شرایط و ارکان بیع سلف 62
شرط اول و دوم: ذکر جنس و وصف مبیع 62
شرط سوم: قبص ثمن 63
شرط چهار: معلوم بودن مقدار مبیع 65
شرط پنجم: تعیین مدت 66
شرط ششم: فراوانی جنس فروخته شده 66
ضرورت قبض ثمن بیع سلف در مجلس 67
روایات دال بر شرط بودن قبض در مجلس 71
روایت دال بر شرط بودن قبض در مجلس و روایت دال بر جواز تاخیر قیمت 73
بررسی موافقت یا مخالفت سلم یا اصل 75
قبض راس المال سلم 76
طرح مساله در احکام بیع سلف 77
حکم بیع سلف 85
مورد عقد در بیع سلف 85
بیع سلف در پول 85
موارد عقد در بیع سلف 86
مشخصات اصلی بازار سلف 86
بیع دین به دین (کالی به کالی) 87
بیع کالی به کالی در منابع فقهی و آرای فقها 91
دوم – بررسی مساله در بیع دین به دین 92
گفتار اول – مفوم بیع دین به دین 92
ماهیت قرارداد پیش فروش ساختمان در حقوق ایران و فقه امامیه 104
بیع مال آینده 107
نظر فقهی آیت لله خامنه ای در باره احكام خرید و فروش‏ – بیع سلف‏ 109
شرح تفصیلی نظر شورای نگهبان درباره لایحه پیش فروش ساختمان 111
بررسی فقهی 113
شرایط پیش فروش آپارتمان 114
توضیح شرایط 115
بررسی قرارداد پیش فروش آپارتمان با مسائل مشابه حقوقی 118
قرارداد پیمانکاری 118
قرارداد خصوصی 119
تعهد به بیع 119
قرارداد خصوصی تملیکی 120
تملیک عین به همراه شرط 121
بیع قطعی مال آینده 122
شرایط پیش فروش فروش خودرو 122
●شبهه شرعی و قانونی 127
●پیامدهای اقتصادی 132

نتایج 135
پیشنهادات 137
منابع و ماخذ 138

فصل اول:
 

مفاهیم و کلیات
 

مقدمه
اندیشه‌ی تقریب بین مذاهب و وحدت امت اسلامی، تنها از ناحیه‌ی دانشمندان بزرگ اسلامی که دارای مؤلّفه‌های این اندیشه به معنای واقعی هستند می‌تواند ترویج شود و با صرف شعار و بیان و گفتار ظاهری هرگز عملی نمی‌گردد. شیخ طوسی از جمله علمای بزرگ اسلامی است که تمامی زمینه‌های لازم برای تقریب را به تمام و کمال داراست؛ زمینه‌هایی چون عقل‌گرایی، دوری از جمود فکری، آزاداندیشی و پرهیز از تعصب قومی و نژادی و… که برای وارد شدن در جریان تقریب داشتن چنین زمینه‌هایی ضروری است.
شیخ طوسی ضمن حفظ عقاید شیعی خود؛ در مباحث فقهی. کلامی و تفسیری هرجا که زمینه‌ی وحدت و تقریب بین امت اسلامی وجود داشت، وارد عمل می‌شد و بدون هیچ پروایی به بیان موضوع و طرح مسأله می‌پرداخت. برترین فکر تقریبی شیخ را می‌توان در کتاب «الخلاف» او به عینه یافت.
برگزاری کرسی درس مشترک بین شیعه و سنی در بغداد و استقبال چشم‌گیر علمای بزرگ از این اقدام، بی‌شک جزء بی‌نظیرترین اقدامات یک عالم دینی در جهت تقریب و وحدت امت اسلامی در جامعه آن روز تلقی می‌شود که خوشبختانه بعد از قرن‌ها ترویج و توسعه‌ این اندیشه، امروز ثمراتش در حال ظهور و بروز است. یکی از مواردی که در کتاب خلاف به آن پرداخته شده است مساله سلف بوده است.
بیع سلف عبارت است از فروش مال موصوف كلى كه در آینده تسلیم مشترى شود درمقابل مال دیگرى، كه به اعتقاد مشهور فقها، باید در مجلس عقد به قبض فروشنده درآید والا بیع باطل است. اما ضرورت قبض ثمن مورد اتفاق همگان نیست و به همین جهت در تعریف بیع سلف نیز اختلاف نظر وجود دارد. ما در همین مبحث با تفصیل بیشترى در این باره گفتگو خواهیم كرد. در بیع سلف نیز مانند سایر انواع بیع، قواعد عمومى قراردادها ازجمله اهلیت طرفین، توافق دو اراده، مشروعیت جهت معامله و معلوم بودن مورد معامله از شرایط اساسى است و علاوه بر آن در این نوع بیع همگان گفته اند كه معلوم بودن به ذكر جنس و وصف و مقدار و تعیین مدت تسلیم مبیع است. در روایات نیز همین امور مورد تاكید قرار گرفته است؛ لیكن شروط دیگرى نیز از یک مقطع خاص زمانى به بعد به شرایط بیع سلف افزوده شده است كه از جمله آنها، لزوم قبض ثمن در مجلس عقد است در حالى كه در روایات نه تنها به آن تصریح نشده بلكه از مفاد برخى از آنها عدم لزوم آن نیز استنباط مى شود.

