فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
یکی از مسائل پیچیده و ناراحت کننده جوامع فعلی که توجه بسیاری از جامعه شناسان (مثل ویلییام ردی،آلدرفرو وبستر) را به خود معطوف داشته موضوع خشونت جوانان می باشد که روز به روز هم گسترش بیشتری می یابد . از آنجایی که خشونت یکی از آسیب های اجتماعی است که اثرات زیانبار جسمی ، روانی و اجتماعی فراوانی به همراه دارد . اعمال خشونت بار نه تنها فردی را که مورد خشونت قرار گرفته تحت تأثیر قرار می دهد بلکه به طور غیر مستقیم به سایر افراد جامعه نیز آسیب می رساند ، تا جایی که حتی می توان مشاهده کرد اعمال خشونت آمیز افراد نسبت به هم را از مصادیق انتشار آثار سوء اجتماعی آن دانست، افزایش میزان خشونت و قربانی شدن جرایم خشونت بار در سالهای اخیر روند داشته است ، به طوری که تأثیر عمده ای بر مرگ و میر جوانان و نوجوانان در هر کشوری دارد. امروزه شمار زیادی از جوانان برای حفظ جان خود سلاح گرم و سرد به همراه دارند که این خود نشان از ناامنی نسبی جامعه دارد . طبق آمار ثبت شده از سوی مراکز قانونی ، نزاع و خشونت های اجتماعی طی سال های اخیر در کشور رو به افزایش است و حتی این خشونت در فصل های گرم سال در مردان به اوج خود رسیده است . خشونت رفتاری است که در همه کشورها مشاهده می شود و بر قربانیان آن همه روزه افزوده و موجب اضطراب مردم و احساس ناامنی آنها به ویژه گروه های ضعیف تر و آسیب پذیرتری می شود . گستردگی و فزایندگی انواع خشونت در جامعه ، علاوه بر قربانیان را نیز متأثر می کند و امنیت اجتماعی و سلامت روانی مردم را به خطر می اندازند ( توسلی و فاضل ، ۱۳۸۱ : ۸۶ ) .

۲-۱- بیان مسئله
دوره نوجوانی و جوانی دوره ای از زندگی است که فرد دارای خصوصیات ، توانایی ها و اندیشه های ویژه ای می باشد . این دوره به مثابه پلی بین کودکی و بزرگسالی است که فرد باید مهارتهای لازم برای زندگی را کسب نماید و در واقع موفقیت آینده فرد را تا حدود زیادی به عملکرد دوره جوانی وابستگی دارد . چالشها و مسائلی که افراد در جوانی با آنها مواجه می شوند در دوره های بعدی زندگی تأثیر بسزایی خواهند داشت ، بنابراین می توان گفت : خشونت جوانان ، نشان از یک پیام دارد و آن چیزی نیست جز رشد خشونت در سطح جامعه . با نگاهی گذرا به صفحات حوادث روزنامه ها می توان رد پایی از خشونت را در جوانان جستجو کرد ، حوادثی که بیان کنندۀ پرخاشگری و خونریزی در جامعه و نشان از یک بحران دارند ، بحرانی که هر روز بر وسعت آن افزوده می شود . سالانه به طور متوسط ۴۲۳۷۹ پرونده در کشور به پرونده های ناشی از خشونت افزوده می شود که بسیاری از این پرونده ها مربوط به نوجوانان و جوانان است ( ستوده ، ۱۳۸۵ : ۵۳ ) .
در جوامع مختلف خشونت به شکل های مختلف بروز می کند اما مشکل از آنجا آغاز می شود که خشونت از شکل طبیعی خارج و به یک بیماری ناهنجاری عمیق اجتماعی تبدیل می شود و بر گروه ها و اقشاری از جامعه به صورت سیستماتیک فشار می آورد . از آنجائیکه خشونت و دیگر رفتارهای ضد اجتماعی جوانان در دو دهه گذشته افزایش یافته است و خطر ارتکاب خشونت در اواسط دوره جوانی به بیشترین حد خود می رسد . خشونت دوره بزرگسالی عموماً با خشونت دوره جوانی رابطه دارد ، چرا که بزرگسالان قبلاً یک جوان بوده اند . اگر خشونت دوره جوانی را کاهش دهیم می توان گفت که خشونت دوره بزرگسالی نیز کاهش خواهد یافت . پدیده خشونت امری فراگیر بوده و متعلق به جامعه خاصی نیست ، البته میزان آن از کشوری به کشور دیگر یا از شهری به شهر دیگر متفاوت است ؛ اما با این وجود می توان گفت که اکثر جوامع از آن رنج می برند . خشونت از آسیب های جدید و شایع در جامعه است . خشونت جوانان به عنوان رفتار آزار دهنده به لحاظ روحی ، جسمی و … از جمله مواردی است که همواره در اکثر جوامع وجود داشته و روز به روز در حال افزایش است . بر اساس گزارش جهانی خشونت و بهداشت در سال ۲۰۰۰ میلادی حدود ۱۹۹۰۰۰ قتل برای جوانان جهان گزارش شده است ( ۲/۹ نفر در ۱۰۰۰۰۰ نفر ) ؛ به عبارت دیگر روزانه ، به طور متوسط ۵۶۵ نفر نوجوان و جوان در اثر خشونت بین شخصی کشته می شوند . که این میزان قتل جوانان طبق بررسی های به عمل آمده ، در کشورهای در حال توسعه و کشورهایی که از نظر اقتصادی در حال گذار هستند نسبت به دیگر کشورها بیشتر بوده است .
به نظر می رسد که این مسئله در ایران با توجه به جوانی جمعیت جدی تر باشد ؛ چرا که بیشترین مرتکبان خشونت و دیگر رفتارهای ضد اجتماعی در هر جامعه ای را نوجوانان و جوانان تشکیل میدهد . گسترش دامنه بروز خشونت و پرخاشگری در جامعه ایران به ویژه در سالهای اخیر یکی از جدی ترین آسیب های اجتماعی به شمار می رود . حتی خشونت و پرخاشگری بدنی و روانی چنان طبیعی شده است که ما در زندگی روزمره به شکلهای مختلف بارها با آن روبرو می شویم ( توسلی و فاضل ، ۱۳۸۱ : ۱۱۵-۱۱۶ ) .
رئیس سازمان ملی جوانان حجت الاسلام حاج علی اکبری در مصاحبه ای اظهار داشته ، افسردگی ، پرخاشگری و نابهنجاری روانی در میان جوانان در حال افزایش است(علی اکبری ۱۳۸۹: ۲۵)
بنابراین می توان گفت که خشونت و پرخاشگری جوانان یکی از معضلات و مشکلات عمده جامعه امروزی ایران است که باید برای درمان و پیشگیری آن به صورت جدی اقدام نمود و چنانچه به موقع اقدام نشود زیانهای جبران ناپذیری را به همراه دارد ، ما نیز در این پژوهش در صدد بررسی خشونت جوانان و عوامل موثر برآن در بین جوانان شهرستان گیلانغرب هستیم.
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
جوانی یکی از بحرانی ترین ، حساس ترین ، پر تلاطم ترین دوران زندگی به حساب می آید این دوران از اهمیت ویژه ای برخوردار است و سرنوشت آینده فرد با تصمیمات درست و منطقی در این دوران گره خورده است . دوران جوانی پر کشمکش و گاه دشوار در زندگی است . که با تغییرات جسمانی ، روانی و شناختی همراه است ، با توجه به ویژگیهای خاصی که این دوران دارد کم کردن و از بین بردن خشونت جوانان و هدایت آنها به صورت عملی نیازمند مسئولیت عظیم و بزرگی است که تلاش وسیعی را می طلبد ، از این رو برای حل مشکل ابتدا باید آن را شناسایی کرده و علل و عوامل مؤثر بر آن را بررسی نموده و در مرحله بعدی است که می توان به ارائه راه حلهای مناسب پرداخت و این امر جز با پژوهشی هدفمند حاصل نخواهد شد.
