خط لوله نفت باکو-نووروسیسک ، نفت را ازباکو (آذربایجان) ومسیر چچن به بندر نووروسیسک روسیه در کنار دریای سیاه حمل می کند.طول این خط لوله 1500 کیلومتر است. این خط لوله یکی از قدیمی ترین مسیر های منطقه است وهنوز هم تنها خط لوله ای است که آذربایجان آن را برای انتقال نفت خود به دریای سیاه به کار می گیرد.ظرفیت خط لوله بسیار محدود است وخط لوله جدیدی در ادامه همان مسیر قبلی ومسیری فرعی ازچچن درحال احداث است.این خط لوله با دو مشکل روبه رو می باشد.مشکل اول آن است که از منطقه ناامن چچن که امنیت انتقال نفت مورد تردید است می گذرد و مشکل دیگر، دولت ترکیه است که اعلام کرده است تردد روز افزون تانکرهای نفتکش سبب آلودگی دریای سیاه شده است، لذا محدودیت هایی در تنگه بسفر وداردانل ایجاد کرده است.

خط لوله باکو- سوپسا
این خط لوله نیز ازمیدان های باکو در آذربایجان آغاز وبه بندر سوپسای گرجستان در کنار دریای سیاه منتهی می شود.طول این خط لوله 920 کیلومتر می باشد.[111]

خط لوله باکو-تفلیس- جیحان (BTC) :
خط لوله باکو – تفلیس – جیحان نفت حوضه آذری را در طول یک مسیر 1040 مایل ( حدود 1673 کیلومتر) از باکو در جمهوری آذربایجان را از طریق گرجستان به بندر جیحان در ساحل مدیترانه ترکیه می رساند. این خط تنگه های ترکیه را کنار می گذارد. در 27 آبان 1378/18 نوامبر 1999 چهار کشور آذربایجان، ترکیه، قزاقستان و گرجستان در نشستی در استانبول با ساخت خط لوله باکو – تفلیس – جیهان موافقت کردند و در پایان گفتگوهایشان اظهار نامه استانبول را ضمن تصویب و تایید رئیس جمهوری آمریکا امضاء کردند. سرانجام این خط لوله در 4 خرداد 1384/ 25 مه 2005 با حضور روسای جمهور آذربایجان، قزاقستان، گرجستان و ترکیه افتتاح شد.[112]
مسیر صادرات گاز جمهوری آذربایجان :

