۷ـ۳ـ فعالیت صرافی‌ها و بانکهای خارجی ۷۸
۷ـ۴ـ آیا شغل صرافی از نظر اسلام مجاز است؟ ۷۹
۷ـ۵ـ گستره عملکرد صرافان ۸۲
۷ـ۶ـ مبادله‌ی پول با حواله معتبر ۸۴
۷ـ۷ـ مقیاس ارزش پول ۸۴
۷ـ۸ـ ارتباط پول و حواله ۸۵
۷ـ۹ـ روش محاسبه‌ی صدور حواله‌های ارزی در صرافی ۸۵
۷ـ۱۰ـ معیار تبدیل ارز به ارزی دیگر در معاملات صرافی ۸۶
۷ـ۱۱ـ روش تعیین درآمد یا زیان حاصل از معاملات تبدیل ارز در صرافی ۸۷
۷ـ۱۲ـ روش خرید و فروش ارز به منظور کسب درآمد در عملیات صرافی ۸۷
۷ـ۱۳ـ نقش و جایگاه بانک مرکزی در تعیین نرخ اسعار در صنعت صرافی ۸۷
نتیجه گیری ۸۹
پیوستها ۹۱
چکیده
در جهان امروزی هیچ کشوری بی نیاز از تجارت بین الملل نبوده و رشد روز افزون تجارت جهانی مبین اهمیت و نیاز کلیه کشورها به مبادلات جهانی است در این راستا مسئله پرداختهای بین المللی به عنوان یکی از مهم ترین مراحل یک داد و ستد تجاری نمایان می شود و عدم اطلاع کافی از نحوه های پرداخت و عدم دانش در خصوص ریسکهای هرکدام از این روشها باعث می شود تا یک تاجر بین المللی در عرصه بین الملل دچار مشکلات بزرگی شده و گاهاًبه همین دلیل ورشکسته گردد، فلذا می باست با تشریح انواع شیوه های پرداخت در تجارت بین الملل این روش را به تجار کشورمان شناساند تا بتوانند در این برحه از زمان بهترین شیوه ممکن را برگزینند .بعد از بررسی های فراوان از شیوه های مختلف پرداخت و برسی در خصوص منافع هرکدام با توجه به این که گشایش اعتبارات اسنادی در کشور ایران با تحریم ها مواجه است می توان شیوه پرداخت به وسیله صرافان را به عنوان گزینه مطلوب تر مورد توجه قرار داد و یا به تجارت متقابل روی آورد و از این طریق از ورود خسارتهای احتمالی جلوگیری نمود.
واژگان کلیدی: تجارت بین الملل، اعتبارات اسنادی ، برات ،صرافی ،تجارت متقابل
فصل اول کلیات تحقیق
۱ـ۱ـ مقدمه
با توجه به وضع کنونی تجارت در کشور ایران و اینکه تمام تاجران در عرصه تجارت بین الملل از تمامی حقوقات خود مطلع نبوده و به همین دلیل در عرصه بین المللی و گاهاً در استانهای کمتر توسعه یافته کشور، تُجّار بین المللی برخی اوقات دچار شکست‌های بزرگ می‌شوند به گونه ای که در دهه اخیر در استان خراسان شمالی به عنوان یک استان نو پا غریب به بیست نفر در تجارت با کشورهای آسیای میانه و برخی در تجارت با کشورهای اروپایی بعد از ارسال کالا موفق به وصول ثمن خود نشده و به همین دلیل قادر به تصویه بدهی‌های خود در داخل کشور نشده و تن به ورشکستگی دادهاند، «برخی دیگر از تولید کنندگان نیز برای اینکه در عرصه تجارت بین الملل دوام بیاورند رو به نوعی تجارت داخلی آوردهاند، بدین صورت که کالاهای خود را به مؤسسات حمل و نقل (کامیون داران) فروخته و به آن ها تضمین می‌دهند که در ماورای مرزهای ملی، مشتری معین کالا وجود داشته و متصدی حمل و نقل بار را نزد مشتری محتمل برده و با فروش کالا به ایشان و دریافت ثمن به نوعی تجارت بین الملل می کند که این روش دارای ریسکهای زیادی بوده و اساساً با تجارت حرفهای منافات دارد.» این عدم اگاهی باعث ورود خسارات جبران ناپذیری به عرصه تجارت میگردد که می‌بایست به طرقی جبران شود علیهذا نگارش پایان نامهای در این زمینه و تشریح نمودن تمام شیوه‌های پرداخت از موارد مورد نیاز جامعه بوده و در این پایان نامه سعی بر این شد تا تمامی شیوه‌های پرداخت از قبیل استفاده از اعتبارات اسنادی و انواع آن و نیز اسناد وصولی (برات) که شیوه‌های رایج در تجارت بین الملل می‌باشند به طور کامل تشریح گردد و در خصوص تجارت الکترونیک که در حال حاضر برای تجارت در سطح پایینتر استفاده میگردد و جهت خرید از مارکت‌های بین المللی که امروزه باعث منفعت بردن در تجارت به اصطلاح چمدانی می‌شود بحث مختصری ارائه میگردد.
یکی دیگر از روشهای پرداخت در تجارت بین الملل در زمان تحریم‌های بین المللی و عدم دسترسی به بانکهای جهانی بهره بردن از صرافان است که در کشور ما با توجه به سنگین بودن هزینه‌های آن باز نیز یکی از بهترین شیوه‌های پرداخت است ولی باید به این امر توجه داشت که متأسفانه بهره جستن از چنین افرادی نیز یافتن صرافی است که با کشور مورد نظر تاجر مبادله داشته باشد و به همین دلیل در استانهای کوچک همیشه تجار با این مشکل رو در رو هستند. علیهذا بهترین روش با در نظر گرفتن ریسکهای موجود برای تجار کشورمان استفاده از شیوه پرداخت قبلی در فروشهایشان است که در این خصوص نیز باید اذعان داشت به دلیل اوضاع سیاسی، کمتر تاجری حاضر است با این روش از ایران خرید نماید.
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
۱ـ۲ـ اهمیت و ضرورت تحقیق
لازمه زندگی در جامعه کنونی ارتباط با سایر ملل و تجارت جهانی می‌باشد، زیرا هر کشوری قادر نیست تمامی مایحتاج خود را، خود تامین نماید و ظرفیت‌های لازم برای این کار را دارا نمی‌باشد، بنابراین گرایش به تجارت جهانی امری سود آور برای ملت و دولتهاست و در تجارت جهانی مهمترین آیتم پرداخت بین المللی می‌باشد و تا تجار از انواع پرداخت بین المللی مطلع نباشند، امکان تجارتی سود آور برای آن ها فراهم نخواهد شد و با توجه به این که به این موضوع در کشور ما توجه لازم نشده است، در نتیجه اکثر تُجار اطلاع کافی نداشته و همین امر باعث تضییع حقوق آنان در کشورهای دیگر شده است.
۱ـ ۳ـ سؤالات تحقیق
نگارنده با انجام تحقیق حاضر درصدد پاسخگویی به سؤالات گوناگونی در ارتباط با شیوه‌های پرداخت می‌باشد که از مهمترین آن ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ـ شیوه های پرداخت بین المللی به نفع کدام یک از طرفین یک تجارت بین المللی است؟
۲ـ وضعیت ایران با توجه به این تحریم‌ها و نیز مشکلات تجار ایرانی برای پرداخت‌ها و دریافتهای خود در یک تجارت بین المللی چیست؟
۳ـ آیا صرافان تنها راه برای پرداختهای بین المللی با وضعیت ایران می‌باشند؟
۱ـ۴ـ فرضیات تحقیق
۱ـ میزان ریسک در اعتبارات اسنادی کمتر از سایر شیوه‌ها می‌باشد است.
۲ـ یکی از مشکلترین شیوه پرداختهای بین المللی پرداخت به وسیله صرافان است که میزان هزینه‌های کارپردازی آن نیز بیشتر از سایر شیوه ها می‌باشد.
۳ـ تجارت متقابل و پرداخت الکترونیکی یکی از شیوه‌ها در وضع کنونی ایران است.
۱ـ۵ـ اهداف تحقیق
با توجه به این که اکثر تُجار ایرانی، بویژه تُجار استانهای محروم و کوچک از شیوه‌های مختلف اطلاع کافی نداشته و حتی در استانهای بزرگ کشور نیز اکثر تجار آشنایی کامل بدین امر ندارند، گردآوری این موضوع در قالب یک پایان نامه مسئلهای اساسی به نظر می‌رسد با توجه بدین وضع هدف اصلی:
۱ـ جمع آوری و تحلیل انواع روشهای پرداخت در یک پژوهش
۲ـ نگاهی مقایسه ای به ریسکها در شیوه‌های پرداخت بین المللی
۳ـ یافتن راهی مناسب جهت پرداختهای بین المللی با کمترین ریسک و هزینه، با توجه به وضع کنونی ایران
۱ـ ۶ـ پیشینهی تحقیق
در این خصوص کتاب و یا پایان نامه ای که به صورت تخصصی، جامع و کامل به شیوه‌های پرداخت بین المللی بپردازد و نیز به نقش صرافان در وضعیت کنونی نگاهی داشته باشد، وجود ندارد؛ ولی به صورت پراکنده در برخی مجلات و مقالات به آن ها (روش های پرداخت) اشاره مختصر شده است. شایان ذکر است به زبان لاتین چند کتاب و مقاله در این زمینه تالیف شده است.
