همچنین بر اساس آمار مرکز مبارزه با جرایم اینترنتی ناجا، بیشترین بزه‌دیدگان جرایم سایبری در ایران، اشخاص حقیقی هستند؛ یعنی ۸۵ درصد از پرونده‌های تشکیل شده و اشخاص حقوقی، ۱۵ درصد از این پرونده‌ها را تشکیل می‌دهند http://clicknews.ir/int_docs/?docID=34, retrieved) at:3/9/1391)
با توجه به مطالب فوق، فضای مجازی این قابلیت را برای کاربران فراهم می‌کند که به صورت ناشناس در دنیای مجازی به فعالیت بپردازند و با سوءاستفاده از عدم وجود کنترل و محدودیت کافی در دسترسی به منابع، دست به اقدامات فریبکارانه و خرابکارانه علیه داده‌های رایانه‌ای و در نتیجه منافع اشخاص دست بزنند. بزهکاران سعی می‌کنند با بهره گرفتن از تبلیغات و جمع‌ آوری پول و پول شویی، به جذب و آموزش اعضاء و تأمین منابع مالی اقدام نمایند. عواملی نظیر سهولت در دسترسی، جریان سریع اطلاعات، ریسک کمتر در انجام عملیات‌های مجرمانه، تبادل سریع اطلاعات با حداقل هزینه، فقدان مقررات و سانسور و یا عدم وجود دیگر اشکال کنترل دولت، زمینه را برای بزهکاری سایبری و موجب کشیده شدن بزهکاران به این حوزه می‌شود. مطلوبیت‌های فوق برای دسته‌ای خاص از بزهکاران، یعنی تروریست‌ها که به دنبال شیوه‌های نوین برای رسیدن به اهداف خود هستند، جذاب‌تر نمود پیدا می‌کند. دارا بودن مخاطبان زیاد در فضای مجازی، تعامل، توسعۀ ارزان و حضور گسترده در وب، محیط‌های چند رسانه‌ای (توانایی ترکیب متن، گرافیک، صدا و ویدئو، دانلود فیلم، آهنگ، کتاب، پوستر و غیره…)، نمونه‌ای از جذاب‌ترین آماج برای رسیدن به اهداف بزهکاران هستند.

بنابراین با توجه به این مطلوبیت‌ها می‌توان گفت که سازمان‌ها و گروه‌های تروریستی؛ بدون شک از این فرصت‌ها برای انجام دادن اقدامات خشونت‌آمیز خود استفاده می‌کنند. در ذیل به نمونه‌ای از سازمان‌ها و گروه‌های تروریستی که در حوزۀ اینترنت فعالیت دارند، با توجه به منطقۀ جغرافیایی اشاره می‌گردد:

1. 1. «منطقۀ خاورمیانه شامل، گروه‌های مجاهدین خلق، حزب کارگران کردستان ((pkk و ترکیۀ مبتنی بر حزب محبوب لیبرال دمکرات. ۲. منطقۀ اروپا شامل، جنبش باسک، ارتش کورسی و ارتش جمهوری خواه ایرلند. ۳. منطقۀ آمریکای لاتین شامل، ارتش آزادی‌بخش ملی کلمبیا و نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا. ۴. منطقۀ آسیا شامل، ببرهای آزادی بخش تامیر ئلام، حقیقت عالی ژاپنی و ارتش سرخ ژاپن» .(Gabriel, 2009: 12)

