فهرست جداول
جدول شماره ۲-۱ – تعاریف ارائه شده برای تکنولوژی در تحقیقات پیشین ۲۵
جدول شماره ۲- ۲- مقایسه مفهوم و هزینه انتقال تکنولوژی در سطوح توانایی تکنولوژی ۲۹
جدول ۲-۳- روش های ارزیابی تکنولوژی های پیشرفته تولید ۵۰
جدول ۲-۴- تناظر عبارات کلامی و مقادیر کلامی ۵۴
جدول ۴-۱-ترکیب جامعه آماری بر حسب جنسیت ۷۵
جدول ۴-۲- ترکیب جامعه آماری بر حسب میزان تحصیلات ۷۷
جدول ۴-۳- ترکیب جامعه آماری بر حسب سابقه کار ۷۸
جدول ۴-۴- خلاصه نتایج پرسشنامه تعیین شاخص ها ۷۹
جدول ۴-۵- عوامل موثر بر انتخاب تکنولوژی های نوین ۸۲
جدول ۴-۶- عبارات کلامی بکار رفته در تحقیق ۸۳
جدول ۴-۷- میزان تاثیر گذاری عوامل موثر بر انتخاب تکنولوژی ۸۵
جدول ۴-۸- ماتریس نرمال شده ۸۶
جدول ۴-۱۰- ماتریس روابط کلی ۸۹
جدول ۴-۱۱- جداول محاسبات ۹۱
جدول ۴-۱۲- عواملی که علت هستند ۹۲
جدول ۴-۱۳- عواملی که معلول هستند ۹۳
جدول ۴-۱۴- جدول روابط علی و معلولی حاکم بر عوامل مساله تحقیق ۹۵
جدول ۴-۱۵- رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب تکنولوژی های نوین ۹۶
جدول ۵-۱- روابط علی و معلولی حاکم بر مساله ۱۰۰
جدول ۵-۲- رتبه بندی هر یک از عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی نوین ۱۰۱
چکیده
با توجه به سرعت جهانی شدن و نیاز شرکت ها و کشورها به رقابت تنگاتنگ در عرصه بازار جهانی، تکنولوژی های جدید و برتر به عنوان یک مزیت رقابتی برای حضور در بازار جهانی مطرح شده اند. مدیران بایستی از فاکتورهای مهم و اساسی مورد نیاز برای انتقال تکنولوژی آگاهی کافی داشته باشند. میزان اهمیت و درجه تاثیرپذیری هر یک از عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی به عواملی چون ماهیت تکنولوژی مورد نیاز و توانایی ظرفیت کشور گیرنده تکنولوژی برای یادگیری و جذب دانش فنی و تکنولوژیک بستگی دارد. شناسایی و رتبه ­بندی عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی، بستگی به تمایل دهنده تکنولوژی به عرضه آن به شکل مخصوص و نیز تمایل و توانایی گیرنده تکنولوژی در اکتساب و جذب آن دارد. در مورد تکنولوژی­های نوین، مواردی نظیر هزینه بالای تامین تکنولوژی جدید،‌ هزینه‌ی بالای نصب و راه اندازی و تعمیرات و نگهداری و آموزش این تکنولوژی­ها تنها گوشه ای از موارد بی شماری است که در انتقال تکنولوژی های نوین می بایست مورد توجه قرار گیرند. در این تحقیق، ابتدا معیارهای موثر در انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو شناسایی می شود. برای رتبه بندی این معیارها از یکی از مدل­های تصمیم گیری چند معیاره، Dematel، استفاده خواهد شد. روش دیماتل، تکتیک گرافیک تحلیلی است که طی آن روابط بین متغیرهای وابسته یا شاخص های تاثیر گذار بر یک متغیر مستقل تعیین وتحلیل می شوند. اولین عامل تاثیرگذار شناسایی شده در این تحقیق، سطوح پیچیدگی تکنولوژی می باشد. دومین عامل شناسایی شده عامل کیفیت می باشد. سهولت در پیاده‌سازی عامل حائز اهمیت دیگری است که باید بدان توجه اساسی داشت. با توجه به شرایط رکود و تحریم­ها و وضعیت اقتصادی نابسامانی که تقریبا بسیاری از شرکت ها و مشاغل کشور را در برگرفته، شاید نگاه واقع بینانه­تر این است که در شرایط حساس کنونی امکان ایجاد یا تولید ظرفیت­های جدید تولیدی اعم از فضای لازم و تجهیزات لازم وجود ندارد.
عکس مرتبط با اقتصاد
کلمات کلیدی: تکنولوژی­های نوین، انتخاب تکنولوژی، قطعات پلیمری، الگوریتم فازی، روش دیماتل فازی
فصل اول

