مرحله دوم : تنظیم ماتریس دوتایی
مرحله سوم : محاسبه وزن های معیار
مرحله چهارم : تخمین نسبت توافق
مرحله اول - ساختن درخت سلسله مراتبی
تبدیل موضوع یا مساله مورد بررسی به یک ساختار سلسله مراتبی مهمترین قسمت فرایند تحلیل سلسله مراتبی محسوب می شود. زیرا در این قسمت با تجزیه مسائل مشکل و پیچیده، فرایند سلسله مراتبی آنها را به شکلی ساده، که با ذهن و طبیعت انسان مطابقت داشته باشد. تبدیل می کنند. به عبارت دیگر، فرایند تحلیل سلسله مراتبی مسائل پپیچیده را از طریق تجزیه آن به عناصر جزئی که به صورت سلسله مراتبی به هم مرتبط بوده و ارتباط هدف اصلی مسئله با پایین ترین سطح سلسله مراتبی مشخص است، به شکل ساده تری در می آید. (زبردست،۱۳۸۰: ۱۵)
درخت سلسله مراتبی دارای سه سطح اصلی هدف، معیارها و جایگزین ها است که سطح معیار آن قابل تقسیم به زیر معیارهای متعدد می باشد.
هدف، به پرسش اصلی تحقیق یا مشکلی که قصد داریم آن را حل نماییم هدف گفته می شود. هدف بالاترین سطح درخت سلسله مراتبی است و تنها یک پارامتر دارد که انتخاب آن وظیفه بالاترین سطح تصمیمگیری پروژه می باشد.
معیارها، به ملاک های متضمن هدف و سازنده آن معیار گفته می شود. معیارها دومین سطح درخت سلسله مراتبی پس از هدف می باشند. در واقع سنگ محک هدف یا وسیله اندازه گیری آن می باشد. هر اندازه معیارها بیشتر اجزاء هدف را پوشش دهند و بیشتر بیان کننده هدف باشند احتمال گرفتن نتیجه دقیق تر افزایش خواهد یافت.
در این سطح می توانیم بنا به ضروت به تعداد مورد نیاز معیار در سطح افقی ترسیم نماییم، معیارهای قابل تقسیم به زیر معیارها و زیر معیارهای قابل تقسیم به زیر معیارهای بعدی می باشند. این وضعیت می تواند بسته به ضرورت تا (n) زیر معیار در سطح عمودی و افقی افزایش پیدا نماید.
جایگزین ها، جایگزین ها در واقع منظور و مقصد هدف در درخت سلسله مراتبی می باشند و پاسخ هدف از میان جایگزین ها ترسیم شده به دست می آید. جایگزین ها آخرین سطح درخت سلسله مراتبی می باشند و بستگی به چگونگی استفاده از روش AHP دارد. در مواردی که از این تکنیک به منظور انتخاب یا اولویت بندی استفاده می شود، عموما تعیین جایگزین ها محقق صورت می گیرد زیرا اوست که تعیین می کند از میان کدام جایگزین ها باید انتخاب صورت گیرد یا چه جایگزین هایی باید اولویت بندی شود.
مرحله دوم - تنظیم ماتریس مقایسه دوتایی :
در روش AHP برای مقایسه دودوئی گزینه ها و تعیین اولویتهای نسبی، مقیاس اساسی با مقادیر ۱ تا ۹ به کار رفته است (جدول۱-۲ ، زبردست، ۱۳۸۰ : ۱۷). در واقع برای تعیین ضریب اهمیت (وزن) معیارها، دو به دو آنها را با هم مقایسه کرده و در ماتریس با نام “ماتریس مقایسه دودوئی معیارها"، ] A=[ a ثبت شدند. عناصر این ماتریس همگی مثبت بوده، و با توجه به اصل “شروط معکوس” در فرایند تحلیل سلسله مراتبی (اگر اهمیت نسبت به برابر باشد، اهمیت عنصر نسبت به برابر خواهد بود) در هر مقایسه دودوئی، دو مقدار عددی a و a/1 را خواهیم داشت.
مرحله سوم- محاسبه وزن های معیارها
در این بخش با توجه به مراحل زیر به هر یک از معیارها وزنی اختصاص یافت: ۱- جمع کردن مقادیر هر ستون ماتریس مقایسه دوتایی.۲- تقسیم نمودن هر مولفه ماتریس بر مجموع ستونش (ماتریس حاصل"ماتریس مقایسه دوتایی نرمال شده” نام دارد). ۳- محاسبه میانگین مولفه ها در هر ردیف از ماتریس نرمال شده، یعنی تقسیم کردن مجموع امتیازات نرمال شده برای هر ردیف بر (تعداد معیارها) (Ahadnejad Reveshti ، ۲۰۰۷ : ۴)
جدول(۱-۲ ): مقیاس ۹ کمیتی برای مقایسه دودوئی گزینه ها
میزان اهمیت | تعریف |
۱ | اهمیت برابر |
۲ | اهمیت برابر تا متوسط |
۳ | اهمیت متوسط |
۴ | اهمیت متوسط تا قوی |
۵ | اهمیت قوی |
۶ | اهمیت قوی تا بسیار قوی |