پژوهش درباره خشونت جوانان از چند جهت واجد اهمیت است . جوانان که دست به خشونت می زنند ، دچار این بلیه اجتماعی می شوند ، در اکثر موارد فرصتهای جبران ناپذیری را از حیث تحصیل و کار از دست می دهند. وجود چنین سابقه نامطلوبی در زندگی آینده تأثیر فراوانی می گذارد و با توجه به پذیرفته نشدن آنها در حلقه های درسی و کار آبرومند و آینده ساز ، قشری مطرود از این گونه افراد به وجود می آید که به نوبه خود مسئله را برای نسل های آینده تشدید می کند و باعث تباهی کودکان و نوجوانان بیشتری می شود.
خشونت جوانان از لحاظ سلامت اجتماعی قابل توجه است و ممکن است موجب تنش هایی بین خانواده ها ، همسایگان و دیگران شود . بررسی مسئله خشونت جوانان هم از لحاظ وقت و نیرویی که دولت صرف حل آنها می کنند نیز اهمیت دارد ، و از طرفی درک و شناسایی عواملی که خطر قربانی شدن و مرتکب شدن جوانان را افزایش می دهد ، برای رشد برنامه ها و سیاست های مؤثر و عملی پیشگیری از خشونت حائز اهمیت است . اهمیت و ضرورت این مطالعه چه از لحاظ بعد نظری یا شناخت بهتر مسئله و چه از لحاظ بعد عملی یعنی برنامه ریزی برای پیشگیری و کاهش نابهنجاری . و نیز خلأ یک پژوهش در زمینه خشونت جوانان ، انجام این تحقیق با توجه به موارد بالا ضروری به نظر می رسد .
سوالات تحقیق
سوال کلی
میزان خشونت جوانان و عوامل مؤثر بر آن در بین جوانان گیلانغرب چقدر است؟
سوالات فرعی
آیا بین تضاد والدین و میزان خشونت رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین و میزان خشونت جوانان رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین احساس بی عدالتی اجتماعی و میزان خشونت جوانان رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین جرم در محله بر میزان خشونت جوانان رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین ناکامی و میزان خشونت جوانان رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین داشتن همسالان بزهکار بر میزان خشونت جوانان رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین قربانی خشونت شدن و خشونت جوانان رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین شاهد خشونت بودن بر خشونت جوانان رابطه ای وجود دارد؟
فرضیه های تحقیق
۱- بین تضاد والدین با یکدیگر و خشونت جوانان رابطه وجود دارد .
۲- بین پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین و خشونت جوانان رابطه وجود دارد.
۳- بین احساس بی عدالتی اجتماعی در بین جوانان و خشونت جوانان رابطه وجود دارد .
۴- بین میزان جرم در محله و خشونت جوانان رابطه وجود دارد.
۵- بین احساس ناکامی فرد و خشونت جوانان رابطه وجود دارد.
۶- بین رفتارهای ضد اجتماعی همالان فرد و خشونت جوانان رابطه وجود دارد.
۷- بین در معرض خشونت قرار گرفتن فرد و خشونت جوانان رابطه وجود دارد .
۴-۱- اهداف تحقیق
۱-۴-۱ - هدف کلی
بررسی میزان خشونت جوانان و عوامل مؤثر بر آن در بین جوانان گیلانغرب در سال ۱۳۹۳ .
۲-۴-۱- اهداف جزئی
۱- بررسی تأثیر تضاد والدین بر میزان خشونت .
۲- بررسی تأثیر پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین بر میزان خشونت جوانان .
۳- بررسی تأثیر احساس بی عدالتی اجتماعی بر میزان خشونت جوانان .
۴- بررسی تأثیر جرم در محله بر میزان خشونت جوانان .
۵- بررسی تأثیر ناکامی بر میزان خشونت جوانان .
۶- بررسی تأثیر داشتن همسالان بزهکار بر میزان خشونت جوانان .
۷- بررسی تأثیر قربانی خشونت شدن بر خشونت جوانان .
۸- بررسی تأثیر شاهد خشونت بودن بر خشونت جوانان .
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
خلاصه فصل دوم