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

مقدمه

در محیط پویای تجاری امروز، انتقال تکنولوژی می تواند نقشی مهم و حیاتی در استراتژی های تجاری یک شرکت ایفا کند. شرکت­ها برای روبرو شدن با پیچیدگی های فزاینده تولید، مشتریان بیشتر، کیفیت مطلوب مورد نیاز برای خدمات خاص و بهتر و افرایش فشار رقابتی به انتخاب و انتقال تکنولوژی وابسته هستند]۱۸[. سیاست گزاران و برنامه ریزان باید به تکنولوژی به عنوان متغیری مهم در توسعه ملی نگاه کنند که برای بهبود برآورده سازی نیازهای ملی به آن نیاز است.
در واقع تنها راه عملی جبران عقب ماندگی یک کشور یا یک بنگاه اقتصادی استفاده از تجارب موفق دیگران در عرصه های جدید است. به عبارت دیگر آنقدر منابع انسانی، سرمایه و زمان وجود ندارد تا بتوان راهی را که دیگران در مدت یک یا دو قرن و با سعی و خطاهای بسیار و صرف منابع زیادی طی کرده اند همانگونه پیمود. انتقال تکنولوژی راه کوتاهتر دستیابی به ثمره تحقیقات دیگر کشورها در حل مشکلات صنایع کشور است]۵[ تجربه موفقیت آمیز کشورهای توسعه یافته نشان داده است که فراگیری و استفاده گسترده از تکنولوژی های مناسب و مدرن در این کشورها، آنها را قادر ساخته تا بر بهره وری خود بیفزایند و در نتیجه منجر به توسعه سریع صنعتی این کشورها شده است.
انتخاب هر یک از تکنولوژی های نوین به فاکتورهای بسیاری از جمله وضعیت تکنولوژی در صنعت مربوطه، نیازمندی ها، توانایی ها، امکانات و نقاط ضعف تکنولوژی، وضعیت تکنولوژی در کشورهای دیگر، استراتژی های ملی و مانند این بستگی دارد. انتخاب یک روش مناسب، اصلی مهم در انتخاب تکنولوژی و نیاز اصلی برای دستیابی به هدف نهایی فرایند است ]۱۹[

