی متغیرهایی همچون محیط اجتماعی و عاطفی حاکم بر کلاس درس و نیز نبودن تنش در کلاس،در پیشرفت تحصیلی و نیز حفظ بهداشت روانی دانش آموزان بیشتر از عوامل دیگر اثرگذارند.
کنث و توبین(۲۰۰۲)،اظهار داشتند که جو کلاس،محیط و موقعیتی که توسط مدرسه،معلمان و همکلاسی ها و سایر عوامل مدرسه خلق می شود.آنان عقیده دارند کلاسی که از لحاظ فیزیکی،عاطفی و هیجانی،احساسی و تحصیلی به هر دلیل نامطبوع و نامساعد باشد،دارای جوی منفی است و این شرایط بر رشد شناختی،اجتماعی و عاطفی دانش آموزان اثار زیان باری دارد.
باستون[۳۹](۲۰۰۲) می گوید معلمان وقتی بدانند دانش آموزان چطور پیشرفت می کنند و در چه جاهایی با دشواری مواجه اند می توانند از این اطلاعات برای ایجاد تغییر و اصلاحات لازم در آموزش مانند تدریس مجدد،تلاش برای ارائه رویکردهای آموزشی جایگزین یا پیشنهاد فرصت های بیشتر برای تمرین استفاده کنند.این موفقیت ها ممکن است به بهبود موفقیت دانش آموز منجر شود.
جیمرسون(۲۰۰۰)و وان اورا[۴۰](۲۰۰۴)در تحقیقی نشان دادندکه ارزشیابی تکوینی نه تنها نوعی سنجش نهایی را در خود دارد بلکه در فرصت و موقعیت های مناسب به بهبود فرایند یادگیری مدد می رساند.
قاضی قایث(۲۰۰۳)در پژوهش خود ذکر کرده اند که هنگامی که در کلاس درس ،شیوه آموزشی و ارزشیابی به شکل مشارکتی و با تعامل معلم و شاگردان انجام گیرد.دانش آموزان نظم مثبت تری نسبت به رعایت عدالت در نظام نمره دهی معلم،و جو همبستگی و انسجام در ان کلاس و وجود جوی حمایتی در کلاس دارند این در حالی است که شیوه رقابتی و فرد گرایانه نتایج معکوسی را در بر داشته است.