۱ـ ۷ـ روش تحقیق
روش تحقیق این پایان نامه همانند اغلب پژوهشهای علوم انسانی، روش نظری مبتنی بر توصیف و تحلیل قوانین و منابع موجود کتابخانهای می‌باشد و در ابتدا سعی شده منابع موجود اعم از کتابها، مقالات، تقریرات اساتید، پایان نامه‌ها و اسناد اتاق بازرگانی به صورت جامع مورد مطالعه قرار گرفته و فیش برداری‌های لازم صورت گیرد و در پایان مطالب گردآوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
فصل دوم اعتبارات اسنادی LC
۲ـ۱ـ مقدمه
حقوق دانان، از جمله قُضات معمولا تصویری نادرست از ماهیت حقوقی اعتبارات اسنادی در ذهن دارند. برای این فهم نادرست از ماهیت حقوقی ابزار پرداخت مزبور دو دلیل می‌توان برشمرد: نخستین دلیل اینکه از حیث حقوقی، اعتبار اسنادی پیچیده و ناشناخته است. از سوی دیگر، اعتبارات اسنادی به قرارداد می‌ماند و اوصاف و آثار یک قرارداد را واجد است و از سوی دیگر، اصول حاکم بر قراردادها کاملا قابل انطباق با این ابزار نیست. دومین دلیل آنکه، اعتبارات اسنادی عملاً در حوزه تخصص تعداد کمی از قُضات و وکلا قرار دارد، لذا نخستین باری که یک وکیل یا قاضی در حرفهی خود با اعتبارات اسنادی مواجه می‌شود، آن هنگامی است که با یک پرونده در این زمینه مواجه میگردد.
امروزه بانک‌ها نقش بسیار مهمی در تسهیل مراودات و معاملات تجاری داخلی و بین المللی دارند. خصوصاً در صحنه تجارت بین الملل، به جرأت می‌توان ادعا کرد که کمتر معامله یا قرارداد بین المللی است که بدون مداخله و مساعدت بانک‌ها امکان انعقاد و اجرای آن وجود داشته باشد. ابداع و استفاده از ابزارهای مختلف بانکی از قبیل اعتبارات اسنادی و ضمانت نامه‌های بانکی، بسیاری از مشکلات ناشی از بعد مسافت و عدم تماس مستقیم بین بازرگانان بین المللی را حل کرده است.
۲ـ۲ـ اعتبار اسنادی و مفهوم آن
به دلیل روشن و مشخص بودن چارچوب‌های پرداخت اعتبار اسنادی، بیشتر روشهای تامین مالی تجاری در قالب این روش پرداخت صورت می‌گیرند. در دنیای بازرگانی امروز علیرغم ترغیب بازرگانان به استفاده از روشهای سادهتر نظیر روش برات وصولی و یا روش حساب باز و همچنین وجود محدودیت‌ها و پیچیدگی‌های روش اعتبار اسنادی، به جرات می‌توان گفت که حجم عمده‌ی واردات و صادرات بسیاری از کشورها در قالب روش اعتبار اسنادی انجام می‌شوند.
۲ـ۲ـ۱ـ فرایند کلی روش اعتبار اسنادی
روش اعتبار اسنادی بدین شکل استفاده میگردد، که در فرایند تبادل اسناد مربوط به کالا و وجه آن، بانکهای مربوط وارد چرخه‌ی بازرگانی شده و اعتمادسازی می‌کنند و در وجه اسناد کمک می‌نمایند. شایان ذکر است نقش بانکهای خریدار و فروشنده در روش اعتبار اسنادی بسیار فراتر از نقش این بانک‌ها در روش برات وصولی است. در واقع در روش اعتبار اسنادی به نوعی بانکهای مربوطه و به خصوص بانک خریدار، کل فرایند را مشخص و ترسیم می‌کنند.
اعتبار اسنادی، روش پرداختی است که طی آن با مداخله‌ی بانک‌ها به عنوان چهره‌های معتمد و بین المللی، تبادل اسناد و پول با اطمینان بیشتری صورت می‌پذیرد.
