۱-۳-ضرورت مسئله
شهر شیراز از جمله شهرهای پرجمعیت است که دچار آلودگی هواست. به لحاظ شرایط جغرافیایی ویژه (محصور بودن در میان کوهها) و رشد به نسبت بالای جمعیت و همچنین تعداد و گوناگونی رو به افزایش آلایندهها، به نظر می‌رسد که مشکل آلودگی در طول زمان روند صعودی و قابلیت پیشگیری کمتری را به خود بگیرد (واثقی و همکاران، ۱۳۸۷). با توجه به مشکلات روزافزون آلودگی هوا و عواقب زیست محیطی آن به دلیل عدم رعایت استانداردها در ساخت خودروها و سوخت مصرفی آنها، به کارگیری و استفاده از استانداردهای نوین دنیا، جهت جایگزینی با استانداردهای قدیمی الزامی میباشد. از این رو پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی آلایندههای خروجی از اگزوز (,O2 CO, CO2, HC) خودروهای سبک بپردازد.
۱-۴-اهداف
در این پروژه اهداف زیر دنبال میگردد:
بررسی میزان آلایندگی خودروهای داخلی
مقایسه میزان آلایندگی خودروها بر اساس سال تولید آنها
مقایسه میزان آلایندگی خودروها بر اساس نوع کمپانی آنها
مقایسه و بررسی میزان آلایندگی خودروها از نظر نوع سیستم سوخت رسانی
فرضیات پژوهشی
میانگین تولید آلایندههای خروجی از اگزوز خودرو بر حسب سال ساخت متفاوت است.
میانگین تولید آلایندههای خروجی از اگزوز خودرو بر حسب نوع سوخت (دوگانه و یکگانه) متفاوت است.
میانگین تولید آلایندههای خروجی از اگزوز خودرو بر حسب نوع موتور (کاربراتور و انژکتور) متفاوت است.
میانگین تولید آلایندههای خروجی از اگزوز خودرو بر حسب نوع کمپانی (ایران خودرو و سایپا) متفاوت است.
فصل دوم
پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
در مورد میزان آلایندههای خروجی از اگزوز برخی خودروهای سبک پژوهشهای مختلفی صورت گرفته است که در دو بخش پژوهشهای داخلی و خارجی به چکیدهای از آنها اشاره می شود.
۲-۲ -پژوهشهای داخلی
روشن ضمیر و همکاران (۱۳۸۰) با بررسی آلودگی هوای تهران برنامه جامعی برای مبارزه با آلودگی هوا ارائه دادند. نتایج نشان داد که با اجرای این برنامه، آلودگی هوای تهران به میزان ۱۶ درصد کاهش پیدا می کند. بررسی اقدامات حاکی از آن بود که کم هزینهترین راه مبارزه با آلودگی هوا، پیشگیری از انتشار آلایندهها با بهره گیری از فناوریهای مناسب است. برای مبارزه با آلودگی هوا ناشی از حمل و نقل در شهرهای بزرگ دو استراتژی متفاوت وجود دارد. یکی استفاده از خودروی برقی و دیگری استفاده از خودروهای احتراق داخلی و سپس تلاش در جهت کنترل کردن و کاستن از آلودگی تولید شده توسط آنهاست.
جنیدی جعفری (۱۳۸۱) به بررسی آلایندههای خروجی از اگزوز خودروهای بنزینی و دیزلی در انگلیس پرداخت. و برای این منظور ۳۰۰ خودرو پس از معاینه اولیه انتخاب شده و آلایندههای خروجی از آنها با دستگاه آنالیز گاز testoدر شرایط مختلف دمای محیط و موتور مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که آلایندههای CO , NO, HC خروجی از خودرو ناشی از موتورهای دیزلی زمانیکه موتور گرم باشد کمتر از موتورهای بنزینی بدون کاتالیست بوده است، در حالی که میزان خروج این آلایندهها در موتورهای با سیستم کاتالیستی کنترل آلاینده سهگانه نزدیک به موتورهای دیزل است. نصب سیستمهای کاتالیستی بر روی خودروهای تولیدی توسط سازندگان خودرو می تواند تاثیر مثبتی بر روی کاهش بسیاری از آلایندههای هوای خروجی از اگزوز خودرو داشته باشد.
بیات (۱۳۸۳) به بررسی سهم بندی منابع تولید آلودگی هوای شهر تهران با روشهای تعیین میزان سهم نسبی منابع شامل استفاده از ضرایب انتشار و محاسبه میزان انتشار در منشاء تولید آلودگی پرداخت و به این نتیجه رسید که ۹۰ درصد وزن کل آلایندههای هوای شهر تهران از وسایل نقلیه منتشر شده و ۱۰ درصد مابقی مربوط به منابع ثابت میباشد . بیش ازسه چهارم وزن آلایندههای هوا را منواکسیدکربن تشکیل میدهد که ۷/۹۸ درصد آن مربوط به وسایل نقلیه بوده است. آلاینده بعدی هیدروکربن ۴/۱۱ درصد است که بیش از ۷۰ درصد آن مربوط به منابع متحرک می باشد.
کشاورزی شیرازی و همکاران (۱۳۸۵) به بررسی سنجش مقدار متیل ترشری بوتیل اتر ([۲۰]MTBE) در جایگاههای سوخت رسانی در سطح تهران پرداختند و به این نتیجه رسیدند که استفاده از MTBE موجب حذف سرب از بنزین می شود که ابزاری مناسب برای کنترل آلودگی خروجی از اگزوز خودروهاست.
شفیع پور مطلق وکمالان (۱۳۸۵) با بررسی میزان انتشار انواع آلایندههای ناشی از ناوگان حمل و نقل شهر تهران به این نتیجه رسیدند که سهم منابع متحرک در آلودگی هوای تهران در سال ۸۱ ، (۸۸٫۹ درصد) بوده که موتورسیکلتها، خودروهای سبک و وسایل نقلیه دیزلی سنگین در انتشار آلایندهها در بین منابع متحرک به ترتیب ۲۲ ، ۷۴ و ۳ درصد بوده است.
رضازاده (۱۳۸۷) به بررسی وضعیت انتشار گازهای آلاینده هوا درخودروهای بنزینی شهر قزوین پرداخت. بدین منظور نمونه برداری به صورت تصادفی از خروجی اگزوز ۶۳ خودرو پارامترهای CO،CO2 ، HC، O2 اندازه گیری شد و داده های بدست آمده با بهره گرفتن از آزمون آماری t استیودنت مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. و به این نتیجه رسید که از نظر انتشار HC خودروی شورلت بیشترین اختلاف و تاکسیهای پیکان کمترین اختلاف با حد استاندارد PPM ۴۰۰ را دارند و خودرو پژو ۲۰۶ در بهترین وضعیت بدون اختلاف میباشد. از نظر انتشار CO پژو آردی بیشترین اختلاف و گروه سمند، پژو، پارس و… کمترین اختلاف با حد استاندارد ۴ درصد حجمی را دارند و خودروی پژو ۲۰۶ در بهترین وضعیت بدون اختلاف میباشد. بطور کلی ۷۷ درصد از خودروهای ارزیابی شده دارای خروجی بالاتر از حد استاندارد تعریف شده زیست محیطی میباشند که با تنظیم به موقع موتور، ضمن کاهش مصرف سوخت، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا خواهند داشت.
متصدی زرندی و همکاران (۱۳۸۸) به بررسی میزان آلاینده CO در شهر تهران در خلال اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا پرداختند. بدین منظور داده های آماری ایستگاههای سنجش آلودگی هوای شهر تهران با بهره گرفتن از نرم افزار EXCEL مورد تحلیل قرار گرفت به این نتیجه رسیدند که اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران در کاهش میزان این آلاینده آنچنان که انتظار میرفت موثر نبوده ولی تا حدودی توانسته است از افزایش این آلاینده، با توجه به روند افزایشی میزان وسایل نقلیه موتوری که منبع اصلی تولید CO در سطح شهر میباشد جلوگیری نماید.
قلی زاده و همکاران (۱۳۸۸) با بررسی ارتباط آلودگی هوا با مرگ و میر جمعیت شهر تهران و با مطالعه داده های مربوط به مرگ و میر طی دوره ۴ ساله به این نتیجه رسیدند که بین آلودگی هوا و مرگ و میر در شهر تهران ارتباط معناداری وجود دارد. بیشترین همبستگی بین آلودگی هوا با مرگ و میر مربوط به فصل پاییز میباشد که علت این امر افزایش وارونگی دما و آلودگی هوا در این فصل است.
مظفری و همکاران (۱۳۹۰) به بررسی انتشار آلایندههای هوا ناشی از وسایل نقلیه موتوری در شهر یزد پرداختند. بدین منظوربا بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ساده به وسیله دستگاه دلت مقادیر آلایندههای خروجی از اگزوز وسایل نقلیه بنزینی را مورد بررسی قرار دادند. و به این نتیجه رسیدند که میزان آلایندههای HC ,CO ,NO , CO2 در فصل تابستان بیش از سایر فصول است و در مرتبه دوم فصل زمستان قرار دارد، و سنجش میزان آلایندههای خروجی از اگزوز خودروهای بنزینی نشان داد که اتومبیلهای ماتیز، هیوندا و انواع دوو نسبت به سایر گروهها در وضعیت بسیار خوب قرار داشته، و خودروهای پژو، سمند و رنو استاندارد توسط شورای عالی حفاظت محیط زیست را رعایت نموده و میزان گازهای خروجی سایر خودروها پاترول، پراید، پیکان، آردی، جیپ و گالانت از استاندارد تعریف شده بسیار فاصله دارد.
عکس مرتبط با محیط زیست
منصوری و همکاران (۱۳۹۰) به بررسی کیفیت و رتبه بندی آلایندگی خودروهای تولید داخل پرداختند که داده های مورد نیاز این تحقیق در مرکز معاینه فنی کرمان با نمونه گیری تصادفی از ۲۲۰۰ خودروی مراجعه کننده در مدت ۱۰ ماه با بهره گرفتن از دستگاه آنالیز کننده دود اگزوز MGT5 انجام گرفت. در نتایج بدست آمده مشاهده شد که چهار خودروی هیوندای ورنا، ال۹۰ ، پژو ۲۰۶ و ریو رتبه های اول تا چهارم را به لحاظ کیفیت آلایندگی خود اختصاص دادهاند همگی از نوع شانزده سوپاپ می باشند، که این امر نشان دهنده تاثیر راندمان حجمی برکاهش آلاینده های خروجی اگزوز بوده و خودروی پیکان در ردیف آخر از لحاظ کیفیت آلایندگی میباشد
دامن کشیده و همکاران (۱۳۹۰) با بررسی آثار ناشی از جایگزینی خودروهای فرسوده سبک بنزینسوز بر روی آلودگی هوای تهران به این نتیجه رسیدند که در دوره زمانی مورد بررسی چهار ساله نتایج حاصل از برآورد معادلات عوامل موثر بر آلودگی هوای شهر تهران نشان دهنده کاهش آلودگی هوا با خارج کردن خودروهای فرسوده سبک بنزینسوز از چرخه حمل و نقل شهری و جایگزین کردن خودروهای جدید در هر کیلومتر پیمایش در دوره مورد بررسی به حد استاندارد هوای پاک میباشد.
مهدی نژاد و همکاران (۱۳۹۰) با بررسی آلایندههای هوای ناشی از خودروهای بنزینی و دیزلی در شهر گرگان، برای سنجش آلایندهها ۵ ایستگاه نمونه برداری انتخاب کردند و با بهره گرفتن از دستگاه دلت آنالیزور اقدام به اندازه گیری گازهای خروجی از خودورها شده و پس از تعیین مقدار آلایندهها میزان آنها با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست کشور مقایسه گردید در این تحقیق خودروها در ۷ دسته سواری، تاکسی، وانت، موتور، اتوبوس، مینی بوس، کامیون قرارگرفتند به این نتیجه رسیدند که در خودروهای بنزینی، وانتها بیشترین آلودگی را دارند، بطوریکه بیشتر از ۵۹% منواکسیدکربن و ۵۰% هیدروکربنهای منتشره در هوا در خودروهای بنزینی توسط آنها تولید می شود. لذا توصیه می شود در راستای کنترل آلایندههای هوا، تغییر مصرف سوخت، تغییر اجزا سوخت بنزینی و دیزل و جایگزینی خودروهای نو با خودروهای فرسوده انجام شود.
درگاهی و همکاران (۱۳۹۱) به بررسی میزان آلایندههای خروجی از اگزوز اتومبیلهای شهر کرمانشاه و تاثیر آن بر سلامت انسان پرداختند که برای انجام این تحقیق ۲۰۷ خودرو ساخت داخل و خارج کشور به روش نمونه گیری سرشماری انتخاب و اندازه گیری پارامترهای خروجی از اگزوز به وسیله دستگاه MEXA انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت متوسط CO، CO2 و HC در اتومبیلهای ساخت خارج کشور به ترتیب ۶۸/۰، ۲۱/۱۲ و ۷۳ و در اتومبیلهای ساخت داخل کشور به ترتیب ۹۸/۳ ،۵۳/۱۴، ۳۷۰ بوده است. نتیجه بررسی نشان داد که اتومبیلهای ساخت خارج کشور از نظر تولید آلایندههای HC و CO در وضعیت بسیار مطلوبتری قرار دارند، ولی از نظر تولید آلاینده CO2 اتومبیلهای ساخت داخل کشور در وضعیت مناسبی نسبت به خودروهای خارجی قرار دارند.
صالحی تینونی و همکاران (۱۳۹۱) به بررسی تاثیر معاینه فنی بر بهبود عملکرد موتور خودروها و کاهش آلودگی هوا پرداختند که با جمع آوری نتایج تست آلایندههای ۱۰۱۳خودرو در دور آرام و و اندازه گیری پارامترهای خروجی از اگزوز به وسیله دستگاه MGT5 و تجزیه و تحلیل آنها با نرم افزار SPSS به این نتیجه رسیدند که تقریبا یک چهارم از کل خودروهای سبک مراجعه کننده به مرکز معاینه در شهر کرمان مشکل آلایندگی دارند که با انجام معاینه فنی کاهش چشمگیری در منواکسیدکربن و هیدروکربنهای نسوخته خروجی ازاگزوز خودروهای سواری حاصل می شود. متغیر منواکسیدکربن در کل خودروهای ورودی به مرکز معاینه فنی (مجموع خودروهای سالم و اصلاح شده) دارای میانگین ۲۶/۲ درصد حجمی گازهای اگزوز بوده و پس از اصلاح خودروهای معیوب میانگین منواکسیدکربن درکل خودروهای خروجی به ۰۶/۱ درصد حجمی گازهای اگزوز رسیده است که کاهش ۵۳ درصدی در منواکسیدکربن کل خودروهای مراجعه کننده به مرکز معاینه فنی را نشان میدهد. متغیر هیدروکربنهای نسوخته درکل خودروهای ورودی دارای میانگین ppm 260 بوده که پس از تعمیر خودروهای معیوب میانگین آن در کل خودروهای خروجی (مجموع خودروهای سالم و اصلاح شده) به ppm 174 رسیده است و کاهش ۳۳ درصدی هیدروکربنهای نسوخته در کل خودروهای مراجعه کننده به مرکز معاینه فنی را نشان میدهد.
علی نیا و نجیبی (۱۳۹۲). به بررسی و مقایسه میزان انتشار منواکسیدکربن ناشی از بخش حمل و نقل در شهر زنجان پرداختند. در این پژوهش از ضرایب انتشار محاسبه شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوا که بر مبنای ضرایب موجود در طرح جامع آلودگی هوای تهران میباشد، استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این است که با توجه به آمار موجود درباره تعداد و انواع وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی در شهر زنجان و میزان مصرف سوخت هر یک آنها و همچنین ضریب انتشار هریک از انواع سوختها، بالاترین میزان انتشار متعلق به سواریها با میزان انتشار ۱۷۷۷۴ تن در سال میباشد، در رده بعدی انتشار آلاینده مونواکسید کربن، موتور سیکلتها با ۱۲۷۱۹ تن انتشار در سال قرار دارند، در رده بعدی تاکسیهای درون شهری، با ۱۲۴۵۶ تن در سال و بالاخره وانت بارها با میزان انتشار ۲۱۱۸ تن در سال در رده آخر قرار دارند. با مقایسه نتایج به دست آمده از محاسبات میتوان نتیجه گیری کرد که، بیشترین میزان آلایندگی ناشی از وسایل نقلیه در رابطه با آلاینده منواکسیدکربن متعلق به وسایل نقلیه بنزینسوز میباشد و میزان انتشار منواکسیدکربن ناشی از احتراق خودروهای دیزلی نسبت به وسایل بنزین سوز بسیار کمتر میباشد.
منصوری و همکاران (۱۳۹۲) با سنجش میزان غلظت منواکسیدکربن در فضای داخل کابین تاکسی در محدوده مرکزی شهر تهران که با بررسی غلظت منواکسیدکربن در فضای داخل کابین ناکسیهای سمند، پژو، پراید و پیکان با شرایط مختلف حرکتی توسط دستگاه CO متر در بهار و تابستان اندازه گیری شد، به این نتیجه رسیدند که خودروهای تاکسی به دلیل کوچک بودن بدنه و نزدیکی اگزوز به اتاقک خودرو، باعث باز شدن مجدد آلودگی به داخل کابین شده و غلظت منواکسیدکربن را بالا میبرد و همچنین به دلیل بنزین سوز بودن، تاکسیها منواکسیدکربن بیشتری تولید می کند. و خودروهای فرسوده بالاتر از ۱۰ سال دارای آلودگی داخل کابین بیش از ۳ برابرخودروهای غیر فرسوده میباشد.
دهقانی و همکاران (۱۳۹۲) با بررسی تاثیر آلایندههای هوا بر بیماران قلبی – تنفسی پذیرش شده در بیمارستانهای منتخب شیراز که با جمع آوری اطلاعات در طی یک دوره ۶ ماهه و تجزیه و تحلیل با نرم افزار SPSS و آزمون آماری تی تاثیر آلایندههای هوا بر تعداد مراجعه کنندگان به بیمارستانهای آموزشی شیراز به این نتیجه رسیدند که مواد معلق با قطر کمتر از ۱۰ میکرون مهمترین عامل آلاینده هوا در شیراز است ولیکن بیشترین ارتباط بیماران قلبی – تنفسی پذیرش شده در بیمارستانهای منتخب شیراز مربوط به آلاینده منواکسیدکربن است.
۲-۳- پژوهشهای خارجی
الکوردی[۲۱] و همکاران (۲۰۱۳) با مطالعه خصوصیات، غلظت و میزان انتشار هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقهای در انتشار گازهای خروجی از وسایل نقلیه در دمشق به این نتیجه رسیدند که موثرترین سیستم پس تصفیه برای کاهش آلایندههای خروجی از موتور، تبدیل کننده کاتالیزوری است، که بر روی اکثر خودروها یافت می شود.
فایز[۲۲] و همکاران (۲۰۰۶) به اثرگذاری بازرسی و تعمیر وسایل نقلیه بر کاهش میزان آلودگی هوا در کشور نپال پرداخته اند. در این راه انواع مختلفی از خودروها را مورد بررسی و آزمایش قرار دادند و پارامترهای مهم آلایندگی مانند CO و HC را مورد اندازه گیری قرار دادند. همچنین آنها به اندازه گیری میزان این آلایندهها در خروجی اگزوز خودروها قبل و بعد از تعمیرات لازم پرداختند که مشاهده کردند پس از تعمیرات لازم، میزان آلایندگی کاهش چشمگیری دارد.
اونگ[۲۳] و همکاران (۲۰۱۳) با بررسی تولید گازهای گلخانهای و استراتژی های کاهش حمل و نقل جادهای در مالزی به این نتیجه رسیدند که تولید گازهای گلخانهای از حمل و نقل جادهای تهدید جدی برای کیفیت هوای شهری و گرم شدن کره زمین است. علت اصلی تولید CO2 ، NOX و CO خودروهای مسافربری هستند، در حالی که موتورسیکلتها منبع اصلی تولید گازهای HC میباشند.
ریبیرو دسوزا[۲۴] و همکاران (۲۰۱۳) با بررسی اهمیت استانداردهای انتشار خودرو برای آلودگی اگزوز از وسایل نقلیه سبک در یک منطقه شهری به این نتیجه رسیدند که اتومبیلها مسئول انتشار ۵۵ درصد CO و ۶۱ درصد THC هوا هستند.
ریس تیلور[۲۵] و همکاران (۲۰۱۱) با بررسی اهمیت استانداردهای تولید گازهای گلخانه ای برای آلایندههای خروجی از اگزوز وسایل نقلیه سبک در منطقه شهری به این نتیجه رسیدند که یک کاهش چشمگیر آماری در آلایندههای خروجی بعد از استاندارد یورو ۱ دیده می شود.
ریوروس[۲۶] و همکاران (۲۰۰۲) نیز به اثر خودروهای فرسوده بر میزان آلودگی هوای مکزیکوسیتی پرداختند. نشان دادند که هر چه از عمر یک خودرو میگذرد میزان آلایندگی آن افزایش مییابد. همچنین اثر مثبت تعمیر وسایل نقلیه بر میزان آلودگی نیز اشاره کرده اند.
ون در وستویسن[۲۷] و همکاران (۲۰۰۴) بررسی تبخیر و انتشار گازهای گلخانهای وسایل نقلیه موتوری در آفریقای جنوبی نشان داد با افزایش دمای سوخت، انتشارات بخارها به صورت تصاعدی افزایش مییابد. انتشارات بخار خروجی از وسایل نقلیه بنزینی در آفریقای جنوبی ۱۰برابر بیشتر از میزانیست که آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا اجازه داده است.
زامبونی[۲۸] و همکاران (۲۰۰۹) با مطالعه بر روی برآورد گازهای خروجی اگزوز خودرو و مقایسه آن با اندازه کیفیت هوا در جنوا ایتالیا به این نتیجه رسیدند که با مقایسه تولید گازهای گلخانهای سالهای ۱۹۹۲ و۲۰۱۰ در کل کاهش قابل توجهی داشته؛ حدود ۵۰ درصد در NOx و PMM ، ۷۰ درصد در HC و ۸۰ درصد در CO، با توجه به بهبود در موتور و سوخت و با اجبار قانون استاندارد اروپا در نوسازی ناوگان به طور قابل توجهی به کاهش خواهد یافت.
فصل سوم
مواد و روش
۳-۱- مقدمه
در این فصل با گذر از مراحل نظری پژوهش، قدم به مرحله‌ی تجربه و مشاهده میگذاریم. ورود به مرحله‌ی تجربی پژوهش، به امکانات، ابزارها و روش‌هایی نیاز دارد که باید پیش از آغاز بررسی تجربی، مورد بررسی قرار گیرد. بدیهی است که عواملی چون موضوع، امکانات و اهداف تحقیق در گزینش ابزارهای اندازه‌گیری، شیوه‌های گردآوری اطلاعات و به طور خلاصه روش تحقیق، سهم عمده‌ای دارند و در هر پژوهش باید شیوه‌های خاصی برای بررسی تجربی واقعیت برگزیده و از ابزارهای اندازه‌گیری معینی مدد گرفته و آزمون‌های خاصی به‌کار گرفته شود. تناسب روش و اجزای آن با موضوع و هدف پژوهش، اصلی است که رعایت آن به محقق کمک می‌کند تا شناختی را که در برخورد با واقعیت کسب می‌کند، با درجه‌ی بالایی با واقعیت تطبیق کند. در این فصل روش تحقیق، جمعیت آماری، روش نمونه‌گیری و حجم نمونه، شیوه‌ی گردآوری داده‌ها، تکنیک‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات، مورد اشاره قرار خواهد گرفت.
۳-۲- معرفی منطقه مورد مطالعه
شهر شیراز مرکز استان فارس و پرجمعیتترین شهر جنوبی ایران در دشتی با مساحتی حدود ۱۷٫۸۸۹ هکتار از ۹ منطقه شهرداری تشکیل شده و از نظر جغرافیایی در ۲۹ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۲۹ درجه و ۴۱ دقیقه شمالی و ۵۲ درجه ۲۹ دقیقه تا ۵۲ درجه تا ۳۶ دقیقه شرقی قرار گرفته است. و در ارتفاع ۱۴۸۸ متری بالاتر از دریا واقع شده است (برزگر، ۱۳۹۱). شیراز با متوسط سالانه بارندگی ۳۲۰ میلیمتر در منطقهای نیمه گرم و خشک قرار دارد (قبادیان،۱۳۸۷) این شهر بین دو رشته کوه انتهای جنوبی زاگرس در دشتی نسبتا هموار واقع شده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۹ جمعیتی معادل ۱٬۷۴۹٬۹۲۶ بیش از ۳۹ درصد جمعیت استان را در خود جای داده است.
شیراز سومین شهر بزرگ همراه با تراکم صنایع در محدوده شهر و افزایش میزان تردد وسایل نقلیه است که تمامی این عوامل منجر به افزایش سطح آلودگی هوا در این شهر گردیده است. به لحاظ وسعت با شرایط جغرافیایی ویژه (محصور بودن در میان کوهها) امکان گسترش به طرف شمال و شرق ندارد و نمی تواند بیشتر از حد کوهپایهها گسترش یابد رشد به نسبت بالای جمعیت و همچنین تعداد و گوناگونی رو به افزایش آلایندهها، به نظر می‌رسد که مشکل آلودگی در طول زمان روند صعودی و کمتر قابل پیشگیری را به خود بگیرد (واثقی و همکاران، ۱۳۸۷).
شکل ۳-۱: موقعیت منطقه مورد مطالعه
۳-۳- روش تحقیق
روشهای تحقیق به موضوع، امکانات و اهداف تحقیق بستگی دارد. روشهای تحقیق متعدد و متفاوتند؛ در تحقیق حاضر با توجه به اینکه هدف ما سنجش میزان آلایندههای خروجی از اگزوز خودروهای سبک میباشد از روش پیمایش[۲۹] استفاده شده است. ضمن اینکه برای تدوین چارچوب نظری تحقیق و مروری بر تحقیقات پیشین از روش کتابخانه‌ای (اسنادی) نیز بهره گرفته شده است. و نهایتاً اینکه، این مطالعه به لحاظ ماهیت، کاربردی به لحاظ معیار زمان، مقطعی و به لحاظ معیار وسعت، پهناگر است.
۳-۴- جامعه‌ی آماری
جامعه آماری کلیه خودروهای سبکی هستند که در فاصله زمانی آبان ماه تا اسفندماه ۱۳۹۲ به مرکز معاینه فنی ولیعصر در شهر شیراز مراجعه کردند.
۳-۵- تعیین حجم نمونه و شیوه نمونه‌گیری
از آنجا که در این پژوهش کلیه خودروهایی که در فاصله زمانی آبان ماه تا اسفندماه به مرکز معاینه فنی ولیعصر درشهر شیراز مراجعه کردند جامعه آماری بودند و تعداد دقیق آنها مشخص نبوده است از فرمول کوکران ویژه جامعه آماری نامشخص استفاده گردید. برآورد حجم نمونه یکی از قسمت های اساسی هر تحقیق پیمایشی است.
در برآورد حجم نمونه مراحل زیر معمولا باید طی شود:
– تعیین دقت احتمالی مطلوب.
– پیدا کردن فرمولی برای برآورد n.
– پیش برآورد واریانس.
– ارزیابی n برآورد شده در پرتو امکانات.
برای برآورد حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران با دقت احتمالی ۵/۲ درصد و سطح اطمینان ۹۵ درصد و حداکثر واریانس ( ) برابر ۱۵۳۷ خودرو خواهد بود. با توجه به اینکه امکان داشت اطلاعات برخی از خودروها ناقص شود تعداد ۱۶۳۷ مورد بررسی قرار گرفت و با حذف خودروهای با اطلاعات ناقص در مجموع ۱۶۲۲ خودرو مورد تحلیل قرار گرفت.
(۳-۱)
شیوه نمونه گیری تصادفی سیستماتیک بود به عبارت دیگر بر حسب تعداد ماشینهای ورودی به مرکز در طول روز، فاصله نمونه گیری تعیین شد و نمونهها انتخاب شد.
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.
