آموزش عمومی
انسان آماده برای زندگی
شکل شماره ۹-۲ مسیر تعیین هدفها
(معیری،۱۳۸۰)
این نمودار حاکی از آن است که در این بررسی ، آمادگی انسان برای زندگی «به عنوان هدف کلی تعلیم و تربیت پذیرفته شده و مجموعه مقاصدی را که به این هدف کلی منتهی می شوند، در سه بخش هدفهای آموزش عمومی، پرورشی و تربیتی و کسب مهارتهای عملی، با الهام گرفتن از تعالیم اسلامی مشخص خواهند کرد. در تفسیر این معنی هدف آموزش و پرورش عمومی را در تربیت انسان دانا ، با ایمان، متقی، متفکر و خلاق » خلاصه کرده اند.
در بخش دیگری از همین سند هدف آموزش و پرورش را رشد(یا تبدیل) یک انسان از مرحله نادانی و سرکشی و تابعیت هوی و خلق و خوی حیوانی به یک انسان دانا و با ایمان و متقی و مسئول در رابطه باخالق و یک انسان مفید و متعهد در رابطه با جامعه و متفکر و خلاق در رابطه با طبیعت در نظر گرفته و متعاقبا”تاکید کرده اند که بر این اساس اصول هدف تربیت انسانی است که : ۱- به آرمانهای جمهوری اسلامی ایران مومن است . ۲- به امر خدا عمل می کند. ۳- در انجام کارهای خیر پیشتاز است. ۴- همه تلاش و توان خود را در راه کسب رضای او به کار می برد. (معیری ،۱۳۸۰)
قانون اهداف در وزارت آموزش و پرورش :
اولین کوشش برای تدوین اهداف کلی آموزش و پرورش نظام جمهوری اسلامی ،در شورای عالی آموزش و پرورش به عمل آمد. شورا در آذرماه ۱۳۶۲،هدفهای اساسی را در ابعاد پنجگانه معنوی و تربیتی ،علمی و فرهنگی ،اجتماعی،سیاسی،اقتصادی مشخص کرد. این اهداف،تا تصویب قانون بهمن ماه ۱۳۶۶در کتب و نشریات تربیتی مورد استفاده قرار می گرفت. قانون جدید به اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش اختصاص دارد.
فصل اول قانون، اهداف اساسی را در دو ماده و تبصره تدوین کرده است. تبصره ها مربوط به آموزش دینی پیرامون دیگر مذاهب اسلامی و اقلیت های دینی است . ذیلا”عین موارد مذکور را صرفنظر از تبصره ها نقل می کنیم .
ماده ۱- تقویت و تحکیم مبانی اعتقادی و معنوی دانش آموزان از طریق تبیین و تعلیم اصول و معارف احکام دین مبین اسلام و مذهب حقه جعفری اثنا عشری بر اساس عقل ، قرآن و سنت معصومین(ع)
ماده۲-
رشد فضایل اخلاقی و تزکیه دانش آموزان بر پایه تعالیم عالیه اسلام.
تبیین ارزشهای اسلامی و پرورش دانش آموزان بر اساس آنها
تقویت و تحکیم روحیه اتکال به خدا و اعتماد به نفس
ایجاد روحیه تعبد دینی و التزام عملی به احکام اسلامی
ارتقاءبینش سیاسی بر اساس اصل ولایت فقیه در زمینه های مختلف جهت مشارکت آگاهانه در سرنوشت سیاسی کشور
ایجاد زمینه های لازم برای حفظ و تداوم استقلال فرهنگی،اقتصادی و سیاسی از طریق آشنا ساختن دانش آموزان به علوم و فنون و صنایع و حرف مورد نیاز جامعه بر اساس اولویتهای موجود در کشور
شناخت و شکوفا کردن و پرورش استعدادهای دانش آموزان و تقویت روح بررسی و تتبع و تحقیق و ابتکار و خلاقیت در تمام زمینه های علمی ،فنی،فرهنگی و علوم اسلامی با تاکید بر نفی روحیه مدرک گرایی.
رشد دادن و تقویت روحیه عدالت پذیری و عدالت گستری و ظلم ستیزی و مبارزه با تبعیضات ناروا و حمایت از مظلومین و مستضعفین
تقویت روحیه دعوت به خیر ، امر به معروف و نهی از منکر به عنوان وظیفه ای همگانی و متقابل
۱۰-ایجاد روحیه احترام به قانون و التزام به اجرای آن و حمایت از برخورداری عموم مردم از حقوق قانونی خویش.
۱۱-ایجاد روحیه پاسداری از قداست و استواری بنیان و روابط خانواده بر اساس تعالیم عالیه اسلام
۱۲-ایجاد تقویت روحیه اخوت اسلامی و تعاون عمومی و انفاق و ایثار
۱۳-ایجاد روحیه صرفه جویی و قناعت و پرهیز از اسراف و تبذیر و مصرف زدگی
۱۴-تقویت حس مسئولیت و اهتمام به امور مسلمین و پایبندی به نظم و انضباط
(علاقه بند،۱۳۷۷)
اهداف کلی تعلیم و تربیت اسلامی که ناظر بر مبانی و اصول حاکم بر نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران تنظیم گردید به شرح ذیر می باشد :
(لایحه پیشنهادی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ۲۹/۱۲/۷۷ )
الف- اهداف اعتقادی :
تقویت ایمان و اعتقاد به مبانی اسلامی و بسط بینش الهی بر اساس قرآن کریم و سنت پیامبر(ص) و ا ئمه معصومین(ع) با مراعات اصول ۱۲و۱۳ قانون اساسی در مورد پیروان مذاهب اسلامی و اقلیتهای دینی.
پرورش روح عبودیت و بندگی خداوند در روحیه مبارزه با کفر،شرک،نفاق و همه مظاهر آن.
ب- اهداف اخلاقی :
۱- ایجاد زمینه لازم برای خودشناسی به منظور خداشناسی
۲- شناخت،پرورش و هدایت استعدادهای افراد در جهت اعتلای فرد و جامعه
تزکیه و تهذیب و رشد فضایل و مکارم اخلاقی بر اساس ایمان به خدا و تقوای اسلامی
۴-پرورش روحیه تعبد آگاهانه،یاد خدا و التزام عملی به احکام و آداب اسلامی
۵-پرورش روحیه اعتماد به نفس،استقلال شخصیت و نفی اتکا به دیگران
۶-تقویت احساس کرامت اخلاقی و برانگیختن عزت نفس
۷- تعدیل عواطف
۸- پرورش روحیه نظم و انضباط
ج- اهداف علمی و آموزشی :
۱- تقویت روحیه حقیقت جویی ، تعقلو تفکر،مطالعه،بررسی،تعمق،تحقیق،نقادی و ابتکاردر تمام زمینه های اسلامی فرهنگی،علمی و فنی
۲-تقویت روحیه تعلیم،تعلمو تربیت مستمر و تامین زمینه مناسب برای آن
۳-شناخت اسرار جهان آفرینش و قوانین طبیعت به عنوان آیات الهی به منظور پیشبرد دانش و معرفت و استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته بشری.
۴-تعمیم آموزش برای تمام افراد لازم التعلیم و محو بی سوادی
۵-آموختن زبان و خط فارسی به عنوان زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران و آموختن زبان عربی جهت آشنایی با قرآن و معرف اسلامی و تسهیل ارتباط با سایر مسلمانان جهان
۶-آموزش علوم و فنون و مهارت های مورد نیاز افراد جامعه
د-اهداف فرهنگی و هنری :
شناخت ، پرورش و هدایت ذوق و استعدادهای هنری و زیبایی شناسی
۲- شناساندن زیبایی های جهان آفرینش به عنوان مظاهر جمال وکمال الهی
۳-شناساندن هنر اسلامی و هنرهای ملی و جهانی سالم و پرورش روحیه حفظ میراث ملی تاریخی
۴-شناخت و شناساندن ادب فارسی به عنوان جلوه گاه ذوق و هنر و مظهر و حدت اجتماعی شور
۵-شناساندن فرهنگ و آداب و سنن مطلوب جامعه اسلامی ایران به منظور حفظ و حراست آنها و دفع سنن و رسوم خرافی
۶-شناساندن تاریخ،فرهنگ و تمدن اسلام
هـ-اهداف اجتماعی :
۱-پرورش روحیه پاسداری از قداست و استواری بنیان و روابط خانواده بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی
۲-پرورش روحیه تحقق بخشیدن به قسط و عدالت اجتماعی و اقتصادی اسلام و پاسداری از آن
۳-پرورش روحیه اخوت ایمان،تعاون اسلامی،همبستگی ملی و فرهنگی و تقویت و تعلیم آن
۴-پرورش روحیه خیر خواهی و دعوت به امر معروف و نهی از منکر به عنوان وظیفه ای همگانی و متقابل
۵-پرورش روحیه احترام به قانون و التزام به رعایت آن و حمایت از برخورداری عمومی و حقوقی قانونی
۶- پرورش روحیه نظم در روابط گروهی
۷- پرورش روحیه مسئولیت پذیری و اهتمام به امور اجتماعی و مشارکت در فعالیت های دینی و فرهنگی و اجتماعی
۸-ایجاد روحیه رعایت بهداشت عمومی و حفظ محیط زیست
۹-ایجاد روحیه تولی و تبری بر اساس تعالیم اسلامی
۱۰-ایجاد روحیه محبت و حمایت از حق طلبان،مظلومان،مستضعفان جهان و انزجار از مستکبران،استثمارگران و ستمکاران بر اساس ارزشهای اسلامی
۱۱-تقویت روحیه گذشت،فداکاری،ایثار در روابط جمعی و مقدم شمردن منافع اجتماعی بر منافع فردی
۱۲-ایجاد روحیه نقادی و انتقاد پذیری،سعه صدر و تحمل آرای دیگران در برخی اندیشه ها
