«ما از یک سری مسائل و آسیب ها غافلیم و انگار ما فقط جنبه­ سخت افزاری مسائل را میبینیم و پیچیدگیها و ظرافتهای مسائل را خیلی کمتر میبینیم به همین خاطر تناسب دوره با نیازها و مسائل جامعه خیلی خوب نیست. اساتید خودشان باید در جامعه حضور داشته باشند و خودشان را با مسائل جامعه درگیر کنند و در جریان مسائل باشند و این را به دانشجو هم یاد بدهند».
 

«تنوع مسائل و آسیب ها در جامعه ما بسیار زیاد است و مسائل تک بعدی نیستند یعنی یک پدیده ای که اتفاق می افتد ابعاد مختلفی دارد روی گروه ها و افراد و نهادهای مختلف، و به دوره های آکادمیک هم خیلی تنوع بخشیده نشده. ما خیلی مسائل و آسیب های اجتماعی داریم که در دانشگاه به آنها پرداخته نمیشود».

 

«با توجه به در حال تغییر بودن جامعه، انعطاف پذیری مناسبی در دروس وجود ندارد و دلیل مهمش روند بوروکراسی است (روند پیچیده­ای که به راحتی نمیتوان یک درس را حذف و درس دیگری را جایگزین کرد)».
 

«سیاستگذاری مثل رقص روی فرش در حال حرکت است مهم است که شما هنر چنین رقصی را داشته باشید. خوب ایران هم یک جامعه­ در حال گذار است و اصل اولیه­ی سیاستگذاری هم شناخت است. اینکه شما یک جامعه­ در حال گذار را چطور می­خواهید بشناسید، خیلی مهم است».
 

دو نفر از مصاحبه­شوندگان نیز اظهار داشتند که دانشگاه­هایی که این رشته را ارائه می­دهند، دیدگاه ­هایشان خیلی متفاوت است و تناسبی با یکدیگر ندارند.

«الان سه دانشگاه این رشته را در دوره تحصیلات تکمیلی ارائه می دهد (دانشگاه تهران، علامه و علوم بهزیستی) و هر سه دانشگاه با دیدگاه متفاوتی دارند رشته را ارائه میدهند (مخصوصا دانشگاه علوم بهزیستی، علامه هم هنوز حول محور مددکاری اجتماعی و خدمات اجتماعی و تعاون می چرخد ولی دانشگاه تهران به مسائل جدیدتری می پردازد و در دانشجو مسئله ایجاد می‌کند)».
 

«دانشگاه علامه تمایل به سوی مددکاری دارد یعنی تصور غالب در دانشگاه علامه این است که جامعه ­شناسی مددکاری یعنی رفاه، در واقع مددکاری را مبنا قرار می­دهند. دانشگاه تهران غالبا به سمت جامعه ­شناسی اقتصادی می­رود که خیلی نزدیک است به رفاه. علوم بهزیستی هم که بیشتر به مباحث پزشکی می پردازد».

یکی دیگر از مباحثی که در این رابطه مطرح است، بحث میان رشته­ای بودن این حوزه است. دوره­ های میان­رشته­ای[۶] دوره­هایی هستند که اساسا در مرز میان چند دیسیپلین علمی قرار دارند و از رهیافتها و روش های همه­ی دیسیپلین­ها بهره می­برند، با وجود این به عنوان یک حوزه­ مطالعه­ میان­رشته­ای، هویت مستقل پیدا کرده ­اند. این دوره­ها پس از مدتی به رشته­های علمی جدید تبدیل شوند از جمله: سیاستگذاری اجتماعی، مطالعات اجتماعی پزشکی و بهداشت و فرهنگ و تمدن (اجلالی،۱۳۸۴: ۲۵۶). رشته رفاه اجتماعی یک رشته بین رشته­ای است و باید در برنامه ­ریزی درسی نیز این مسئله را لحاظ کنیم و در برنامه ­ریزی دروس، از گروه­های مختلف و مرتبط با این حوزه کمک بگیریم و با همکاری گروه­های آموزشی مرتبط مثل اقتصاد، سیاست، حقوق، جامعه ­شناسی و … واحدهای درسی را تعیین کنیم.

«این رشته، میان رشته­ای است و ما نباید از این مسئله غافل باشیم».
 

«با توجه به اینکه این حوزه، میان رشته­ای است باید از حوزه های مختلف، واحد درسی داشته باشیم».
 

