۱-۳ فرضیات تحقیق
۱ با توجه به مدل مفهومی تحقیق ۴ فرضیه اصلی و ۶ فرضیه فرعی ارائه شده است.
ابعاد درونی سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت و معنا داری دارد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۱/۱- بعد اعتمادبر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت ومعناداری دارد.
۲/۱- بعد هنجاربر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت ومعناداری دارد.
۳/۱- بعد دین بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت ومعناداری دارد
ابعاد بیرونی سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت و معنا داری دارد.
۱/۲- بعدشبکه برتعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت ومعناداریدارد.
۲/۲- بعد مشارکت بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت ومعناداری دارد.
۳/۲- بعد قانون بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت ومعناداری دارد.
ابعاد درونی و بیرونی سرمایه اجتماعی برتعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت و معنا داری دارد.
۱-۴ اهداف تحقیق
مهمترین اهداف تحقیق عبارتند از:
۱-۱- شناخت تاثیرابعاد درونی سرمایه اجتماعی برتعهد سازمانی کارکنان دردانشگاه علوم پزشکی کاشان
۲- شناخت تاثیر ابعاد بیرونی سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان در دانشگاه علوم پزشکی کاشان
۳- اولویت بندی تاثیرابعاد درونی و بیرونی سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان در دانشگاه علوم پزشکی کاشان
۱-۵ سوال تحقیق:
آیا ابعاد سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان تاثیر مثبت و معناداری دارد؟
۱-۶ روش تحقیق
این تحقیق از نوع تحقیقات غیر آزمایشی و کاربردی بوده وجزء تحقیقات توصیفی همبستگی می باشد که به توصیف و تحلیل بین متغیر های سرمایه اجتماعی و تعهد سازمانی پرداخته است. همچنین تلاش خواهد شد یک توصیف عینی، واقعی و سیستماتیک ارائه گردد به عبارت دیگر سعی می شود از طریق مطالعات نظری (کتابخانه ای) و مطالعات تجربی به وسیله پرسشنامه این رابطه توصیف شود. در تحقیقات توصیفی ، محقق علاوه بر تصویر سازی آنچه هست به تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مساله و ابعاد آن می پردازد. محقق برای تبیین وتوضیح دلایل نیازبه تکیه گاه استدلالی محکمی دارد.این از طریق جستجو در ادبیات و مباحث نظری تحقیق و تدوین گزاره ها ، قضایای کلی موجود درباره آن فراهم می شود که معمولا در فصل مربوط به سوابق و مباحث نظری تحقیق ، تدوین می شود.(حافظ نیا ، ۱۳۸۲)
همچنین تحقیق پیمایشی عبارت است از جمع آوری منظم اطلاعات درباره افراد،گروه ها واجتماعات ،از طریق مصاحبه (حضوری)ویاپرسشنامه (غیر حضوری)برای تعیین درصد افراد موافق ومخالف –رابطه بین متغیر ها-شناخت شرایط موجود،دررابطه با نیاز هاکه دراینجااز پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده خواهیم کرد.
۱-۷ قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی تحقیق همانطور که قبلا گفته شد،بررسی تاثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کاشان می باشد.
۱-۸ دوره زمانی انجام تحقیق
دوره زمانی انجام این تحقیق شش ماهه اول سال ۱۳۹۲ می باشد.
۱-۹ روش گرد آوری اطلاعات
در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع وپیشینه تحقیق به روش کتابخانه ای عمل گردیده است.جهت گرد آوری اطلاعات وآمار مورد نیازازاسناد ومدارک موجود درواحد مدیریت توسعه و منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی کاشان استفاده گردیده است.ونیز به منظورآگاهی ازچگونگی تاثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کار کنان دانشگاه پرسشنامه ای بسته با بهره گرفتن از مقیاس پنج گزینه ای لیکرت طراحی گردیده ودراختیارکارکنانی که برحسب نمونه انتخاب شده بودند گذاشته شده است.
۱-۱۰ اصطلاحات
سرمایه: عبارت است از منابع سرمایه گذاری شده جهت ایجاد منابع جدید در افق زمانی بلند مدت
(فلورا ،۲۰۰۰)
تعریف تئوری سرمایه اجتماعی: منظور از این اصطلاح در پژوهش حاضر:میزان درک متقابل کارکنان از
کارگروهی،احساس هویت جمعی و تصویر مشترکی از آینده سازمان می باشد.(ناهاپیت و گوشال ۱۹۹۸)
تعریف کاربردی سرمایه اجتماعی: ارزیابی کارکنان سازمان از اینکه تا چه میزان فرهنگ و فضای موجود در سازمان با گویه های معرف سرمایه اجتماعی تطابق دارد.و به چه میزان شبکه های مشارکت و اعتماد و همچنین بقیه ابعاد سرمایه اجتماعی در بین کارکنان به صورت قوی یا ضعیف مشاهده می گردد.
الف)عنصر شناختی سرمایه اجتماعی: اشاره به منابعی دارد که فراهم کننده مظاهر،تعبیرها،تفسیرها و سیستم های معانی مشترک در بین گروه هاست که مهم ترین جنبه های این بعد عبارت از زبان،کدهاوحکایت های مشترک(ناهاپیت و گوشال۱۹۹۸)
ب)عنصر ساختاری سرمایه اجتماعی: اشاره به الگوی کلی تماسهای بین افراددارد یعنی شما به چه کسانی و چگونه دسترسی دارید مهم ترین جنبه های این بعد عبارت ازروابط شبکه ای بین افراد، پیکربندی شبکه ای(ناهاپیت و گوشال۱۹۹۸)
ج) عنصر رابطه ای سرمایه اجتماعی: توصیف کننده نوعی روابط شخصی است که افراد به دلیل سابقه تعاملاتشان بایکدیگر دارند(ناهاپیت و گوشال۱۹۹۸).
تعریف تئوری تعهد سازمانی: کارکنان سازمان تا چه اندازه تمایل به ماندن در سازمان داشته و خود را مدیون سازمان می دانند و به آن وفا دارند.(سعادت، اسفندیار،۱۳۷۳،مدیریت منابع انسانی،تهران،انتشارات سمت)
عکس مرتبط با منابع انسانی
تعهد عاطفی: شامل وابستگی عاطفی کارکنان به سازمان و درگیر شدن در فعالیتهای سازمانی است..
تعهد مستمر: شامل تعهدی است که مبتنی بر ارزش نهادن به سازمان است و در طی آن کارکنان در زندگی سازمان سهیم می‌شود..
تعهد هنجاری یا تکلیفی: شامل احساسات افراد، مبنی بر ضرورت ماندن در سازمان است.
تعریف کاربردی تعهد سازمانی : در این پژوهش مطابق با تعریف تئوری آن می باشد.
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
مقدمه
مفهوم سرمایه اجتماعی یک مفهوم فرارشته ای است که طی پانزده سال اخیر موردتوجه بسیاری از شاخه های علوم انسانی قرار گرفته است .این مفهوم به طور کلی بر روابط میان انسان ها تمرکز دارد .روابطی که در تمام لحظات زندگی روزمره و در طول عمر انسانها،جریان داشته و رفتارو نگرش آنها را تحت تاثیر قرارمی دهد. به همین لحاظ،سرمایه اجتماعی در هر جایی حاضر است،چه در رفتار بانزدیکان و دوستان درخانه و مدرسه،چه در رفتاربا همکاران و آشنایان در محل کار و تحصیل،و چه در رفتار با مردم در جامعه. (مجله تحققات اقتصادی، ۸۴).
عکس مرتبط با اقتصاد
وجود سرمایه اجتماعی،شرط لازم و نه کافی برای نتیجه بخشی سرمایه و سیاست های اقتصادی است.بررسی دقیق تر سرمایه اجتماعی ،ما را به این مطلب می رساند که بدون این سرمایه ،هیچ اجتماعی به هیچ سرمایه ای نمی رسد.(رنانی ۱۳۸۱ )
در دیدگاه های سنتی مدیریت توسعه سرمایه های اقتصادی،فیزیکی،و نیروی انسانی مهم ترین نقش را ایفا می کردندامادر عصر حاضر برای توسعه،بیش تر از آنکه نیازمند سرمایه اقتصادی،فیزیکی و انسانی باشیم،نیازمند سرمایه اجتماعی هستیم.زیرا بدون این سرمایه،استفاده از دیگر سرمایه ها به طور بهینه صورت نمی گیرد.در جامعه ای که فاقد سرمایه اجتماعی کافی است سایر سرمایه ها ابتر می مانندو تلف می شوند.از این روست که موضوع سرمایه اجتماعی محور اصلی مدیریت در سازمان ها محسوب می شود و مدیرانی موفق قلمداد می شوندکه بتوانند در ارتباط با جامعه به تولید و توسعه سرمایه اجتماعی بیشتری نایل شوند.(دکتر سید مهدی الوانی،۱۳۸۸)
۲-۱ تاریخچه سرمایه اجتماعی:
بحث سرمایه اجتماعی،قبل از سال ۱۹۱۶،در مقاله ای توسط هانی فان از دانشگاه ویرجینیای غربی برای نخستین بار مطرح شد.اما باوجود اهمیت آن در تحقیقات اجتماعی تا سال ۱۹۶۰ میلادی که توسط جین جاکوب در برنامه ریزی شهری به کار برده شد،مغفول واقع شد.در دهه ۱۹۷۰ این تئوری توسط لوری وارد عرصه اقتصاد شد.(نقش سرمایه اجتماعی در توسعه.(دکتر اصغر حق شناس، ۸۶).
