مبانی نظری و پیشینه پژوهش

۲-۱- مقدمه

در فصل قبل مطالبی پیرامون پژوهش از قبیل تشریح و بیان موضوع پژوهش، اهمیت و اهداف پژوهش، ضرورت انجام پژوهش و روش پژوهش بیان شد. در این فصل مفهوم گزارشگری اطلاعات مالی، تجدید ارائه صورت‌های مالی، دلایل و تقسیم بندی آن، مسائلی در رابطه با تجدید ارائه صورت‌های مالی، پیامدهای منفی تجدید ارائه صورت‌های مالی و تجدید ارائه و رشد مورد بررسی قرارگرفته است. در بخش آخر فصل نیز خلاصه‌ای از پژوهش‌های داخلی و خارجی انجام‌شده در زمینه تجدید ارائه صورت­های مالی، رشد شرکت و ارتباط بین آن دو ارائه‌شده است.

۲-۲- مبانی نظری پژوهش

۲-۲-۱- مفهوم گزارشگری اطلاعات مالی

به‌طورکلی، اطلاعات به‌مثابه آگاهی یا دانشی است که شناخت استفاده­کنندگان را شکل داده یا تغییر می­بخشد و درنهایت به تصمیم ­گیری آگاهانه و یا به بازنگری در تصمیم­های اتخاذشده در گذشته، منجر می­ شود (سازمان بورس و اوراق بهادار، ۱۳۸۶: ۱). از دیدگاه نیازهای استفاده­کنندگان، گزارشگری مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی سودمند به‌وسیله فراهم کردن اطلاعات مربوط برای استفاده­کنندگان صورت­های مالی و کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سرمایه ­گذاران بالفعل و بالقوه، نقش بسیار مهمی ایفا می­ کند (آن[۸]، ۲۰۰۹: ۴۴). صورت‌های مالی محصول نهایی سیستم­های حسابداری و گزارشگری برون‌سازمانی شرکت­ها است که پس از اندازه ­گیری در اختیار عموم قرار می­گیرند (باشمن و اسمیت[۹]، ۲۰۰۱: ۲).
حسابداری
آن (۲۰۰۹) با بیان این­که جریان درست اطلاعات در بازار سرمایه، به­عنوان موتور محرکه اقتصاد، منجر به اتخاذ تصمیم‌های صحیح و منطقی از سوی مشارکت­کنندگان می­ شود و نهایتاً، توسعه اقتصادی و بهبود رفاه اجتماعی را به ارمغان می­آورد؛ گزارشگری مالی را به­عنوان یک ابزار ارتباطی اصلی بین یک شرکت و گروه­های مختلف ذی­نفع در شرکت (برای نمونه، سهام‌داران، بستانکاران، کارکنان و …) معرفی می­ کند (آن، ۲۰۰۹: ۴۴).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
ولک[۱۰] و همکاران (۲۰۰۴) معتقدند که هدف­های گزارشگری مالی، از نیازها و خواسته­ های اطلاعاتی استفاده‌ کنندگان برون­سازمانی سرچشمه می­گیرد. به اعتقاد آن‌ ها هدف اصلی گزارشگری مالی، بیان آثار اقتصادی رویدادها و عملیات مالی بر وضعیت و عملکرد واحد تجاری برای کمک به اشخاص برون‌سازمانی برای اتخاذ تصمیم‌های مالی در ارتباط با واحد تجاری است.
عکس مرتبط با اقتصاد
بر اساس بخش مفاهیم نظری گزارشگری مالی استانداردهای حسابداری ایران (۱۳۷۶)، صورت­های مالی‌، بخش‌ اصلی‌ فرایند گزارشگری‌ مالی‌ را تشکیل‌ می‌دهد. همچنین هیأت تدوین استانداردهای حسابداری ایران (۱۳۷۶) بر این عقیده است که:
هدف کلی گزارشگری مالی، فراهم آوردن اطلاعاتی است که آثار مالی معاملات، عملیات و رویدادهای مالی مؤثر بر وضعیت مالی و نتایج عملیات یک واحد انتفاعی را بیان و از این طریق سرمایه‌گذاران، اعطاکنندگان تسهیلات مالی و سایر استفاده­کنندگان برون‌سازمانی را در قضاوت و تصمیم ­گیری نسبت به امور یک واحد انتفاعی یاری دهد (هیأت تدوین استانداردهای حسابداری ایران، ۱۳۷۶: بند ۴۰).
فاستر[۱۱] (۱۹۸۶) معتقد است که اطلاعات حسابداری در بازار سرمایه دو نقش کلی ایفا می­ کند (فاستر، ۱۹۸۶: ۳۰۰):
۱٫ نقش سرمایه­گذار فردی[۱۲]: تمرکز این نقش بر انتخاب پرتفویی از اوراق سهام، بدهی یا سایر ابزارهای سرمایه ­گذاری برای یک فرد، شرکت یا مؤسسه است.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
۲٫ نقش تجمعی (گروهی) در بازار[۱۳]: تمرکز این نقش بر قیمت­ گذاری تعادلی اوراق سهام، بدهی یا سایر ابزارهای سرمایه ­گذاری است. این نقش، شامل قیمت­ گذاری نسبی و مطلق اوراق سهام، بدهی یا سایر ابزارهای سرمایه ­گذاری است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