«به منظور لحاظ کردن جنبه­ بین رشته­ای این رشته باید از همکاری گروه­های مختلف مثل اقتصاد، حقوق و … در برنامه ­ریزی درسی استفاده کنیم نه اینکه صرفا یک گروه آموزشی بیاید و برنامه ­ریزی کند».
 

ه) اساتید
اکثر مصاحبه­شوندگان، مهم­ترین مسئله را در این زمینه، تعداد کم اساتید نسبت به دانشجویان و عدم تخصص آنها در زمینه­ رفاه و سیاستگذاری اجتماعی برشمردند. هم­چنین یکی دیگر از مسائلی که مطرح شد، نوپا بودن رشته و عدم انگیزه و علاقه­ اساتید نسبت به این حوزه بود.

«اکثر اساتید ما رفاهی نیستند و از رشته­های دیگری هستند».
 

«ما با دو گروه از اساتید روبرو هستیم. یک گروه اساتیدی هستند که از نظر علمی نسبتا خوب هستند که غالبا ما خیلی کم داریم. اینها نسبت به حوزه رفاه نه آنچنان تمایلی دارند و نه ذهنیت روشنی دارند. گروه دوم استادانی هستند که از نظر علمی هم ضعیفند بنابراین بحثی نمی­ماند که اینها با این حوزه آشنا هستند یا نه و در ضمن، نسبت به این رشته هم هیچ آشنایی ندارند. اینها در کنار همدیگر باعث شده که ما استادانی داشته باشیم که تمایل دارند آن چیزی که ذهنیت خودشان از علوم اجتماعی هست و تمایلی که خودشان دارند را بیاورند و ذیل رفاه بی در و پیکری که در آن گفتمان شکل نگرفته قاطی کنند و بگویند این حرف اصلی است. یعنی تخصص رفاه دوباره تبدیل می­ شود به چیزهای پراکنده­ی گاهی چرند پرند. در نهایت چیزی که اتفاق افتاده همین است یعنی ما تخصص حوزه­ رفاه را در هیچ کدام از استادان نمیبینیم».
 

« اساتیدمان در این رشته به طور خاص درس نخوانده­اند به جز یک نفر در دانشگاه تهران و یک نفر در دانشگاه علامه».
 

«استادان محدودی شاید وجود داشته باشند که در این حوزه کار کرده باشند. این هم به دلیل جوان بودن و نوپا بودن این رشته هست و تلفیقی که از تعاون و برنامه ­ریزی بوده است».
 

«توسعه­ کمی دانشجویان اتفاق افتاده و هر سال هم اتفاق می­افتد، در حالی که هیئت علمی گروه رفاه در دانشگاه علامه ۶ سال است که ۴ نفر باقی مانده بنابراین مسلم است که این مسئله کیفیت تدریس را پایین می­آورد. این آسیب برای گروه های دیگر هم وجود دارد ولی در مورد رشته رفاه حادتر است، رشته­ای که منابع کمتری دارد و اساتید باید بیشتر وقت بگذارند».
 

«در حوزه­ social welfare یا social policy ” ما هنوز تحصیل کرده خوب و تحصیلکرده در غرب نداشتیم که بتوانند سمبل باشند و دانشجویان را به سمت این رشته سوق دهند، به نظر من این آیتم خیلی مهمی است. ما در این حوزه استادی نداریم که بتواند به آن شکل انعکاسی در جامعه دانشجویی داشته باشد».
 

«تنوع خیلی کمی در این حوزه وجود دارد که باز برمیگرد به تخصص اساتید این حوزه».
 

«ما بالذات با کمبود نیرو مواجه هستیم البته همکارانی در سالهای اخیر به تدریج وارد شده ­اند و همکاری کرده ­اند ولی اگر نگاه کنید زمینه­شان عمدتا یا جامعه ­شناسی است یا مددکاری. کسی که به طور خالص رفاه اجتماعی یا سیاست اجتماعی خوانده باشد نیست. البته رفاه یک رشته بین رشته­ای است و همه­ی اینها را می ­تواند استفاده کند ولی به هر حال ما در اینجا چنین مشکلی را داریم و افرادی که لیسانس یا فوق لیسانس و یا حداقل دکتری آنها رفاه نبوده است، خیلی طول می­کشد تا تولیدات آنها به سمت رفاه برود یا حداقل می­بینیم که خیلی از آنها علیرغم اینکه چندین سال است که رفاه درس می­ دهند ولی کتابهایی که می­نویسند کتابهای مددکاری است، ترجمه­هایی که می­ کنند ترجمه­های جامعه ­شناسی است یا حوزه های دیگر».