سازمان غیردولتی (NGO)
منابع انسانی ویژه
هیات علمی
پژوهشگر
کارآفرین
کارشناس/ متخصص
علاقمند/ داوطلب
پشتیبانهای فنبازار
مراکز خدمات عمومی
ارائهکننده خدمات نمایشگاهی
ارائهکننده خدمات همایشها
دفاتر حقوقی
ارائهکننده خدمات قراردادی/ مالکیت معنوی
رسانهها
مطبوعات/ صداوسیما
۷-۲٫ فنبازار در ایران
در این قسمت ابتدا اسناد بالادستی مرتبط با فنبازار مرور میشود و اهمیت فنبازار در آن ها بررسی میگردد. سپس وضعیت موجود فنبازار در کشور بررسی شده و محدودیتهای مربوط به شکلگیری فنبازارها در کشور بیان میشود. پس از آن تحت سرفصل پژوهشهای انجام شده، سه نمونه پژوهش میدانی صورت گرفته در حوزه فنبازار معرفی میشود.
۱-۷-۲٫ اسناد بالادستی
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیش از یک دهه گذشته تأکید فراوانی در پیشرفت علم و توسعه دستاوردهای علمی و بهره برداری حداکثری از علوم و فناوریهای کسب شده داشته اند، در این بخش به گزیدهای از فرمایشهای ایشان پیرامون اهمیت بهره برداری از ظرفیتهای علمی ملی و بین المللی اشاره می شود.
یک مسئلهی مهم این است که دستگاههای دولتی ما اختراعات و ثبت اختراعات را رصد کنند و خود آنها به سراغ صاحبان اختراعات و نخبگان فکری بروند و از آنها بخواهند که همکاری کنند، کمک کنند، تا آنها بتوانند بیایند در ایجاد یک شرکت دانشبنیان در آن بخش مورد نظر سهیم شوند. دستگاههای ما ننشینند که مخترعان به آنها مراجعه کنند، کار بیفتد توی پیچ و خمهای اداری و بوروکراسی و مشکلاتی که وجود دارد؛ اینها یقیناً شوقها و استعدادها را تضعیف خواهد کرد. آنطور که من گزارش دارم، خارجیها دارند استعدادهای موجود کشور ما را رصد می کنند؛ هر جائی که به دردشان میخورد، میآیند سرمایهگذاری میکنند و میبرند. خب، استعداد انسانی، نیروی انسانی، ارزشمندترین موجودی یک کشور است.
مسئلهی تجاریسازی خیلی مهم است. یافتههای علمی و صنعتی بایستی بتوانند در کشور تولید ثروت کنند. برادران مسئول در دفتر ما یک محاسبهای کردند؛ نظر آنها این است که تا سال ۱۴۰۴ ما باید بتوانیم حداقل بیست درصد از درآمد کشور را از راه صنایع دانشبنیان و فعالیتهای تجاری دانشبنیان تأمین کنیم؛ یعنی از محل فروش محصولات علمی. این چیزی است که باید خیلی از دسترس دور نباشد. دانش، منشأ تولید ثروت است؛ البته به شکل صحیح، به شکل نجیبانه، نه آنچنان که دنیای غرب از دانش برای تحصیل ثروت استفاده کرد؛ که من بعد انشاءاللَّه اشارهی مختصری خواهم کرد. البته تجاری کردن اگر در ذهنیت دستگاههای مسئول باشد، بایستی از آغاز - یعنی از وقتی که ما پروژهی علمی و پروژهی صنعتی را تعریف میکنیم - به فکر تجاری کردنش باشیم؛ نگذاریم بعد از آنکه کار تمام شد، به فکر بیفتیم که بازاریابی کنیم. از اول باید این مسئله در محاسبات بیاید؛ که البته این مربوط به دستگاههای مسئول کشور است که دنبال کنند.
نکتهی بعدی در مسئلهی پیشرفت علم این است که زنجیرهی علم، فناوری، تولید محصول و تجاریسازی - که این زنجیرهی بسیار مهمی است - در حال شکلگیری است؛ یعنی دانش را تولید میکنند، آن را تبدیل به فناوری میکنند، محصول را تولید میکنند، محصول را به بازار تجارت جهانی میآورند و برای کشور تولید ثروت میکنند. این دانش فقط دلخوشکنک نیست، که ما بدانیم حالا در این زمینه پیشرفت کردیم؛ نه، این دانش کشور را ثروتمند میکند، سودش به همهی مردم میرسد. این، کشاندن مسیر تولید علم به ثروت ملی کشور است و پاسخگوئی به نیازهای ملت. این در زمینهی علم، که حقاً و انصافاً همت مضاعف و کار مضاعف در آن مشهود است.
در این قسمت به بررسی اسناد بالادستی مرتبط با فنبازار پرداخته میشود.
۱-۱-۷-۲٫ سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴
در این سند دو بند مرتبط با فناوری به شرح زیر مطرح شده است:
ایران کشوری است برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی و تولید ملی؛
دستیابی به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، خاورمیانه، قفقاز و کشورهای همسایه) با تأکید بر جنبش نرمافزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقای نسبی درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل.
تحصیل علم و فناوری میتواند از طریق تولید فناوری، مبادله یا هر دو صورت گیرد. فنبازارها از جمله ابزارهای مبادله فناوری هستند و تجربه کشورهای آسیای جنوب شرقی گواه مناسبی بر توانایی فنبازارها در توسعه فناوری است(رمضانی، ۱۳۹۱).
۲-۱-۷-۲٫ ابلاغیه مقام معظم رهبری راجع به سیاستهای کلی برنامه پنجم توسعه
در این ابلاغیه (مورخ ۳۱/۱۰/۱۳۸۷)، بندهای زیر مربوط به فناوری و توسعه و تسهیل انتقال آن است:
