فراهم کردن فرصت­هایی برای ارزیابی دوبارهء میراث و نماد­های آن، منابع طبیعی سرزمین، دسترسی به فضا­های آزاد و هویت مکان­های روستایی؛
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

یاری رساندن به پایداری اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی؛
عکس مرتبط با اقتصاد

کمک به ارزش­های اقتصادی کیفیت تولیدات مواد غذایی حاضر، ساختمان­های بی استفاده و رها ­شده، مناظر و فرهنگ منحصر به فرد؛

تجدید حیاط اقتصاد ملی و بهبود کیفیت زندگی؛

درآمد تکمیلی برای کشاورزی، صنایع­دستی و بخش خدمات (گر چه انواع مختلف گردشگری مشارکت به نسبت کمی درآمد مزارع دارند)؛
تصویر درباره گردشگری

امکان برقراری تماس­های اجتماعی، به ویژه در نواحی روستایی دور دست و بین گروه­های اجتماعی منزوی؛
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

کمک به سیاست­های پایداری زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی؛ و

کمک به درک اقتصاد ویژه، تولید مبتنی بر کیفیت مواد غذایی، و ساختمان­­های استفاده نشده و متروک، مناظر خاص، فضا ها و فرهنگ.

از طرف دیگر، در این زمینه باتلر و کلارک معتقد­اند گردشگری در نواحی روستایی لزوما راه حل جادویی برای توسعهء نواحی روستایی نیست. ملی با توجه به نشت­های در­آمدی، ضریب های تکاثری در حال افول، دستمزد اندک، کار وارداتی و محافظه ­کاری سرمایه ­گذاران در بخش گردشگری، حداقل در شرایطی که اقتصاد روستایی ضعیف باشد، می ­تواند موجب تولید و توزیع در­آمد و اشتغال شود. در این شراط قبل از اینکه گردشگری نقطه اتکای توسعهء روستایی شود، بهتر است زمینه ساز اقتصاد متنوع و تلفیقی گردد (رضوانی، ۱۳۸۷، صص ۸۲ و۸۳ ).
به هر حال دیدگاه ­ها و نظریات مختلفی در مورد توسعهء گردشگری در نواحی روستایی و نحوهء ارتباط آن با توسعهء روستایی وجود دارد، به گونه­ ای که بسیاری توسعهء گردشگری را راه حل بسیاری از مشکلات نواحی روستایی می­دانند، و به همین دلیل گردشگری عنصری اساسی برای احیاء و بازسازی نواحی روستایی شناخته می­ شود. بعضی آن را به عنوان بخشی از بازار گردشگری روستایی می­دانند و معتقدند می­توان آن را با اشکال دیگری مقایسه کرد. برخی نیز معتقدند که گردشگری روستایی را می­توان به عنوان فلسفه­ای برای توسعهء روستایی محسوب کرد.
۲-۶ – تعریف گردشگری پایدار
با توجه به ضرورت مشارکت مفاهیم توسعهء پایدار در توسعهء گردشگری، نویسندگان بسیاری برای تعریف یا توصیف گردشگری پایدار تلاش کرده ­اند اما یک تعریف پذیرفته شده جهانی وجود ندارد. سازمان جهانی گردشگری (۱۹۹۸) تعاریف پذیرفته شده را توسعه می­دهد و اظهار می­ کند، «گردشگری پایدار به منظور تأمین نیاز­های جاری افراد و گروه­های دارای نفع توسعه یافت، ضمن اینکه این منابع را برای استفاده در آینده نیز حفظ می­ کند. این منابع شامل منابع زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی است».
براساس دیدگاه فدراسیون پارک­های ملی و طبیعی مجارستان، گردشگری پایدار در بر گیرنده تمامی فعالیت­های مربوط به مدیریت و گسترش صنعت گردشگری است، که موجب تداوم فرایند­های مربوط با توجه به ساخت­ها و کارکرد­های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی می­ شود. همچنین «بنیاد جهانی حیاط وحش» گردشگری پایدار را به عنوان نوعی گردشگری تعریف می­ کند که متناسب با ظرفیت­های طبیعی موجود و به منظور باز تولید و بهره ­برداری پایدار از منابع طبیعی عمل می­ کند، مشارکت مردم محلی و تقسیم عادلانهء منافع حاصل از کارکرد­های گردشگری در بین مردم و توجه به خواسته­ های مردم و گروه­های محلی، مورد توجه اساسی است.
باتلر نیز در سال ۱۹۹۳، گردشگری پایدار را شکلی از گردشگری تعریف کرد که بتواند در یک محیط در زمان نامحدود ادامه یابد و از نظر انسانی و فزیکی به محیط زیست صدمه نزند و تا بدان حد فعال باشد که به توسعهء سایر فعالیت­ها و فرایند­های اجتماعی لطمه وارد نیاورد. برمول و لن توسعه پایدار گردشگری را در گرو انجام طرح­هایی می­دانند که با اجرای آنها، احیای دراز مدت منابع طبیعی و انسانی در فعالیت­های گردشگری تحقق پیدا کن (رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۱۱۹و ۱۲۰).
عکس مرتبط با محیط زیست

شکل ۲-۱ : ابعاد گردشگری پایدار و روابط متقابل بین آنها
منبع: (رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۱۲۰)
به هر حال حال گردشگری پایدار، سطح استاندارد­های زندگی جوامع را بهبود بخشیده، در پی ارتقای کیفیت تجربهء گردشگران است و حفظ محیط زیست را که جامعهء میزبان و گردشگران به آن وابسته اند، به دنبال دارد. به طور خلاصه، رویکرد گردشگری پایدار، یکی از کار آمدترین رویکرد­های جایگزین برای توسعه بوده، که توان بالقوه­ای در کاهش آثار منفی حاصل از گردشگری انبوه دارد (همان منبع ص ۱۲۲).
۲- ۷- اصول گردشگری پایدار
همان طور که کسب کار­های گردشگری، توسعه پایدار را در برنامه ­ریزی محصولات گردشگری و برنامه ­ریزی بازاریابی و ارائه خدمات بکار گرفتند، اهداف و اصول متعددی درباره توسعه پایدار یافت. مشابه تعاریف متعدد گردشگری پایدار، این اصول بر اساس دیدگاه محققان مختلف، مطرح شد. آن­ها بر مدیریت منابع اجتماع محلی به منظور تأمین بهزیستی اقتصادی، حفظ منابع، برابری در توزیع هزینه­ها و منافع، خود بسندگی مطمئن، و تأمین نیاز­های بازدید کنندگان متمرکز هستند. این اصول مشابه با مفاهیم و اهداف گردشگری مسئول در زمینه اجتماعی هستند که توسط مورفی بحث شدند. همهء این اصول برای گردشگری پایدار مهم هستند. بدین ترتیب اصول گردشگری پایدار عبارتند از:

منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی باید جامعهء فعلی را بهره مند کنند، ضمن اینکه برای نسل آینده نیز حفظ شوند؛

توسعه باید بگونه­ای باشد که اثرات منفی آن بر محیط زیست، اجتماع محلی و گردشگران در حداقل ممکن باشد؛

توسعه پایدار باید کیفیت زیست محیطی مناطق را حفظ و بهبود بخشد؛

رضایت گردشگران باید تأمین شده و افزایش یابد؛

باید برابری در توزیع منافع حاصل از توسعه در جامعه وجود داشته باشد؛

در توسعهء ابداعات در یک اجتماع، باید علایق و منافع همهء گروه­های دارای نفع در نظر گرفته شود؛

پذیرش رویکرد کل گرایانه و راهبردی ضروری است؛

احترام به فرهنگ، اقتصاد، شیوه زندگی، محیط زیست، و ساختار­های سیاسی در نواحی مقصد حفظ و توسعه یابد؛

بهره­وری پایدار در طول زمان و برای نسل­های آینده تأمین شود؛

توسعه باید با توجه به محدودیت­های زیست محیطی و با توجه به استفاده صحیح و بلند مدت از منابع برنامه ­ریزی و مدیریت شود؛

برنامه ­ریزی، توسعه و اقدامات گردشگری باید با راهبرد توسعهء پایدار ملی و محلی هماهنگ و یکپارچه باشد؛

گردشگری باید دامنه وسیعی از فعالیت­های اقتصاد محلی را حمایت و هزینه و منافع زیست محیطی را محاسبه کند، اما نباید فعالیتی تک قطبی در اقتصاد یک ناحیه شود؛

تحقیقات باید در همهء مراحل توسعهء گردشگری به منظور نظارت و حل مشکلات انجام شود و برای گروه­های دارای نفع، امکان پاسخ و واکنش به تغییرات و اخذ امتیاز از فرصتها را فراهم کند؛

افزایش آگاهی و درک بیشتر نسبت به اهمیت مشارکتی که گردشگری برای محیط و اجتماع به وجود می آورد؛

بهبود کیفیت زندگی جامعهء میزبان؛

کاهش مصرف و ضایعات منابع در مقصد؛

حفظ تنوع در سامانه­های طبیعی، اجتماعی و فرهنگی؛ و

در بازار گردشگری توجه زیادی به محیط­های طبیعی، اجتماعی و فرهنگی نواحی مقصد و ارتقای رضایت و نیاز­های مشتری وجود دارد (رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۱۲۶ ).

۲-۸- اثرات و پیامدهای توریسم در نواحی روستایی
یکی از حوزه‌­های اصلی مورد علاقه برای جغرافی‌دان‌ها و همچنین دیگر محققان گردشگری، اثرات گردشگری و تفریحات بر جامعه مقصد است (رضوانی؛ ۱۳۸۷ صص ۹۰ و ۹۱).
بدیهی است که تامین نیاز­های انسانی به بهای انجام تغییرات در کیفیات زندگی صورت می­گیرد. دامنه این تغییرات با توجه به مکان و زمان و ماهیت پدیده­های تاثیر گذار بسیار متفاوت است.
توسعه صنعت گردشگر نیز موجب بروز تغییراتی در جوامع انسانی شده است که به دو صورت مثبت و منفی قابل تبیین هستند. این تغییرات در اشکال مختلف قابل مشاهده و بررسی هستند. بنابراین مطالعه و بررسی تغییرات و میزان تاثیرات در بخش­های مختلف جامعه بسیار ضروری به نظر می­رسد.
می­توان مطالعه و بررسی تغییرات یاد شده را «فرایند ارزیابی» نامید، فرایندی که در طی آن تغییرات، مورد ارزیابی قرار می­گیرند.
از اینرو شاید فرایند ارزیابی در صنعت گردشگر را می­توان یکی از مهمترین مراحل برنامه ­ریزی و اجرای برنامه ­های توریستی قلمداد کرد (حیدری چیانه، ۱۳۸۳، ص۹۳ ).
فرایند ارزیابی صنعت گردشگر را می­توان در سه محور عمده بررسی و تحلیل کرد:

ارزیابی اقتصادی

ارزیابی اجتماعی – فرهنگی

ارزیابی زیست محیطی؛ (همان منبع، ص ۹۶).

شکل ۲-۲: مدل مفهومی ارزیابی اثرات گردشگری بر نواحی روستایی با رویکرد گردشگری پایدار
منبع: علی قلیزاده، ۱۳۸۶، ص۸۹
۱-۲-۸- اثرات و پیامد های اقتصادی
هدف از توسعه گردشگری، چه در سطح بین الملل و چه در سطح ملی، امکان توسعه اقتصادی و اجتماعی نواحی مقصد است. به همین دلیل، اکثر کشور­های جهان به اهمیت گردشگری در اقتصاد جهانی از نظر نقش آن در در­آمد و اشتغال توجه کرده اند (رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۹۰ ).
در اکثر ارزیابی­‌های به عمل آمده از توسعه گردشگری در جهان سوم تأثیرات اقتصادی مهمتر از ملاحظات دیگر است (افتخاری و صالحی امین؛ ۱۳۸۷ص:۶۲).
در حقیقت توریسم به عنوان یک عامل اقتصادی عمده و بسیار مؤثر در سال­های اخیر مورد توجه فراوان قرار گرفته و بدین علت سعی می­‌شود که حتی‌الامکان از عوامل مؤثر در کاهش جریان گردشگری جلو­گیری به عمل آمده و امکانات لازم جهت رشد و توسعه آن فرآهم شود (رضوانی، ۱۳۷۴، ص۶ )
باتلر (۲۰۰۱) با بررسی مطالعات و تحقیقات مختلف در زمینه تأثیر توریسم بر سکونت گاه­های روستایی در کشورهای در حال توسعه معتقد است که همه تحقیقات بررسی شده نشان داده‌اند که توریسم «منافع اقتصادی گسترده برای روستاییان» در جوامع روستایی ایجاد کره است، اگر چه در این تحقیقات میزان منافع حاصله از توریسم بسیار متفاوت بیان گردیده است (مهدوی، ۱۳۸۲ ص، ۶۵).
گردشگری روستایی به شیوه های مختلف زیر، منبعی سنتی و یا نوین درآمدی برای جوامع روستایی است و آثار مثبت اقتصادی زیر را می تواند به همراه داشته باشد:

با توسعه کسب و کار گردشگری، مشاغل جدیدی در رابطه با تأمین اقامت، غذا، خرده فروشی، حمل و نقل و سرگرمی به وجود می آید؛

ایجاد فرصت های شغلی در فعالیت های خدماتی؛

متنوع شدن اقتصاد محلی؛

حماایت از کسب و کار و خدمات موجود در نواحی روستایی؛

جذب کسب و کار های جدید به نواحی روستایی (رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۹۲)؛ و

کاهش فقر و محرومیت روستائیان؛

افزایش سرمایه گذاری و توسعه زیر بناهای اقتصادی( شارپلی، ۱۳۸۰، ص ۴۱)؛

گر چه بطور کلی اثرات مثبت اقتصادی گردشگری مورد تأیید است، ولی بسیاری از پژوهشگران معتقدند که گردشگری بطور معمول هزینه های اقتصادی جامعهء میزبان نظیر افزایش قیمت کالا و خدمات، افزایش کاذب قیمت زمین، افزایش هزینهء زندگی، برگشت کم سرمایه، فصلی بودن فرصتهای شغلی، جابجایی در اشتغال افراد بومی و منسوخ شدن برخی فعالیت های مرسوم مانند کشاورزی و ماهیگیری در نواحی روستایی را موجب می شود (رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۹۱ و ۹۲ ).
همچنین شارپلی (۱۹۹۷) در مورد اثرات منفی اقتصادی توریسم بر جوامع روستایی معتقد است که اگر چه توریسم باعث توزیع درآمد و فرصت‌های شغلی می‌شود ولی این منافع می‌باید مضرات هزینه‌های بالقوه اقتصادی را تعادل ببخشد. اثرات منفی اقتصادی توریسم در نواحی روستایی موارد زیر را شامل می‌شود:

جریان های خارجی برخی از منافع اقتصادی را از مناطق روستایی خارج می‌کنند.

توزیع درآمد و یا اندازه و سطح توسعه توریسم منجر به ایجاد شکاف بین جوامع روستایی می‌شود؛