۱-۷-۲-۲-۱-تقسیم بندی بزهکاران سایبری
با توجه به گستردگی فضای سایبری و مزیت‌هایی که برای بزهکاران در پی دارد، شمار مجرمان و انواع آن‌ ها رو به افزایش است. بنابراین در ذیل به مهم‌ترین بزهکاران در این حوزه می‌پردازیم:
۱-۷-۲-۲-۱-۱- هکرها
در دهۀ ۱۹۷۰، واژۀ هکر به شخصی اطلاق می‌شد که در برنامه‌نویسی بسیار خبره و باهوش بود؛ همچنین سال‌ها بعد با گسترش و فراگیر شدن اینترنت و سیستم‌های رایانه‌ای، مفهوم هکر به شخصی که در نفوذ به سیستم‌های رایانه‌ای مهارت داشته باشد، گفته می‌شد. در حال حاضر هکرها افرادی هستند که با سیستم‌های رایانه‌ای آشنایی کامل دارند و با نفوذ در سیستم‌های رایانه‌ای سعی در نشان دادن ضعف‌ها و روزنه‌های نفوذ در سیستم‌های بانکی، صنعتی و غیره… هستند. آن‌ ها علاقه شدیدی به یادگرفتن نحوۀ کار سیستم رایانه‌ای و ماجراجویی برای یافتن راهی برای رخنه در رایانۀ مقصد هستند (باستانی، ۱۳۹۰: ۵۷).
۱-۷-۲-۲-۱-۲- کرکرها
“کسانی هستند که هدف آن‌ ها از نفوذ در سیستم‌ها، خرابکاری و ایجاد اختلال در سیستم‌های رایانه‌ای است به عبارت دیگر هکرهای بدخواه هستند. اعمال مجرمانه‌ای نظیر اختلاس، کلاهبرداری‌ یا جاسوسی صنعتی، تنها بخش کوچکی از اهداف احتمالی‌ کرکرها به شمار می‌رود” (طهماسبی، ۱۳۸۳: ۵).
۱-۷-۲-۲-۱-۳- کارمندانی که از رؤسا یا همکاران خود ناراضی هستند
افراد فوق در حملات سایبری علیه تأسیسات رایانه‌ای و مخابراتی به عنوان حملات خودی^[۱۶] شناخته می‌شوند. با توجه به دسترسی کارکنان یک سازمان به رمزهای عبور سیستم های رایانه‌ای، معمولاً بعد از اخراج یا نارضایتی آن‌ ها از سیاست‌های مدیران، به اقدامات خرابکارانۀ خود دست می‌زنند (شیرزاد، ۱۳۸۸: ۹۳).
۱-۷-۲-۲-۱-۴- نوجوانان و جوانان
این دسته از افراد بیشتر با انگیزۀ سرگرمی و گشت و گزار در اینترنت، وارد فضای سایبر می‌شوند. حس کنجکاوی و هیجان‌طلبی در اکثر موارد، منجر به بزهکار شدن افراد فوق به خصوص در حوزۀ نفوذ غیرمجاز در منابع رایانه‌ای و شبکه‌ای می‌شوند (شیرزاد، ۱۳۸۸: ۹۲).
۱-۷-۲-۲-۱-۵- رقبای تجاری
شرکت‌هایی تجاری، بارزترین اشخاصی هستند که با انگیزه‌های مالی به سرقت اطلاعات تجاری یا تخریب داده‌های تجاری شرکت‌های دیگر؛ که در فضای سایبر فعال هستند اقدام می‌نمایند. رخدادهای متعددی به ثبت رسیده که افرادی با اقدام به اختلال در داده‌های رایانه‌ای یک شرکت، موجب فسخ قرارداد تجاری بین دو شرکت شده‌اند یا اعتبار یک مؤسسۀ مالی را خدشه‌دار نموده‌اند. بنابراین عمل این دسته از بزهکاران در حوزۀ جرایم علیه اموال به وسیلۀ اعمال مجرمانه‌ای از قبیل تخریب رایانه‌ای(سابوتاژ) دسته بندی می‌شود.(باستانی، ۱۳۹۰: ۵۶)
۱-۷-۲-۲-۲- گونه‌های بزه‌دیدگی در فضای سایبر
فضای سایبر با گوناگونی و تنوع فرصت‌ها و ابزارهایی که برای ارتکاب بزه فراهم می‌کند، دسته بندی‌های متعددی از انواع بزه‌دیدگی را در این فضا ایجاد نموده است. تازه‌ترین آمارها در ایران نشانگر این است که در چهار سال اخیر، تعداد کاربران اینترنت در کشور، ۲۵ برابر شده و بیش از ۶۴ درصد از کاربران ایرانی به صورت خانگی از اینترنت استفاده می‌کنند، این امر نشانگر استقبال مردم به فضای سایبر و همچنین افزایش آمار بزهکاری و بزه‌دیدگی سایبری است (سقازاده و کریم خانی، ۱۳۹۱: ۹). با توجه به افزایش بزه‌‌های سایبری، در ذیل به چهار دستۀ عمده از بزه‌دیدگان سایبری پرداخته می‌شود (Shinder, 2002:129).
۱-۷-۲-۲-۲-۱- اشخاص ساده و بی تجربه
معمولاً اشخاصی که کهن سال هستند یا برعکس در سنین نوجوانی به سر می‌برند، به دلیل عدم تجربۀ کافیِ فعالیت در اینترنت و رایانه بیشتر فرایند بزه‌دیدگی را تجربه می‌کنند. بیشترین جرایم ارتکابی علیه این دسته از افراد، کلاهبرداری های اینترنتی هستند که از ساده لوح بودن این افراد سؤاستفاده می شود (زررخ، ۱۳۹۰: ۱۳۹).
۱-۷-۲-۲-۲-۲- اشخاص آسیب دیده و ناتوان
این دسته از افراد به دلیل وضعیت خاصی که بر آن ها جاکم است، مورد توجه ویژۀ برخی از بزهکاران سایبری هستند. به عبارت دیگر افراد ناتوان مانند کسانی که فلج هستند یا از اختلالات عاطفی رنج می‌برند، آماج مناسبی برای بزهکاران سایبری محسوب می‌شوند تا از طریق یافتن مشخصات این افراد در پایگاه‌های اطلاعاتی با آن‌ ها ارتباط برقرار کرده و آن‌ ها را در دام خود بیاندازند (همان: ۱۴۰-۱۳۹).
۱-۷-۲-۲-۲-۳- بزه‌دیدگان اشتباهی
این دسته از بزه‌دیدگان، مرتکب عملی که خود را در معرض بزه‌دیدگی قرار داده باشند یا باعث تحریک بزهکار شده باشند، انجام نداده اند؛ بلکه به این سبب که در موقعیت و زمان خاصی قرار داشته اند بزه‌دیده واقع می‌شوند. با توجه به این که امنیت قطعی در زمینۀ رایانه وجود ندارد و باز هم تهدیدات سایبری راه نفوذ خود را پیدا می‌کنند، امکان بزه‌دیده شدن بدون تقصیر وجود دارد (جلالی فراهانی، ۱۳۸۴: ۲۸-۲۵).
۱-۷-۲-۲-۲-۴- بزه‌دیده نماها
دستۀ دیگر از بزه‌دیدگان سایبری افرادی هستند که وانمود می‌کنند بزه‌دیده واقع شده اند. به عبارت دیگر این افراد موقعیتی را بیان می‌کنند که در آن واقع نشده اند یا اینکه خود را جای کسانی قلمداد می‌کنند که بزه‌دیده واقع شده اند. این اعمال می‌تواند به انگیزه‌های مختلفی از جمله انتقام‌گیری، جلب توجه، به دست آوردن پول و اعمالی از این قبیل باشد (زررخ، ۱۳۹۰: ۱۴۰).
۱-۷-۲-۳- حمایت
حمایت واژه‌ای عربی است که با همان معنای اصلی خود در زبان فارسی استفاده می‌شود. در فرهنگ واژگان فارسی، واژۀ حمایت این گونه تعریف شده است:
“حراست از اهالی اراضی مفتوحه از طرف فاتح. حراست از جان و مال و ناموس کشور از طرف سلطان” (جعفر جعفری لنگرودی، ۱۳۸۶: ۱۷۶۳). واژۀ حمایت در لاتین معادل واژۀ (Protection) به معنی حمایت، محافظت، پشتیبانی (آقایی، ۱۳۸۶: ۹۲۷) و همچنین (Support) به معنی پشتیبانی و حمایت کردن و طرفداری است.
علی اکبر دهخدا نیز در لغت نامه، واژۀ حمایت را «نگاهبانی کردن، دفاع کردن از کسی و پشتیبانی کردن» (دهخدا، ۱۳۳۵: ۸۰۶) معنی کرده است. در خصوص ریشه‌یابی حمایت، واژگان (حمی و حمیه و حمایت) به این صورت معنا شده است:
«حمی به فتح (ح) و سکون میم: حمایت، نگاه‌داشتن، نگهبانی کردن و… حمیه، حمایت، حموه (به کسر حاء)، در هر سه به معنای یاری دادن، پرهیز نمودن از آن چه برای او ضرر دارد» (معین، ۱۳۹۰: ۹۶۶).
۱-۷-۲-۴- بزه‌دیده
بزه‌دیده رکن اصلی و ساختاری جرایم را تشکیل می‌دهد. واژۀ بزه‌دیده معادل (Victim) در لاتین و در زبان فارسی معادل عربی واژه‏های قربانی، مجنی‏علیه و زیان‏دیده است. (دهخدا، ۱۳۷۷: ۳۲۳۲). این واژه در فرهنگ لغات این گونه تعریف شده است:
«کسی که طرف جرم یا شبه جرم واقع شده است مثل قربانی سرقت» (آقایی، ۱۳۸۶: ۱۰۸۵) و یا «آن که بر اثر حادثه‌ای، ناخواسته جان خود را از دست بدهد: قربانی تصادف… زلزله» (انوری، ۱۳۸۲: ۱۰۷۸).
در زمینۀ شناسایی مفهوم بزه‌دیده، تعریف‌های متفاوتی از سوی جرم‌شناسان ارائه شده که به چند نمونه از آن‌ ها اشاره می‌گردد: «کسی که جرم یک خسارت قطعی و آسیب به تمامیت شخصی او پدید آورده است و اکثر افراد جامعه هم به این مسئله اذعان دارند» (کرد علیوند و محمدی، ۱۳۷۹: ۹۶) همچنین در جایی دیگر در تعریف بزه‌دیده آمده است:
«شخصی است که به دنبال رویداد یک جرم، به آسیب بدنی، روانی، درد و رنج عاطفی، زیان مالی یا آسیب اساسی به حقوق بنیادی خود دچار شده باشد» (رایجیان اصلی، ۱۳۹۰الف: ۱۶-۱۵).
اسناد بین‌المللی متعددی نیز به تعریف بزه‌دیده پرداخته‌اند، از جمله سازمان ملل متحد در یازدهم دسامبر ۱۹۸۵ در قطعنامه‌ای تحت عنوان «اعلامیه اصول بنیادین عدالت برای بزه‌دیدگان و قربانیان سوءاستفاده از قدرت»، به تعریف بزه‌دیده اقدام نموده است. این اعلامیه در تعریف بزه‌دیده بیان می‌دارد:
«بزه‌دیدگان کسانی هستند که به طور فردی یا گروهی متحمل خسارت شده‌اند. این خسارات به ویژه در زمینه‌های مربوط به آسیب به تمامیت جسمانی و روانی، رنج روحی، خسارت مادی و وارد شدن لطمۀ بزرگی به حقوق انسانی افراد است و این خسارت ناشی از فعل یا ترک فعلی است که قوانین یک دولت را نقض می‌کند» (بند الف مادۀ یک اعلامیۀ اصول بنیادین عدالت برای بزه‌دیدگان و قربانیان سوءاستفاده از قدرت، مصوب ۱۹۸۵).
