۲-۳-۷ گفتار هفتم: انواع علامت تجاری
در این گفتار سه گروه از علائم را مورد بررسی قرار خواهیم داد. اول علائمی که از حیث موضوع مورد حمایت هستند و دوم علامت هایی که قابلیت ثبت شدن را دارند و قانوناً تحت حمایت قرار می گیرند. سوم علامت هایی که نمی توان آنها را به عنوان علائم تجاری ثبت نمود و مورد حمایت، قرار داد.
۲-۳-۷-۱ علائم ازحیث موضوع حمایت
الف: علامت صنعتی و تولیدی
علامت صنعتی ،علامتی هستند که تولید و محصولات معین و مشخصی را که متمایز با سایر محصولات موجود در بازار است معرفی کرده ومعمولاُ با علامت تجاری متفاوت است مگر اینکه تولید کننده، توزیع کننده آن محصول هم بوده که از این رو علامت صنعتی که نشان و گواهی استاندارد را دارا می باشد، علامت تجاری آن شرکت نیز محسوب می شود. گواهینامه یا تایید یه علامت تجاری (CTM) نشان می دهد که کالا یک تاجر از تاییدیه استانداردهای خاص برخوردار است.
استاندارد معمولا گواهی می کند:

کیفیت

محتوا

روش ساخت

منشاء جغرافیایی

سی تی ام[۶۰] معمولا بر روی کالا نه برای معامله گران و تجار مختلف، بلکه فقط از آن برای یک معامله گر و تاجر خاص استفاده می شود. استاندارد و یا هر مرجع صلاحیتدار صدور گواهینامه اخذ CTM توسط مالک را مورد تایید قرار می دهد. صاحب CTM ممکن است آن را خود استفاده کنید، اما معمولا آن ها اجازه خواهد داد که دیگران به عنوان کاربران مورد تایید از آن استفاده کنید، استفاده باید مطابق با قوانین CTM باشد.[۶۱]
ب: علائم تجار و بازرگانان و توزیعی
علامت تجاری توزیع، به آن دسته از علائم تجاری گفته می شود که توسط یک توزیع کننده یا تاجر روی کالاهایی قرار می گیرد و مسئولیت عرضه آن کالا در بازار بر عهده آن شخص می باشد اعم از این که آن کالا بوسیله آن شخص تولید شود یا اشخاص دیگری. برخلاف علامت تجاری صنعتی، علامت تجاری توزیعی متعدد نبوده و وسیله ای برای تشخیص منشاء و مبداء تولید نمی باشد. در حالی که علامت تجاری صنعتی دقیقآ بیانگر محل تولید محصول شناخته می شوند. البته اگر علامت تجاری توزیعی، اختصاص به کالاهای تولیدی توسط یک واحد تولیدی را داشته باشد در این صورت علامت تجاری تولید و توزیع می تواند یکسان باشد. و اصولاُ می توان گفت، شباهت بیشتری بین اصطلاح علامت تجاری با مفهوم علامت توزیعی و جود دارد.
ج: علائم خدماتی
خدماتی که توسط موسسات و شرکت های تجاری حمل و نقل اعم از زمینی، دریایی و هوایی در زمینه حمل مسافر و بار انجام می پذیرد و همچنین خدمات ارائه شده بوسیله بانک ها و موسسات اعتباری و صندوق قرض الحسنه از هر قسم که باشد و نیز خدمات مشاورهای اشخاص حقیقی و حقوقی و تجار ممکن است از طریق علامت تجاری ارائه شود.بدین گونه که، روی کاتالوگ و اوراق و بروشورهای مورد استفاده شخص ارائه کننده خدمت، علامت تجاری اختصاصی درج می شود. به طور مثال، شرکت های حمل و نقل مسافر بر روی اوراق مربوط به تعیین زمان ارائه خدمت حمل و نقل خود، علامت تجاری خود را چاپ می نمایند مثل علامت تجاری هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) که بر روی بلیط های صادره درج شده است.[۶۲]
