تعاریف اصطلاحات پژوهش
استاندارد
واژه استاندارد در فرهنگ باطنی(۱۳۷۵) مترادف معیار، ملاک، میزان، سطح، حد مطلوب، ستون، پرچم و نشان آمده است. در زبان فرانسوی باستان نیز واژه اسـتاندارد بـه معنی پرچم و از ترکیب ریشه لاتـینی اسـتند (STAND) یعنی گستردن و برافراشتن و ارد (ARD) به معنی پرچم است.
استاندارد را معیار، مقدار و کیفیت اجرای یک کار که به‌وسیله عادت، توافق یا مرکز ذی‌صلاح تعیین‌شده است و در یک‌زمان معین مبنای مقایسه قرار می‌گیرد تعریف نموده‌اند (زاهدی، ۱۳۸۱).
استانداردها، معیار، ملاک یا هنجار یا نرمی است که به‌منظور مقایسه و محک زدن چیزی، فعالیتی یا امری به‌کاربرده می‌‌شود (حسینی نسب، و علی اقدم، ۱۳۷۵).
استاندارد به این سؤال پاسخ می‌دهد که چقدر از ملاک موردنظر کافی است تا بتوان وضعیت آن را مطلوب قلمداد کرد (بازرگان، ۱۳۸۰).
استاندارد کردن فرایند تعیین و تصریح مجموعه‌ای از قواعد، مقررات و رویه‌ها برای هر کار یا وظیفه؛ یعنی استاندارد محدوده فعالیت‌های فرد را مشخص ساخته و به آن جهت می‌دهد (چلادورای[۴]، ۲۰۰۶).
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.
استاندارد شغلی
مشخصات شایستگی‌ها و توانمندی‌های موردنیاز برای عملکرد مؤثر در محیط کار را استاندارد شغل می‌گویند. این مجموعه وظایف در فرایند نیازسنجی حاصل‌شده و بسندگی و کفایت آن را خبرگان حرفه‌ای تعیین می‌کنند (خنیفر، مسلمی، و بهمنیار، ۱۳۸۹).
شایستگی
اصطلاح شایستگی برای توصیف مجموعه‌ای از رفتارها که ترکیب واحدی از دانش، مهارت، توانایی‌ها و انگیزه‌ها را منعکس می‌کند و با عملکرد در یک نقش سازمانی مرتبط است، بکار می‌رود. به‌عنوان‌مثال شایستگی گوش دادن که معمولاً در مدل‌های شایستگی وجود دارد. شامل رفتارهایی از قبیل تماس چشمی، تکان دادن سر، تصدیق شفاهی، تعبیر صحیح و… است. اینکه یک فرد چطور شایستگی گوش دادن را به‌طور مناسب به کار ببرد، به داشتن دانش درباره گوش دادن، مهارت درباره رفتارهای گوش دادن و انگیزه برای گوش دادن وابسته است (کرمی، ۱۳۸۶).
شایستگی مدیران
شایستگی‌های مدیران عبارت است از: خصوصیات و رفتارهایی که منجر به اثربخشی آنان در محیط شغلی شود (خنیفر، ۱۳۸۳).
شایستگی شغلی
یک الگوی شایستگی شغلی، ترکیب خاص شایستگی‌ها (دانش، مهارت‌ها و ویژگی‌ها) را که برای انجام یک نقش در یک سازمان به‌صورت مؤثر لازم است، مشخص می‌کند (لوسیا[۵]، و لپسینگر[۶]، ۱۹۹۹).
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
شایستگی‌ها و استانداردهای مدیران آموزشی
همان‌طور که در تعاریف بیان شد منظور از شایستگی مدیران آموزشی میزان انطباق عملکرد و رفتار آنان با نحوه انجام دادن وظایف و رعایت الگوهای رفتاری مورد انتظار از آنان است (قورچیان، و محمودی، ۱۳۸۳)؛ که البته هرچند ازنظر موضوعی و ماهیتی با استانداردها به‌نوعی هم‌خانواده محسوب می‌شوند اما در کاربرد، همان‌طور که در تعاریف مربوط به استاندارد نیز ذکر شد، استانداردها نمودی عینی‌تر با محدوده مشخص‌تر از شایستگی‌ها هستند که متناسب با زمان و مکان قابل‌تعریف‌اند.