۲ـ۲ـ۲ـ تعریف روش اعتبار اسنادی
«تعهد معین بانک گشایش کننده‌ی اعتبار (بانک خریدار) مبنی بر پرداخت وجه اسناد به صورت دیداری (نقدی) یا مدت دار (نسیه) به فروشنده؛ در صورتی که، فروشنده در مهلت تعیین شده، اسناد مطابق با شرایط اعلام شده را ارائه نماید».
به زبان ساده اعتبارات اسنادی تعهد مشروط توسط یک بانک به بانک دیگر می‌باشد.
به زبان تخصصی اعتبارات اسنادی تعهد مکتوب یک بانک صادرکننده[۱] بوده که به موجب درخواست خریدار کالا[۲]در اختیار فروشنده/ ذینفع[۳] از طریق بانک ابلاغ کننده اعتبار[۴] قرار می‌گیرد تا بر اساس دستور پرداخت[۵] در سر رسید معین اعتبار[۶]مشروط به رعایت کامل دستورات می‌باشد.[۷]۷ به طور خلاصه اعتبار اسنادی عبارت است از تعهد مشروط بانک گشاینده اعتبار به پرداخت وجه در مقابل ذینفع اعتبار. به بیان دیگر اعتبار اسنادی تعهد بانک گشاینده اعتبار به پرداخت یا قبول پرداخت (درآینده) وجه اعتبار در مقابل ذینفع اعتبار است مشروط بر آنکه ذینفع اعتبار شرایط و مقررات مندرج در اعتبار اسنادی را رعایت و اسناد مقرر شده را در موعد مقرر ارائه داده باشد.[۸]۸
۲ـ۲ـ۳ـ معایب روش اعتبار اسنادی
از مهمترین مشکلات و معایب اعتبار اسنادی، پیچیدگی این روش و گاه کاغذبازی‌های متعدد و همچنین کارمزدهای به نسبت بالاتر آن نسبت به سایر روشها است. البته می‌توان این نکته را بیان کرد که هر چقدر روابط کشورهای خریدار و فروشنده و تعاملات طرفین گستردهتر باشد، استفاده از روش اعتبار اسنادی کاربرد کمتری خواهد داشت. به طور مثال در کشورهای اروپایی به خصوص اروپای غربی به دلیل شفافیت قوانین و همسان بودن تقریبی قوانین و استفاده از واحد پولی یکسان، بازرگانان مربوط کمتر به روش اعتبار اسنادی علاقهای نشان می‌دهند و معمولاً قراردادهای خرید و یا فروش خود را بر طبق روشهای سادهای مانند روش حساب باز تنظیم می‌کنند.
۲ـ۳ـ اعتبار اسنادی در ایران
کشور ایران به عنوان کشوری که در همسایگی خود کشورهایی را دارد که عمدتاً در ردیف کشورهای پر ریسک هستند، و همچنین به علت دوری از بازارهای مهم بازرگانی جهان و نیز عدم تشابه قوانین با کشورهای مزبور، روش اعتبار اسنادی جایگاه خاصی دارد. از طرف دیگر به سبب وجود قوانین تدوین شده‌ی داخلی، روش اعتبار اسنادی به عنوان مهمترین روش واردات کالا مطرح شده است[۹].
حدود وظایف و مسئولیت‌های طرفین درگیر در روش اعتبار اسنادی با توجه به مقررات بین المللی بسیار شفاف و روشن است، انتشار مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی موسوم به[۱۰]UCP و همچنین متمم‌های دیگری نظیر ISBP و ISP توسط اتاق بازرگانی بین المللی، باعث شده در هر مرحله، طرفین بتوانند با مراجعه به مقررات مربوط حدود مسئولیت‌های خود را بشناسند و در صورت بروز اختلاف با بهره گرفتن از قوانین مزبور حل اختلاف نمایند.
۲ـ۴ـ اعتبار اسنادی و مراحل مختلف آن
به طور کلی فرایندهای مربوط به اعتبارات اسنادی از گشایش اعتبار تا سر رسید پرداخت را در قالب موارد ذیل می‌توان ترسیم کرد.
توافقات خریدار و فروشنده جهت استفاده از روش اعتبار اسنادی
مقدمات و پیش نیازهای لازم جهت گشایش اعتبار
کارت بازرگانی؛
ثبت سفارش وزارت بازرگانی؛
تأیید پیش فاکتور مربوطه؛
انعقاد قرارداد بیمه وصدور بیمه نامه.
مراجعه‌ی خریدار به بانک مربوطه
درخواست گشایش اعتبار؛
تکمیل فرم‌های مربوطه؛
اخذ مصوبه‌ی اعتباری.
گشایش اعتبار اسنادی.
انتخاب بانک کارگزار جهت ابلاغ؛
انتخاب بانک کارگزار جهت پوشش وجه اسناد؛