خط لوله باکو- تفلیس- ارزروم(BTE)[113]
آذربایجان در زمینه استفاده از منابع گازی، فعالیت کمتری دارد وتنها یک خط لوله برای صدور گاز خود دارد. این خط لوله موسوم به خط لوله جنوب قفقاز (باکو- تفلیس – ارزروم) که در بیشتر مسیر قبل از اتصال به زیر ساخت ترکیه ای در نزدیکی شهر ارزروم به موازات خط لوله باکو – تفلیس – جیهان پیش می رود.[114] این خط ( که به BTE نیز معروف است) از منطقه قفقاز به سمت غرب، از آذربایجان به تفلیس و سپس در مسیری به سوی جنوب ترکیه به شهر ارزروم کشیده می شود که در آنجا به شبکه خط لوله سراسری گاز ترکیه متصل می شود. این خط لوله گاز استخراجی منابع عظیمی از گاز طبیعی آذربایجان را در منابع دریایی شاه دنیز، که ذخایر اثبات شده آن 490 میلیارد متر مکعب است، به ترکیه منتقل می کند.[115]
بخش ششم :وضعیت انرژی در فدراسیون روسیه
الف) بخش نفت در فدراسیون روسیه
جمهوری فدراتیو روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان منابع نفتی جهان است که عمده سیاست خود را به انتقال منابع نفتی معطوف کرده وترجیح می دهد کشورهای دور از حوزه ی خزر حضور کمتری در منطقه داشته باشند. این کشور 60 میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت دارد که قسمت اعظم آن در سیبری غربی ، بین کوه های اورال وفلات سیبری، قرارگرفته است.ازاین مقدار 7/2 میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده و14 میلیارد بشکه ذخایر ممکن مربوط به حوزه دریای خزر می باشد.دولت روسیه از بستر دریای خزر واطراف جمهوری خودمختار داغستان نفت استخراج می کند که عمده ترین فعالیت نفتی روسیه در حوزه ی دریای خزر محسوب می شود.در چچن بخش استحصال فراورده های نفتی تخریب شده است.[116]
پس ازفروپاشی شوروی تولید این کشور از 5/12 میلیون بشکه در روز در سال1988 به 6 میلیون بشکه در روز در سال 1991 کاهش یافت که ازدلایل آن: 1)کاهش تولید میدان های بزرگ کشورهایی که تحت مدیریت روسیه بودند و2) فقدان سرمایه گذاری در میدان های باقی مانده ازشوروی بود.ازسال 1999 تولید رو به افزایش گذاشت. به طوری که در سال 2003 تولید مایعات نفتی به 4/8 بشکه در روز رسید، که 2/8 میلیون بیش ازسال 1998 بود وازجمله علل آن 1)خصوصی سازی بخش نفت وگاز روسیه و2)افزایش قیمت جهانی نفت بود.نفت ازسال 2007 وبااستفاده ازتکنولوژی وبازسازی میدان های قدیمی به بالا بردن سطح تولید و صادرات انرژی روسیه کمک کرد.[117]
نخستین حفاری دریایی دربخش روسی دریای خزر در6 مه سال 1999 به وسیله ی دکل حفاری به نام آستارا از نوع جک آپ[118] آغاز شد. طبق آمار تولید نفت در بخش روسی دریای خزر درسال 2001 معادل 11 هزار بشکه در روز بوده است.[119]
صنعت نفت روسیه به طور عمده توسط 5 شرکت بزرگ نفتی این کشور شامل : یوکوس[120]، لوک اویل[121]، سورگوت نفت وگاز برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

ew.php#footnote-122″>[122]، شرکت نفت تیمن[123]وسیب نفت[124] اداره می شوند.این 5 شرکت 70% نفت روسیه را تولید می کنند و30درصد بقیه توسط 150 شرکت کوچک تا متوسط تولید می گردد. در آوریل سال 2003 شرکت یوکوس و سیب نفت با اقدام دریکدیگر بزرگترین شرکت نفتی روسیه را به نام یوکوس سیب نفت تشکیل دادند.ذخایر اثبات شده دراختیار این شرکت در حدود 4/18 میلیارد بشکه وبا ظرفیت تولید 2/2 میلیون بشکه در روز می باشد که این نه فقط این شرکت را به بزرگترین در روسیه بلکه به یکی از بزرگترین ها در جهان تبدیل کرده است. همچنین این شرکت 7 پالایشگاه را دراختیار دارد.در فوریه 2003 شرکت بریتیش پترولیوم[125] با خرید 50% شرکت نفتی تیمن یک شرکت جدید به نام TNK_BP را تشکیل دادند. ذخایر نفت دراختیار این شرکت در حدود 2/5 میلیارد بشکه با ظرفیت تولید 2/1 میلیون بشکه در روز است.[126]
بنابر آماررسمی روسیه ، تقریباً 4/4 میلیون بشکه نفت خام تولید می کند وبیش از70 درصد تولید نفت خام روسیه صادر می شود درحالی که 30 درصد به مصرف داخلی روسیه می رسد. به این ترتیب روسیه درمقام 8 جهان به لحاظ ذخایر نفتی قرار دارد. صادرات نفت خام ازطریق خط لوله وکاملاً تحت تسلط روسیه است.[127]
ب) بخش گاز در فدراسیون روسیه
روسیه بزرگترین ذخایر گازجهان را دارد.به گزارش مجله نفت وگاز درسال 2008 ، روسیه 680/1 تریلیون فوت مکعب[128] گاز دارا می باشد.این منابع بیش از دوبرابر ذخایر دومین کشور دارنده گاز طبیعی یعنی ایران می باشد. در سال 2002 روسیه با تولید 21 تریلیون فوت مکعب، بزرگترین تولیدکننده وبا صدرو 5/6 تریلیون فوت مکعب، بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی دردنیا بوده است.تولیدگاز درسال 2007 حدود 23/1 فوت مکعب که 85 درصد (4/19 فوت مکعب )، توسط شرکت گازپروم تهیه شده است.[129]
با روی کارآمدن پوتین در سال 2000، شرکت گاز پروم در سیاست های دولت اهمیت یافت. دولت 40 درصداز سهام شرکت گاز پروم را دراختیار گرفت وسهام باقی مانده هم باکنترل ونظارت دولت بود.رهبران روسیه به دنبال این هستند که گازپروم را به یک اهرم سیاسی اقتصادی قدرتمند برای اعمال نفوذ بر سایر مناطق جهان تبدیل کنند.شرکت گازپروم بزرگترین صادر کننده گاز طبیعی درجهان است. دربین شرکت های گازی روسی گازپروم ،به صورت انحصاری 85 درصد تولیدگاز ومدیریت تمامی خطوط اصلی گازروسیه را دراختیار دارد. گازپروم به طور همزمان تولیدکننده وتأمین کننده منابع انرژی است.با توجه به موقعیت جغرافیایی روسیه ، گازپروم با این ظرفیت ، تبدیل به یک پل انرژی بین بازارهای اروپایی (بیش از44 درصد واردات گاز اتحادیه اروپا به وسیله گازپروم تأمین می شود) وآسیایی شده است.هدف استراتژی شرکت گازپروم به دست آوردن موقعیت برتر در میان شرکت های انرژی در سطح جهان با ورود به بازارهای جدید ،تنوع در کسب وکار فعالیت های هسته ای وتضمین عرضه قابل اعتمادانرژی است.[130]
عکس مرتبط با اقتصاد
در پیش بینی های دولت روسیه تولید گاز درکل، تا سال 2030 ، 1/31 تریلیون فوت مکعب است. مقررات داخلی وکنترل انحصاری گازپروم برصنعت وخط لوله های کم ار دلالیل اندک بودن رشد گاز است.با این وجود پروژه های جدیدی برای خروجی گاز بین سال 2008 تا 2030 در روسیه دردست اقدام است .رشد تولید گاز ازشرکت های اترا[131]،نواتک[132]، نورث گاز[133]است.هدف تولید گازپروم افزایش حدود 1،000 میلیارد فوت مکعب از سال 2007 تا 2011 است.
اقتصاد روسیه به شدت به نفت وصادرات گاز طبیعی وابسته شده است. برطبق گزارش صندوق بین المللی پول وبانک جهانی پیش بینی شده است،بخش نفت وگاز بیش از 60 درصد از درآمد صادراتی روسیه و 30 درصد از سرمایه گذاری خارجی[134] مستقیم درکشور صورت گرفته است.سیاستمداران کرملین همچنان تمایل برای پیش برد نفوذ دولت در بخش انرژی دارند. مالیات بر صادرات نفت وانرژی هنوز در روسیه بالا است، ولی دولت مزیت های صادراتی برای پروژه های دولتی قرار داده است.[135]
پ)نگاهی به خطوط انتقال انرژی در فدراسیون روسیه
خطوط لوله صادرات نفت

خط لوله دروژبا(دوستی) :طولانی ترین خط لوله نفت جهان باطول 4000 کیلومتر می باشد وبزرگترین خط لوله انتقال نفت خام روسیه وآسیای مرکزی به اروپا است 70 درصد ازنفت خام روسیه به مقصد اروپا ازطریق این خط لوله انتقال می یابد. این خط لوله درسال 1964 باهدف تأمین نفت به متحدین بلوک شرق وهمچنین اروپای غربی باظرفیت بین 2/1 و4/1 میلیون بشکه در روز احداث شد.این خط لوله از سامارا در جنوب شرق روسیه آغازشده ونفت خام منطقه سیبری غربی ،منطقه اورال ودریای خزر را دربر می گیرد. این خط لوله به موزیر
پایان نامه ها

0