۱-۷-۲-۵- تروریسم
از واژۀ تروریسم در فرهنگ‌ها و دایره‌المعارف‌های مختلف، تعاریف کم و بیش مختلفی ارائه شده است. قبل از پرداختن به تعریف اصطلاح تروریسم، از نظر واژه‌شناسی به تبیین آن پرداخته می‌شود. از لحاظ واژه‌شناسی، تروریسم از ریشۀ لاتین فعل (terrere) و فرانسوی (Terreur) و شبیه به (Trein) یونانی گرفته شده است و به معنی ترساندن است. در زبان عربی، “واژۀ تروریسم از «ارهاب» به معنی ترس و ترساندن گرفته شده که مصدر آن «رهب» است. در مفهوم عامیانه، استفاده از واژۀ تروریسم، «ترور شخصیت» مد نظر بوده، یعنی اهانت، تهمت، نه با خشونت بلکه با سرکوب روح و جان” (سلامتی، ۱۳۸۷: ۲۰). این واژه در فراز و فرود تاریخ بشری جلوه‌های گوناگونی داشته است، گاهی دربارۀ افعال دولت‌ها، گاهی برای توصیف اقدامات انقلابی و یا برای توجیه مبارزات ضد استعمارگری و غیره، به کار گرفته شده است.
در خصوص تعریف تروریسم و عناصر آن تعاریف و نظریات مختلفی ارائه شده است، به طوری که اَلکس اشمید و یانگمن جی. آلبرت، در سال ۱۹۸۸ در طرحی تحقیقاتی به سفارش ارتش آمریکا، ۱۰۹ تعریف با ۲۲ جزء تعریف متفاوت را برای تروریسم برشمردند (Schmid& Jongman, 1995: 50)، این امر گویای تشتت نظرات در تعریف واحد از تروریسم است. به طور کلی در تعریف تروریسم در بین کشورها، دو گرایش عمده در نظرات رسمی و غیررسمی وجود دارد:"گرایش غالب که در کشورهای اروپایی عضو سازمان ملل متداول است، این است که سعی دارند هرگونه فعالیت دارای خصیصۀ خشونت آمیز علیه نظام‌های سیاسی حاکم را فارغ از انگیزۀ مسببان آن محکوم ‌سازند و آن‌ ها را در زمرۀ اقدامات و جرایم تروریستی قلمداد کنند. اما گرایش دیگر سعی بر این دارد که انگیزه‌ها و اقداماتی که در راستای اعمالی مانند تبعیض نژادی یا نهضت‌های استقلال‌طلبانه انجام می‌شود، از مصادیق تروریسم نداند. این گرایش، بیشتر از جانب کشورهای جنوب و کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی سرچشمه می‌گیرد"(بزرگمهری، ۱۳۸۷: ۱۹). در زمینۀ شناسایی مفهوم تروریسم می‌توان به چند تعریف از این اصطلاح اشاره نمود. در تعریف تروریسم آمده است:
«به‌کارگیری اقدامات خشونت بار شدید و غیر قانونی، بر ضد جان و یا مال عموم شهروندان غیر نظامی یا بخشی از آنان و یا تهدید به آن، به منظور ایجاد هراس عمومی» (هاشمی، ۱۳۹۰: ۴۵).
حقوق‌دانان نیز در تعریف تروریسم نظریات و تعاریف مختلفی را ارائه داده‌اند. از جمله محمد علی اردبیلی، تروریسم را «قصد ایجاد رعب و وحشت برای رسیدن به مقاصد خاص» تعریف کرده است (اردبیلی، ۱۳۸۱: ۱۲۱). در خصوص تعریف تروریسم در اسناد بین‌المللی نیز، می‌توان به تأثیرگذارترین سازمان بین‌المللی، یعنی سازمان ملل متحد اشاره نمود که طی تلاش‌های صورت گرفته در این سازمان، چندین کنوانسیون به تروریسم اختصاص داده شده است. از میان اسناد این سازمان، دو کنوانسیون به صورت اختصاصی به تروریسم پرداخته‌اند. این دو کنوانسیون عبارت انداز: کنوانسیون مبارزه با بمب گذاری تروریستی و کنوانسیون بین‌المللی سرکوب حمایت مالی از تروریسم. بنابراین عناصر مشترک اغلب تعاریف تروریسم عبارت اند از: استفاده از خشونت، ارعاب یا تهدید به خشونت علیه یک شخص و یا گروه، به منظور دستیابی به اهداف سیاسی، ایدئولوژیک، اجتماعی و مذهبی یا اعمال فشار و یا ارعاب گروه دیگری از مردم و یا فرد دیگری به انجام اقدامات مد نظر آن‌ ها.
با مطالعۀ اعمال و رفتارهای تروریستی و نیز ابزار مورد استفاده و آثار و میزان رعب و وحشت جرایم مذکور، می‌توان تروریسم را به انواع گروه‌ها طبقه بندی کرد. لازم به ذکر است که تروریسم عنوان کلی است که رفتارهای مجرمانۀ بسیاری را پوشش می‌دهد؛ لذا تقسیم بندی‌های متفاوتی از تروریسم ذکر آمده‌اند. به دلیل تنوع و گوناگونی اقسام تروریسم، قریب به ۱۰ مورد از معیارهای طبقه بندی تروریسم وجود دارد، از جمله: تقسیم بندی بر اساس مرتکبان، بر اساس قربانیان، علت، محیط، ابزارها، گرایشات سیاسی، انگیزه، هدف و مطالبات. مهم‌ترین گونه‌های تروریسم که جامعۀ امروزی را متأثر می‌کنند، عبارت اند از: تروریسم دولتی، تروریسم مذهبی، تروریسم اقتصادی، بیوتروریسم، تروریسم هسته‌ای و تروریسم سایبری که این نوع خاص از تروریسم در سال‌های اخیر به یک شیوۀ معمول ارتکاب اعمال تروریستی تبدیل شده است.
۱-۷-۲-۵-۱- عناصر ساختاری تروریسم
بیشتر عملیات‌های تروریستی از یک سری ویژگی و نتایج مشترکی تبعیت می‌کنند. در ذیل به پنج نمونه از عناصر ساختاری تروریسم که در هر اقدام تروریستی به وفور مشاهده می‌گردد، پرداخته می‌شود.
۱-۷-۲-۵-۱-۱- استفاده و یا تهدید به استفاده از خشونت، به صورت غیرقانونى و نامأنوس
مشخصۀ بارز هر اقدام تروریستی، استفاده از هرگونه اعمال خشونت‌آمیزی است که بتوان به واسطۀ آن‌ ها دولت یا گروه‌ها را به انجام مقاصد خود متقاعد کنند. در زمینۀ ریشه‌یابی خشونت می‌توان گفت که این واژه ریشه در کلمۀ «Violence» به معنی تخلف دارد (The Culture of Violence Jaron, 1994: 24). با این حال مفهوم خشونت، دارای معانی مبهمی است و اکثر اندیشمندان بر روی مصداق‌ها در تعریف و حوزۀ شمول آن تأکید می‌کنند. بنابراین اعمال خشونت‌آمیز می‌تواند شامل استفادۀ ناعادلانه و غیرمنطقی از قدرت یا زور که به طور معمول همراه با خشم، شدت بسیار با قصد صدمه زدن به افراد یا اشیاء باشد. بنابراین در جرایم تروریستی، اعمال خشونت روشی برای رسیدن به هدف است. در بزه‌های تروریستی از روش‌های گوناگونی برای اعمال خشونت استفاده می‌شود، اقداماتی نظیر: گروگان‌گیری، بمب‌گذاری، تهدید، تخریب مجازی اطلاعاتی و رایانه‌ای و برخی اعمال مشابه دیگر.
۱-۷-۲-۵-۱-۲- انتخاب طیف وسیعی از بزه‌دیدگان بی دفاع
تروریست‌ها برای بزرگ جلوه‌دادن اعمال خود و استفاده رسانه‌ای، بیشتر آماج‌هایی را که از حساسیت بالا برخوردار هستند یا از تأسیسات حیاتی، مکان‌های عمومی و پرجمعیت برای انجام عملیات تروریستی استفاده می‌کنند. مکان‌های عمومی و شلوغ به دلیل حضور بیشتر شهروندان و افراد عادی، به خصوص زنان و کودکان، بیشترین بزه‌دیدگان تروریستی را به خود اختصاص می‌دهند. بنابراین کشته یا زخمی شدن کودکان یا زنان، بیشترین تأثیر را در عمیق و خشن نشان دادن اقدامات تروریستی نشان می‌دهد به همین دلیل بزه‌های تروریستی به دردناک‌ترین جرایم در تاریخ بشر قلمداد می‌شوند (هاشمی، ۱۳۹۰: ۴۲).
۱-۷-۲-۵-۱-۳- ایجاد رعب و وحشت
همان طور که در اغلب تعاریف مربوط به تروریسم اشاره گردید، ترس، رکن اصلی جرایم تروریستی محسوب می‌شود و همین خصیصه باعث بزرگ جلوه نمودن این اقدامات در سطح دولت‌ها و جامعه شده است. در بسیاری از جرم‌انگاری‌های صورت گرفته، تهدید به عملیات‌های تروریستی نیز در شمول جرایم تروریستی قرار می‌گیرد و این گویای تأثیر روانی بزه‌های تروریستی، به دلیل خصیصۀ خشونت آمیز بودن آن‌ ها است (سلامتی، ۱۳۸۷: ۲۵). در برخی نظام‌های حقوقی، اقدامات خشونت آمیز تروریستی، حتی زمانی که به مرحلۀ اجرایی بزه نرسیده باشد، اما منجر به هراس و بهم ریختن نظم عمومی مردم شده باشد، قابل مجازات خواهد بود. در این زمینه می‌توان به مادۀ ۱-۴۲۱ قانون جزایی فرانسه اشاره نمود که حتی تهدید به استفاده از خشونت نیز در شمول بزه تروریسم قرار می‌گیرد.
۱-۷-۲-۵-۱-۴- سازمان‌یافتگی عملیات‌های تروریستی
اشخاص و گروه‌های تروریستی به صورت هدفمند و گروهی به فعالیت‌های تروریستی اقدام می‌کنند. بزهکاران تروریستی، مکان‌ها یا اهدافی را مورد تهاجم قرار می‌دهند که بتوانند از این طریق به اشاعۀ بیشتر عمل خود در جامعه یا فراتر از آن، یعنی در سطح بین‌الملل اقدام نمایند (هاشمی، ۱۳۹۰: ۴۳). بنابراین اقدامات تروریستی، جنایت‌های عمدی هستند که غایت آن‌ ها فقط تخریب یا صدمه رساندن محض نیست؛ بلکه عاملان با برنامه ریزی قبلی و حساب شده در بلند مدت، دست به اقدامات خرابکارانه‌ای می‌زنند تا معمولاً به اهداف سیاسی و ایدئولوژیک خود دست یابند.
۱-۷-۲-۵-۱-۵- استفاده از ابزارها و شیوه‌های مدرن

• • 1. 1. تحلیل طیف­ FTIR:

     

     

شکل(۴-۱) نشان­دهنده طیف FTIR مربوط به سنتز ZnOPFSd (n = 2.0) به ترتیب در pH=2 و pH=3 است. تحلیل و بررسی هر دو طیف FTIR، نشان­دهنده مشخصات پیوندی^[۲۲۳] در محدوده ی ۳۴۰۰–۳۳۵۰ cm^−۱ و ۱۶۴۲cm^{−۱ [۲۲۴]} است که علت آن می ­تواند ارتعاش کششی^[۲۲۵] آنیون هیدروکسید، ارتعاش جذب آب و یا کمپلکس­های مواد منعقدکننده باشد.

شکل(۴-۱). طیف FTIR نمونه ZnOPFS(N=20) در مقادیر pH اولیه متفاوتpH 3.0) (pH 2.0 ,.
پیک­های^[۲۲۶] ناحیه­های۴۹۰cm^−۱ و۱۱۶۲cm^−۱ به ترتیب مربوط به مشخصه های^[۲۲۷] پیوند^[۲۲۸] Zn-O و پیوند Fe-O هستند. علاوه­ بر این، پیک های ارتعاش خمشی^[۲۲۹] مشخصی برای پیوندهای Fe-OH-Zn در ناحیه­ی ۹۲۰cm^−۱ و ۶۲۰cm^−۱ قرار گرفته است. ارتعاش کششی^[۲۳۰] پیوند Fe-O با پیک جذبی ناشی از ارتعاش خمشی پیوند Fe-OH-Zn، هم­پوشانی دارد. این هم­پوشانی نشان­دهنده واکنش یون روی و گونه­ های هیدرولیز شده ی آن با PFA به منظور تشکیل گونه­ های پلیمری روی-فریک است. پیک ناحیه­ی۱۱۲۰cm^−۱ مربوط به ارتعاش شبکه­ ای­کریستال^[۲۳۱] SO₄²⁻ و HSO₄⁻ در ZnOPFS است. همان طور که در شکل(۴-۱) نشان داده شده است، طیف FTIR در pH=3 نشان­دهنده پیوند پهن^[۲۳۲] OH و گروه ­های عاملی است. پیک­های شدیدتر برای (Fe–O) در ۱۱۳۱cm^−۱ و ۱۱۶۲cm^−۱ با افزایش pH، مشاهده می شود و بر تقویت قدرت پیوند Fe–O–H و افزایش تعداد پلیمرهای چندحلقه­ای^[۲۳۳] و آبکافتی دلالت دارد. با افزایش pH، شمار شدت پیک جذب در ۹۲۰–۱۱۶۲ cm^−۱ افزایش می­یابد. این امر نشان­دهنده افزایش تعداد پیوندهای Fe–OH–Zn و پلیمرهای چندحلقه­ای در نمونه­ ZnOPFS است. به عبارت دیگر، مقدار pH موجب افزایش میزان تجمع و پیوستگی ذرات شده و در نتیجه، تفاوت ساختار منعقدکننده­ها می ­تواند منجر به اختلاف شدت پیک جذب در اعداد موج ZnOPFSd در pH های متفاوت، شود.

• الگوهای XRD و تحلیل TEM:

شکل(۴-۲) نشان­دهنده طیفXRD مربوط به پودر ZnOPFSd است. همان گونه که شکل(۴-۲) نشان می­دهد، به کمک نرم­افزار PCPDFWIN واکنش­دهنده­های^[۲۳۴] بسیار کمی قابل تشخیص­اند. دلیل چنین حالتی می ­تواند وجود پیک­های ضعیف یا کم ZnSO₄ در ۲۴٫۵۲ = θ۲ و ۲۵٫۰۶ = θ۲ و نیز Na₂SiO₃·۹H₂O در ۲۳٫۱۴= θ۲ و ۳۰٫۴۵= θ۲ باشد. چنین پیشنهاد شده است که علت وجود این پیک­ها ممکن است، تشکیل ترکیبات جدیدی که جزء گروه ­های موجود نیستند و یا مواد جدیدی که هنوز فرمول استانداری ندارند، باشد.
اغلب پیک­های دارای شدت بالا در ناحیه­ی ۱۶٫۲۰ - ۱۹٫۲۲ - ۲۰٫۸۰ -۲۵٫۹۸ -۲۶٫۹۹ - ۳۴٫۰۳ = θ۲ روی می­ دهند و بیانگر آن است که ZnOPFS می­بایست ترکیب پلی کریستالی جدیدی از Fe، Zn و دیگر گونه­ های پلیمری باشد نه مخلوطی ساده از مواد اولیه.

شکل(۴-۲).طیف XRD از نمونه ZnOPFS (n=2.0 و pHاولیه =۲٫۰)
همان طور که در شکل(۴-۳) نشان داده شده است، بر اساس بررسی ریخت­شناسی ZnOPFS مشخص گردید که این ترکیب دارای ساختار شبکه­ ای متراکم^[۲۳۵] همراه با برخی مواد آبکافتی است که با مواد موجود در PFA متفاوتند، و با افزایش n در یک محدوده، میزان فشرده شدن ساختار شبکه­ ای افزایش می­یابد. جهت لخته سازی ذرات کلوییدی و تشکیل پل های تجمعی میان لخته ها، ساختارهای شبکه ای متراکم بسیار مطلوب تر از ساختارهای شاخه دار می باشند. با توجه به نتایج فوق­الذکر چنین می­توان گفت که ساختار ZnOPFS بشدت تحت تاثیر مقدار n، که موجب تشکیل آبکافت­های متفاوت و به همان نسبت تشکیل گونه­ های پلیمری می­ شود، قرار دارد. با این حال، اگر n>2.5 باشد، نمونه­های مایع ZnOPFS برای ته­نشین شدن به دوره­ کهنگی کوتاهی نیاز خواهند داشت. به طور کلی، نتایج حاصل از بررسی نمونه­های ZnOPFS به کمک روش­های FTIR، XRD و TEM نشان داد که pH و مقدار n تاثیر زیادی بر ساختار و مورفولوژی نمونه­ها دارند و از این رو، جهت تهیه­ ZnOPFS و بررسی عملکرد انعقادی آن می­بایست به این عوامل توجه داشت.
شکل(۴-۳).عکس TEM در ابعاد میکرو از ZnOPFS

۲۰۰۴ میلادی

انتشار کتاب درآمد سازی از سرمایه ی فکری به مثابه ی پیشران ارزش سهامداران توسط اولیور پفیل
انتشار کتاب بنگاه های دانش گر و دانش بر توسط متس آلووسون
انتشار کتاب معنا بخشی به سرمایه ی فکری : طراحی رویه ای برای ارزش گذاری اقلام نامشهود تئسط دانیل اندریسن

۲۰۰۵ میلادی

برگزاری کنفرانس پیرامون سرمایه ی فکری جوامع اقتصاد دانش پایه توسط بانک جهانی
انتشار کتاب چشم اندازی بر سرمایه ی فکری توسط برنادر مار
انتشار کتاب سرمایه ی فکری برای جوامع : کشورها ، مناطق و شهرها توسط احمد بونفورولیف ادوینسون
انتشار پیش نویس استانداردهایی پیرامون ارزش گذاری دارایی نامشهود و ارزش گذاری مالکیت فکری توسعه جامعه ی ارزیابان آمریکا

۲۰۰۶ میلادی

انتشار کتاب مدیریت سرمایه ی فکری در عمل توسط گوران روس ، استپان پیک و لیزافرنستورم آغاز فعالیت تیمی تحت نظارت کمیته ی بین المللی استاندارهای ارزش گذاری با هدف توسعه ی استانداردی برای ارزش گذاری دارایی های نامشهود
آغاز فعالیت مشترک کمیسیون استانداردهای حسابداری مالی ایالات متحده و کمیسیون بین الملی استانداردهای حسابداری جهت ارتقای هماهنگی ایتانداردهای بین الملی در حوزه ی دارایی های نامشهود

۲۰۰۷ میلادی

انتشار کتاب فرانسوی منابع انسانی توسط جان بودریووپیتررامستاد
انتشار کتاب گزینه های حقیقی و مالکیت فکری توسط فیلیپ باکر
انتشار اولین اظهارنامه ی مرتبط با خدمات ارزش گذاری توسط موسسه حسابداران عمومی قسم خورده ی آمریکا

۲-۳- تعاریف سرمایه فکری
اولین کاربردها از مفهوم سرمایه فکری به دهه ۶۰ بازمی گردد.اما همزمان با گسترش عصر اطلاعات است که سازه سرمایه فکری به طور وسیع در ادبیات مختلف بکار گرفته شده است(منتظرقائم،۱۳۸۷).
یکی از اولین تعاریف سرمایه فکری بوسیله استوارت تهیه شد.که بعنوان یک ارزش نامشهود تولید شده برای بشر (مانند دانش،تجربه،مهارت و محرک) ومنابع مانند (کامپیوتر و تکنولوژی اطلاعات)تعریف کرد.دیگر دیدگاه های اصلی شامل موارد زیر می باشد.IC جمع هر چیز و هرکس در شرکت می باشد؛ که به آن شرکت امتیاز رقابت در بازار را می دهد.دیگر دیدگاه ها به این موضوع اشاره دارد که IC به عنوان یک دارایی نامشهود است که یک شرکت را به تحمل کردن در بازار رقابت قادر می کند.یک تعریف کلی تر از سرمایه فکری بیان می کند که تفاوت بین ارزش بازار یک شرکت و ارزش دفتری آن که می تواند از نظر مالی برایشان مفید باشد(فاسوات و همکاران،۲۰۱۱)^[۸].
در تعریف دیگری از استوارت سرمایه فکری را چنین تعریف می کند،"اجزای فکری ـ دانش،اطلاعات،دارایی فکری،تجربه که استفاده از آن می تواند باعث ایجاد ثروت شود"(هولمن،۲۰۰۵)^[۹].
یک تعریف جامع از سرمایه فکری بوسیله بروکینگ^[۱۰] ارائه شده است:"ترکیبی از دارایی های نامشهود که سازمان را قادر به انجام وظایف خود می سازد"(بارتش و بندیوپادهای،۲۰۰۵)^[۱۱].
بورگمن^[۱۲] و همکاران(۲۰۰۵:۵۹۱) این نوع سرمایه را به عنوان “دارایی متعلق به سازمان که برای آن ارزش آفرینی می کند و در ترازنامه سنتی به عنوان یک دارایی فیزیکی و پولی ارائه نمی شود” تعریف می کنند.
برخی از تلاشها در جهت ارائه تعاریف سرمایه فکری:
ایتامی^[۱۳] ۱۹۸۷: دارایی های نامشهود مانند دارایی های مبتنی بر اطلاعات که شامل فناوری،اعتماد مشتری،تصور سازمانی حاصل از علائم تجاری،فرهنگ سازمانی و مهارتهای مدیریتی می باشد.
هال^[۱۴] ۱۹۸۹: دارایی های فکری شامل حقوق مالکیت معنوی مانند حق امتیاز،علائم تجاری،طرح های ثبت شده،حق مالکیت معنوی،شهرت،شبکه های فردی و سازمانی،دانش،تخصص و مهارتهای کارکنان است.
بارنی^[۱۵] ۱۹۹۱: سرمایه فکری دارای ماهیت نامشهود است و بطور کلی به عنوان یک دارایی راهبردی در سازمانها شناخته شده است.اثر وجودی سرمایه فکری در سازمانها موجبات بهبود عملکرد مالی و مزیت رقابتی سازمان را در پی خواهد داشت.
هال ۱۹۹۲: سرمایه فکری می تواند به عنوان دارایی ها (مثل مارک تجاری) یا مهارت ها (مانند دانش فنی پرسنل) طبقه بندی شود.
کلین و پروساک^[۱۶] ۱۹۹۴: هر عنصر فری که بتوان آن را فرموله و گردآوری کرد و بتوان از آن برای ایجاد دارایی با ارزش بیشتر استفاده کرد.
بروکینگ ۱۹۹۶: ترکیبی از ۴ جزء اصلی دارایی های بازار،دارایی های انسانی،دارایی های مالکیت معنوی و دارایی های زیر ساختی می باشد.
والمن^[۱۷] ۱۹۹۶: سرمایه فکری دارایی است که در زمان حال با ارزش صفر در ترازنامه ارزش گذاری می شود و شامل قدرت فکری افراد،نام و علائم تجاری و دارایی هایی است که به بهای تاریخی در دفاتر ثبت شده اما طی زمان ارزش آن افزایش می یابد.
اسویبی ^[۱۸]۱۹۹۷: سرمایه فکری مربوط به سه دسته از دارایی های نامشهود است: ساختار داخلی،ساختار خارجی و شایستگی های انسانی.
روس و همکاران^[۱۹] ۱۹۹۷: سرمایه فکری ترکیبی از یک بخش فکری مانند سرمایه انسانی و یک بخش غیر فکری مانند سرمایه ساختاری است.
استوارت^[۲۰]۱۹۹۷: هر عنصر فکری-دانش،اطلاعات،مالکیت معنوی و تجربه- که بتوان از آن برای ایجاد ثروت استفاده کرد.
مک کوناچی۱۹۹۷^[۲۱]: سرمایه فکری دانش مورد استفاده برای ایجاد ارزش است.
بویسوت ۱۹۹۸: حالتها و تمایلاتی که در افراد و گروه ها وجود دارد که در صورت برانگیخته شدن قابلیت ایجاد ارزش افزوده را دارند.
دیوید کلین و لورنس پروساک^[۲۲]۱۹۹۸: اقلام فکری است که به اشکال گوناگون برای ایجاد یک دارایی با ارزش افزوده بیشتر بکار گرفته شده و قدرتمند گشته است.
بنتیس و همکاران^[۲۳]۱۹۹۹: مفهومی است جهت طبقه بندی تمامی منابع نامحسوس سازمان و شناخت ارتباط میان آنها.
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی۲۰۰۰: ارزش اقتصادی که توسط دو دسته از دارایی های نامحسوس شرکت ایجاد می شود، سرمایه سازمانی و سرمایه انسانی.
لیف^[۲۴]۲۰۰۱: دارایی های نامشهود منابع غیر فیزیکی باارزش می باشند که توسط نوآوری و طرح های منحصر به فرد سازمان ایجاد می شوند.
دیوید نیر^[۲۵]۲۰۰۳: دانش با ارزش بالقوه(فرایندها،تمدن چگونگی شناخت،نرم افزار،مشتری،امکانات و …) است.
آی.ای.اس.بی^[۲۶] ۲۰۰۴: دارایی های ثابت غیر مالی هستند که از جنس ماده نیستند اما ماهیت آنها توسط حقوق قانونی و حفاظتی شناسایی و کنترل می شود.
۲-۴- طبقه بندی دارایی های شرکت