کاربرداین مفهوم به تدریج از دهه ۱۹۹۰به این سودر نظریه ها و مقالات دانشگاهی_ به ویژه در رشته های جامعه شناسی،اقتصاد،سیاست وآموزش _با کارهای افرادی چون جیمز کلمن،پیربوردیو،رابرت پاتنام و فرانسیس فوکویاماافزایش یافت.در دهه ۱۹۹۰بانک جهانی موضوع سرمایه اجتماعی را با جدیت مورد توجه قرار داد.انتشار آثار پاتنام و دیگران در سال ۲۰۰۰ و تداوم آن در دهه اول قرن ۲۱ اهمیت مطالعه در این زمینه را بالا برده است.
نکته مورد توجه این است که با وجود اهمیت و جایگاه اقتصادی سرمایه اجتماعی،این مفهوم صرفا اقتصادی نیست. به عبارت دیگر،سرمایه اجتماعی در قالبی میان رشته ای شکل می گیرد. به همین دلیل است که برخی از صاحبنظران در سرمایه اجتماعی، سرمایه های اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی را از هم جدا می کنند تا مفهوم سرمایه اجتماعی روشن تر شود.آنها سرمایه اجتماعی را مجموعه منابع انباشت شده بالفعل یا بالقوه تعریف می کنند که کم و بیش در شبکه های اجتماعی نهادینه شده اند. (بوردیو۱۹۸۶،فاستر۱۹۸۷)
عکس مرتبط با شبکه های اجتماعی
همچنین استفاده از مفهوم سرمایه اجتماعی با توجه به روند جهانی شدن و تضعیف نقش دولت های ملی،به عنوان راه حلی اجراشدنی در سطح اجتماعات محلی برای مشکلات توسعه،مورد توجه سیاست گذاران و مسولان سیاست اجتماعی قرار گرفت.( سیدرضاصالحی امیری،۱۳۸۷)
۲-۲ ارتباط عمیق دیدگاه مدیریت اسلامی با مفهوم سرمایه اجتماعی
ویژگی های مدیریت اسلامی با محور ها و خصایص سرمایه اجتماعی (اعتماد، همکاری، مشارکت، عدالت، مسولیت پذیری و تشریک مساعی و تعهد)ارتباط قابل توجهی دارند. شکل گیری اعتماد، صداقت، توجه به نهادهای کارساز، وجدان کاری، مشارکت و ارتباط معقول با دیگران، مسولیت پذیری، زمینه سازی برای گسترش امنیت و عدالت، احترام متقابل و تلاش برای انجام کار مولد، از عناصر اصلی سرمایه اجتماعی محسوب می شوند.به طور کلی می توان در یافت:بدون آنکه در اندیشه اسلامی و ادبیات رفتاری پیامبر اسلام و امامان معصوم از سرمایه اجتماعی سخن به میان آمده باشد،مصادیق ،مضامین و مفاد فراوانی در ان یافت می شود.پیامبر در خصوص رفتار مومن واقعی سه خصلت را تاکید می کند:اول،اخلاص در عمل،دوم داشتن روحیه نقد و نصیحت سازنده درباره رهبران جامعه و سوم روحیه اتحاد و مشارکت.(کلینی،یعقوب ،۱۳۵۰)
تعابیری از قبیل همه شما در برابر توده مردم مسول هستید و جامعه ای که در آن حقوق ضعیفان پایمال شود،نمی تواند طاهرو پاک شود.(الصالح،۱۹۷۵) همگی در جهت تولید و بازتولید سرمایه اجتماعی است.
۲-۳ سرمایه اجتماعی چیست؟
سرمایه اجتماعی را می توان حاصل روابط مبتنی بر اعتماددر جامعه دانست وآن رابه مجموع منابعی که در ذات روابط سازمان اجتماعی به وجود می آیندو زندگی اجتماعی را دلنشین تر و مطلوب ترمی سازنداطلاق کرد.جامعه ای از سرمایه اجتماعی برخوردار است که مردمان در مراودات با یکدیگرو در ارتباط با سازمانهاازسهولت،سادگی و انعطاف بسیار بالایی برخوردار باشند.سرمایه اجتماعی در مقایسه با سرمایه فیزیکی و انسانی به این دستاورد منتج می شود که همان طور که سرمایه فیزیکی با ایجاد تغییرات در مواد برای شکل دادن به ابزارهایی که تولید را تسهیل می کند به وجود می آید،سرمایه انسانی با تغییردادن افراد از طریق دادن مهارت ها و توانایی های جدید به آنان پدید می آیدوآن ها را توانامی سازد تابه شیوه های جدیدی رفتارکنند.سرمایه اجتماعی نیزهنگامی ایجاد می شودکه روابط میان افرادبه شیوه ای دگرگون شودکه کنش میان آنها تسهیل شود.به این ترتیب سرمایه اجتماعی در روابط بین افرادیا گروه ها تجسم پیدا می کندوبیش تر از سرمایه های فیزیکی و انسانی می تواند فعالیت های جمعی را تسهیل کند.
۲-۴نقش مدیران در ایجاد سرمایه اجتماعی:
الف)پایبندی به اخلاقیات:
مدیرانی که اصول اخلاقی را در عملکردها و تصمیات سازمانی به کار می گیرند،با ایجاد روابطی مبتنی براخلاقیات،سرمایه اجتماعی ایجاد می کنند.