۲-۳-۷-۲ علائم قابل ثبت
مجموعه ای متداول از علائم شامل آن شامل حروف، اعداد، کلمات، آرم، تصاویر، نمادها، و یا ترکیبی از یک یا بیشتر از این عناصر، بنابراین، غیر ازعلائم متداول علائمی بر ظاهر، شکل، صدا، بو، طعم و بافت می شود. افزایش رقابت تجاری و جامعه مصرف کننده رو به رشد صاحبان نام تجاری را به نوآوری روش های جدیدتری جهت رقابت با رقبای خود، برای افزایش محصولات خود وادار کرده است. علامت های تجاری غیر متعارف به طور گسترده ای در زمان های اخیر در نتیجه ای از تغییرات قانونی که در توسعه یفته و درتعریف علامت تجاری نیز پذیرفته شده است[۶۳]. اما در حقوق ایران فقط علائم قابل مشاهده را مد نظر قرار داده است، که در ذیل به شرح هریک از اشکال می پردازیم.
الف: کلمه یا کلمات و علائم بیانی
این علائم که حدود هشتاد درصد ازعلائم راتشکیل می دهند هم دیدنی وهم شنیدنی هستند، اما نقطه اشتراک دیگر همه آنها این است که از حروف الفبا تشکیل شده اند. این علائم، شامل واژه های زبان رایج، واژه های خارجی، نو واژه، نام های کوچک و خانوادگی، نام های مستعار، شعارها و کلمات قصار می باشند. واژه های زبان رایج مانند: پودر لباسشویی «دریا»، کیک «رشد»، خمیردندان «نسیم»
واژه های خارجی مانند: شرکت ایران ناسیونال، دست کش رزماری، هتل میامی، رستوران سورنتو.
البته در ایران به دلیل قانون ممنوعیت بکارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه (مصوب ۱۴/۹/۱۳۷۵) شرکت ها و موسسات از واژه های ایرانی که آهنگ انگلیسی یا غربی داشته باشند استفاده می کنند مانند علامت: «نیکا»، «کرند» ، «سیر» ، «نیک کالا». نو واژه (استفاده از لغات جدید یا قدیم در مفهوم نوین): منظور کلماتی است که توسط شرکت صاحب علامت بوجود امده باشد و فاقد مفهوم است. مانند: «تاژ»، «یاهو»، «کداک»
نام های خانوادگی و نام های کوچک : مانند: «مواد غذایی بهروز»، « عطریات بیژن» و …
نام های خانوادگی همچون «رنو» (لویک سل رنو)، «نستله (هانری نستله)»، «لیپتون (توماس لیپتون)»
شعارها و کلمات قصار مانند: «کوکاکولا[۶۴] »، «کاشی عقیق انتخاب دقیق»، « ذائقه ایرانی نوشابه ایرانی» و…[۶۵]
ب: اعداد، حروف و حروف اختصاری
تعداد علایم قابل ثبت درسطح جهان تقریباً نامحدود هستند، و مطابق با قانون مصوب کشورها، علامت تجاری ممکن است متشکل از یک یا چند کلمه، حرف یا عدد باشد. همچنین برخی از علائم در قالب اعداد و حروف می تواند بی معنی باشد مثل ال جی. امروزه بسیاری از اعداد برای مردم کشورهای مختلف، در سطح ملی ویا بین المللی ، یاد آور یک کالا یا خدمت است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

