۲-۱- بیان مسئله
نهاد خانواده به اقتضای نیازهای طبیعی، عاطفی و اجتماعی انسان شگل گرفته است و پیشینه ای به درازای تاریخ بشر بر روی زمین دارد. با وجود این نهاد خانواده تا امروز برای دانشمندان و صاحب نظران کانلا شناخته شده نیست. همچنین عامه مردم، نگاه های متفاوت و برخورد های مختلف و گاه متضادی را در مورد خانواده از خود آشکار می سازند. به همین جهات بررسی علمی خانواده با مشکلات زیادی روبروست. امام خمینی (ره) نهاد مقدس خانواده را از بنیادی ترین، مهم ترین، طبیعی ترین و تاثیر گذار ترین نهاد های اجماعی می داند و درباره آن می فرماید: «نقش خانواده و بخصوص مادر در نونهالان و پدر در نوجوانان بسیار حساس است. اگر فرزندان در دامن مادران و حمایت پدران متعهد به طور شایسته و با آموزش صحیح تربیت شده و به مدارس فرستاده شوند، کار معلمان نیز آسانتر خواهد بود. اساس تربیت از دامان پاک مادران و جوار پدر شروع می شود و با تربیت اسلامی و صحیح آنان استقلال و آزادی و تعهد به مصالح کشور پایه ریزی می شود.» (موسسه تنظیم و نشر آثار به نقل از شیخ زاده، ۱۳۸۶). امام یکی از مهمترین وظایف خانواده را نقش تربیتی آنان می داند. این خانواده است که اساس و بنیان صحیح تربیت، باید در آن نهاده شود. پیامبر اسلام (ص) درباره نهاد مقدس خانواده چنین می فرماید: «ما بنی بناء فی الاسلام احب الی الله عز و جل من التزویج»/ در اسلام بنایی که نزد خداوند محبوب تر از ازدواج باشد، نهاده نشده است.» (شیخ زاده، ۱۳۸۶). وقتی از منظر نگاه امام خمینی به دین شناختی زنان و مسایل آنان می نگریم، اصالت نهاد خانواده به عنوان مایه سکونت و انس جویی و محبت ورزی زن و شوهر و جایگاه امن و آماده تربیت فرزندان از یک سو، و شرافت و مقام مادری و مسئولیت خطیر و پرارزش آن از سوی دیگر، جایگاهی محوری دارد. خانواده به عنوان یک نهاد فراگیر اجتماعی، هسته اولیه جامعه به شمار می رود و خاستگاه موقعیت ممتاز و ویژه آن، به خصوص جایگاه مادری، فقط رهنمودهای دینی نیست. افزون بر آن همه آموزه هایی که در جهت شکل گیری صحیح، تعیین مسئولیت ها، راه حل مشکلات و تحکیم پیوندهای خانوادگی، صادر شده است، منافع و ارزش های گسترده ای که در این نهاد هویداست، به عنوان واقعیاتی ملموس، برای همگان روشن است. در این نهاد، هر چه بشر نیاز دارد فراهم آمده است از طرز معاشرت با همسایه و اولاد و عشیره و قوم و خویش و همشهری، و امور خصوصی و زندگی زناشویی گرفته تا مقررات مربوط به جنگ و صلح و مراوده با سایر ملل، از قوانین جزایی تا حقوق تجارت و صنعت و کشاورزی. خانواده موفق یعنی تپیدن یک قلب در سینه همه اعضای آن، یعنی روح مشترک در چندین کابد که باعث می شود همگام و همراه یکدیگر به سمت کمال ره بپیمایند.. در این خانواده وحدت، هماهنگی و انسجام اهمین بسیار دارد، تفرقه جایی ندارد و کارها با شور و مشورت سرانجام می گیرد. معیار قرآنی خانواده های موفق در آیه ۲۱ سوره روم ذکر شده است که می فرماید: «و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسنکوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون.» خانواده موفق بستر بسیار خوبی را برای رشد و تعالی فرزندان و پدر و مادر فراهم می سازد و زمینه ساز وجود یک جامعه متعالی می شود. امام خمینی (ره) علیه نیز با توجه به معیار های اسلام و قرآن ویژگی هایی را برای خانواده موفق در نظر می گیرد که این پژوهش به دنبال بیان این ویژگی ها می باشد.

