در اوت ۱۹۸۵ باراک اوباما در ۲۳ سالگی به عنوان برنامه ریز اجتماعی به شیکاگو آمد و اولین قدمهایش را برای زدودن زشتیها از جهان برداشت.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
اوباما میگوید: «وقتی به عنوان برنامه ریز اجتماعی به شیکاگو آمدم تازه فهمیدم که آنچه در ذهن میپروراندم با واقعیت ناسازگار و در برخی موارد غیر قابل اجراست» (۲۱)
زمانی که اوباما در شیکاگو یک سازمان گر اجتماعی بود جرمیا ای رایت[۶۴] کشیش ترینیتی یونایتد چرچ آو کرایست[۶۵] نقش بارزی در زندگی او ایفا نمود. رایت به عنوان مربی، مشاور و معلم اوباما به او کمک کرد تا نقش مسیحیت در زندگی آمریکایی آفریقایی را بهتر درک کند وی اوباما را از یک مرد جوان پرسشگر مذهب به یک مسیحی قائل به انجام فرایض دینی سوق داد. (۲۲)
گرچه پدر و پدر بزرگ اوباما مسلمان بودند اما اوباما در مورد نقش مذهب در زندگیاش اینگونه میگوید:
«من در خانهای مذهبی بزرگ نشدم پدر بزرگ و مادر بزرگ مادریام که از کانزاس آمده بودند در بچگی غرق در دین بودند…..اما شاید به همان علتی که پدر بزرگ و مادربزرگ در آخر از کانزاس رفتند و به هاوایی مهاجرت کردند ایمان مذهبی هرگز جای عمیقی در قلبهایشان نیافت. (۲۳)
اما پس از آشنایی با کشیش رایت توانستم روزی در راهروی کلیسای ترینیتی یونایتد آو کرایست قدم بگذارم و غسل تعمید یابم. سوالهایی که داشتم به شکلی جادویی ناپدید نشدند اما با زانو زدن در کنار آن صلیب در ساوث ساید احساس کردم روح خدا مرا فرا میخواند.»(۲۴)
فعالیت در ساوث ساید او را به یک مسیحی قائل به انجام فرایض بدل ساخت و فعالیت در قالب برنامه ریز اجتماعی به او آموخت که آرمان گرایی توأم با درک واقع بینانه از شرایط امکان پذیر میباشد. (۲۵)
او در ۲۷ سالگی وارد دانشکده حقوق هاروارد شد و بیش از هر زمان دیگری به مطالعه و درس اهمیت میداد.
او همچنین به تحقیق و نگارش مقالاتی در نشریه «حقوق مدنی هاروارد-مروری بر قانون آزادیهای مدنی[۶۶]»پرداخت؛ و در جنبش ضد آپارتاید دانشگاهی نیز فعال بود. (۲۶)
اوباما در یک مؤسسه حقوقی در شیکاگو با میشل آشنا شد و پس از چهار سال دوستی با هم ازدواج کردند و در محلهی هاید پارک[۶۷] شیکاگو در منطقهی ساوث ساید اقامت گزیدند. اوباما پس از اتمام تحصیلاتش در هاروارد به عنوان اولین شغل تشویق مردم به خصوص سیاه پوستان کم درآمد به ثبت نام جهت رأی در انتخابات ریاست جمهوری را اختیار کرد شبها نیز نگارش اولین کتابش با عنوان رویاهای پدرم را آغاز کرد. (۲۷)
سال ۱۹۹۵ آلیس پالمر سناتور ایالتی مجلس شورای ایلینیوز را برای ورود به رقابتهای کنگره ترک گفت. اوباما تصمیم گرفت برای کسب کرسی سابق پالمر در سنای ایالتی وارد رقابت انتخاباتی شود. اوباما در پاییز ۱۹۹۵ در انتخابات پیروز شد و طی مصاحبهای دیدگاههای خود را که با دیدگاههای امروز وی همخوانی دارد ابراز نمود:
«مردم برای ایجاد جوامعی سالم باید باهم همکاری داشته و مشارکت گروهی را بیاموزند. مردم تشنهی وحدت اجتماعیاند…..آن ها تشنهی تغییر هستنند…..»(۲۸)
اوباما از زمان فارغالتحصیلی از دانشکده حقوق هاروارد در صدد احراز پست شهرداری شیکاگو بود اما سال ۲۰۰۰ به این نتیجه رسید که نمیتواند ریچارد ام دالی[۶۸] شهردار وقت شیکاگو را شکست دهد. بنابراین توجه او به کنگره معطوف شد. اوباما در انتخابات مقدماتی سال ۲۰۰۰ با بابی راش[۶۹] دموکرات رقابت میکرد؛ و در نهایت اوباما از راش شکست خورد.
اوباما در سال ۲۰۰۴ تصمیم گرفت در انتخابات سنا شرکت کند. اطرافیان اوباما در خصوص پیروزی اوباما در انتخابات مردد بودند حتی یکی از دوستانش به نام اکسل رود معتقد بود که اوباما باید تا زمان بازنشستگی شهردار شیکاگو صبر کند و پس از آن نامزد پست شهرداری شود نه سنا اما نظر اکسل رود مانع حرکت اوباما نشد.
در زمان تبلیغات رقابتهای انتخاباتی سخنرانی باراک اوباما در سال ۲۰۰۲ خطاب به گروهی از مخالفان جنگ به عنوان بهترین سخنرانیاش مورد استفاده قرار گرفت.
او در این سخنرانی صراحتاً مخالفت خود را با حملهی آمریکا به عراق ابراز داشت در آن زمان یکی از حامیان اوباما به نام بتلیو سالتزمن[۷۰] یک راهپیمایی ضد جنگ در شیکاگو ترتیب داد و از اوباما خواست تا برای راه پیمایان سخنرانی کند. این یکی از مهمترین تصمیمات او در رقابت برای کرسی سنا بود آیا میتوانست زمانی که هنوز جنگی آغاز نشده است و کسی هم از نتیجه آن خبر ندارد موضعی علیه آن در برابر عموم اتخاذ کند؟ هر حرفی بر زبان میآورد بر سرنوشت و آیندهی سیاسی وی تأثیر خواهد داشت سرانجام اوباما پذیرفت و سخنرانی خود را اینگونه آغاز کرد:
«کسی نیست که تحت هر شرایطی و بی دلیل مخالف جنگ باشد من مخالف هر جنگی نیستم… آنچه من با آن مخالفم یک جنگ کورکورانه است. من مخالف شتابزدگی و جنگی که مبتنی بر منطق نیست هستم… جنگی که دلایل سیاسی دارد» (۲۹)
اوباما در این سخنرانی در خصوص مدت زمان اشغال عراق و هزینههای آن و عواقب تهاجم به عراق بدون حمایت سایر کشورها هشدار داد با گذشت زمان پیش بینیهای وی تحقق یافت. (۳۰)
اوباما در انتخابات مقدماتی پیروز شد و گام اول را برداشت و باید با یک جمهوری خواه مبارزه میکرد او در سخنرانیهای پس از پیروزی درون حزبی از ادبیات پر شور و حرارت فاصله گرفت و با لحنی نرمتر سخن گفت سیاستمداران این شیوه را مسیر اعتدال مینامند. جمهوری خواهان ایلینویز جک رایان[۷۱] را به عنوان نمایندهی حزب برای رقابت با اوباما انتخاب کردند. (۳۱)
سرانجام اوباما در انتخابات سنا با ۷۰ درصد آرا در برابر ۲۹ درصد پیروز انتخابات شد.
اوباما نگارش کتاب دوم خود تحت عنوان جسارت امید را در این دوران آغاز کرد. (۳۲)
در دوران سناتوری اوباما تصمیم گرفت به آفریقای جنوبی سفر کند و نقطهی عطف این سفر، سفر مجدد به کنیا بود. بار اول اوباما در دورانی که یک سازمان گر اجتماعی بود به کنیا سفر کرد و در زمان بازدید از سرزمین پدریاش و قبیله لو خاطرات زیادی داشت. نخستین دیدار او از خانوادهی خود برادران و خواهران و محیط کنیا برای او جالب بود. اما این بار او به عنوان یک سناتور به کنیا سفر میکرد. (۳۳)
اوباما پس از اعلام آمادگی خود در فوریه ۲۰۰۷ برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری باید در رقابتهای درون حزبی دموکراتها پیروز میشد. او باید سایر کاندیداهای دموکرات را شکست میداد هیلاری کلینتون[۷۲] سناتور نیویورک و بانوی اول آمریکا در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون طی سالهای ۲۰۰۱-۱۹۹۳ در رقابتها حضور داشت.
سرانجام آگوست ۲۰۰۸ کنگره ملی دموکراتها اوباما را به عنوان نامزد انتخاباتی خود در رقابتهای ریاست جمهوری معرفی کرد؛ و در نوامبر ۲۰۰۸ با کسب ۳۶۵ رأی الکترال رقیب خود جان مک کین[۷۳] را که ۱۷۳ کرات الکترال به دست آورده بود شکست داد.
در سال ۲۰۰۹ کمیته نروژی صلح نوبل به علت تلاش فوقالعاده اوباما برای ترویج دیپلماسی و همکاری میان مردم جایزه صلح نوبل را به باراک اوباما اهدا کرد.
باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۲ در رقابتی نزدیک با ۱/۵۱ در صد آرا نسبت به ۲/۴۲ درصد آرا به ویلارد میت رامنی[۷۴] پیروز گردید؛ و برای بار دوم به کاخ سفید راه یافت. (۳۴)
عامل کلیدی دیگر که در موفقیت او نقش بسزایی داشت روحیهی اعتماد به نفس از همان اوایل زندگی بود که جزء لاینفک شخصیت اوباما بود. پدربزرگش به او گفته بود که مهمترین درسی که از نبود پدر میتواند بیاموزد اعتماد به نفس است اعتماد به نفس رمز موفقیت است. (۳۵)
کلمن یکی از دوستان اوباما او را اینگونه توصیف میکند:
«باراک شیفتهی خدمت است. او میخواهد هدایت گر باشد او جاه طلب است اما نه در جستجوی جاه طلبی، جاه طلبی او ریشه در حس خدمت دارد. (۳۶)
۲-۳-۴- کنگره در دوران اوباما
همزمان با انتخاب شدن اوباما به عنوان رئیس جمهور دموکرات آمریکا در سال ۲۰۰۸ کنگره در تصرف دموکراتها بود و این خود نقطه قوتی برای پیگیری سیاستهای اوباما در عرصهی خارجی بود.
در همین راستا کنگره دموکرات در ماه ژوئن ۲۰۰۸ اختصاص ۶۶ میلیارد دلار را پیشاپیش برای تأمین مالی عملیات نظامی سال ۲۰۰۹ تأیید کرد. وزارت دفاع نیز ۱۴۲ میلیارد دلار برای تأمین منابع مالی جنگها برای سال مالی که ۳۰ سپتامبر به پایان میرسید دریافت کرد. این درخواست منابع مالی مایحتاج ۱۴۰ هزار نیروی آمریکایی را در عراق تأمین میکرد و هم چنین برای طرح اوباما در افزایش تعداد نیروها در افغانستان از ۳۹ هزار نیروی فعلی به ۶۰ هزار سرباز مناسب بود.
افزون بر این کنگره به پنتاگون ۲/۲ میلیارد دلار اختصاص داد تا طرحهای آن را برای گسترش ارتش آمریکا از جمله یک ارتش ۵۴۷ هزار و ۴۰۰ نفری تسریع کند. (۳۷)
در حالی که اعضای کنگره از اوباما به دلیل اصرار بر ادامه سیاستهای بوش در عراق انتقاد کردند رئیس جمهور آمریکا از کنگره این کشور برای انجام عملیات نظامی و دیپلماتیک در عراق و افغانستان ۴/۸۳ میلیارد دلار درخواست کرد. درخواست اوباما رئیس جمهور آمریکا شامل منابع مالی برای اعزام هزاران نیروی دیگر به افغانستان بود. هزینه این دو جنگ از زمان حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به حدود یک تریلیون دلار خواهد رسید.
رابرت گیتس دبیر مطبوعاتی کاخ سفید اذعان کرده است که رئیس جمهور جدید آمریکا منتقد سیاست جرج بوش سلف خود در استفاده از قانون ویژه مشابهی برای تأمین منابع مالی این جنگها بوده است اما این آخرین بودجه پشتیبانی برای عراق و افغانستان خواهد بود. (۳۸)
اوباما در ماه آگوست ۲۰۰۸ با کنگره به توافق رسید که ۴۸۹ میلیارد دلار در طول یک دهه آینده از هزینه وزارت دفاع بکاهد. (۳۹)
طبق قرارداد امنیتی بغداد- واشنگتن که در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸(۲۷ آبان ۸۷) به امضای مقامات وقت بغداد و واشنگتن رسید آمریکا موظف است همه نظامیان (چه رزمی و چه ستادی) خود را تا پایان سال ۲۰۱۱ از عراق خارج کند. (۴۰)
آمریکا سه فرماندهی در پایگاه نظامی الامیر قطر دارد. اما نیروهای آمریکا در کویت به همراه تجهیزاتشان از اصلیترین پایگاهها هستند. پایگاه نظامی آمریکا در شمال و شرق کویت در نزدیکی بندر الشیوخ پایگاه تدارکاتی آمریکا برای نیروهای ساکن عراق هستند و نیروهای امریکایی پس از خروج از عراق به این پایگاه منتقل خواهند گردید.
همچنین پدافند های پیشرفته پاتریولت و سیستمهای ناوبری زمینی خود را حفظ خواهند کرد. بنادر کویت به صورت اختصاصی و اسکلههایی در اختیار آمریکائیان قرار خواهد گرفت پایگاه هوایی الجابریه کویت نیز به صورت ویژه در اختیار آمریکائیان است و عملیات نظامی و جستجو بر فراز عراق را انجام میدهد. آشیانههای موقت و فوری نیز برای هواپیماهای F16، F18 و F2 ساخته شده است. (۴۱)
آمریکا در سال ۲۰۰۷، ۱۴۰ موشک پاتریوت به کویت فروخت و با پاکستان توافقنامه فروش تجهیزات نظامی برای سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ به مبلغ ۲/۵ میلیارد دلار را امضا کرد. (۴۲)
اوباما در سال ۲۰۰۹ بودجه جنگی ۶۳۶ میلیارد دلاری آمریکا برای سال مالی ۲۰۱۰ را تقدیم کنگره کرد. این بودجه کلان که برخی آن را بزرگترین بودجه نظامی آمریکا میدانند ۱۲۸ میلیارد دلار آن به جنگهای افغانستان و عراق اختصاص پیدا میکرد و این در حالی است که در این بودجه هزینه اعزام ۳۰ هزار نیروی جدید به افغانستان محاسبه نشده بود. مقامهای دولت اوباما برای اعزام نیروهای اضافی به افغانستان خواستار ۳۰ میلیارد دلار شدند. در بودجه تصویب شده دستمزد نظامیان آمریکایی ۴/۳ درصد افزایش داشت.
اعزام ۳۰ هزار سرباز آمریکایی دیگر به افغانستان و اعطاء کمکهای مالی و نظامی به دولت این کشور از دیگر اقدامات اوباما بود. اوباما در صدد تغییر تاکتیک در اهداف دوگانه جنگ در افغانستان (جنگ با طالبان و القاعده) به سمت تمرکز برای جنگ با القاعده و اختصاص جنگ با طالبان به خود افغانها بود.
اوباما همچنین نیروهای نظامی آمریکایی را در یمن یکی دیگر از کشورهای حساس منطقه گسیل داشت.
انتخابات میان دورهای در آمریکا پیوسته در تاریخ سیاسی این کشور آوردگاهی برای سنجش قوت و ضعف رئیس جمهوری و تیم او بوده و بعضاً تحولات سیاسی و خارجی آمریکا به گونهای به یاد ماندنی متأثر از انتخابات میان دورهای بودهاند.
انتخابات دوم نوامبر ۲۰۱۰(۷/۸/۱۳۸۹) کنگره ۱۱۲ از شگفت انگیز ترین انتخابات میان دورهای در تاریخ معاصر آمریکاست. در این انتخابات دموکراتها و تیم اوباما با از دست دادن ۶۰ کرسی از ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان را به جمهوری خواهان سپردند؛ و رهبری مجلس نمایندگان با ۲۴۰ جمهوری خواه و ۱۸۵ دموکرات از آن جمهوری خواهان شد. در مجلس سنا دموکراتها با باختن ۶ کرسی اکثریت خود را با ۵۲ کرسی در مقابل ۴۸ کرسی حفظ کردند. در میان اعضای جدید کنگره ۳۹ نفر یهودی هستند که شامل ۱۲ سناتور و ۲۷ نماینده مجلس میشود که به معنای حضور پر رنگتر حامیان اسرائیل و فشار بیشتر علیه ایران است.
جان بوهنر[۷۵] متولد ۱۷ نوامبر ۱۹۴۹ در اوهایو از اعضای حزب جمهوری خواه است. حزب جمهوری خواه توانست به رهبری وی اکثریت کرسیهای مجلس نمایندگان را در انتخابات سال ۲۰۱۰ به دست آورد. او در تاریخ ۴ ژانویه ۲۰۱۱ با سوگند در مجلس نمایندگان به جای نانسی پلوسی[۷۶] نخستین رئیس زن دموکرات تاریخ مجلس آمریکا برگزیده شد. رئیس مجلس مسئولیت تدوین لوایح حزبی را دارد. بوهنر دارای دیدگاههای محافظه کارانه شدید و مخالف طرحها و برنامههای اوباما میباشد. (۴۳)
با انتخاب جان بوهنر در سمت سخنگوی مجلس نمایندگان رهبری اکثریت جمهوری خواهان در مجلس نمایندگان به عهده اریک کانتور[۷۷] گذاشته شد. وی از فعالان حوزه ایران و اسرائیل است.
جان مک کین کماکان در صف منتقدان اوباما به ویژه سیاست خارجی باقی خواهد ماند وی همچنین در خط مقدم تلاشهای کنگره برای فشار بر روسیه و چین در اتخاذ مواضعی سختتر علیه ایران قرار دارد.
ایلیانا رزلتینن[۷۸] که پس از انتخابات کنگره به جای هوارد برمن[۷۹] به عنوان رئیس کمیته امور خارجی در مجلس نمایندگان منصوب شده است میتواند تا اندازه زیادی دستور کار و اولویتهای کمیته را تحت تأثیر خود قرار دهد. رزلتینن قادر است تا کمیته را به تریبونی برای تغییر رویکرد دولت اوباما در خاورمیانه تبدیل کند.
ریچارد لوگار[۸۰] از جمهوری خواهان بلند پایه در کمیته روابط خارجی سنا است. لوگار با خط مشی معتدل خود تنها سناتور جمهوری خواهی بود که به استار جدید[۸۱] رأی مثبت داد.
خارج شدن بیش از ۶۰ کرسی مجلس نمایندگان از دست دموکراتها و ضعف این حزب در مجلس سنا نشان از سنگین شدن جبهه راست در آمریکا دارد ترکیب هر دو مجلس طرفدار اسرائیل و علیه ایران است. اکنون ترکیب جدید کنگره میتواند اوباما را در پیشبرد مذاکرات صلح و خواست توافق شهرک سازی با موانع بیشتری رو به رو سازد. (۴۴)
بی تردید در این انتخابات سیاست خارجی محور مورد علاقه رأی دهندگان نبود. اما نتایج به دست آمده در چهار قالب بر سیاست خارجی آمریکا اثر خواهد داشت.
قالب اول:رو آوردن اوباما به سیاست خارجی برای جبران کسریهای داخلی قالب دوم: اثر گذاری انتخابات میان دورهای بر سیاست خارجی و مواضع بینالمللی آمریکا. جمهوری خواهان پیروز دیدگاههای ویژه خود را دارند. جمهوری خواهان مخالف تعیین تاریخ خروج نیروهای نظامی در افغانستان هستند و از حضور فعال در سازمانهای بینالمللی و مخصوصاً سازمان ملل استقبال نمیکنند. بنابراین فشار کنگره در حوزه سیاست خارجی بر ریاست جمهوری زیادتر خواهد شد؛ و این فشار ممکن است به موضع تهاجمیتری از جانب اوباما منجر شود. قالب سوم: حوزه مناسبات خاورمیانهای آمریکا مخصوصاً روابط تلآویو و واشنگتن را در بر میگیرد بسیاری از سیاستمداران رژیم صهیونیستی از روش اوباما در منازعه اعراب و اسرائیل ناراضی بودند. علی رغم نزدیکی عمیق و اشتراک ذاتی دیدگاههای آمریکا و اسرائیل روابط دو دولت در دو سال گذشته فراز و نشیبهای گوناگونی را طی کرده است.
ولی با تقویت جمهوری خواهان در کنگره تلآویو احساس راحتتری خواهد کرد. قالب چهارم:حوزههایی از مناسبات بینالمللی آمریکاست که در فضای خاصی شکل گرفته و نقش کنگره در سرانجام آن ها قابل توجه است. از جمله تجدید و امضای قرارداد موسوم به استارت با روسیه که نهایتاً این قرارداد باید به تصویب کنگره برسد که مسیر تصویب چندان راحت نخواهد بود. (۴۵)
جمهوری خواهان امریکا به محض در دست گرفتن کنگره اعلام داشتند طرحی ۲۰ روزه را با هدف خنثی کردن مهمترین اهداف و برنامههای ریاست جمهوری باراک اوباما به مرحله اجرا خواهد گذاشت اکثر اعضای کنگره از میان جمهوری خواهانی انتخاب شدند که اساساً حامی جنگ طلبی در محیط بینالمللی و توجه بیشتر به مسائل فرا مرزی و فرا منطقهای هستند.
هری رید[۸۲] رهبر اکثریت دموکرات سنا با توجه به اینکه سنا و کاخ سفید در دست دموکراتها است قدرت ایجاد محدودیت نسبت به مصوبات جمهوری خواهان در کنگره را خواهد داشت. (۴۶)
بودجه نظامی پنتاگون در سال ۲۰۱۰ میلادی در دولت دموکرات اوباما ۶۸۰ میلیارد دلار بود این در حالی است که در سال ۲۰۰۹ میلادی زمانی که بوش پسر آخرین سال حضور خود در کاخ سفید را سپری میکرد این بودجه ۶۵۱ میلیارد دلار بود. (۴۷)
همچنین کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا با تصویب بودجه نظامی سال ۲۰۱۱ امریکا موافقت کرد که این بودجه ۷۲۶ میلیارد دلاری برنامهای تحت عنوان برنامه استراتژیک نظامی ملی برای مقابله با ایران را در بر میگرفت. (۴۸)
طبق برنامه ریزیهای صورت گرفته توسط اوباما آمریکا قرار است که خروج نیروهایش را در نیمه دوم سال ۲۰۱۱ از افغانستان شروع کند و در انتهای سال ۲۰۱۴ تمام مسئولیتها را به نیروهای افغان واگذار کند. (۴۹)
در سال ۲۰۱۱ کنگره آمریکا اعلام کرد که تاکنون ۳۸۶ میلیارد دلار به جنگ افغانستان اختصاص داده که از این مقدار ۳۸ میلیارد برای آموزش و تجهیز پلیس افغانستان و آموزش نیروهای مسلح افغان برای ایفای نقش ضد تروریستی در افغانستان اختصاص داده شده است.
اوباما پیش از خروج نیروهای امریکا از افغانستان طی زمانبندی اعلام شده یعنی ژوئن ۲۰۱۱ اوباما در سفری غیر منتظره سه شنبه شب وارد کابل شد و در دیداری مشترک با کرزای پیش نویس قرارداد امنیتی را به دولت کابل ارائه داد که حضور طولانی مدت نیروی نظامی این کشور را در قالب ایجاد ۵ پایگاه دائمی تضمین میکرد. (۵۰)
مایک مولن[۸۳] رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح امریکا اعلام کرد: بر اساس تصمیم اوباما ۱۰ هزار نیروی نظامی تا پایان سال ۲۰۱۱ و ۲۳ هزار سرباز امریکایی تا آخر سپتامبر ۲۰۱۲ افغانستان را ترک کردند. (۵۱)
در انتخابات میان دورهای کنگره در سال ۲۰۱۲ نیز کماکان مجلس نمایندگان در دست جمهوری خواهان و سنا در دست دموکراتها باقی ماند.
باراک اوباما در سال ۲۰۱۳ یک کمپین سیاسی تمام عیار را به منظور متقاعد کردن کنگره امریکا برای تصویب حمله نظامی به سوریه آغاز کرد. وی بر اهمیت وظیفه پیش روی دولت آمریکا پیش از انجام استفاده از زور در پاسخ به حمله شیمیایی مورد ادعا در سوریه تاکید کرده بود. جانیس هان نماینده دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا اظهار داشت: «من بسیار نسبت به اینکه امریکا وارد جنگ دیگری علیه کشوری که به ما حمله نکرده شدیداً نگران هستم».
دبی واسر من شولتز یک نماینده دموکرات مجلس نمایندگان اظهار داشت: «تصاویر دلخراش کودکان کشته شده و ردیف شده کنار هم چیزی است که من نمیتوانم در حال حاضر از ذهنم خارج کنم» بسیاری از نمایندگان کنگره آمریکا از موضع گیری در خصوص ارزش حمله نظامی به سوریه طفره رفته و به جای آن بر تقاضا از اوباما برای رایزنی با آن ها تأکید کردند. با این وجود جان کری وزیر امور خارجه پیش بینی کرده بود تصویب کنگره را دریافت خواهد کرد.