بیان مسأله اساسی تحقیق

با توجه به سرعت جهانی شدن و نیاز شرکت ها و کشورها به رقابت تنگاتنگ در عرصه بازار جهانی، تکنولوژی های جدید و برتر به عنوان یک مزیت رقابتی برای حضور در بازار جهانی مطرح شده اند ]۱[ همچنین بدیهی است که ایجاد تکنولوژی نیازمند سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و آموزش نیروی انسانی است. نرخ سرمایه گذاری کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما ـ ایران ـ بر روی تحقیق و توسعه و آموزش بسیار پایین تر از کشورهای توسعه یافته است، بطوریکه این کشورها در دهه ۱۹۹۰، ۵/۲ تا ۸/۲ درصد از تولید ناخالص ملی خود را صرف این امر کرده اند در حالی که در همین زمان این رقم در کشور ما در حدود کمتر از ۳/۰ درصد از بودجه سالیانه بوده است.
علاوه بر این­ها فرایند انتقال تکنولوژی دارای بعضی از مقیاس های احتیاطی و پیشگیرانه است که مدیران باید قبل از در نظر گرفتن مدل انتقال تکنولوژی به آنها بپردازند. مدیران بایستی از فاکتورهای مهم و اساسی مورد نیاز برای انتقال تکنولوژی آگاهی کافی داشته باشند. در واقع انتقال تکنولوژی تنها در صورتی می تواند با موفقیت همراه باشد که مدیران و متخصصین کشورهای در حال توسعه به خوبی از فاکتورهای اساسی و مهم مورد نیاز برای انتقال موفقیت آمیز تکنولوژی آگاهی و اطلاع داشته باشند. امروزه تکنولوژی (با هر تعریفی) به یکى از ستونهاى اصلی زندگى (ملی یا سازمانی) تبدیل گردیده و از مهم ترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی جوامع و عاملی برای حرکت به سوی آینده ای مطمئن فرض می­ شود. همانطور که گفته شد با توجه به ضرورت ارتباطات در جوامع و لزوم بکارگیری و مدیریت تکنولوژی های مناسب، امروزه یکی از تکنولوژی های در حال رشد در جوامع تکنولوژی ساخت قطعات خودرو است ]۲۰[. انتقال تکنولوژی فرایند پیچیده و دشواری است که بدون مطالعه و بررسی لازم نه تنها مفید نیست بلکه ممکن است علاوه بر هدر رفتن سرمایه و زمان، به تضعیف تکنولوژی ملی هم بیانجامد.
فرایند انتقال تکنولوژی را می توان به سه بخش عمده تقسیم کرد: ۱) انتخاب و اکتساب تکنولوژی ۲) انطباق، کاربرد و جذب تکنولوژی ۳) توسعه و انتشار تکنولوژی ]۲۱[.
در هر یک از مراحل فوق، عواملی دخیل می باشند که در انتقال تکنولوژی نیز موثر هستند. بنابراین می­توان گفت شناسایی عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی، نقش تعیین کننده ای در انتقال تکنولوژی مربوطه ایفا می­ کند.
عوامل موثر در انتقال تکنولوژی را می توان در قالب گروه های زیر دسته بندی کرد ]۱۷[: ۱-عوامل تکنولوژیکی،۲-عوامل فنی،۳-عوامل مالی،۴-عوامل تجاری،۵ -عوامل سازمانی،۶-عوامل زیست محیطی
میزان اهمیت و درجه تاثیرپذیری هر یک از عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی به عواملی چون ماهیت تکنولوژی مورد نیاز و توانایی ظرفیت کشور گیرنده تکنولوژی برای یادگیری و جذب دانش فنی و تکنولوژیک بستگی دارد. شناسایی و رتبه ­بندی عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی، بستگی به تمایل دهنده تکنولوژی به عرضه آن به شکل مخصوص و نیز تمایل و توانایی گیرنده تکنولوژی در اکتساب و جذب آن دارد. بنابراین عوامل گوناگون انتقال تکنولوژی را می توان به وسیله بعضی از عوامل مهم مانند اهداف انتقال دهنده و گیرنده تکنولوژی، سطح توانایی­های مدیریتی و ظرفیت­های تکنولوژیک، شرایط سیاسی و اقتصادی کشور گیرنده، اندازه بازار در دسترس و سرعت تحولات تکنولوژی مشخص کرد ]۲۲[
در مورد تکنولوژی های نوین، مواردی نظیر هزینه بالای تامین تکنولوژی جدید،‌ هزینه‌ی بالای نصب و راه اندازی و تعمیرات و نگهداری و آموزش این تکنولوژی­ها تنها گوشه ای از موارد بی شماری است که در انتقال تکنولوژی های نوین می بایست مورد توجه قرار گیرند.
یکی دیگر شاخه­های علم و صنعت که در آن انتقال تکنولوژی ضروری بنظر می رسد، میتوان صنعت خودروسازی را نام برد. مهندسین پلیمر به خودروسازان و طراحان خودرو کمک کرده اند تا اتومبیل های با قابلیت­های بیشتر نسبت مدل های قدیمی تولید کنند. در صنعت خودرو سازی، پلیمرها در بخش های مختلف از ساخت صندلی، شیشه ها، تایر، سپر، کفپوش تا ساخت شیلنگ­های مناسب جهت انتقال بنزین و چرخش آب و ساخت تجهیزات مختلفی از جمله ساخت انواع تسمه پروانه، انواع درزگیرها و کانال های تهویه هوا استفاده شده اند و کاربرد وسیعی را به خود اختصاص داده اند. علاوه بر آن در خودروهای بسیار پیشرفته قابلیت های دیگری همچون ساخت سنسورهای هوشمند توسط مهندسان پلیمر امکان جلوگیری از تلفات جانی را فراهم آورده است که این تکنولوژی به شدت مورد توجه خودروسازان بزرگ قرار گرفته است. تولید خودروهایی با بدنه هایی از جنس مواد پلیمری تقویت شده با خواص مکانیکی فوق العاده و همچنین ساخت انواع کیسه های هوا از دیگر فعالیت های مهندسین پلیمر است ]۲۳[
در این تحقیق، ابتدا معیارهای موثر در انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو شناسایی می شود. برای رتبه بندی این معیارها از یکی از مدل­های تصمیم گیری چند معیاره، Dematel، استفاده خواهد شد. روش دیماتل، تکتیک گرافیک تحلیلی است که طی آن روابط بین متغیرهای وابسته یا شاخص های تاثیر گذار بر یک متغیر مستقل تعیین وتحلیل می شوند. از آنجا که این شیوه یک تکنیک گرافیکی است ارتباطات فی مابین متغیرها را به صورت مستقیم وغیر مستقیم ، هم راستا وغیر همراستا را نیز به صورت کمی نمایش میدهد]۲۴[.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