۲-۲-۲- تجدید ارائه صورت­های مالی، دلایل و تقسیم ­بندی آن

طبق بند ۱۳ بیانیه هیأت اصول حسابداری امریکا[۱۴] تجدید ارائه سود و سایر اطلاعات مالی سال­های گذشته شرکت‌ها به علت اشتباهات ناشی از محاسبات ریاضی، اشتباهات در به­ کارگیری رویه­ های حسابداری و همچنین تعبیر نادرست یا نادیده گرفتن واقعیت­های موجود در زمان تهیه صورت­های مالی ضرورت پیدا می­ کند (لو[۱۵]، ۲۰۰۳: ۳۸). در ادبیات حسابداری تجدید ارائه به‌عنوان انجام اصلاحاتی در صورت­های مالی به دلیل عدم رعایت اصول پذیرفته‌شده حسابداری تعریف شده است (پالمرس و شولز[۱۶]، ۲۰۰۰: ۳؛ مایرز[۱۷] و همکاران، ۲۰۰۳ ب: ۹ و افندی[۱۸] و همکاران، ۲۰۰۷: ۷). هرلی[۱۹] (۲۰۱۲) تجدید ارائه را به معنی اصلاح اشتباهات و عدم رعایت مقررات می­داند (هرلی،۲۰۱۲: ۳۷). البته تجدید ارائه ممکن است در نتیجه به­ کارگیری استاندارد جدید نیز انجام گیرد (شولز، ۲۰۰۸: ۷). طبق بند ۳۹ استاندارد حسابداری شماره ۱ ایران، در مواردی که نحوه ارائه یا طبقه ­بندی اقلام در صورت­های مالی اصلاح می­ شود، به­منظور اطمینان از قابلیت مقایسه اقلام صورت­های مالی، مبلغ مقایسه­ ای باید تجدید طبقه ­بندی شود مگر این­که این امر ممکن نباشد. همچنین ماهیت، مبلغ و دلیل تجدید طبقه ­بندی باید افشا گردد (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۸: ۲۳). همچنین طبق الزامات‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ۶ با عنوان‌ گزارش‌ عملکرد مالی‌، چنانچه‌ در رویه‌ حسابداری‌ تغییری‌ صورت‌ گیرد ارقام‌ مقایسه‌ای‌ دوره‌ (های‌) قبل‌ باید بر مبنای‌ رویه‌ جدید تجدید ارائه شود[۲۰] (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۸: ۲۴).
به اعتقاد شولز (۲۰۰۸) دلایل اصلی تجدید ارائه عبارت‌اند از درآمدها (مثلاً شناسایی نادرست یا سؤال ­برانگیز درآمد)، هزینه­ها (مثلاً به‌اشتباه سرمایه­ای کردن مخارج) و طبقه ­بندی مجدد و افشا (مثلاً طبقه ­بندی بازپرداخت بدهی­ها به‌عنوان سرمایه ­گذاری) (شولز، ۲۰۰۸: ۱۴ و ۱۵). هریبار و جنکینز[۲۱] (۲۰۰۴) معتقدند که شرکت­های تجدید ارائه­کننده صورت­های مالی به دلیل مسائل مربوط به شناسایی درآمد، بهای تمام شده، هزینه­ های عملیاتی، دارایی­ ها و موجودی­ها اقدام به تجدید ارائه صورت­های مالی خود می­ کنند (هریبار و جنکینز، ۲۰۰۴: ۳۴۲). بر اساس پژوهش کراس[۲۲] و همکاران (۲۰۰۴) مهم‌ترین علل تجدید ارائه صورت­های مالی، شامل شناسایی درآمدها، ذخایر، بیش ‌از اندازه گزارش کردن دارایی­ ها، سرمایه­ای کردن نادرست برخی از مخارج، مخارج تجدید ساختار، ارائه کمتر از واقع بدهی­ها یا کاهش ارزش دارایی­ ها است (برگرفته از شریعت پناهی و کاظمی، ۱۳۸۹: ۸-۶). بنابراین تجدید ارائه صورت­های مالی را بر اساس دلایل آن، می­توان به سه دسته کلی تقسیم کرد.
۱٫ تجدید ارائه ناشی از مسائل مربوط به شناسایی درآمدها و هزینه­ها؛
۲٫ تجدید ارائه ناشی از مسائل مربوط به شناسایی دارایی­ ها، بدهی­ها و ذخایر؛
۳٫ تجدید ارائه ناشی از مسائل مربوط به طبقه ­بندی اقلام صورت­های مالی.
در یکی دیگر از روش­های طبقه ­بندی، موارد تجدید ارائه صورت­های مالی به سه دسته منفی[۲۳] یا بد، مثبت[۲۴] یا خوب و خنثی[۲۵] یا مختلط[۲۶] تقسیم می­شوند. تجدید ارائه در صورتی به­عنوان بد یا منفی طبقه ­بندی خواهد شد که اثر آن بر صورت­های مالی منفی باشد، به­عنوان نمونه تجدید ارائه، سود خالص یا درآمد را برای دوره­ های تجدید ارائه‌شده کاهش دهد (فریدر و شانثی­کومار[۲۷]، ۲۰۰۸: ۱۴). اگر اثر تجدید ارائه بر صورت­های مالی مثبت باشد، مثلاً موجب افزایش سود خالص یا درآمد دوره­ های تجدید ارائه‌شده شود، این تجدید ارائه به‌عنوان تجدید ارائه مثبت طبقه ­بندی می­ شود. تجدید ارائه خنثی به حالتی گفته می­ شود که چند تغییر خوب و بد رخ می­دهد و یکدیگر را خنثی می­ کنند (همان).
گرتسن[۲۸] و همکاران (۲۰۰۶) تجدید ارائه­ صورت­های مالی را بر اساس نیت مدیریت و درجه تحریف مربوط بودن اطلاعات، تقسیم‌بندی کرده ­اند. درجه تحریف، اشاره به میزان کاهش ارزش شرکت در نتیجه تأثیر تجدید ارائه دارد؛ و نیت مدیریت اشاره به آن دارد که آیا مدیریت عمداً و با هدف قبلی اطلاعات مالی را طوری اندازه ­گیری و افشا می­نماید تا احتمال تجدید ارائه آن وجود داشته باشد (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۲). بر این اساس اگر میزان تحریف بی­اهمیت بوده و با نیت بد مدیران ‌همراه نباشد، گرتسن و همکاران (۲۰۰۶) این نوع تجدید ارائه را به‌منزله دروغ­های کم‌ضرر[۲۹] تلقی می­ کنند. درصورتی‌که میزان تحریف بااهمیت بوده ولی با نیت بد مدیریت همراه نباشد، اغفال[۳۰] نامیده می­ شود. این نوع تجدید ارائه احتمالاً به دلیل کاهش عملکرد شرکت، باعث تغییر انتظارات پیرامون­ پیش ­بینی آینده می­ شود؛ اما به اعتبار گزارش­های مالی شرکت آسیبی نمی­رساند. چنانچه تجدید ارائه معرف سطح پایینی از تحریف عمدی باشد، به­عنوان حقه حسابداری خاکستری و کم‌اهمیت در نظر گرفته می­ شود. این حالت موجب تغییر انتظارات در ارتباط با پیش ­بینی آینده نمی­ شود؛ اما اعتماد سرمایه ­گذاران را نسبت به صحت و درستی گزارش­های مالی آینده شرکت کاهش داده و باعث عدم اطمینان بازار به پیش­بینی­های شرکت می­ شود (همان). سرانجام، جدی­ترین نوع تجدید ارائه تقلب و نیرنگ[۳۱] است که شامل تحریف بااهمیت و عمدی صورت­های مالی است. در این حالت هم پیش ­بینی آینده و هم اعتبار شرکت پیرامون گزارش­های مالی آتی تنزل می­یابد (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۳).
پالمرس و شولز (۲۰۰۴) انگیزه­های تجدید ارائه هدفمند صورت­های مالی را به سه دسته تقسیم کرده ­اند: گروه نخست، انگیزه شرکت­هایی است که دارای مشکل کم بودن سودآوری و نقدینگی هستند. این شرکت­ها تمایل بیشتری دارند تا با انجام اقدامات متقلبانه و مرتکب شدن اشتباهات عمدی، نتایج مالی خود را بهبود بخشند. گروه دوم، انگیزه­ شرکت­هایی است که تمایل دارند با انجام تقلب و اشتباهات عمدی، انتظارات و پیش­بینی­های بازار را برآورده سازند. گروه سوم، انگیزه ناشی از برخی قراردادهاست. قراردادهای پاداش وابسته به ارزش سهام و عملکرد شرکت نمونه ­ای از این قراردادها هستند.

۲-۲-۳- مسائلی در رابطه با تجدید ارائه صورت­های مالی

گرتسن و همکاران (۲۰۰۶) پنج مسئله را ذکر می­ کنند که می­توانند به افزایش درک نیت تجدید ارائه و سطح تحریف آن از سوی بازار و ذی­نفعان کمک کند (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۳). این پنچ مسئله به شرح زیر است.

۲-۲-۳-۱- اعتبار پایین مدیریت[۳۲]

اعتبار مدیریت سرمایه ارزشمندی است اما به‌آسانی می ­تواند در شرایط تجدید ارائه صورت­های مالی آسیب ببیند. آسیب به اعتبار مدیریت یکی از دلایلی است که سرمایه ­گذاران به تجدید ارائه واکنش منفی نشان می­دهند. در حقیقت خدشه­دار شدن اعتبار مدیریت به­شدت بر درک بازار از انگیزه تجدید ارائه و تحریف ناشی از آن اثر گذاشته و در نتیجه ارزش بازار شرکت را تحت تأثیر قرار می­دهد (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۴).

۲-۲-۳- ۲- شکاف ادراک[۳۳]

معمولاً، تفاوت اساسی بین تجدید ارائه ناخواسته که ناشی از ارائه اشتباه سهوی است و تجدید ارائه تعمدی که از سوءنیت ناشی می­ شود، به­درستی درک نمی­ شود. بر این اساس، تفسیرهای ناعادلانه­ای انجام می­گیرد. در حقیقت، اگر مدیر نتواند توضیحات و افشای لازم پیرامون تجدید ارائه داشته باشد، سوء تدبیر و عدم اطمینان در بازار ایجاد شده و کاهش ارزش بازار شرکت را به همراه خواهد داشت. بنابراین توانایی مدیریت برای برقراری ارتباط به­موقع و صحیح بین طبقات و تفاوت­های جزئی در مورد تجدید ارائه، انگیزه و تحریف درک شده از سوی عموم را به میزان قابل ملاحظه­ای تحت تأثیر قرار خواهد داد (همان).
۲-۲-۳-۳- اثر آشکار شدن بخشی از ابهامات در مورد تجدید ارائه (تأثیر بر گستره‌ای وسیع)
شواهد تجربی حاکی از آن است که بسیاری از موارد تجدید ارائه دارای اثرات گسترده­ای هستند. حتی یک مورد تجدید ارائه ممکن است منجر به زیر سؤال رفتن سایر رویه­ های حسابداری و افشای اطلاعات شرکت گردد. در بسیاری از موارد، حتی یک تجدید ارائه­ بی­اهمیت اعتبار شرکت را کاملاً از بین می­برد. بنابراین عدم کارایی صحیح حسابداری و افزایش احتمال اشتباه، باعث خدشه­دار شدن اعتبار شرکت در بازار می­ شود (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۵-۴۳۴).

۲-۲-۳- ۴- اختلال در ارتباط و واکنش شرکت[۳۴]

در شرایط بحرانی که ممکن است به دلیل تجدید ارائه صورت­های مالی ایجاد شود، ترس و فقدان تجربه مدیریت به­ طور ناخودآگاه باعث اتخاذ راهبرد تدافعی ارتباطات توسط مدیریت یا حتی در شرایط حادتر باعث از بین رفتن ارتباط کامل مدیریت با ذی­نفعان خواهد شد. قطع ارتباط شرکت با ذی­نفعان مختلف در دوره زمانی قابل‌توجه موجب بدتر شدن قصد کلی تجدید ارائه درک شده از سوی بازار شده و اثرات آن را تقویت خواهد نمود (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۶-۴۳۵).

۲-۲-۳- ۵- عدم همسویی بین مدیریت، حسابرسان و سایر مسئولان[۳۵]

پس از تجدید ارائه صورت­های مالی، عدم همسویی بین مدیریت، حسابرسان و سایر مسئولان می ­تواند شرایط را بدتر کند. همسویی اشاره به دیدگاهی کلی دارد که چگونه گروه­های مذکور با اجماع به حل مشکل می­پردازند. گروه­های مختلف به دلیل دیدگاه ­ها و تجربیات متفاوت، از واژگان، زبان، نظریه­ها و طرح­های خاص خود استفاده می­ کنند و رفتارهای ارتباطی متفاوتی از خود بروز می­دهند. این عوامل آن‌ ها را قادر می­سازد تا مشکلات را تعیین و حل نمایند. در حقیقت، در اغلب موارد تجدید ارائه صورت­های مالی از طریق سلب شهرت مدیران باعث ایجاد فشار بر آن‌ ها می­ شود. در نتیجه امکان تغییر ناگهانی قواعد و دستورالعمل­های داخلی شرکت وجود خواهد داشت. در چنین شرایطی، همسویی بین گروه­های مختلف دارای اهمیت زیادی است. عدم همسویی ممکن است از فقدان جریان اطلاعات از جانب مدیریت به هیأت مدیره و حسابرسان ایجاد گردد، به عبارتی عدم پاسخ­گویی مدیریت به پیشنهادهای مطرح‌شده از سوی حسابرسان باعث عدم همسویی میان مدیریت و حسابرسان می­ شود. این عدم همسویی ممکن است برای سرمایه ­گذاران حاوی این پیام باشد که در شرکت کنترل وجود ندارد و مدیرعامل در طرح مشکلات نقش دارد. بنابراین، سرمایه ­گذاران به‌قصد و نیت مدیریت مظنون خواهند شد. ظن و تردید سرمایه‌گذاران، موجب ایجاد عدم اطمینان در بازار شده و کاهش ارزش شرکت در بازار را به­همراه خواهد داشت. در حقیقت عدم همسویی، مشکلات مربوط به تجدید ارائه را افزایش می­دهد. لذا، این احتمال وجود دارد که پس از تجدید ارائه صورت­های مالی، اعضای هیأت مدیره و یا حسابرسان تغییر کرده و افراد جدیدی جانشین آن‌ ها شوند (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۷-۴۳۶).

۲-۲-۴- پیامدهای تجدید ارائه صورت­های مالی

تعدیلات سنواتی و تجدید ارائه صورت­های مالی دوره­ های قبل، پیامدهای منفی متعددی را به همراه دارد. رقم سود خالص، مبنای محاسبه مواردی نظیر پاداش هیأت مدیره، مالیات و سود تقسیمی به سهام‌داران است. علاوه بر این، سود هر سهم و نسبت قیمت به سود هر سهم ازجمله شاخص ­هایی است که مورد استفاده تحلیل­گران و سرمایه‌گذاران قرار می­گیرد. در نتیجه ارائه نادرست سود و اصلاح آن در دوره­ های بعد، یعنی پس از گرفتن تصمیم‌های مربوط، آثار مالی و اقتصادی برای افراد مختلف خواهد داشت (نیکبخت و رفیعی، ۱۳۹۰: ۱۶۹). در ادامه برخی از پیامدهای تجدید ارائه صورت­های مالی توضیح داده شود.

۲-۲-۴-۱- واکنش بازار به تجدید ارائه­

بسیاری از صاحب­نظران اعتقاد دارند که تجدید ارائه موجب نگرانی در مورد کیفیت گزارشگری مالی شده است (لویت[۳۶]، ۱۹۹۸؛ پالمرس و شولز، ۲۰۰۰: ۳) و بازار به خبر تجدید ارائه، واکنش منفی نشان می­دهد (ریچاردسون[۳۷] و همکاران، ۲۰۰۲: ۲؛ اخیجب[۳۸] و همکاران، ۲۰۰۵: ۳۲۷). اداره پاسخ‌گویی دولتی ایالات متحده[۳۹] که به­عنوان بازوی حسابرسی، بازرسی و تحقیقاتی قوه مقننه امریکا (کنگره ایالات متحده[۴۰]) عمل می­ کند؛ پژوهش­هایی در سال­های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ برای بررسی واکنش قیمت­های سهام به خبر تجدید ارائه صورت­های مالی انجام داد. نتایج این پژوهش­ها حاکی از آن است که قیمت­های سهام تنها چند روز پس از مشخص شدن تجدید ارائه به میزان قابل‌توجهی سقوط کردند (اداره پاسخ‌گویی دولتی ایالات متحده، ۲۰۰۲: ۲۵ و ۲۰۰۶: ۲۳). همچنین، اگرچه تعیین اثر بلندمدت تجدید ارائه بسیار مشکل است، اما به نظر می­رسد اثر بلندمدت آن‌هم منفی باشد (اداره پاسخ‌گویی دولتی ایالات متحده، ۲۰۰۲: ۵).
نتایج بررسی­های انجام‌شده توسط پالمرس و همکاران (۲۰۰۴) نشان می­دهد که واکنش بازار سرمایه به تجدید ارائه در اثر تنزل چشم­انداز آتی شرکت و افزایش عدم اطمینان در مورد این چشم­انداز صورت می­گیرد (برگرفته از گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۱). معمولاً چشم­انداز آتی شرکت زمانی تنزل می­یابد که از طریق تجدید ارائه صورت­های مالی، سود خالص آن کاهش پیدا کند. تجدید ارائه علاوه بر خدشه‌دار کردن روند مطلوب آینده شرکت‌ها باعث ایجاد حس عدم اطمینان پیرامون اعتبار مدیریت و سیستم گزارشگری شرکت­ها به­ویژه در زمانی می­ شود که کلاه­برداری صورت می­گیرد. اگر مدیریت سعی در گمراه کردن سهام‌داران داشته باشد، اعتماد آن‌ ها به اطلاعات ارائه‌شده از سوی مدیریت کاهش می­یابد و به دنبال آن دیدگاه سرمایه ­گذاران نسبت به شرکت تغییر می‌کند (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۲-۴۳۱). هریبار و جنکینز (۲۰۰۴) معتقدند که تجدید ارائه موجب کاهش سودهای مورد انتظار آتی و افزایش هزینه سرمایه شرکت می­شوند (هریبار و جنکینز، ۲۰۰۴: ۳۳۷). به عبارتی می‌توان گفت تجدید ارائه هم از طریق کاهش جریان­های نقدی و سود مورد انتظار آتی و هم از طریق افزایش نرخ تنزیل استفاده‌شده از سوی سرمایه ­گذاران باعث کاهش ارزش بازار شرکت می­ شود. واکنش­های بازار به همه تجدید ارائه­ها یکسان نیست، زیرا ویژگی­های تجدید ارائه­ها از چندین جهت مهم با هم تفاوت دارند. تجدید ارائه ممکن است بر حساب­هایی تأثیر بگذارد که از نظر سرمایه ­گذاران برای ارزیابی شرکت بااهمیت تلقی می­شوند (مثل درآمد) یا بر حساب­هایی که اهمیت کمتری دارند (مثل سرقفلی). ارائه­های اشتباهی که منجر به تجدید ارائه می­شوند ممکن است به علت اشتباهات غیرعمدی یا انتخاب­های هدفمند رویه­ های حسابداری باشند (پالمرس و همکاران،۲۰۰۱: ۲). اصلاح درآمد دوره­ های گذشته می ­تواند بر توان سودآوری آتی شرکت نیز اثرگذار باشد؛ بنابراین تجدید ارائه ناشی از اصلاح درآمد دوره­ های گذشته دارای تأثیرات مخرب­تری نسبت به تجدید ارائه به دلیل سایر موارد است. به‌بیان‌دیگر، شواهد حاکی از آن است که سرمایه ­گذاران به تجدید ارائه صورت­های مالی به دلیل اصلاح اشتباه ناشی از شناسایی درآمد نسبت به سایر دلایل، واکنش شدیدتری نشان می­دهند. بنابراین، پیش ­بینی می­ شود تجدید ارائه به دلیل اصلاح اشتباه ناشی از شناسایی درآمد واکنش منفی­تری از جانب بازار سرمایه، در پی داشته باشد (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶؛ وو، ۲۰۰۲). شولز (۲۰۰۸) هم اعتقاد دارد که شدت واکنش منفی بازار در مواردی شدیدتر است که تجدید ارائه صورت­های مالی در مواد مرتبط با تقلب یا اثرگذار بر درآمد شرکت باشد. برای نمونه نتایج پژوهش پالمرس و همکاران (۲۰۰۴) نشان می­دهد که اگر به دلیل تجدید ارائه، سود کاهش یابد واکنش بازار در تاریخ اعلان خبر ارائه مجدد، منفی خواهد بود. آن‌ ها یافتند که میانگین نرخ بازده غیرعادی انباشته در طی دوره دو روزه بعد از اعلان خبر تجدید ارائه ۹ درصد کاهش یافته است. نتایج پژوهش­های اداره پاسخ‌گویی دولتی ایالات متحده (۲۰۰۲ و ۲۰۰۶) نشان می­دهد که قیمت­های سهام تنها چند روز پس از مشخص شدن تجدید ارائه به میزان قابل توجهی سقوط کردند.

۲-۲-۴-۲- تغییرات حاکمیت شرکتی

استقلال و تجارب مالی اعضای هیأت مدیره و کمیته حسابرسی با گزارش نادرست صورت­های مالی ارتباط منفی دارد. به‌بیان‌دیگر، در شرکت­هایی تجدید ارائه صورت­های مالی پایین است که اعضای کمیته حسابرسی و هیأت مدیره آن‌ ها مستقل و غیر اجرایی هستند و در حوزه حسابداری از تجارب ارزشمندی برخوردارند. در حقیقت، استقلال اعضای هیأت مدیره و کمیته حسابرسی بر فرایند گزارشگری مالی تأثیر می­گذارد (ثقفی و همکاران، ۱۳۹۰: ۱۷). اگر تجدید ارائه باعث کاهش سودهای گزارش­شده قبلی گردد، این موضوع بیانگر عملکرد ضعیف شرکت خواهد بود و احتمالاً تغییرات حاکمیت شرکتی به دنبال تجدید ارائه رخ خواهد داد (روتنستین[۴۱]، ۲۰۰۸). گرتسن و همکاران (۲۰۰۶) نیز معتقدند عدم همسویی بین مدیریت و حسابرسان، مشکلات مربوط به تجدید ارائه را افزایش می­دهد. لذا، این احتمال وجود دارد که پس از تجدید ارائه صورت­های مالی، اعضای هیأت مدیره و یا حسابرسان تغییر کرده و افراد جدیدی جانشین آن‌ ها شوند (گرتسن و همکاران، ۲۰۰۶: ۴۳۷-۴۳۶). برای نمونه نتایج پژوهش لی­یو[۴۲] (۲۰۰۷) نشان می­دهد که سهام‌داران شرکت­هایی که صورت­های مالی خود را تجدید ارائه کرده ­اند، به تغییر حسابرس، مدیرعامل و مدیر مالی شرکت رأی مثبت می­دهند. همچنین لی­یو (۲۰۰۷) به این نتیجه رسید که اعلان تجدید ارائه به­ طور معناداری موجب افزایش احتمال برکناری و تغییر حسابرسان می­ شود.

۲-۲-۴-۳- کاهش اعتماد جامعه نسبت به اظهارنظر حسابرسان

یکی دیگر از پیامدهای منفی تجدید ارائه و تعدیلات سنواتی، اثر آن بر اعتبار حسابرس است. هدف حسابرسان اعتباربخشی به صورت‌های مالی است و زمانی که صورت­های مالی حسابرسی شده دوره­ های گذشته به دلیل اشتباهات حسابداری قابل توجه بارها تجدید ارائه شود، اعتماد جامعه نسبت به اظهارنظر حسابرسان کاهش می­یابد (نیکبخت و رفیعی، ۱۳۹۰: ۱۶۹).

۲-۲-۴-۴- کاهش رشد شرکت

تجدید ارائه‌ می‌تواند توانایی شرکت را در تأمین مالی خارجی با هزینه‌ پایین به تأخیر اندازد. ناتوانی در دسترسی به تأمین مالی خارجی با هزینه‌ پایین می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های شرکت را محدود کند و موجب کاهش رشد شرکت، مخصوصاً رشد خارجی شود (البرینگ و همکاران، ۲۰۱۳). برای این ادعا چندین استدلال وجود دارد. نخست اینکه، تجدید ارائه مورد اعتماد بودن گزارشگری مالی شرکت را با عدم اطمینان مواجه می‌کند، زیرا تجدید ارائه سرمایه‌گذاران را از این امر آگاه می‌کند که آن‌ ها از اطلاعات نادرستی درباره‌ی ارزش شرکت استفاده می‌کرده‌اند (کارپوف[۴۳] و همکاران، ۲۰۰۸). در نتیجه تجدید ارائه می‌تواند باعث شود که سرمایه‌گذاران دیگر جنبه‌های عملیات و عملکرد گزارشگری شرکت را زیر سؤال ببرند (گراهام و همکاران، ۲۰۰۸). دوم اینکه، فرض می‌شود که تجدید ارائه منجر به بازبینی اعتماد به جریان‌های نقدی آینده‌ شرکت می‌شود. گراهام و همکاران (۲۰۰۸) بیان می‌کنند که تجدید ارائه اعداد مالی تاریخی را تغییر می‌دهد، بنابراین پیش‌بینی‌های مبتنی بر این اعداد تغییر می‌کند. با این فرض که اکثریت تجدید ارائه‌ها سودها را کاهش می‌دهند، تجدید ارائه می‌تواند بر قابلیت شرکت در فراهم کردن وجوه خارجی تأثیر منفی داشته باشد چرا که تجدید ارائه بدین معنی است که شرکت در شرایط بدتری از آنچه تصورِ آن می‌رفت، قرار دارد. سوم اینکه، تجدید ارائه می‌تواند منجر به مسائل دادخواهی شود که این امر می‌تواند چشم‌انداز آینده‌ شرکت را بدتر کند (پالمرس و شولز، ۲۰۰۴). به نوبه‌ی خود این مسائل می‌تواند شرکت را از دست‌یابی به تأمین مالی خارجی با هزینه‌ پایین به تأخیر اندازد. همچنین تجدید ارائه می‌تواند به شهرت شرکت صدمه بزند، که این امر می‌تواند تأثیراتی منفی بر جریان‌های نقدی واقعی ایجاد کند و در نتیجه ارزش‌گذاری شرکت را پایین آورد (گراهام و همکاران، ۲۰۰۸). برای نمونه، احتمال دارد که سرمایه‌گذاران، مشتریان و تأمین‌کنندگان شرایط تجاری (قراردادی) خود را تغییر دهند و جریان نقدی شرکت را کاهش می‌دهد. این کاهشِ در جریان نقدی شرکت می‌تواند بر رشد شرکت، به ویژه رشد داخلی شرکت تأثیر منفی داشته باشد. (البرینگ و همکاران، ۲۰۱۳).

۲-۲-۵- تجدید ارائه و رشد شرکت

به‌طور خلاصه در مورد دلایل رابطه بین تجدید ارائه و رشد شرکت، می‌توان استدلال‌های زیر را بیان کرد.
۱٫ تجدید ارائه می‌تواند توانایی شرکت را در تأمین مالی خارجی با هزینه‌ پایین به تأخیر اندازد. ناتوانی در دسترسی به تأمین مالی خارجی با هزینه‌ پایین می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های شرکت را محدود کند و موجب کاهش رشد شرکت، مخصوصاً رشد خارجی شود (البرینگ و همکاران، ۲۰۱۳).
۲٫ تجدید ارائه می‌تواند موجب تخریبِ روابط قراردادی مانند روابط میان شرکت و تأمین‌کنندگان و مشتریانش شود (کارپوف و همکاران، ۲۰۰۸). تا حدی، این امر به‌عنوان تأثیرات منفیِ تجدید ارائه بر شهرت و اعتبار شرکت دیده می‌شود و جریان نقدی شرکت را کاهش می‌دهد. هم‌چنین این کاهشِ در جریان نقدی شرکت می‌تواند بر رشد شرکت، به ویژه رشد داخلی شرکت تأثیر منفی داشته باشد. (البرینگ و همکاران، ۲۰۱۳).
۳٫ فرض می‌شود که تجدید ارائه منجر به بازبینی اعتماد به جریان‌های نقدی آینده‌ شرکت می‌شود. گراهام و همکاران (۴۶:۲۰۰۸) بیان می‌کنند که تجدید ارائه اعداد مالی تاریخی را تغییر دهد، بنابراین پیش‌بینی‌های که به این اعداد مبتنی هستند را دچار تغییر می‌کند. با این فرض که اکثریت تجدید ارائه‌ها سودها را کاهش می‌دهند، تجدید ارائه می‌تواند بر قابلیت شرکت در فراهم کردن وجوه خارجی تأثیر منفی داشته باشد چرا که تجدید ارائه بدین معنی است که شرکت در شرایط بدتری از آنچه تصورِ آن می‌رفت قرار دارد.
۴٫ تجدید ارائه مورد اعتماد بودن گزارشگری مالی شرکت را با عدم اطمینان مواجه می‌کند، زیرا تجدید ارائه سرمایه‌گذاران را از این امر آگاه می‌کند که آن‌ ها از اطلاعات نادرستی درباره‌ی ارزش شرکت استفاده می‌کرده‌اند (کارپوف و همکاران،۵۹۶،۲۰۰۸). در نتیجه تجدید ارائه می‌تواند باعث شود که سرمایه‌گذاران دیگر جنبه‌های عملیات و عملکرد گزارشگری شرکت را زیر سؤال ببرند (گراهام و همکاران،۲۰۰۸).
۵٫ درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات، مرکز ثقل توانایی شرکت برای رشد و پیشرفت است. چنانچه شرکتی درآمد دوره‌های گذشته خود را بیش از میزان واقعی گزارش نماید، نه‌تنها عملکرد گذشته آن اغراق‌آمیز بوده است بلکه ممکن است رشد آینده شرکت نیز متزلزل شود. به‌بیان‌دیگر، از منظر سرمایه‌گذاران، در خصوص روند آتی شرکت ابهام ایجاد خواهد شد. لذا، نگرانی سرمایه‌گذاران پیرامون رشد آتی شرکت باعث تجدیدنظر در ارزش شرکت خواهد شد که به‌صورت تقلیل ارزش ظاهر خواهد شد (کراس و همکاران، ۲۰۰۴).
۶٫ درنهایت اینکه تجدید ارائه می‌تواند منجر به مسائل دادخواهی شود که این امر می‌تواند چشم‌انداز آینده‌ شرکت را بدتر کند (پالمرس و شولز، ۲۰۰۴). به نوبه‌ی خود این مسئله می‌تواند شرکت را از دست‌یابی به تأمین مالی خارجی با هزینه‌ پایین به تأخیر اندازد.

۲-۳- پیشینه و تاریخچه پژوهش

مطالعات در زمینه تجدید ارائه صورت‌های مالی را می‌توان در سه گروه طبقه‌بندی کرد: ۱٫ مطالعات مربوط به پیامدهای منفی تجدید ارائه صورت‌های مالی ۲٫ مطالعات مربوط به عوامل و انگیزه‌های تجدید ارائه صورت‌های مالی ۳٫ مطالعات برای تشخیص و پیش‌بینی تجدید ارائه صورت‌های مالی (نیکبخت و رفیعی، ۱۳۹۱: ۱۷۰). در ادامه خلاصه‌ای از مطالعات یاد شده ارائه می‌شود.

۲-۳-۱- پیشینه خارجی پژوهش

ریچاردسون و همکاران (۲۰۰۲) مفید بودن اطلاعات حسابداری تجدید ارائه‌شده در پیش‌بینی مدیریت سود، را در شرکت‌های که در فاصله زمانی ۱۹۷۱ الی ۲۰۰۰ اقدام به تجدید ارائه سود سالیانه خود نمودند، آزمون کرد. نتایج این پژوهش نشان داد که یکی از عوامل ایجاد انگیزه برای تجدید ارائه سود، سطح بالای بدهی‌های معوق است. به همین دلیل، واکنش قیمت سهام در تاریخ اعلان تجدید ارائه سود با بزرگی و حجم بدهی‌ها ارتباط دارد. در حقیقت، شرکت‌هایی که بدهی‌های زیادی دارند در تاریخ اعلان تجدید ارائه سود، کاهش بیشتری را در قیمت سهام تجربه می‌کنند.
کالن[۴۴] و همکاران (۲۰۰۲) بیان می‌کنند شرکت‌هایی که به دلیل اشتباهات حسابداری به ویژه اشتباهات ناشی از شناسایی، ادغام و تحصیل درآمد به تجدید ارائه صورت‌های مالی مبادرت می‌ورزند نسبت به شرکت‌هایی که به دلیل تغییر در اصول و رویه‌های حسابداری صورت‌های مالی تجدید ارائه‌شده منتشر می‌نمایند، دارای عمر کوتاه‌تری هستند. این مسئله بیانگر آن است که احتمالاً شرکت‌های مزبور از کنترل‌های ناکافی مدیریت در طول مراحل رشد برخوردارند و یا در مراحل رشد اولیه خود اقدام به دست‌کاری حساب‌ها به‌ خصوص حساب درآمد می‌نمایند که این امر به‌نوبه خود بر سود و جریان‌های نقدی آتی اثرگذار خواهد بود.
اداره پاسخ‌گویی دولتی ایالات متحده طی پژوهش‌هایی در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ به بررسی واکنش قیمت‌های سهام به خبر تجدید ارائه صورت‌های مالی پرداخت و به این نتیجه رسید که قیمت‌های سهام تنها چند روز پس از مشخص شدن تجدید ارائه به میزان قابل توجهی سقوط کردند (اداره پاسخ‌گویی دولتی ایالات متحده، ۲۰۰۲: ۲۵ و ۲۰۰۶: ۲۳). اگرچه تعیین اثر بلندمدت تجدید ارائه بسیار مشکل است، اما به نظر می‌رسد اثر بلندمدت آن‌هم منفی باشد (اداره پاسخ‌گویی دولتی ایالات متحده، ۲۰۰۲: ۵).
پژوهش پالمرس و همکاران (۲۰۰۴) کاهش قابل توجه ارزش بازار بلافاصله پس از تجدید ارائه صورت‌های مالی را نشان دادند. آن‌ ها استدلال می‌کنند که از دست دادن ارزش بازار را می‌توان به چندین عامل نسبت داد: ۱٫ تجدیدنظر در مورد انتظارات از سودهای گذشته و مورد انتظار آینده ۲٫ تجدیدنظر در مورد انتظارات از چشم‌انداز رشد شرکت۳٫ ارزیابی مجدد از صداقت مدیران و تجدیدنظر در مورد ادراک از کیفیت گزارشگری مالی شرکت.
هریبار و جنکینز (۲۰۰۴) تأثیر تجدید ارائه صورت‌های مالی بر برآورد هزینه سرمایه را مورد بررسی قرار دادند و یافتند که تجدید ارائه موجب کاهش سودهای مورد انتظار آتی و افزایش هزینه سرمایه شرکت می‌گردد. در حقیقت، تجدید ارائه سود موجب کاهش اطمینان سرمایه‌گذاران نسبت به اعتبار و شایستگی مدیریت و کاهش کیفیت سود می‌گردد. بنابراین، نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران افزایش می‌یابد که درنهایت منجر به افزایش هزینه سرمایه شرکت می‌گردد. نتایج این دو پژوهشگر نشان داد با توجه به روش مورد استفاده برای محاسبه هزینه سرمایه، بلافاصله متعاقب تجدید ارائه نرخ هزینه سرمایه در ماه به‌طور میانگین بین ۷ الی ۱۹ درصد افزایش می‌یابد.
هیرشی[۴۵] و همکاران (۲۰۰۵) پژوهشی تحت عنوان «عدم واکنش بلندمدت بازار به تجدید ارائه صورت‌های مالی» انجام و نشان داد شرکت‌هایی که از طریق تجدید ارائه، سودهای گذشته خود را بیشتر گزارش نموده‌اند دارای بازده آتی کمتری هستند. به‌بیان‌دیگر، ارتباط منفی بین افزایش سودهای گذشته به دلیل تجدید ارائه با بازده آتی بعد از اعلام وجود دارد.
خورانا[۴۶] و همکاران (۲۰۰۶) یافتند که شرکت‌های که سیاست افشا‌گری گسترده‌ی را اتخاذ کرده‌اند میزان رشد خارجی بیشتری را نشان داده‌اند.
‌مور[۴۷] (۲۰۰۷) در مجموع تأثیر چهارده متغیر مستقل بر تجدید ارائه صورت‌های مالی (به‌عنوان متغیر وابسته) را مورد آزمون قرار داد، که یازده مورد آن نسبت‌های مالی و سه مورد نیز متغیرهای کیفی است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که احتمالاً تجدید ارائه صورت‌های مالی با تغییر در برخی از نسبت‌های مالی، تغییر حسابرس و تغییر مدیران اجرایی افزایش می‌یابد.
گراهام و همکاران (۲۰۰۸) بر بازار وام[۴۸] تمرکز کردند و مشاهده کردند که پس از تجدید ارائه، تفاوت قیمت خرید و فروشِ وام و حق‌الزحمه‌ها افزایش یافت و یافتند که این اثرات برای شرکت‌های تجدید ارائه‌کننده‌ی تقلبی نسبت به غیر تقلبی شدیدتر است.
بورن[۴۹] (۲۰۰۸) با بهره گرفتن از متغیرهای نسبت حساب‌های دریافتنی به فروش، حاشیه سود ناخالص، نسبت رشد فروش، کیفیت دارایی‌ها و کل اقلام تعهدی الگویی برای پیش‌بینی تجدید ارائه صورت‌های مالی ارائه نمود.