بیان مساله
کتاب خلاف شیخ طوسی نخستین کتاب کاملی است که در فن خود در میان امامیه نوشته شده است بالاتر بگویم نخستین کتابی است که در فن خود در میان فقهای اسلام نوشته شده، فقهای دیگر اسلام چنین کتابی را نداشته و ندارند. شاید پذیرش این سخن بر کسانی دشوار آید ولی اندکی شکیبائی برای شنیدن توضیحی از نویسنده این دشواری را آسان خواهد کرد.
کتاب خلاف در دو جهت ممتاز است و همین دو جهت آنرا بی نظیر قرار داده است:
1.     همه مباحث فقه و همه کتابهای فقه را داراست.
2.     نظریات همه فقیهان اسلام را در هر مسئله ای متعرض می شود. البته در صورتیکه فقیهی دارای نظریه ای در آن مسئله باشد.
کتابهائی که دانشمندان اهل تسنن نوشته اند چنین نیست. یعنی نظریات همه فقها را ندارد. اختلاف الفقهای طبری که قبل ار شیخ نوشته شده، بدایة المجتهد ابن رشد که بعد از شیخ نوشته شده نظریه های فقیهان امامی را متعرض نیستند، بلکه فقیهان اهل تسنن کمتر از فقه امامیه و کیفیت استدلال آنها آگاهند. فقیهان امامی از نظریات فقیهان دیگر اطلاع دارند. ولی بیشتر فقهای اسلام از نظریات فقیهان امامی و کیفیت بحث و استدلال ایشان بی خبر بوده اند.
اخیراً در پاره ای از دانشکده های کشور های مسلمان کرسی تدریس فقه مقارن تأسیس شده است ولی تدریس فقه مقارن موقوف است که استاد مدرس در تمام فقه ها متخصص و مجتهد باشد و بتواند بر طبق همه مذاهب فتوی بدهد.

<table width=”>7606″>هدف تحقیق
 

هدف از این تحقیق ترجمه کتاب سلم از کتاب خلاف شیخ طوسی به انضمام بررسی فقهی پیش فروش های متداول بوده و در نهایت هدف از این رساله بررسی بحث سلم و آثار پیش فروش هااز بُعد فقهی است.

اهمیت و ضرورت تحقیق
مسائل الخلاف بگواهی سرآغازش پس از تهذیب و استبصار تصنیف شده. شیخ در بحث «عصبه» کتاب الفرائض خلاف که مسئله 80 می باشد به تهذیب اشاره می کند و می گوید: ولقد الزم القائلون بالعصبة من الاقوال الشنیعه مالایحصی ذکرنا بعضها فی تهذیب الاحکام…
اگر نامهای تألیفات شیخ در فهرست بترتیب تاریخ زمان تألیف باشد از فهرست شیخ دانسته می شود که تألیف خلاف پس از فراغت از کتابهای تلخیص الشافی، عده، رجال و فهرست بوده است.
از عبارات خلاف در کتاب الفیء و قسمت الغنائم مسئله 4 نیز دانسته می شود که در هنگام تألیف این کتاب تلخیص الشافی، تألیف شده بوده و کتاب مشهوری بوده است.
یکی از دانشوران اخباری امامی مذهب درباره خلاف گفته: شیخ در این کتاب مجتهد و اصولی می باشد. و گاهگاهی در مسائل آن بقیاس و استحسان عمل می کند.
شاید سخن این دانشمند تا حدی درست باشد. زیرا شیخ درین کتاب در برابر فقیهان دیگر اسلام قرار دارد .  و بسیاری از ایشان بقیاس و استحصان عمل می کنند. شیخ در برابر آنها روش منطقی جدل را پیش می گیرد. و مذهب خود را برپایه دلیلی قرار می دهد که مخالف آنرا قبول داشته باشد. خواه آن دلیل مروی بوسیله یکی از صحابه باشد، خواه قیاس، خواه استحسان.
خود شیخ در سرآغاز خلاف بدین نکته اشاره کرده است ولی گویا دانشمند اخباری از آن غافل بوده. زیرا از سخنش بر می آید که نظر انتقادی دارد. سید مرتضی در «انتصار» تصریح می کند که در مسائل الخلافش برای اثبات مذهب خود در برابر دیگران به قیاس استدالال می کند.

پیشینه تحقیق
با توجه به اینکه بحث بیع سلف در فقه اسلامی مطرح می باشد، بنابراین فقها به این موضوع پرداخته اند که برخی ازین فقها عبارتند از:
شیخ صدوق در کتاب المقنع، شیخ مفید در کتاب مقنعه، سید مرتضی مشهور به علم الهدی در کتاب الانتصار، شیخ طوسی در کتاب النهایه و در کتاب المبسوط و کتاب الخلاف وابوالمکارم ابن زهره در کتاب الغنیه، ابن حمزه در کتاب الوسیله، ابن ادریس در کتاب السرائو و محقق حلی در شرایع الاسلام، شهید اول در الدروس، احمد بن طاووس در کتاب البشری و البته فقهای دیگری نیز به این بحث پرداخته اند ولی بصورت خاص و مستقل کتابی در این زمینه تدوین نشده است.

سوالات و فرضیه های تحقیق
 

مفاهیم کلیدی بیع سلف و بیع کالی به کالی با یکدیگر در حوزه فقه و حقوق تطبیق پذیر می باشد.
مستند فقهی و حقوقی مساله قبض ثمن در مجلس عقد بیع سلف قابل نقد و بررسی می باشد.
پیش فروش های متداول با نظرات فقهی مطابقت دارد.
روش تحقیق
این پژوهش حاصل تحقیقی به روش کتابخانه ای و با جمع آوری اسناد از کتاب های شیخ طوسی و قوانین فقهی پیش فروش بوده است.

ساختار محدوده تحقیق