در حالت کلی، یعنی حضور کنترل کننده برای تمام واحدهای تولید و با حضور باتری و عدم حضور باتری برای تمام واحد ها،. در نمودار شکل ۵ می بینیم. تفاوت فرکانس شبکه میان دو حالت، کاملا مشخص است.

در شکل صورتی رنگ تمام واحدهای تولید بدون حضور باتری می باشد. این نمودار مشخص می کند که نوسانات فرکانس شبکه ملایم تر شده و کنترل می گردد.نوسانات نامتقارن و غیر یکدست قبل، به نوساناتی تقریبا یکدست با قله هایی هم ارتفاع تبدیل شده که البته نوسانهای ریزی بر روی آن سوار شده که علت آن هم به دلیل عملکرد مبدلهای قدرت شبکه می باشد. در حالت گذرای اولیه، نوسان سیستم ، زیاد است ، اما با پشت سر گذاشتن این حالت، و ورود به حالت گذرای دینامیکی شبکه، موفقیت کنترل کننده پیشنهادی آشکار می گردد.
شکل ۴-۱۰:مقایسه نوسانات فرکانس با وارد شدن واحد خورشیدی و بادی .صورتی بدون حضور باتری، آبی با حضور ذخیره ساز باتری
فصل پنجم
جمع بندی و پیشنهادات
۵-۱-جمع بندی
همانطور که از نظر گذشت، در این پایان نامه یک کنترل کننده برای کنترل فرکانس سیستم قدرت و محدود نمودن هرچه بیشتر نوسانات فرکانس معرفی گردید؛ چرا که امروزه با داشتن منابع تولید نو، با ذات تولید نوسانی و وجود بارها با الگوی مصرف پیچیده تر و حساس تر، مساله نوسان فرکانس بغرنج تر از گذشته به نظر می رسد. کنترل کننده ی پیشنهاد شده در این پایان نامه، سیستم کنترلی استوار بر تزریق توان بوده و علت آن نیز، کم حجم بودن محاسبات و سازگاری با تغییرات دینامیکی سیستم است. اصول کار کنترل کننده ی پیشنهادی، اندازه گیری فرکانس در تمام نواحی کنترلی، پردازش آنها و ایجاد یک خروجی کنترلی از جنس فرکانس، برای سیستم می باشد. این خروجی به سیگنال کنترلی از جنس توان تبدیل شده، تا ورودی مناسبی برای واحد های تولید باشد.
مقدار توان تعیین شده به عنوان سیگنال مرجع با توان اندازی گیری شده مقایسه می گردد و اختلاف این دو بعد از عبور کنترلر PI حداقل می گردد ، تا مقدار اندازه گیری شده را به مقدار مرجع برساند.زمانی که این اتفاق می افتد فرکانس نیز روی ۵۰ هرتز تنظیم می شود.
در ادامه تلاش شد تا با بررسی همه جانبه ی یک سیستم پنج شینه، حاوی منابع تجدیدپذیر بادی و خورشیدی، این کنترل کننده به بوته ی آزمایش گذارده شود. سعی شده سیستم مورد بررسی مشابه شبکه های امروزی و حتی شبیه شبکه هایی که در آینده ی نزدیک استفاده خواهند شد، باشد، تا این کار و تحقیق در راه باز کردن دری رو به آینده قدم بردارد و تکرار مکررات نبوده باشد.
در شبیه سازی بیشتر سعی شده تا فرکانس سیستم مورد تحلیل قرار گیرد، اگرچه می دانیم با توجه به اینکه پارامترهای مهم و قابل تفسیر در شبکه های قدرت کم نسیتند، و می توان ساعت ها و صفحه ها در وصف آنها تحلیل بیان کرد. اما فرکانس به عنوان پارامتری که در عین سادگی، میتواند یک نتیجه کلی از رفتار سیستم، حتی یک سیستم پیچیده، را نمایان کند، به عنوان مهمترین پارامتر برای بررسی انتخاب شد.
اگرچه بهتر است قضاوت درباره نتایج شبیه سازی به مخاطب واگذار شود، اما جهت بیان نتیجه گیری میتوان محدود شدن نوسانات فرکانس سیستم، در تمامی حالات بررسی شده را، ناشی از کار درست و موثر کنترل کننده ی پیشنهادی دانست و آنرا به فال نیک گرفت. اگرچه این تحقیق، اولین مطالعه در زمینه ی خود نبوده و آخرین نیز نخواهد بود، اما امید است در راه مطالعات سیستم و کنترل شبکه های امروز و آینده، قدمی جدید، هرچند کوچک، برداشته شده باشد.
۵-۲-پیشنهادها
پس از بررسی شبیه سازی ها، می توان گفت کنترل کننده برای کنترل واحدهای تولید شبکه، به خصوص واحد بادی و خورشیدی مناسب و اثرگذار است. ولی با افزایش نواحی کنترل موجود در سیستم، کارایی و تاثیر کنترل کننده ی پیشنهادی، چندان مناسب و قابل قبول نخواهد بود، به این دلیل که سرعت سیستم کنترل کاسته خواهد شد.
همچنین پیشنهاد می کنیم:
به منظور جبران نوسانات توان و فرکانس در مقیاس بزرگ، ترکیب باتری و چرخ طیار بکار رود، تا هم از قابلیت پاسخ سریع چرخ طیار و هم ظرفیت توان بالای سیستم ذخیره ساز باتری استفاده شود.
با توجه به قیمت بالای باتری های ظرفیت بالا و به منظور بالا بردن عمر باتری ها، بهتر است تعداد دفعات شارز و دشارژ باتری در مدت طولانی کاهش یابد ،بدین منظور پیشنهاد می کنیم که درصد شارژ بیشتر مواقع در جایی نزدیک به پنجاه درصد ظرفیت شارژ باشد.
از مبدل سه سطحی به منظور اتصال منبع باد به سیستم قدرت به منظور کاهش اعوجاج هارمونیکی، افزایش ضریب توان و جبران توان راکتیو بار استفاده شود.
از ناظر حداقل مرتبه به منظور تخمین بار سیستم قدرت استفاده شود تا دستور تولید توان مورد نیاز به واحدها ابلاغ گردد.
فهرست منابع
[۱] Sakamoto R, Senjyu T, Kaneko T, Urasaki N, Takagi T, Sugimoto S. Output power leveling of wind turbine generator by pitch angle control using HN control. Electrical Engineering in Japan 2008;126(4):17e24
[۲]Senjyu T, Sakamoto R, Urasaki N, Funabashi T, Fujita H, Sekine H. Output power leveling of wind turbine generator for all operating regions by pitch angle control. IEEE Transactions on Energy Conversion 2006;21(2): 467e75.
[۳] Senjyu T, Kaneko T, Uehara A, Yona A, Sekine H, Kim CH. Output power control for large wind power penetration in small power system. Renewable Energy 2009;34(11):2334e43.
[۴] Kaneko T, Uehara A, Senjyu T, Yona A, Urasaki N. An integrated control method for a wind farm to reduce frequency deviations in a small power system. Applied Energy 2011;88(4):1049e58.
[۵]D. Y. Y. L. Yanhua Liu ” ، Potential of Grid-connected Solar PV without Storage "،International Conference on Power System Technology ,۲۰۱۰.
[۶] L. B. Xinjing Zou ” ، System, Assessment Method for Solar Home "، IEEE ، Institute of Electrical Engineering, Chinese Academy of Sciences ،۲۰۱۰.
[۷] S. M. I. J. N. S. K. a. A. A. S. Seman ” ، Analysis of a 1.7 MVA Doubly Fed Wind-Power Induction Generator during Power Systems Disturbances .”
[۸]A. PETERSSON “ Analysis, Modeling and Control of Doubly-Fed Induction Generators for Wind Turbines” THESIS FOR THE DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSOPHY ،۲۰۰۵.
[۹]T. H. A.B. Attya ” ، Penetration impact of wind farms equipped with frequency variations ride through algorithm on power system frequency response “، Germany Electrical Power and Energy Systems 40 ، رقم Renewable Energy Department, Darmstadt University of Technology, 4th Str., Landgraf-Georg, 64283 Darms ، p. 94 –.۲۰۱۲ ،۱۰۳
[۱۰] Abdul Motin Howlader , Yuya Izumi , Akie Uehara , Naomitsu Urasaki , Tomonobu Senjyu ,Atsushi Yona , Ahmed Yousuf Saber, “A minimal order observer based frequency control strategy for an integrated wind-battery-diesel power system” Energy ,ELSEVIER 46 (2012) 168e178.
[۱۱] Senjyu T, Sakamoto R, Urasaki N, Funabashi T, Fujita H, Sekine H. Output power leveling of wind turbine generator for all operating regions by pitch angle control. IEEE Transactions on Energy Conversion 2006;21(2): 467e75.
[۱۲] Luis M. Castro, Claudio R. Fuerte-Esquivel, J. Horacio Tovar-Hernández” Solution of Power Flow With AutomaticLoad-Frequency Control Devices Including Wind Farms” IEEE TRANSACTIONS ON POWER SYSTEMS,IEEE2012.
[۱۳] C. T. J. M. D.E. Hampton “ Emergency control of power system frequency usingflywheel energy injection” System Control, Operation and Management, Hong Kong, pp. 1567-1599 ، November 1991.
[۱۴] Zhang Jiancheng” Research on Flywheel Energy Storage Systemfor Power Quality” IEEE ، pp. 7803-7459,2002.
[۱۵] D. A. Ruddell” Storage Technology Report WP-ST6 Flywheel “, WP Report ، pp. 6-121 , 2008.
[۱۶] W. Y. Y. ,. A. C. Wei Xian” Minimize Frequency Fluctuations of Isolated Powe System with Wind Farm by Using Superconducting Magnetic Energy Storage”PEDS ، pp. 1329-1332 ,2009.
[۱۷] B. M. J. A. Barrado “Power-Quality Improvement of a Stand-Alone Induction Generator Using a STATCOM With Battery Energy Storage System” IEEE TRANSACTIONS ON POWER DELIVERY ، المجلدات % ۱ من % ۲ VOL.
[۱۸] Baoming Ge, Wenliang Wang, Daqiang Bi , Craig B. Rogers , Fang Zheng Peng , Aníbal T. de Almeida ,Haitham Abu-Rub “Energy storage system-based power control for grid-connected wind power farm”Electrical Power and Energy Systems, ELSEVIER 44 (2013) 115–۱۲۲.
[۱۹]. Hansang Lee, Byoung Yoon Shin, Sangchul Han, Seyong Jung, Byungjun Park, and Gilsoo Jang . “Compensation for the Power Fluctuation of the Large Scale Wind Farm Using Hybrid Energy Storage Applications”, IEEE TRANSACTIONS ON APPLIED SUPER CONDUCTIVITY, JUNE 2012,VOL. 22, NO. 3.
[۲۰]. Meghdad Fazeli, Greg M. Asher, Christian Klumpner, Liangzhong Yao, and Masoud Bazargan . “Novel Integration of Wind Generator-Energy Storage Systems Within Microgrids” IEEE TRANSACTIONS ON SMART GRID, JUNE 2012, VOL. 3, NO. 2.
[۲۱] M. Khalid, A.V. Savkin," An optimal operation of wind energy storage system for frequency control based on model predictive control“, Solar Energy , Renewable Energy 48 (2012) 127e132
[۲۲]M. B. Federico Cassola ” ، Wind speed and wind energy forecast through Kalman filtering of Numerical Weather Prediction model output “، ELSEVIER ، رقم Applied Energy 99 ، p. 154 –۱۶۶,۲۰۱۲.
[۲۳]P. G. X. H. Xiaochen Wang ” ، A Review of Wind Power Forecasting Models “، sciencedirect ، p. 770-778 ,2011
[۲۴]R. Blonbou ” ، Very short-term wind power forecasting with neural networks and adaptive Bayesian learning “، ELSEVIER ، رقم Renewable Energy 36 ، pp. 1118-1124, 2011.
[۲۵] H. D. R. S. Ahmed Ouammi ” ، Short Term Forecast of Wind Power by an Artificial Neural Network Approach “، IEEE .۲۰۱۲ ،۳۱,۱۱$/۱۲/۵-۱۷۵۱-۴۶۷۳-۱- ، رقم ۹۷۸

در این فصل پس از اشاره به مفاهیم ژئوپلیتیک و ژئواکونومی ، مبانی اقتصاد سیاسی نفت را مورد مطالعه قرار داده و سپس به بازیگران مهم این عرصه پرداخته و بانگاهی به سیاست گذاری قدرتهای بزرگ ، نقش نفت را در اقتصاد سیاسی بین الملل و نظریه ثبات هژمونیک را مورد واکاوی قرار می دهیم . پر واضح است که منطقه خاورمیانه و کشور عراق بطور اخص یکی از غنی ترین و مهمترین کشورهای جهان ، به لحاظ داشتن ذخایر هیدروکربنی است و با توجه به اهمیت اقتصادی و مالی انرژی ، مورد توجه قدتهای بزرگ قرار گرفته است و بهمین دلیل بیشترین چالشها و نا آرامی ها ، علی الخصوص پس از جنگ سرد و حادثه ۱۱ سپتامبر در این منطقه حادث شده است و می توان گفت منطقه خاورمیانه رابطه مستقیمی با امنیت دیگر قدرتهای جهان دارد و حتی امنیت و ثبات اقتصاد جهان تا حدودی به این منطقه وابسته است . موضوع نفت در دنیای معاصر ، سیاست داخلی و خارجی کشورها را در قرن بیست و یکم تحت الشعاع قرار داده است لذا در این پایان نامه بر اهمیت نفت و جایگاه آن در اقتصاد سیاسی و امنیت منطقه و نگاه سلطه جویانه قدرتهای بزرگ برای تسلط بر منابع انرژی و راهبردهای بکار گرفته شده آنها برای ایجاد نا امنی با تکیه بر ترویج افراط گرایی و تروریسم و ایجاد نا امنی و هدایت این منطقه به سمت تامین منافع قدرتهای بزرگ و امپریالیسم آمریکا پرداخته خواهد شد .

۱-۲ ) ژئوپلیتیک ^[۵]
ژئو پلیتیک ترکیبی از دو واژه ژئو به معنای سرزمین و پلیتیک به معنای سیاست است لذا برای شناخت مفهوم واقعی این کلمه باید به رویکردها و دیدگاههایی که در تلاش هستند تا رفتارهای سیاسی و نظامی را بر حسب محیط طبیعی توضیح دهند ، پرداخت و بر عوامل جغرافیایی که در شکل گیری سیاست های داخلی و خارجی کشورها موثرند اشاره نمود . پر واضح است که برای شناخت سیاست در یک سرزمین ناچاریم دسته ای از واقعیت های جغرافیایی ومربوط به آن سرزمین ، که می تواند بر مسائل سیاسی تاثیر بگذارد را مورد توجه قرار دهیم . به عبارت دیگر شناخت جغرافیایی به همراه شناخت دقیق مسائل اقتصادی ، اجتماعی ، روان شناختی ، جامعه شناختی و حقوقی و….. از مهمترین مبانی برای شناخت سیاسی یک سرزمین و کشور است . البته باید دو واژه جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک را از هم تفکیک و هر یک را جداگانه تعریف نمائیم .مفهوم ژئو پلیتیک بیانگر حیطه ای از بررسی جغرافیایی است که عامل فضا و سرزمین را در شناخت و چگونگی شکل گیری روابط بین الملل مهم تلقی می کند و تعریف علمی آن بر سه عنصر جغرافیا ، قدرت و سیاست که دارای خصلتی ذاتی هستند استوار است (حافظ نیا ، ۱۳۸۰:۸۴). و با کاربرد آن به مفهوم جبر محیطی که برای مشروعیت دادن به اعمال دولت به کار رفته است نباید اشتباه گرفته شود (حافظ نیا ،۲۳-۲۴ :۱۳۸۰). واژه اخیر ژئوپلیتیک در سال ۱۹۱۶ توسط رولف لیگن^[۶] دانشمند علوم سیاسی مطرح شد و سپس توسط کارل هاوس هومر^[۷] جغرافیدان آلمانی که طرفدار بخشی از افکار فردریک راتزل^۳ بود مورد استفاده قرار گرفت . راتزل تحت تاثیر مفهوم هگلی دولت ، به معنای وجود یک روح واحد در جامعه قرار گرفته و با جمع آن با افکار دیگر ، دولت را سازمانی می داند که افراد تابع آن هستند و نیاز ذاتی به فضای حیاتی و توسعه سرزمینی دارند .این افکار توسط رهبران حزب نازی آلمان بویژه رودلف هس^۴ در طرحهای گسترش سرزمینی مورد بهره برداری قرار گرفت . سوء استفاده از این ایده ها در اهداف سیاسی و تجاوز به سایر کشورها و ملتها ، موجب ضربه زدن به دانش ژئوپلیتیک گردید و باعث گردید که هر امری که شباهتی به این موضوع داشته باشد تحت الشعاع آن قرار گیرد و در عین حال همان گونه که پیت در سال۱۹۸۹ نوشت اصطلاح ژئوپلیتیک که پس از جنگ جهانی دوم ، رها شده بود در اواخر دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی احیاء شده و تعدادی از دانشمندان به بیان و شرح آن بپردازند . مفاهیم ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی را می توان این گونه تعریف نمود ” جغرافیای سیاسی اثر تصمیم گیریهای سیاسی انسان را روی چهره و اشکال جغرافیای مربوط به محیط انسانی همچون حکومت ، مرز ، مهاجرت ، ارتباطات ، توزیع جمعیت ، نقل و انتقال و …. را مطالعه می کند .”
در حالیکه ژئوپلیتیک به مطالعه اثر عوامل جغرافیایی روی سیاست های دگرگون شده جهانی می پردازد . اما دقیق تر آن است که بگوئیم جغرافیای سیاسی با رابطه متقابل جغرافیا با سیاست سرو کار دارد و به این ترتیب مفهوم ژئوپلیتیک که بر نقش عمده فضا و سرزمین در شکل گیری رابط بین الملل تاکید می کند آشکار شده و می توان گفت که ژئو پلیتیک بعنوان جزئی از دانش و علم جغرافیای سیاسی محسوب می شود (اکبریان،۶۹-۶۷:۱۳۸۲)
در این رابطه سوئل . بی . کوهن^[۸] در کتاب ” جغرافیا و سیاست در جهان تقسیم شده ” همین مفهوم را بیان داشته و عصاره و چکیده ژئوپلیتیک را مطالعه روابطی می داند که میان سه عنصر سیاست بین الملل ، قدرت و مشخصات جغرافیایی و سرزمینی بر قرار می سازد . همانطور که ذکر شد در دهه های پایانی قرن بیستم بدنبای احیای مفهوم ژئوپلیتیک ، برداشت های متفاوت و پژوهش های بی شماری در زمینه ژئوپلیتیک و نظم جهانی تحقق یافت که مهمترین آنها را میتوان در سه دسته بیان کرد .
۱-۱-۲) دیدگاه مبتنی بر روابط قدرت
در این دیدگاه بر ویژگی سلسله مراتبی دولت ها در درون نظم جهانی تاکید می گردد و متغیر اصلی در اینجا توان و قدرت یک کشور در تاثیر گذاری بر تغییر رفتار دیگران در مسیر اتخاذ سیاست های داخلی و خارجی است . دانشمندان علوم سیاسی از دیر باز این روابط مبتنی بر قدرت را با واژه موازنه جهانی و فرموله کردن روابط بین الملل پس از جنگ جهانی دوم در مدل های دو قطبی (دهه های ۴۰ و۵۰ میلادی ) ، دو قطبی سست یا منعطف (دهه های ۷۰ و ۸۰ ) مورد توجه قرار داده اند ، کوهن با مشاهده ظهور سه قدرت جدید جهانی ، ژاپن ، چین و اروپای غربی و تعدادی از قدرتهای منطقه ای در سال ۱۹۸۲ نوشت که جهان به سوی یک سیستم سلسله مراتبی در حال حرکت می باشد و به مناطقی مانند آسیای جنوب شرقی و خاورمیانه که به دلیل اهمیت ژئو استراتژیک جهانی آنها و گرفتار آمدن در حوزه نفوذ میان دو ابر قدرت و ویژگیهای فرهنگی این مناطق را بنام کمربندی های شکننده و منطقه ای بی ثبات تصویر می کند و به نظر او اگر یکی از رقبا در منطقه ای از رقیب خود عقب بیافتد ، برای اعمال نفوذ در منطقه ای دیگر از جهان دست به کار خواهد شد .کوهن در سال ۱۹۹۰ به نقش قدرت های درجه دوم که آنها را کشورهای دروازه ای می خواند در نقش توازن قوای منطقه ای ظاهر شده اند و به نظر او دو عرصه در بالاترین سطح ژئو استراتژیک وجود دارد یکی عرصه دریایی ، یعنی اروپای غربی ، آفریقا و آمریکا و دیگر عرصه قاره ای یعنی اتحاد جماهیر شوروی و چین ، و اکثر قدرتهای درجه دوم در درون این عرصه ها محصور هستند . اما سهم هر منطقه در خارج آنهاست ، یعنی جنوب آسیا و کمربند شکننده خاورمیانه که عرصه رقابت اند و منطقه نو ظهور دروازه ای اروپای مرکزی و شرقی که منطقه ای حائل بوده اند می توانند تماس و تعادل میان این دو عرصه را برقرار سازند .
۲-۱-۲) دیدگاه مبتنی بر روابط ایدئولوژیکی
دیدگاه دوم بر توسعه قدرت بر مبنای ایدئولوژی دولت استوار است . به عنوان مثال آمریکا با بیان رسالت قاره ای خود برای توسعه و دمکراسی ، نفوذش را در قرن ۱۹ در قاره آمریکا گسترش داد و در قرن بیستم با بیان رسالت خود برای مبارزه با کمونیسم ، قدرت جهانی خود را افزایش داد . دیدگاه های استعمار گرایانه با بکار گیری ژئوپلیتیک سلطه از طریق بکار گیری علم ژئوپلیتیک دریچه ای نو را به سوی استعمارگری گشود(اتوتایل،۱۳۸۰: ۳۰-۲۹)فرهنگ های مسلط در گفتمان ژئوپلیتیک استعماری را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد .
– نظریات ژئو پلیتیک مبتنی بر حقایق جغرافیایی
-نظریات و دیدگاه های مبتنی بر ایدئولوژی های نژاد گرایانه
از لحاظ شکلی نیز تئوریهای مطرح در گفتمان ژئوپلیتیک عصر استعمار به نوعی توجه خود را به منطقه خلیج فارس و عراق و اوراسیا معطوف نموده و هم راستا با فرضیه مرکزیت سرزمین حیاتی پیش رفته اند (یزدانی و توسیرکانی ، ۱۳۸۷ :۲۳۲).
تئوری قدرت دریایی آلفرد ماهان^[۹] در واقع به مثابه امکانی برای ایالات متحده برای تسلط بر این سرزمینها قلمداد می شود . در آلمان نیز هاوس هاوفر^[۱۰] جهت انطباق سرزمین حیاتی با قلمرو قانونی به منظور توجیه فضای حیاتی برای کشورش تنها کمی هارتلند ^[۱۱] (قلب زمین) مکیندر^[۱۲] را به غرب متمایل ساخت(رشدیه، ۱۳۸۰،۴۵) .
بنابر این فرهنگ های جغرافیایی مسلط در گفتمان ایدئولوژیکی عصر استعمار را در عرصه ژئوپلیتیک از لحاظ شکلی می توان متاثر از نظریات مکیندر و توجه خاص وی به این مناطق دانست .
استعمار از نظر مفهوم و ماهیت از قرن نوزدهم به این سوء دچار تحول گردیده است . اما به لحاظ شکلی و ابزاری ، دوره های تحول را پشت سر گذاشته است و در عصر حاضر نیز اگر چه شیوه های استعمار کهن ، کاربرد خود را از دست داده است اما روش های نو استعماری کسب قدرت همچنان نفوذ خود را در مناطق حساس ژئوپلیتکی جهان ادامه داده و در دستور کار خود دارد . دوره سلطه فرا نو که به جهانی شدن مشهور است در فضای بدون رقیب و مبتنی بر ابزار قدرت اقتصادی و فن آوری اطلاعاتی و رسانه ای و فرهنگی رخ داده است . هویت و شخصیت ، زندگی ملت ها و کشورهای ضعیف و در حال توسعه را در قاره های آفریقا و آسیا و آمریکای لاتین تحت تاثیر قرار می دهد و مقاومت آنها را در هم می شکند . این روند و شکل استعمار فرهنگی ، مقاومتهای محلی را که نگران فرهنگ و هویت و قابلیت های اقتصادی و تکنولوژیکی خود در برابر امواج سنگین جهانی سازی به نوع غربی آن هستند را در هم می شکند (حافظ نیا، ۱۳۸۵ : ۱۰۷-۱۰۸).
۳-۱-۲ ) دیدگاه روابط مبتنی بر اقتصاد سیاسی
دیدگاه اقتصاد سیاسی بر این نکته مهم تاکید دارد که چه کسی چه چیزی را و از کجا و چگونه و به چه قیمتی به دست می آورد؟ . برای درک کامل و مناسب این حوزه از ژئوپلیتیک باید به دینامیک های اقتصاد جهانی که امانوئل والرشتاین ^[۱۳] در سال ۱۹۸۴ مطرح نموده ، توجه کرد . والرشتاین بر ملاحظه روابط میان تجمیع ثروت و قدرت و رقابت بر سر منابع و سیاست خارجی دولتها و بر کاپیتالیسم بعنوان شکل دهنده نظم سلسله مراتبی دولت ، با طرح دولت های مرکز و پیرامون ، که در آنها دولتهای مرکز را بعنوان ابر قدرتها و کشورهای توسعه یافته و جذب کننده سرمایه و منابع ، و دولتهای پیرامون را بعنوان کشورهای تحت سلطه ، شکل بندی می کند و در چنین سیستمی آمریکا و امپریالیسم را بعنوان یک دولت مرکز که برای سلطه بلا منازع بر مناطق حیاتی جهان تلاش می کند ، معرفی می نماید و در این خصوص می توان به رابطه نفت به عنوان یک کالای اقتصادی با رویکرد اقتصاد سیاسی و راهبرد آن در امنیت آمریکا اشاره کرد . نفت در نظام بین الملل کنونی ، عاملی مهم در کسب قدرت اقتصادی و سیاسی کشورها محسوب می گردد و مقام و مرتبه ملل را در خصوص تملک یا نحوه دسترسی به منابع آن در موازنه بین المللی قدرت مشخص می کند . لذا استراتژی ایالات متحده در حوزه اقتصاد سیاسی علی الخصوص پس از جنگ سرد و فروپاشی شوروی تسلط بر منابع نفتی و کنترل مسیرهای انتقال آزاد انرژی به بازارهای مصرف و بطور مستقیم کنترل اقتصاد جهان سرمایه داری بوده است (عزتی عزت اله ، ۱۳۸۲ : ۲۶). اگر آمریکا بر نفت خلیج فارس و عراق سلطه نداشته باشد قدرت این کشور برای کنترل مناطق کلیدی در سایر نقاط جهان نیز به شدت کاهش خواهد یافت .
در تقسیم بندی استراتژیست های آمریکایی سه اولویت در منافع ملی وجود دارد .
الف – منافع مربوط به حفظ بقاء ، بدون این قدرت آمریکا وجود خارجی نخواهد داشت .
ب –منافع حیاتی ( Critical Interest ) ، منافعی که یک درجه از منافع حفظ بقاء پایین تر است .
ج –منافع مهم ، منافعی که به گونه ای چشمگیر عرصه جهانی را که آمریکا باید در آن فعالیت کند تحت تاثیر قرار میدهد .
زلمای خلیل زاد^[۱۴]از تئوری پردازان سیاست خارجی آمریکا در “کتاب استراتژی امنیت ملی آمریکا در قرن بیست و یکم” می نویسد “دسترسی به مقادیر کافی نفت در خاورمیانه و با قیمت های مناسب بدون شک از منافع حیاتی آمریکا محسوب می شود .^“(خلیل زاد ،۱۹۹۰)
با توجه به این هدف که ایالات متحده بدنبال هژمونی بر جهان و تفوق و استیلاء بر رقبای احتمالی خود در قرن بیست و یکم است بنابر این ابزار اساسی این هژمونی از نظر استراتژیست های ایالات متحده ، نفت منطقه خلیج فارس و عراق است . به رغم وجود دیدگاه های مختلف در طراحان سیاست خارجی آمریکا ، آنها بر روی یک موضوع اجماع نظر دارند و آن اینکه ایالات متحده نباید اجازه دهد که هیچ قدرت رقیبی بر این منطقه از جهان و جریان عرضه انرژی تسلط یابد . این اجماع نظر همیشه و در همه دوران های مختلف ریاست جمهوری و هر دو حزب عمده سیاسی آمریکا یعنی چه حزب دموکرات و چه حزب جمهوریخواه جریان داشته است . با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و با به قدرت رسیدن نو محافظه کاران در آمریکا این کشور بر تسلط کامل و بلا منازع خود بر مناطق حیاتی جهان تلاش می کند و در این راستا با متمسک قرار دادن حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ و تعریف مبارزه با تروریسم و افراط گرایی بر حضور گسترده نظامی در منطقه خلیج فارس و اشغال سرزمین عراق و ایجاد تفرقه و درگیری و خشونت در این سرزمین به بهانه مبارزه با گروه نو ظهور داعش می افزاید و زمینه های ائتلاف جهانی ، برای حضور غیر موجه خود در این منطقه را فراهم می آورد .
به طور کلی برای پرداختن به قلمرو علم جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک بعنوان شاخه ای از این علم گسترده باید به دو مبحث اشاره شود .
الف – نظرات و اندیشه های جغرافیای سیاسی از جمله مباحث مرتبط بر تاثیر جغرافیا برسیاست و ژئوپلیتیک
ب – بررسی واحدهای سیاسی و دولت ها با تکیه بر :
علت وجودی
جغرافیای سیاسی سرزمینی خاص آن کشور اعم از موقعیت جغرافیایی ، وسعت ، شکل ناهمواریها ، وضعیت استراتژیک طبیعی ، آب و هوا ، منابع طبیعی و …..
جغرافیای سیاسی و مرزهای بین المللی
اهمیت مراکز سیاسی یا پایتخت کشور
انواع میزان و شکل کنترل سرزمینی
جمعیت و ترکیب اجتماعی ان و نحوه توزیع سرزمینی
فرهنگ و باورهای دینی و مذهبی و قومی
شبکه ارتباطی
ج – در صورتیکه هدف بررسی جغرافیای سیاسی یک منطقه خاص یا یک واحد و کشور خاص باشد باید به مسائلی نظیر ارزش منابع معدنی موجود در آن منطقه ، نقاط راهبردی منطقه ، قدرت های منطقه ای تاثیر گذار و حضور قدرتهای بزرگ برون منطقه ای و درون منطقه ای و راهبردهای جهانی و منطقه ای آنها را مد نظر قرار داده و توجه نمود .
۳-۲ ) ژئو اکونومی^[۱۵]
ژئواکونومی به مفهوم سرزمینهایی است که در اقتصاد نقش آفرینی کرده و زمینه های اقتصاد پایه در آنها وجود دارد . این واژه را ادوارد لوت واک^[۱۶] در سال ۱۹۹۰ وارد علوم جغرافیای سیاسی کرد و در حقیقت می توان گفت ژئواکونومی از ترکیب سه عنصر جغرافیا و قدرت و اقتصاد شکل گرفته است و به نظر می رسد که سیاست که عاملی مهمی در ژئوپلیتیک است جای خود را به اقتصاد داده است ، اما این موضوع به این معنا نمی باشد که ژئواکونومی چیزی غیر از ژئوپلیتیک است یا در برابر آن قرار گرفته است ، بلکه ژئواکونومی جزئی از ژئوپلیتیک در عصر حاضر می باشد(جفری کمپ ، ۱۳۸۳ : ۴۷-۵۲) . در واقع در ژئواکونومی اقتصاد و پایه های اقتصاد محور در کشورهای مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد و به عبارت دیگر ژئواکونومی تاثیر عوامل و زیر بنا های اقتصادی در محیط کشوری ، منطقه ای و یا جهانی را دنبال می نماید . از ویژگیهای ژئواکونومی ، اهمیت یافتن اقتصاد در عرصه جهانی است.. بر خلاف دوران جنگ سرد که در آن تقسیم ژئوپلیتیکی جهان جنبه ایدئولوژیک داشت در گروه بندی های نوین ژئوپلیتیکی جهان پس از جنگ سرد اقتصاد مبنا قرار گرفته است و در واقع طرح واژه ژئواکونومی موجب شد که برخی از مناطق جغرافیایی جهان اهمیت خود را از دست بدهند و بر عکس بعضی از مناطق از ارزش های اقتصادی بیشتری برخوردار گردیده و در این عرصه مطرح گردند .
ژئواکونومی را در یک تعریف ساده تر به این گونه می توان بیان کرد که ژئواکونومی از تاثیر داده های جغرافیایی بر داده های اقتصادی شکل می گیرد و البته داده های جغرافیایی بر دو قسم می باشد .
الف – داده های طبیعی به مانند کوه و دشت و دریا و سواحل و جنگل و رودخانه و کویر و آب وهوا وسواحل و بارش های طبیعی و …..
ب – داده های جغرافیایی که مصنوع دست انسان می باشد مانند جاده ها و پل ها و راه آهن و اسکله و بندرگاهها و پایگاه های لجستیک و انبارهای دپو تجهیزات و منابع و زیر ساختهای مربوطه در زمینه اقتصاد مانند تولید و توزیع و سرمایه گذاری و … و البته مهمتر از آنها اطلاعات و فن آوری و دانش اقتصادی روز یک سزرمین یا یک کشور است که می تواند جزو داده های جغرافیایی آن محسوب گردد .
۴-۲ ) نظریه ثبات هژمونیک
برای تبیین چارچوب نظری تحقیق در راستای ثبات بین المللی درحوزه انرژی و اقتصاد آزاد مبتنی بر نظریه ثبات هژمونیک ، نیاز به وجود قدرت غالب است . دنیا باید هژمون یا رهبری داشته باشد که او بر سراسر جهان سیطره داشته و نظام جهانی را یکسان ، متعادل و در جهت خود هدایت نماید(عسگرخانی ۱۳۸۳ :۹۰) . نظریه ثبات مبتنی بر سیطره را نخستین بار چارلز کیندلبرگر^[۱۷] درسال ۱۹۷۳ مطرح کرد کیندلبرگرتصریح می کند ، برای برقراری ثبات در جهان فقط و فقط باید یک قدرت ثبات دهنده وجود داشته باشد . او بر این باور است که اگر تنها یک دولت هژمون وجود داشته باشد ، نظام بین الملل از ثبات و نظم برخوردار خواهد بود .به شرطی که این قدرت هژمون توان و اراده لازم و کافی را برای حفظ ثبات بین المللی داشته باشد و چنین قدرتی باید هزینه های حفظ ثبات را پرداخت کرده و کالاهای ضروری برای تداوم این ثبات ( بویژه در مواقع بحران ) را فراهم آورد (Kindleberger ،۱۹۷۳).
شرایط یک رهبر یا قدرت هژمون در داشتن خصایص و مشخصه های زیر است :
بر مواد خام کنترل داشته باشد .
بر منابع سرمایه کنترل داشته باشد .
بر کالاهای خاص که دارای ارزش افزوده زیادی هستند کنترل داشته باشد .
بر بازار ، بویژه بازار صادرات و واردات ، کنترل داشته باشد .
جهان بینی مردم پسندی به مانند حقوق بشر و دموکراسی را یدک بکشد .