عدد «۲۱۲» نوعی عطر، «۱۱۰» نوعی لوازم آرایش، « رستوران ۷ »، «۷۴۷» برای نوعی هواپیمای بوئینگ

حروف «کیو و کیو» و «سی کی» برای نوعی ساعت، «ال جی» برای لوازم خانگی و صوتی تصویری …

آی بی ام[۶۶]

ترکیب حروف و اعداد: «شانل ۵»، « پژو ۲۰۶» و…[۶۷]

ج: علائم رنگی
اگر چه رنگ همراه با کلمات، طرح، نمادها، آرم و دیگر علائم قابل تشخیص به طور سنتی برای یک مارک تجاری قابل انتخاب بوده است، اما رنگ به تنهایی در سایه و سایه روشنهای خاکستری پوشیده شده قابل انتخاب و مطلوب می باشد. تمایز رنگ و توانایی افتراق بین فام های مختلف از یک رنگ، امتیاز مورد نظر بوده است. قوانین و مقررات رنگ به تنهایی در دو مورد در ملاحظات سیاست گذاری های کلان وجود دارد. اولین، نگرانی که وجود دارد در خصوص تعداد محدودی از رنگ ها است که با اعطای حقوق انحصاری آن رنگ ها دیر یا زود مخزن تهی از دسترسی می شود و در نتیجه وجود ضد رقابتی لازم است. دومین نگرانیی که وجود دارد این است که رنگ به تنهایی مورد حمایت قرار گیرد، که سبب کم کردن سرعت فرایند ثبت علامت تجاری برای جلوگیری از نقض و دادخواهی های طولانی در طول سایه ها و سایه روشن های رنگ منجر می شود.
با این حال، در تاریخ ۲۸ مارس سال ۱۹۹۵، دیوان عالی آمریکا درخصوص شرکت کوالیتکس برگزار شد عیله محصولات شرکت جاکوبسن، که قانون علامت تجاری فدرال اجازه ثبت نام از یک مارک تجاری که، صرفا و به سادگی، از یک رنگ تشکیل شده را داده است. دادگاه ثبت طلا رنگ سبز را به عنوان یک مارک تجاری برای کیسه فشرده مورد استفاده برای خشک شویی مجازدانسته است. دادگاه متذکر شد که از زبان قانون مدون علامت تجاری و اصول اساسی قانون علامت تجاری این گونه به نظر می رسد که کالر به عنوان علامت تجاری مورد حمایت وپوشش قرار گرفته است. دادگاه، با این حال اشاره داشت، حمایت از علائم تجاری رنگ تنها به رنگ هایی است محدود می شود که معانی ثانوی بدست می دهند و در رابطه به شناسایی و تشخیص یک نام تجاری خاص که نشان دهنده مبداء آن است کمک می کند. این به این معنی است که یک رنگ نمی تواند به عنوان یک مارک تجاری مورد حمایت واقع شود مگر اینکه مصرف کنندگان ارتباط خاصی بین آن رنگ با تولید کننده و یا منبع کالا (یا خدمات) برقرار کنند.[۶۸]
د: علائم جنبشی و متحرک
تصاویر متحرک در قالب یک کلیپ فیلم، ویدئو، انیمیشن، آرم و غیره همچنین می تواند در برخی از کشورها واجد شرایط ثبت باشد. علائم تجاری متحرک نیز ممکن است به عنوان نشانه های متحرک، علائم در حال حرکت، یا علائم جنبش شناخته شده باشند. از شرایط یک علامت تجاری حرکتی شامل شرح مفصلی است از اجزاء یا عناصر این علائم تجاری مختلف و اثر متقابل آن ها با یکدیگر که توضیح داده شده در یک سلسله مراحل متناوب است. شرح علامت تجاری حرکتی (شرکت فیلم سازی) کلمبیا نشان داده می شود که متشکل از یک تصویر در حال حرکت از یک فلش از نور که از آن اشعه های نور در برابر یک پس زمینه از آسمان و ابرها ساطع توصیف شده است. صحنه پس از آن صفحه رو به پایین به یک مشعل که توسط یکی از چهره های زن بر روی یک پایه برقرار شد. کلمه کلمبیا به نظر می رسد در بالا در حال اجرا از طریق مشعل است و پس از آن یک رنگین کمان دایره ای در آسمان که شکل را احاطه کرده است به نظر می رسد. درست مانند ایالات متحده، در اتحادیه اروپا نیز ثبت علائم تجاری حرکتی مجاز است. تنظیم و باز کردن درب لامبورگینی دارای یک علامت تجاری حرکتی است.