در حوزه شایستگی‌ها و صلاحیت‌های شغلی مدیران آموزشی بررسی‌های گسترده‌ای صورت گرفته و همچنین استانداردهای مختلفی که در سطح جهان صورت گرفته نیز مورد مطالعه قرار گرفته که به‌صورت خلاصه بیان خواهد شد:
مینتزبرگ[۷] (۱۹۹۷) در نظریه نقش‌های مدیریتی ده نقش برای مدیران برمی‌شمرد: ۱٫ رئیس تشریفاتی، ۲٫ رهبر، ۳٫ رابط، ۴٫ نظاره‌گر، ۵٫ توزیع‌کننده، ۶٫ سخنگو، ۷٫ کارآفرین، ۸٫ حلال مشکلات، ۹٫ تخصیص‌گر منابع، ۱۰٫ مذاکره گر.
دیوید ریپلی[۸] (۱۹۹۰) مهارت‌های موردنیاز مدیران را به سه دسته تقسیم کرده است:
۱٫ مهارت‌های انسانی، ۲٫ مهارت‌های ادراکی، ۳٫ مهارت‌های فنی.
پیتر دراکر[۹] (۱۹۷۶) دو مهارت طراحی و حل مسئله را علاوه بر مهارهای کاتس و ریپلی برای مدیران لازم می‌داند.
اورارد و موریس[۱۰] (۲۰۰۲) وظایف مدیر مدرسه را تعیین اهداف، برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی منابع، کنترل فرایندهای مدیریتی و تدوین و توسعه استانداردهای سازمانی بیان می‌کنند.
شرودر[۱۱] به پنج مؤلفه شایستگی مدیران توجه می‌کند که عبارت‌اند از: دانایی، توانایی، انگیزه، ارزش و سبک مدیریت.
پوندر[۱۲] (۱۹۹۹) مؤلفه‌های شایستگی‌های رهبری نوین آموزشی را در شش بخش زیر تعریف می کند:
برانگیختن الهام‌بخش
یکپارچگی
نوآوری
مدیریت احساس
توجه فردی
برانگیختن عقلایی
دانایی‌فرد، رجب‌زاده و حصیری (۱۳۸۸) شایستگی مدیریتی مدیران را در ابعاد زیر تعریف می‌کنند:
شم سیاسی
مهارت‌های استراتژیک و عملیاتی
دورنگری و نوآوری
مدیریت پیچیدگی، انطباق‌پذیری و یادگیری مستمر
رهبری
هوش عاطفی
توانایی فنی
مدیریت عملکرد، خطرپذیری و کار پرمخاطره
مشارکت و شبکه‌سازی
باز بودن برای سبک‌های جدید مدیریتی
مدیریت منابع انسانی
عکس مرتبط با منابع انسانی
مدیریت دانش
اعمال ارزش‌های اخلاقی
ارتباطات و مذاکره
وفا غفاریان (۱۳۷۹) به ۶ مؤلفه برای شایستگی مدیران اشاره دارد:
دانش و معلومات حرفه‌ای (خصوصاً در بعد انسانی و ادراکی برای مدیر آموزشی)
مهارت‌ها (مهارت‌های رفتاری، مهارت‌های فکری)
ویژگی‌های شخصیتی (اعتمادبه‌نفس، برون‌گرایی و …)
نگرش و بینش (ارزش‌ها، اصول‌گرایی و …) که در آموزش بسیار مهم است.
اعتبار حرفه‌ای (ارتباطات قوی رسمی، قدرت حرفه‌ای و …)
اعتبار عمومی (ارتباطات قوی غیررسمی، شهرت عمومی و …)
ایرج سلطانی (۱۳۸۸) برای توسعه و تحول فرهنگی برای مدیران مهارت‌های ده‌گانه و شاخص‌های پنجاه‌گانه‌ای را تعریف می‌کند:
مهارت تفکر استراتژیک فرهنگی
مهارت مدیریت تنوع فرهنگی
مهارت هوش فرهنگی