مایک راجرز[۸۴] رئیس جمهوری خواه کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا به شبکه CNN گفت: «من فکر میکنم که چالشهای حقیقی وجود دارد چرا که این مسأله امنیت ملی است». همچنین سناتور رنوپل در مصاحبهای گفت: «با وجود آنکه خوشحال است از اینکه اوباما برای کسب مجوز نزد کنگره آمده اما اینکه مجلس نمایندگان رأی به دخالت در جنگ سوریه دهد دست کم با بخت ۵۰-۵۰ رو به رو است» (۵۲)
اما سرانجام در بعد از ظهر سه شنبه سوم سپتامبر ۲۰۱۳ مقامات آمریکایی در جلسه با سناتورها پیش نویس طرحی را تصویب کردند که حمله نظامی آمریکا به سوریه را تایید میکرد اما اجازه حضور سربازان آمریکایی در خاک سوریه را نمیداد. (۵۳)
این طرح که در دقیقه ۹۰ توسط اوباما کنار گذاشته شد سبب شد جان کری با حضور در کمیته روابط خارجی سنا به این مطلب اذعان کند که به موجب توافق بینالمللی خلع سلاح شیمیایی که جایگزین حمله به سوریه شد تا تاریخ مذکور ۵۴% تسلیحات شیمیایی سوریه از بین رفته است. (۵۴)
گروهی از سناتور های آمریکایی از هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه لایحهای را تنظیم کردند که بر پایه آن دسترسی ایران به میلیاردها دلار ذخیره ارزی خارجی قطع خواهد شد این گروه هدف خود را تشدید فشار بر ایران اعلام کردند. (۵۵) این در حالی است که پیش از آن نیز کنگره آمریکا واردات بنزین ایران را در اول ژولای ۲۰۱۰ در قالب طرح Cisada[85] تحریم کرده بود تا از این طریق بتواند بر ایران فشار آورد.
اما اوباما در راستای استراتژی دیپلماسی چند جانبه گرایی به مذاکره با ایران در قالب ۱+۵ و در راستای هم سویی بیشتر با دیگر قدرتهای بزرگ برای برخورد با چالشهای جهانی برآمد.
قبل از انجام مذاکرات نیز آمریکا سعی بر فشار بر ایران از طریق تحریمها در قالب شورای امنیت سازمان ملل بر آمد. چندی پس از موافقت نامه ژنو میان ایران و ۱+۵ (۲۴ نوامبر ۲۰۱۳/۳ آذر ۱۳۹۲)، ۲۶ سناتور آمریکا طرحی را برای تحریم بیشتر صنعت نفت ایران آماده کردند. سناتور های ارشد دموکرات و جمهوری خواه در میان امضا کنندگان این طرح بودند در عین حال ۱۰ نفر از رؤسای کمیتههای سنا با تصویب تحریمهای جدید مخالفت کردند و اوباما گفت: در صورت تصویب سنا آن را وتو خواهم کرد. (۵۶)
در شرایطی که تعداد سناتورهای حمایت کننده از تصویب تحریمهای جدید علیه ایران دو برابر شد و تعداد آن ها به ۵۰ نفر رسید و تنها یک رأی دیگر نیاز داشت و با وجود مخالفت کاخ سفید رئیس کمیته بانکداری سنا که مسئول پیگیری تحریمهای آمریکا علیه سایر کشورهاست گفت: «این تحریمها از این کمیته عبور نخواهد کرد و سناتورهای خواهان تصویب آن باید مسیر دیگری را بپیمایند».(۵۷)
پس از مخالفت اوباما از تصویب تحریمهای جدید علیه ایران در نامهای ۱۰۴ عضو کنگره آمریکا که چهار نفر از آنان جمهوری خواه و بقیه دموکرات بودند حمایت خود را از سیاستهای اوباما اعلام و از تصویب تحریمهای جدید علیه ایران عقب نشینی کردند این گروه از نمایندگان آمریکایی از کنگره خواستند به دیپلماسی در قبال ایران فرصت بدهند. (۵۸)
دستیاران کنگره آمریکا نیز اعلام کردند که تلاش برای اعمال تحریمهای جدید علیه ایران در زمینه برنامه هستهای اش در کنگره آمریکا متوقف شده است. (۵۹)
لیندی گراهام سناتور جمهوری خواه ایالات کارولینای جنوبی در سنای آمریکا گفت: هری رید (رهبر اکثریت سنا) اجازه رأی گیری در مورد لایحه تصویب تحریمهای جدید را پس از توافق اولیه ایران و ۱+۵ را نمیدهد. (۶۰)
اما این مسأله باعث نشد که اوباما در مسیر مذاکراتش در قالب ۱+۵ با ایران همواره فشار جمهوری خواهان را بر خود احساس نکند.
دانلود