شکل ۲-۱: علامت تجاری روی درب لمبورگینی
۲-۳-۷-۳ علائم نامرئی/ غیرمادی
علائم تجاری غیر متعارف و یا غیر سنتی نسبتا جدید در صحنه مالکیت معنوی می باشد. که در واقع هر علامتی که در دسته بندی سنتی از علائم تجاری مانند حروف، کلمات، آرم، اعداد، تصاویر و کاراکتر نیآمده ممکن است یک مارک تجاری غیر متعارف نامیده شود. بنابراین علائم تجاری غیر متعارف علامت های نشات گرفته از اشکال، اصوات، بوها، طعم و بافت تشکیل شده است.
الف: بند اول: علائم صوتی
علامت تجاری صدا یک علامت تجاری غیر متعارف است که در آن عملکرد علامت تجاری منحصر به شناخت منشاء تجاری محصولات یا خدمات با بهره گرفتن از یک کلیپ صوتی به دست می آید در اغلب کنوانسیون ها و قوانین مدون در تعریف علامت تجاری دربرگیرنده صدا به عنوان یک مارک تجاری شناخته شده، و یا حداقل، این نوع علائم نادیده گرفته نمی شوند. تنها تعداد انگشت شماری از کشور ها یک استاندارد و یا مجموعه ای از الزامات را برای علائم تجاری صدا به رسمیت شناخته اند. این استانداردها تکامل یافته اند به طور عمده با توجه به موارد تحت پیگرد قرارگرفته، و از آنجا که حتی در این کشورها تعدادی از برنامه های تحت پیگرد محدود بوده است، دستورالعمل ها، در صورت وجود، به خوبی توسعه نیافته است. اگر چه قوانین علامت تجاری مصوبه اتحادیه اروپا (ای یو) به صراحت صدا درتعریف علائم تجاری نمی آید، دادگاه عدلی اروپا (ای سی جی) احساس کردند که نشانه های صوتی را می توان ثبت و به عنوان علائم تجاری تا وقتی که امکان تشخیص کالاها یا خدمات از یک تعهد از دیگر تعهدات وجود دارد، مورد استفاده قرار گیرد. برای ثبت نام صداها دراتحادیه اروپا، نه تنها باید دنبال قوانین علامت تجاری سنتی باشند بلکه باید به صورت گرافیکی به نحوی روشن، دقیق، خود شامل، شکل برابر و دسترسی یکسان، قابل فهم، با دوام و با هدف نشان داده شود. به طور کلی، برنامه های کاربردی در قالب نمادهای موسیقی در توصیف صدا این نیازها را برآورده ساخته، در حالی که توضیح و توصیف در صدا واژه و یا تسمیه تقلیدی وجود ندارد. این به این معنی است که نت های موسیقی می تواند در قالب نمادهای موسیقی نشان داده قابل قبول باشد در حالی که سر و صدا مانند یک پارس سگ یا خروش شیر که نمی تواند با یک نت نویسی موسیقی قابل نمایش باشد اما به صدا واژه و یا تسمیه تقلدی توضیح داده می شود،[۶۹]
ب: بند دوم: علائم بویایی
با توجه به ماده (۲) تی ام دی و ماده سی تب ام آر۴ : یک علامت تجاری می تواند از هر علامت قادر به نشان دادن شامل گرافیکی، به خصوص کلمات، از جمله نام های شخصی، طرح، نامه ها، اعداد، شکل کالا یا بسته بندی آن ها، ارائه شده باشد که از جمله نشانه های قابلیت تمایز کالاها یا خدمات از یک تعهد نسبت به دیگر تعهدات علائم بویایی می باشد (علائم عطری نیز نامیده می شود) بو یکی از قوی ترین نوع حافظه انسان است. کسب و کار در حال حاضر نشان می دهد که علاقه به استفاده با انواع خاصی از بوی در محصولات خود، به منظور لبه تمایز افزایش یافته است. علائم بویایی به طور بالقوه پس از ثبت می توانند منشا تجاری کالا و خدمات را نشان دهد. اما در عمل، برای تحقق شرط نمایش تصویری یک بو، بسیار دشوار است. اولین علامت بوی انگلستان در سال ۱۹۹۶ برای به سومیتومو شرکت لاستیک ژاپن اعطا شد عطر گل رز به لاستیک بکار برده شد.[۷۰]
ج: بند سوم: سایر علائم نامرئی
در دنیای امروز علائمی نامرئی دیگری ایجاد شده اند که صورت مادی نداشته و از طریق قوای حسی درک می شوند. این موارد مثل سایر موارد غیر قابل رویت نیز درقانون کشور ما جایگاهی نداشته ولی قوانین مالکیت صنعتی اغلب کشورهای اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا پذیرفته اند که «طعم و مزه ( انواع شراب و …) و نحوه و ابتکار در بافت و نیز علائم ارتعاشی » می توانند به مثابه یک علامت تجاری مورد حمایت قرارگیرند.
۲-۳-۷-۴ علائم جمعی و تایید کننده
الف: بند اول: تعریف علامت جمعی
علائم جمعی علائمی هستند که برای تمیز و تشخیص محصولات محل معین یا اشخاص تهیه کننده آن ها استفاده می شود. برخلاف علائم فردی که برای اشخاص معین حقیقی یا حقوقی استعمال می شود و مشخص کننده محصولات تجاری متعلق به آن ها می باشد علائم جمعی معمولاَ متعلق به انجمن ها، نهادها یا گروه هایی است که اعضای آن ها به دلیل پاره ای ویژگی ها و خصوصیات برجسته، خود را به این علائم معرفی می نمایند مانند انجمن حسابداری یا مهندسی.[۷۱]
حسابداری
در بند ب ماده قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری، علائم جمعی بدینگوه تعریف شده است: علامت جمعی یعنی نشان قابل رویتی که با عنوان جمعی در اظهارنامه ثبت معرفی شود و بتواند مبداء و یا هرگونه خصوصیات دیگری مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و ححقوقی را از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می کنند متمایز سازد.
ب: بند دوم: تعریف علامت تایید کننده
این علائم برخلاف علائم جمعی نشان دهنده عضویت تولید کننده یا ارائه کننده خدمات در یک موسسه یا انجمن نبوده بلکه بیانگر وجود استاندارد مشخص در محصول یا ارائه شده می باشد. بر این اساس علائم تصدیقی(تایید کننده) بر خلاف علائم جمعی ناظر بر وجود استانداردهای کیفی خاصی است که در محصول یا خدمات ارائه شده وجود دارد و در سراسر جهان شناخته شده است مانند استانداردهای ایزو ۹۰۰۰٫[۷۲]
ج: بند سوم: حمایت کنوانسیون پاریس از علائم جمعی
براساس بند (۱) ماده ۷ مکرر کنوانسیون پاریس، کشورهای عضو اتحادیه متعهد می‌شوند، اظهارنامه مربوط به علائم دسته جمعی متعلق به جماعاتی را که وجودشان بر خلاف قوانین کشور مبدأ نیست، بپذیرند و از آن حمایت نمایند، حتی اگر این جماعت دارای یک مؤسسه صنعتی یا تجاری نباشند.
۲-۳-۷-۵ علائم مشهور و دامنه اینترنتی
الف: بند اول: تعریف علائم مشهور
این علائم در واقع آن دسته از علائم تجاری است که مورد شناخت وسیعی از عموم مردم می باشند و معیار برای تشخیص آن عبارت است از تشخیص مردمی با ضریب هوشی متنوع که با احساس و سپس توجه به علامت از طریق حواس پنج گانه خود، اطلاعات پیشین خود را دسته بندی نموده فوراَ محصول یا خدمات مورد نظر، علامت را ادراک می کنند.[۷۳]
ب: بند دوم: مفهوم دامنه اینترنتی
نام های دامنه راه هایی هستند که از طریق آن اشخاص و شرکت ها می توانند خود را در شبکه جهانی اینترنت معرفی نمایند. به عبارت دیگر نام های دامنه نشانی هایی برای وب سایت هایی هستند که متضمن فایل های اطلاعات رایانه ای از قبیل اسامی، واژگا ن، پیام ها، تصاویر، صداها، و پیوندهایی سایر اطلاعات می باشند.[۷۴]
اخیراً نام دامنه های سطح بالا سه دسته شده اند. یک قسم به نام های دامنه سطح بالا با کد کشوری country codeTLDs (cc) TDs هستند که یک کد دو حرفی است و مطابق کدهای استاندارد سازمان استاندارد بین المللی ۳۱۶۶(ایزو ۳۱۶۶) تعریف شده اند و هم اکنون ۲۴۶ نام دامنه با کد کشوری تعریف شده است ازقبیل ir برای سایت های ایرانی ، یک قسم دیگر نام دامنه سطح بالا نوعی که(Genoric top – level domain name (g TLDs)) نامیده می شود که شامل نام هایmuseum, info, coop, biz,، aero, int, edu, org net, Com به ترتیب به ترتیب برای سازمان های غیر انتفاعی و غیر تجاری تأمین کنندگان شبکه، معاهدات بین المللی، نمایندگی های دولت و موسسات آموزشی استفاده می شود: نام دامنهint برای سازمان های بین المللی به کار می رود. قسم سوم قسم جدیدی است که از مارس ۲۰۰۴ توسط ICANN معرفی شده شامل نامهایasia, cat, jobs, mobi, post, tel (TELNIC),، travel می باشد.[۷۵]
ج: بند سوم: تفاوت علائم تجاری با دامنه اینترنتی
نام های دامنه دارای تفاوت های اساسی با علائم تجاری است که در زیر به آنها اشاره می شود:

تفاوت نخست این است که علائم تجاری به گروهی از فعالیت های تجارث خاص با یک زمینه تجاری خاص اعطا می شود به طوری که دو تاجر ممکن است در دو زمینه تجاری مختلف دارای علائم تجاری مشابه باشند بدون آن که موجب اشتباه برای مصرف کنندگان باشد. اما نام های دامنه منحصربه فرد بوده و یک نام دامنه صرفاً به یک شخص اختصاص دارد.