۳-۱- ضرورت انجام پژوهش
از بدو پیدایش انسان بر روی کره زمین، همواره زنان و مردان با تشکیل کانونی پر مهر به نام خانواده، عمری را در کنار یکدیگر گذرانیده و فرزندانی در دامان پر مهر خویش پرورانده و از این جهان رخت بربسته اند. خانواده از ارکان عمده و نهاد های اصلی هر جامعه و یکی از طبیعی ترین گروه هایی است که می تواند نیازهای عاطفی، تکاملی و نیازهای های معنوی انسان ها را برطرف کند. از دیدگاه امام خمینی (ره) خانواده نقش مهمی در تربیت انسان ها دارد. امام خمینی خانواده ر زمینه ساز سلامت افراد می داند و معتقد است که اگر خانواده ها که جامعه از آنها تشکیل می شوند خوب و سالم باشند، افراد سالمی تحویل جامعه خواهند داد. امام خمینی (ره) همچینین در تربیت فرزندان ن برای خانواده نقش بسزایی را قائل هستند (اکرمی، ۱۳۸۳). در محیط خانواده ای که بر اساس معیارهای اسلامی تشکیل شده باشد، آرامش و آسایش جسم و جان انسان تامین گردد و در صفا و صمیمیت و همفکری و همدردی و هماهنگی آن، انسان ها می تواند به به تعالی و رشد برسد (بهشتی، ۱۳۸۸). جامعه اسلامی بدون بهره مندی از نهاد خانواده سالم، سرزنده و موفق اصلا امکان پیشرفت ندارد. بنابراین با توجه به این که از دیدگاه امام خمینی خانواده نقش مهمی در پیشرفت جامعه، تربیت انسان ها و رشد و تعالی فرزندان و افراد خانواده دارد، بررسی ویژگیهای و معیارهای یک خانواده موفق بسیار لازم و ضروری به نظر می رسد.
۴-۱- ادبیات و سوابق مربوط به پژوهش
پژوهش های داخلی:
- شیخ زاده (۱۳۸۶) به بررسی خانواده در اندیشه و سیره عملی امام خمینی (ره) پرداخت. در این مقاله به معرفی شیوه زندگی خانوادگی امام خمینی (ره) می پردازد که در دو حیطه رفتاری آن بزرگوار نسبت به همسر و فرزندان تقسیم شده است. در عرصه رفتار با همسر، محبت و اظهار آن به همسر، ارزش و اعتبار خانه داری و در اولویت قرار دادن خانواده، مورد بحث قرار گرفته است. اما در عرصه ارتباط با فرزندان، مباحثی از قبیل شناخت و درک فرزند، توجه به نیازهای اساسی و برنامه های تربیتی و آموزشی بررسی شده است.
- اکرمی (۱۳۸۳) به بررسی نقش تربیتی امام خمینی (ره) در محیط خانوادگی پرداخته است. در این پژوهش نقش خانواده در تربیت انسان از دیدگاه امام خمینی (ره)، نقش مادران در تربیت فرزندان از دیدگاه امام خمینی (ره)، سیره امام خمینی (ره) در برخورد با فرزندان، سیره تربیتی امام خمینی (ره) در خانواده و تحلیل روانشناختی سیره امام خمینی (ره) مورد تحلیل قرار گرفته است.
- ملکی (۱۳۸۲) به بررسی خانواده و تربیت از دیدگاه امام راحل (ره) پرداخت. در این پژوهش سخن رانی دکتر حسن ملکی، قائم مقام محترم وزیر آموزش و پرورش در سازمان مرکزی انجمن اولیاء و مربیان به مناسبت سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش خانواده و تربیت فزرندان از دیدگاه امام خمینی (ره) مورد کنکاش قرار گرفته است.
- چراغ چشم (۱۳۸۵) به بررسی جایگاه زن در خانواده و جامعه از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) پرداخت. در این پژوهش به مسئولیت زنان در زندگی اجتماعی و خانوادگی، نقش تکمیلی متقابل زن و مرد در خانواده، نقش تربیتی زن در محیط خانواده و در نهایت در مورد نقش زن در یک خانواده موفق پرداخته شده است.
- علی زاده (۱۳۹۰) به بررسی خانواده های موفق و نشانه های آن پرداخت. این این پژوهش ویژگی ها و نشانه های خانواده های موفق و راه های تربیت فرزندان موفق مورد تبیین و بررسی قرار گرفت.
- لطافتی بریس (۱۳۸۸) به بررسی ویژگی های مهم خانواده موفق و بالنده پرداخته است. در این مقاله نگارنده در ابتدا تعریفی از خانواده را ارائه داده و سپس ویژگی های خانواده موفق را بیان نموده است.
- صداقت (۱۳۸۸) به نقد کتاب روانشناسی خانواده موفق پرداخته است. در این پژوهش ناقد خانواده موفق را از دیدگاه روانشناسی مورد تحلیل و بررسی قرار داده است و عواملی که در بوجود آمدن یک خانواده موفق موثر است را بیان نموده است.
پژوهش های خارجی:
- جولیانا شاو و بهروز (۲۰۱۲) به بررسی جایگاه زن از دیدگاه امام (ره) پرداختند. در این پژوهش در ابتدا به بررسی زنان بزرگ در طول تاریخ مانند حضرت فاطمه زهرا پرداخته می شود. سپس جایگاه و حقوق زنان در جامعه اسلامی و اسلام مانند جایگاه زن در خانواده و جهاد زنان مورد بررسی قرار می گیرد.
۵-۱- جنبه جدید بودن و نوآوری در پژوهش
با توجه به بخش سوابق پژوهش تاکنون پژوهش های زیادی در مورد اندیشه های امام خمینی (ره) و ویژگی های خانواده های موفق به صورت جداگانه و همچنین خانواده از دیدگاه امام خمینی (ره) صورت گرفته است ولی تاکنون پژوهشی به بررسی ویژگی های خانواده موفق از دیدگاه امام خمینی (ره) نپرداخته است و در این زمینه، این پژوهش موضوعی کاملا جدید و نو می باشد.