امروزه خودروسازان در کشورهای صاحب صنعت خودرو و پیشرفته، تمایل زیای به استفاده از قطعات پلیمری در خودروها دارند. استفاده از قطعات پلیمری دارای مزایای زیادی می­باشد که برخی از آن­ها عبارتنداز: کاهش هزینه، کاهش وزن خودرو، انعطاف­پذیری در طراحی، بازیافت آسان قطعات و … . استفاده از قطعات پلیمری نیازمند دستیابی به تکنولوژی طراحی و تولید قطعات پلیمری می­باشد. خودروسازان ایرانی تمایل به استفاده از قطعات پلیمری در تولیدات خود دارند. اما می­توان گفت در این زمینه نیازمند پیشرفت سریع­ در انتقال تکنولوژی­های مربوطه هستیم تا از رقبای خود فاصله نگیریم. در این پایان نامه، برای حل این مشکل، عوامل موثر در انتخاب تکنولوژی­های ساخت قطعات پلیمری خودرو مورد بررسی قرار می­گیرد. امید است با شناسایی و رتبه ­بندی این عوامل، راه برای انتقال راحتتر تکنولوژی­های مناسب در این زمینه مهیا شود.
از اهمیت های ویژه انتقال تکنولوژی می توان به منافع متعدد آن در ایجاد فرصت های شغلی، بهبود کیفیت زندگی، جلوگیری از رکود اقتصادی، افزایش خلاقیت و توانایی استقلال اقتصادی کشورهای کمتر پیشرفته اشاره نمود ]۴[. اهمیت تکنولوژی به عنوان عامل اصلی و موتور توسعه اقتصادی در جهان امروز مشخص است .
علاوه بر موارد ذکر شده از آنجا که تکنولوژی در دامان دانش پرورش می یابد و در گذر از وادی تحقیق و توسعه می توان زمینه های کاربرد دانش در زندگی بشر را کشف و یا ایجاد کرد و با توجه به پایین بودن نرخ سرمایه گذاری در کشور ما بر روی تحقیق و توسعه و آموزش _ ۲٫۵ الی ۲٫۸ درصد از تولید ناخالص ملی_ ضروریست که به موضوع تکنولوژی و عوامل و چالش های موثر بر بکارگیری و انتخاب تکنولوژی های روز دنیا توجه ویژه ای شود.
همچنین استراتژی ها، تصمیم گیری ها و اقدامات یک شرکت یا سازمان برای جذب، تطابق و توسعه تکنولوژیکی یک سازمان، هسته فرایند توسعه اقتصادی ـ اجتماعی آن شرکت را تشکیل می دهد. چنانچه سازمانی بتواند این فرایند را نظام مند هدایت کند، بدون شک، زمینه موفقیت و توسعه مداوم را برای خود فراهم می سازد و می تواند در بازار رقابتی و پرتلاطم دنیای امروز به بقا امیدوار باشد]۱[.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
سؤالات تحقیق:
سوال اول:
عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو کدامند؟
سوال دوم:
شبکه علی و معلولی بکار گرفته شده در روش دیماتل فازی که برای عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو استفاده شده است، چگونه می­باشد؟
سوال سوم:
میزان وزن و اهمیت هر یک از عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو چقدر است؟ (اولویت هر یک کدام است؟)

اهداف تحقیق: