۱۰

۱۲

۱٫۴۸۸

۴

۸۰

۱۱

۱۲

۱٫۸۲۸

۳

۸۰

۱۰

۱۶

۱٫۹۸۴

۲

۸۰

۱۱

۸

۱٫۲۱۹

۴-۳ سطح عملکرد
حال برای ارزیابی عملکرد لرزه ای ساختمان های ۴ ، ۸ ، ۱۲ و ۲۰ طبقه PBPD RC SMF ، سطح عملکرد این ساختمان ها را بدست می آوریم که از طریق تحلیل استاتیکی غیر خطی (pushover) انجام می گردد.

همانطور که قبلا اشاره شد، هدف دستیابی به عملکرد ایمنی جانی در زلزله سطح خطر ۱ (DBE) می باشد که با بررسی روند تشکیل مفاصل پلاستیک تحت تحلیل Pushover در سطح خطر ۱ (DBE) با جابجایی هدف تعیین شده برای سازه مشخص می گردد.
۴-۳-۱ بررسی عملکرد قاب ۴ طبقه PBPB RC SMF
برای بررسی دقیق تر و بهتر عملکرد قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF ، این قاب را در سطوح خطر مختلف ( زلزله سطح خطر ۱ ، زلزله سطح خطر ۲ و زلزله بهره برداری ) تحلیل می کنیم.
۴-۳-۱-۱ سطح خطر ۱ (DBE)
ابتدا برای این قاب جابجایی هدف را مطابق Fema 356 محاسبه می کنیم. m ∆=۰٫۴۷۴
در این مورد با رسیدن قاب به جابجایی هدف مذکور ، مطابق شکل ۴-۹ ، مفاصل پلاستیک در تیر ها تشکیل شده و لی در ستون ها فقط در پای ستون مفصل پلاستیک تشکیل شده و با ادامه Push تا جابجایی ۱٫۵m همچنان ستونهای طبقات الاستیک باقی ماندند و در طبقات هنوز مفصل پلاستیک ایجاد نشدولی مفصل پلاستیک تیر ها با افزایش جابجایی تغییر شکل بیشتری دادند . که بعلت تیر ضعیف –ستون قوی می باشد.
شکل ۴-۹ تشکیل مفصل پلاستیک در قاب و میزان کرنش مفاصل تشکیل شده (DBE)
با توجه به نتایج بدست آمده ، قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF دارای عملکرد CP (آستانه فروریزش) می باشد که از عملکرد LS (ایمنی جانی) که قبل از طراحی برای این سطح خطر در نظر گرفته شده بود ضعیف تر می باشد در واقع از لحاظ عملکردی قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF (DBE) دارای عملکردی ضعیف تر از هدف طراحی می باشد که مطلوب نیست .
منحنی pushover
در شکل ۴-۱۰ که منحنی pushover قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF (DBE) را نشان می دهد میتوان مشاهده کرد که مساحت زیر منحنی push قابل توجه می باشدکه این مساحت نشان دهنده نیاز به انرژی زیاد برای هل دادن قاب می باشد. همچنین نمودار با شیب کمی کاهش می یابد که در مقایسه با ساختمان های طرح شده به روش های مرسوم دارای مساحت زیر منحنی بیشتری می باشد که نشان دهنده عملکردی مناسبتر می باشد.
شکل ۴-۱۰ منحنی pushover قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF(DBE)
۴-۳-۱-۲ سطح خطر ۲ (MCE)
ابتدا برای این قاب جابجایی هدف را مطابق Fema 356 محاسبه می کنیم. m ∆=۰٫۷۶۱ در این مورد در هنگام جابجایی ناشی از push اولین مفاصل در تیر ها ایجاد شد که با رسیدن قاب به جابجایی هدف مذکور ، مطابق شکل ۴-۱۱ ، مفاصل پلاستیک در تیر ها تشکیل شده و لی در ستون ها فقط در پای ستون مفصل پلاستیک تشکیل شده و با ادامه Push تا جابجایی ۱٫۸m همچنان ستونهای طبقات الاستیک باقی ماندند و در طبقات هنوز مفصل پلاستیک ایجاد نشدولی مفصل پلاستیک تیر ها با افزایش جابجایی تغییر شکل بیشتری دادند .
شکل ۴-۱۱ تشکیل مفصل پلاستیک در قاب و میزان کرنش مفاصل تشکیل شده (MCE)
با توجه به نتایج بدست آمده ، قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF دارای عملکرد CP (آستانه فروریزش) می باشد که از لحاظ عملکردی قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF (MCE) دارای عملکردی برابر با هدف طراحی می باشد (عملکرد cp برای سطح خطر ۲)
منحنی pushover
شکل ۴-۱۲ منحنی pushover قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF (MCE) را نشان می دهد.
شکل ۴-۱۲ منحنی pushover قاب ۴ طبقه PBPD RC SMF(MCE)

۳-۸- روایی پرسشنامه
روایی به معنای صحیح و درست بودن است (خاکی، ۱۳۹۱). روایی بدین معنی است که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را میسنجد. برای اندازه گیری روایی پرسشنامه روش های مختلفی وجود دارد. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه گیری نامناسب و ناکافی میتواند هر پژوهش علمی را بیارزش و ناروا سازد.

روایی مورد نظر در این تحقیق اعتبار محتوا و اعتبار سازه میباشد.
« اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزا تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده میشود. و به سؤالهای تشکیلدهنده آن بستگی دارد. اعتبار محتوای یک آزمون معمولاً توسط افراد متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین میشود. از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد (سرمد و دیگران، ۱۳۸۲).
« اعتبار سازه یک ابزار اندازه گیری نمایانگر آن است که ابزار اندازه گیری تا چه اندازه یک سازه یا خصیصهای را که مبنای نظری دارد، میسنجد. » (سرمد و دیگران، ۱۳۸۲).
در این تحقیق روایی قضاوتی پرسش نامه با نظرسنجی از اساتید دانشگاه و گنجاندن نظرات اصلاحی آنها در پرسش نامه به دست آمد.
۳-۹- پایایی پرسشنامه
اگر ابزار اندازه گیری دو یا چند بار استفاده شود و به یک نتیجه واحد برسد، گفته میشود که ابزار دارای اعتبار یا پایایی است. آنچه که در اینجا مورد علاقه ما است، درجه دقت اندازه گیری است و میخواهیم بدانیم اگر فردی را دوباره با روش مورد نظر بسنجیم، نتایجی که به دست میآید با چه دقتی تکرار میشود(آذر، ۱۳۷۳).
برای تعیین ضریب پایایی ابزار اندازه گیری شیوه های مختلفی وجود دارد که از جمله میتوان به روش موازی، روش دو نیمه کردن، روش کودر ریچادسون و روش آلفای کرونباخ اشاره کرد. روش آلفای کرونباخ برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله های پرسشنامه هایی است که خصیصههای مختلف را اندازه گیری میکنند. در این گونه ابزار پاسخ میتواند به خود مقدار عددی بگیرد. برای محاسبه آلفای کرونباخ از فرمول ذیل استفاده میکنیم.

به طوری که:
: نشان دهنده مجموع واریانس هر زیر مجموعه.
j: تعداد زیر مجموعه میباشد.
هر چه مقدار ضریب به دست آمده به ۱۰۰% نزدیکتر باشد، بیانگر قابلیت اعتماد (پایایی) بیشتر پرسشنامه است(سرمد و همکاران، ۱۳۷۸). در تحقیق حاضر، با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS، میزان آلفای کرونباخ محاسبه شده است. جدول زیر ضرایب آلفای کرونباخ برای ابعاد پرسش نامه را نشان می دهد.
جدول ۳-۲: نتایج آزمون پایایی

۳-۱۰- روشها و تکنیکهای تجزیه و تحلیل داده ها
روش به کارگرفته شده در این تحقیق تحلیلی- پیمایشی است. به منظور جمع آوری اطلاعات، آمیزهای از روش های تحقیق کتابخانهای و میدانی استفاده میشود. پس از گردآوری داده ها، ابتدا جهت بررسی مشخصات جمعیت شناختی پاسخدهندگان، رسم نمودارها و … از آمار توصیفی استفاده میشود. در این تحقیق از مطالعه کتابخانهای جهت آشنایی با مفاهیمی که در تحقیق کاربرد دارند مانند؛ مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی، فرایندهای مدیریت داش، فناوری اطلاعات و …، استفاده شد. برای پاسخ به فرضیه های تحقیق و انجام آمار استنباطی به تحلیل استنباطی شامل آزمون تک متغیره تی-استیودنت، تحلیل واریانس، آزمون فریدمن، تست نرمالیتی K-S، و سایر موارد لازم برحسب ضرورت پرداخته می شود.
۳-۱۱- جمعبندی
اصولاً هدف تمامی علوم، شناخت و درک دنیای پیرامون ماست. به منظور آگاهی از مسایل و مشکلات دنیای اجتماعی، روش‌های علمی، تغییرات قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده‌اند. این روندها و حرکت‌ها سبب شده است که برای بررسی رشته‌های مختلف دانش بشری، از روش های علمی تحقیق استفاده شود. انتخاب روش تحقیق مناسب به هدف‌ها، ماهیت و موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرایی بستگی دارد و هدف از تحقیق دسترسی دقیق و آسان به پاسخ پرسش‌های تحقیق است. در این راستا، در این فصل به بیان روش تحقیق، جامعه و نمونه آماری، ابزار گردآوری داده‌ها، روایی، پایایی و ساختار پرسشنامه، روشها و تکنیکهای تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. در فصل آتی به تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق خواهیم پرداخت.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش

دکتر قاسم غنی و دکتر منوچهری مرتضوی و علّامه قزوینی و دیگر محققان نیز نظری مشابه با خرّمشاهی دارند. هم چنین خرّمشاهی معتقد است که: « حافظی که با شیخ ابواسحاق و شاه شجاع و جانشینانش حشر و نشر داشته و در بزم های آنان و مجالس عشرت کسانی چون حاجی قوام شرکت میکرده و از بیت بیت اشعارش حدیث مِی و مطرب بلند است، آیا عقلاً یا عرفاً خیلی مستبعد است که مِی نوشیده باشد؟ سنایی با آن همه آبرو و اعتبار عرفانی به میخواری اقرار دارد تا چه رسد به حافظ که رند عافیت سوزی است ». (همان: سیزده)
نتیجه این که حافظ به علت این که شاه شجاع و دیگران شراب می نوشیده اند و حافـظ در مجـالس
آن ها رفت و آمد می کرد و باز به دلیل این که سنایی شراب خورده و توبه کرده است، شراب خوار است؟!
ادعا به شراب خواری و تعریف از آن، تنها چیزی است که در دیوان حافظ موج می زند و صد البتّه می دانیم که از ادعا تا عمل فرسنگ ها فاصله است. در بیتی از دیوان می خوانیم که:
اگر شراب خوری جرعه ای فشان بر خاک از آن گناه که نفعی رسد به غیر چه باک
(دیوان حافظ،۱۳۸۹ : ۱۹۵)
معنای ظاهری بیت این می شود که اگر شراب نوشیدی قطره ای هم به خاک ببخش زیرا از گناهی که به دیگران نفعی برسد، باکی نیست. مصرع دوّم بیت یک نظر کلّی است مبنی بر این که گناهی که مرتکب شدی هر چند تو ضرر کرده ای امّا وقتی دیگرانی از قِبَل گناهت نفعی می برند، ایرادی ندارد و علناً در این بیت حافظ اعلام می دارد که شراب نوشی « گناه » است. پس به چه دلایلی گاه امر به خوردن شراب می کند، گاه تعریف و تمجید از شراب دارد و گاهی… .
حافظ گاه از سر لجبازی با اشخاصی چون صوفی از شراب تعریف می کند:
آن تلخ وش که صوفی ام الخبائثش خواند اشهی لنا و احلی من قبله العذا را
(همان: ۸)
آن شراب تلخی که صوفی آن را مادر پلیدی ها می داند، من می گویم که از بوسه ی دوشیزگان شیرین تر و گواراتر است.
آیا به راستی حافظ قرآن شناس و دین شناس نمی داند که این حدیث از پیامبر است که: « الخمر امّ الخبائث و من شربها لم یقبل الله منه صلاهً اربعین یوماً و ان مات و هی فی بطنه مات متیه جاهلیه … .
یعنی خمر امّ الخبائث است و هر که بنوشدش خداوند چهل روز نماز او را نخواهد پذیرفت و اگر مست بمیرد همانا به مرگ جاهلیت در گذشته است ». (حافظ نامه، ۱۳۷۱: ۱۳۰)
پس چرا نمی گوید، نبی می گوید؟ اگر هدف حافظ مصرع دوّم بیت بود باید می گفت نظر من این است و نظر نبی چیز دیگری. حال آن که هدف حافظ دشمنی با صوفی است. او از سر لجبازی با صوفی شراب خوارِ ظاهر فریب این گونه ادعایی دارد. صوفی که:
صوفی ار باده به اندازه خورد نوشش باد ور نه اندیشه ی این کار فراموشش باد
(دیوان حافظ،۱۳۸۹: ۷۲)
صوفی سرخوش از این دست که کج کرده کلاه به دو جام دگر آشفته شود دستارش
(همان: ۱۸۱)
صوفی ز کنج صومعه با پای خم نشست تا دید محتسب که سبو می کشد به دوش
(همان: ۱۸۶)
صوفی شراب می خورد و می گوید شراب مادر پلیدی ها است. حافظ شراب نمی خورد و به شراب خوار می گوید، شراب شیرین است. آیا این چیزی غیر از لجبازی یا تمسخر می تواند باشد؟ حافظ از بی عملی ملول است و زبان به لجبازی گشوده است:
نه من ز بی عملی در جهان ملولم و بس ملامت علما هم ز علم بی عمل است
(همان: ۳۳)
حافظ صوفی را حیوان می داند:
صوفی شهر بین که چون لقمه ی شبهه می خورد پاردمش دراز باد آن حیوان خوش علف
(همان: ۱۹۳)
زیرا شراب می خورد، حرام می خورد و ادعا می کند که شراب بد است. چنین حیوانی با داشتن چنین خصائلی اگر شراب هم نمی خورد، باز از بدی هایش کم نمی شد:
رندی آموز و کرم کن که نه چندان هنر است حیوانی که ننوشد مِی و انسان نشود
(همان: ۱۴۹)
چیزی که واضح و مبرهن است این که، حافظ شراب خوار نیست. خود می گوید:
عمری ست پادشاها کز مِی تهی ست جامم اینک ز بنده دعوی و ز محتسب گواهی
(همان: ۳۱۷)
« امیر مبارز الدین محمّد بن مظفّر (۷۰۰ ـ ۷۶۵ ق) سلسله ی آل مظفّر (۷۱۸ ـ ۷۹۵ ق) را تأسیس کرد. شادروان معین می نویسد: « … میخانه ها را بست و میخوارگان را سخت تأدیب کرد. ظرفای شیراز او را « پادشاه محتسب » می خواندند ». (خرمشاهی، ۱۳۷۲: ۲۶۸ـ۲۶۹)
حافظ چنین شخصی را که کار او مجازات شراب خواران بوده است شاهد شراب خوار نبودن خود معرفی کرده است. بنابراین حرف حافظ را باید قبول کرد که:

در شأن من به دردکشی ظن بد مبر کالوده گشت خرقه ولی پاک دامنم
(دیوان حافظ،۱۳۸۹: ۲۲۲)
یا دلیل محکم تر این که حافظ شراب نوشی را کار عاقلان می داند و او که عاشق است، خود به خود مست است:
ساقیا دیوانه ای چون من کجا در بر کشد دختر زر را که نقد عقل کابین کرده اند
(همان: ۴۵۵)
کابینِ شراب، عقل است و منِ عاشق که خود به خود مستم، شراب به چه کارم می آید. حافظ در جای دیگر هم مستی خود را از عشق می داند:
مستی عشق نیست در سر تو رو که تو مستِ آبِ انگوری
(همان: ۲۹۲)
او مست آبِ انگوری را رد می کند و به همین خاطر از قاضی و محتسب ترسی ندارد چرا که مستی عاشقانه ایرادی ندارد:
عاشق از قاضی نترسد مِی بیار بلکه از یرغوی دیوان نیز هم
(همان: ۲۳۵)
محتسب داند که حافظ عاشق است (همان: ۲۳۵)
هم چنین حافظ ادعا می کند که :
فقیه مدرسه دی مست بود و فتوا داد که مِی حرام ولی بِه ز مال اوقاف است

انواع مدعیان دروغین

در هر عصری عده‌ای به دروغ، ادعای مهدویت نموده یا دیگران چنین نسبتی به آنها داده‌اند و بدین وسیله فرقه‌هایی ایجاد کرده‌اند چه در دوره غیبت ضغری و چه در دوره غیبت کبری البته ادعاهای این افراد به صورتهای متفاوتی ارائه شده است و دسته بندی این ادعاها برای تشخیص مخاطبین بهتر و راحت‌تر خواهد بود.

لذا دراینجا به بحث انواع مدعیان دروغین پرداخته می‌شود:

۱-ادعای نیابت خاصه

بعضی ادعاهای نیابت خاصه دارند یعنی مستقیماً از طرف امام زمان برای کارهایی که ایشان به خاطر غیبت نمی‌توانند انجام دهند مأموریت دارند که این کارها را انجام دهند؛ هر موقع که بخواهند می‌توانند امام را ببینند و رابطه مستقیم با حضرت دداشته باشند و وجوهات را از مردم دریافت نمایند.^[۱۷۶]

علت ایجاد ادعا

امام هادی و امام حسن عسکری uبه خاطر شرایط خاص اجتماعی کمتر در مجامع عمومی حضور می‌یافتند؛ و در زمان حیات خود، نمایندگانی برای خود انتخاب کرده بودند که مردم بیشتر اوقات به واسطه آنها با این دو امام بزرگوار ارتباط برقرار کنند و مسائل شرعی و حوائج اجتماعی و مشکلات زندگانی خود را مطرح سازند. مردم تقریباً در آن زمان به این روش عادت کرده بودند. علّت اساسی پیش گرفتن چنین روشی، زمینه سازی برای دوران غیبت صغری بود که باید مردم بدون ارتباط مستقیم با امام خویش زندگی کنند و مشکلات خویش را از طریق نمایندگانی مطرح سازند. بعد از شهادت امام حسن عسکری uو آغاز غیبت صغری ۲۶۰ هـ.ق. ارتباط مستقیم مردم با امام خویش قطع گردید. «نواب خاص» کار و فعالیت خود را آغاز نمودند و به صورت پنهانی تلاشهای خود را برای اثبات وجود امام زمان (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) برای خواص و رفع شک و تردید از قلوب آنها، و راهنمایی مردم به سوی امام (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) و اخذ وجوهات شرعی و موقوفات و هبه های شخصی به امام uرا ادامه دادند و از تفرقه شیعیان جلوگیری کرده و رهبریّت و هدایت عموم دوستداران اهل بیت uرا به دست گرفتند. و کم کم با این شیوه انس گرفتند و کارهای خود را از طریق «نواب» انجام می دادند و از سراسر بلاد اسلامی اشخاص و اموال به سوی آنها سرازیر گردید.^[۱۷۷] از همان زمان غیبت صغرای حضرت u ادعاهای دروغین شروع و در کنار آن چهار نماینده خاصّ امام uکه مأموریت داشتند، خیلی افراد ادعا کردند و نامه‌های متعددی از طرف امام uدر رد و تکذیب آن دروغگوها صادر شده است؛ حتی مواردی هست که حضرت آنها را لعنت کرده‌اند. زمان غیبت صغرای حضرت زمان خیلی مشکلی بود، چون نماینده‌های حضرت باید مخفی می‌ماندند تا دولت آنها را دستگیر و اذیت نکند، چنانچه حسین بن روح سال‌ها زندانی بود و امام زمان u مصلحت نمی‌دانستند که او را از زندان نجات بدهند و چند سالی در زندان ماند. از طرف دیگر نماینده‌های حضرت باید از خودشان معجزه هم نشان می‌دادند که بگویند ما با امامuارتباط داریم. لذا بین دو محذور قرار گرفته بودند. البته امامuهم خیلی آنها را تأیید می‌کردند. گاهی معجزه به دستشان جاری می‌شد و از درون کیسه‌هایی که مردم برای امامuفرستاده بودند، خبر می‌دادند. گاهی دستور صادر می‌شد که دیگر پولی از کسی به عنوان وجوهات نگیرید، پول‌ها را به فلان‌جا ارجاع دهید. گاهی می‌خواستند شیعه‌ها را شناسایی بکنند؛ نامه از طرف حضرت صادر می‌شد که بگویید از این مدت، نه کسی کربلا برود و نه سامرا. چون گفته بودند شیعیان را از این طریق شناسایی و دستگیر بکنید و از آنها اطلاعات بگیرید. تا جایی که مدتی بود شیعیان دیگر به کربلا و سامرا نمی‌رفتند. تا اینکه دستور رسید که بروید. آن زمان، زمان خیلی سختی بود.
در زمان غیبت کبرا یک مقدار از جهتی سختی کمتر شد چون ارتباط کمتر شد و لذا آن سودجویی‌ها کمتر بود. اما در عین حال چهار، پنج نفر ادعا کردند که برخی را هم اعدام کردند ولیکن هر چه جلوتر آمده است مثلاً در زمان خود ما برخی به یک نحوی ادعا می‌کنند که پذیرش عمومی داشته باشد. مثلاً کسی می‌گوید حاجت‌هایتان را به من بگویید تا من نزد امام(ع) ببرم. اگر یک مقدار جرئت بیشتری پیدا کند مثل محمدعلی باب که کم‌کم گفت من خودم باب امام زمانم. یک مقدار که گذشت، دید مریدهای احمقی دارد گفت من خودم امام زمانم، کم‌کم رسید به خدا و پیغمبر و ادعاهای بالاتر کرد. برخی سودجویی‌ها این‌چنین است، تا زمانی که ببینند مخاطبان و مریدانشان پذیرش دارند ادعا می‌کنند.^[۱۷۸]

۲- ادعای بابیت

بعضی ادعای بابیت می‌کنند یعنی آنها باب و واسطه ارتباط با امام زمان هستند می‌توانند پیامی را از امام آورده یا پیامی را برای امام ببرند مثل علی محمد باب.

۳-ادعای مهدویت

برخی نیز پا را فراتر گذاشته ادعای مهدویت (خود امام زمان) می‌کنند و مردم چون تحت فشار مسائل اقتصادی و ظلم و… هستند و دنبال ناجی می‌گردند، یک شخص را به عنوان مهدی می‌پذیرند تا بتوانند از مشکلات خود رهایی یابند.^[۱۷۹]

۴-ادعای اطرافیان

برخی هیچ ادعایی ندارند ولی اطرافیان می‌گویند تو مهدی هستی! خود فرد از اطرافیان می‌پرسد شما چه علائمی سراغ دارید که من مهدی‌ام، و آنها نشانه‌هایی پیدا می‌کنند و به او انتساب می‌دهند.

۵-نیابت عامه

نیابت عامه عده‌ای خود را به جای علمای ربانی، مراجع عظام تقلید و فقها و… معرفی می‌کنند، با این که در این دوران عقل و نقل، وظیفه همه را روشن ساخته و آن، مراجعه به علما و فقها است اینان راهی جدای از قرآن و سنت و عقل برگزیده و سیر و سلوکی معرفی می‌کنند و ره نرفته، ره می‌آموزند.^[۱۸۰]

۶-ادعای همسری امام زمان^[۱۸۱]

علت ادعای مدعیان دروغین

۱-مشکلات روحی و روانی، عقده خود کم بینی و مطرح کردن خود ۲-نفسانیات و مشکلات اخلاقی و ضعف ایمان ۳-هوی و هوس و خواسته‌های دنیوی و جاه و مقام ۴-توهم و خیال پردازی ۵-جهل و ناآگاهی ۶-سکوت اندیشمندان و عالمان یا به موقع و مناسب تصمیم نگرفتن ۷-مشکلات سیاسی، تأثیر یاری اجانب مثل فریفتن محمد علی باب و…۸-عدم معرفت به جایگاه و شأن امام و جانشینان ایشان.^[۱۸۲] ۹-انقطاع فکری و فرهنگی از فرهنگ انتظار و مهدویت^[۱۸۳] ۱۰-جمع آوری مرید و به دست آوردن سرمایه‌های انسانی علاوه بر سرمایه ظاهری و اموال. ۱۱-انجام اعمال نامشروع و رفع نیازهای مادی و شهوانی.^[۱۸۴] ۱۲-حالت‌های روانی، فرهنگی و رسانه‌ای پشتیبان این یاوه‌گویی‌ها ۱۳-فراغ دینی و خالی بودن فضای عقلی و فرهنگی ۱۴-وجود تناقض در شرایط و اوضاع تربیتی و دینی.^[۱۸۵]

علت پذیرش و گرایش مردم به مدعیان

۱-زمینه‌های فکری جامعه دیندار ایرانی

مردم کم اطلاع و غافل تحت تأثیر عقاید صوفیه، شخصیه و اسماعیلیه قرار گرفته و فضای فکری و فرهنگی خاصی برای آنها ایجاد شد، در این راستا افکار مدعیان را که ظاهراً با آموزه‌های مهدویت همراه شده بودند پذیرا شدند.^[۱۸۶]

۲-متون دینی ضعیف یا تحلیل نشده

شکل و نوع زندگی امام زمان از جمله محورهای خاص عقیدتی و از ابهامات شیخیه است، لذا این ابهام در شخصیت و ویژگی‌های امام زمان نزد شیخیه علاوه بر این که خود زمینه ساز پیدایش بابیه و ادعاهای متعدد و متفاوت علی محمد باب و پذیرش پیروانش می‌شد از سوی دیگر باعث گشت پیروان و گردندگان به شیخیه دیگر لزوماً منتظر شخصیت حقیقی موعود اسلام نباشند و به اصطلاح آماده پذیرش تجلی یا مظهر او در افراد دیگر باشند، به عبارت دیگر: مجموع عقاید فوق باعث می‌شد، مردم احساس کنند نیاز به واسطه فیضی هست که بین امام و امت قرار گیرد و مردم را به امامی که دور از دست است برساند و این همان رکن رابع یا شیعه کامل است.
به همین دلیل بود که وقتی علی محمد باب ادعای بابیت کرد گروهی از شاگردان شیخی مسلک به وی پیوستند و اعتراض نکردند و حتی نپرسیدند منظور از بابیت چسیت.

۳-سوء استفاده از متون ضعیف یا جعلی

یک نمونه از اخباری که مورد استناد شیخیه واقع شده خبر «مجدِّد» است، متن حدیث چنین است که «عَن رَسول الله قال اَنَ الله یَبعَثُ بهذِه الامه علی رأس کُل مئهِ سنهٍ من یُجَدِّدُ بها دینها» ترجمه: خداوند برای این امت در هر صد سال کسی را می‌فرستد که دین را بواسطه او تازه می‌کند.»
برخی از شیخی‌ها گفته‌اند: شیخ احمد احسایی، مجدِّد است.
استاد شهید مطهری در گفتار [خود] آن رد می‌کند.^[۱۸۷]

۴-نقش بیگانگان و استعمار

قرآن کریم دشمن اصلی پیامبران و راه حق را سردمداران کفر و اطرافیانش می‌داند و از آنان به عنوان مترفین (غرق شده در لذایذ مادی) و ملأ (سران و بزرگان قوم) یاد می‌کند.^[۱۸۸]
و کفر و استکبار صفت اصلی این دشمنان بوده است این مسأله در مورد مدعیان مهدویت و از جمله فرق بابیه و بهائیه نیز صدق می‌کند که نمونه‌هایی نقش استعمار در حمایت از آنان ذکر می‌شود.
۱-هنگام اعدام باب و یارانش، کنسول روسیه از اعدامیان، نقاشی تهیه کرد و جسد باب را نیز پنهان کردند. ۲-شورش بابیه در زنجان با کمک دولت عثمانی و نیز بریتانیا انجام شده است. ۳-تخریب علما توسط استعمار؛ جهت تقویت جبهه مدعیان. برخی نویسندگان اصل ظهور فرقه بابیه و بهائیه را به طور کامل به بیگانگان نسبت می‌دهند.^[۱۸۹]

۵-جهل مردم و عوام فریبی مدعیان

همواره افراد یا گروه‌های مدعی می‌کوشند از حوادث به نفع خود استفاده کنند و آنها را خارق العاده جلوه دهند، لذا در وقایع اعدام باب، مقاومت بابیه در قلعه طبرسی و حوادث مشابه، نمونه‌هایی دیده می‌شود که زمینه سوء استفاده برای فریب توده‌های مردم را داشته است. به عنوان نمونه برای جریان اعدام باب اتفاقی افتاده است که خلاصه آن را نقل می‌کنیم:
«صدای تیرها بلند گردیده… اما باب؛ پس: تیر به طناب وی خورده، طناب بریده شده و او به زمین افتاده بود و فوری به درون یکی از حجره‌های سربازخانه که نزدیک محل سقوط وی بود فرار کرده، در آن جا پنهان شده بود… چون مردم باب را ندیدند، فریادشان بلند شد و در وهم و خیال افتادند پیش خود چنین فکر کردند آیا باب به هوا پرواز کرد؟ آیا به آسمان رفته؟ آیا از نظرها غایب شده؟…
سرجوخه‌های لشکر از هیجان مردم و هجوم آنها به وحشت افتادند… [لذا فرمانده آنها باب] را در یکی از حجرات پیدا کرده… از حجره بیرون کشید….»^[۱۹۰]
این نمونه از رفع خطرهای موقت از مدعیان، یکی از مواردی است که به عنوان دلیل حقانیت مورد سوء استفاده آنها واقع می شود و از سوی دیگر همین عامل نزد گروهی از مردم، به عنوان قرینه‌ای بر شکست ناپذیری و الهی بودن آن مدعیان تلقی می‌شود.^[۱۹۱]

۶-شخصیت فریبنده مدعیان

به طور کلی مجموعه عملکرد فرد ممکن است باعث ایجاد جذابیت وی و شگفتی مردم شود و عوام که قدرت تحلیل و دقت ندارند تنها به استناد غیر عادی و شگفت آور بودن اعمال فرد، شخصیتی استثنایی و دارای قدرت فوق العاده برای او تصور کنند. به عنوان مثال: گفته شد، علی محمد شیرازی در ایامی که هوای بوشهر بسیار گرم بود و آب در کوزه می‌جوشید از صبح تا شام بر بالای بام خانه می‌ایستاد و رو به آفتاب اذکار می‌خوانده است و مردم نادان و غافل چنان می‌پنداشتند که باب آفتاب پرست است. حتی او به سید ذکر شهرت یافت و به گردآوری و رونویسی مناجات‌ها و ادعیه اسلامی پرداخت و کم‌کم دعانویس و مناجات پرداز شد.^[۱۹۲]

۷-مرحله‌ای بودن ادعاها

توجه در مرحله‌ای بودن ادعاهای مدعیان، این نکته را روشن می‌کند که تغییر ملایم و تدریجی در باورهای مردم امری محال نیست. چنان که در طول تاریخ نیز برخی مسلمانان که سالیان در سپاه حضرت رسول اکرم e شمشیر می‌زدند، در برابر وصی یا اهل بیت او (و البته به عنوان دینداری و وظیفه) جنگیدند و در زمان ظهور حجت نیز این انحرافها روی خواهد داد. مانند علی محمد باب که ابتدا ادعای نیابت کرد پس از مدتی ادعای مهدویت سپس نبوت و حتی الوهیت و خدا آفرینی کرد.^[۱۹۳]

۸-غفلت و عدم توجه مردم به تناقض‌ها

یکی دیگر از عوامل آن است که پیروان بدون توجه به دوگانگی‌ها، ادعاها را پذیرفته‌اند.
یک نمونه: حسینعلی بهاء در اشرافات ص ۲۴ می‌نویسد: «آن کتاب (بیان) نفع نمی‌بخشد و به آن تمسک ننمایید.» اما خود حسینعلی در کتاب اقتدارات ص ۴۵و۴۶ و ۱۰۳ چنین آورده است: «هر کس بگوید کتاب بیان- نوشته میرزا علی محمد- نسخ شده ظالم است.»
توجه به این مطالب نشان می‌دهد که رهبران بهایی از سویی برای حفظ موقعیت و اثبات ادعایشان نیاز به حفظ مشروعیت باب و کتاب‌های آنها داشته‌اند تا خود را مصداق وعده‌های باب بدانند ولی از سوی دیگر چون وصیت باب برای جانشینی صبح ازل بوده است و وعده‌های باب در جسینعلی بهاء منطبق نبوده، ابتدا گفته‌اند که به کتاب و نوشته‌های باب تمسک نکنید؛ ولی متأسفانه گردندگان به بهائیت به این تناقض آشکار توجه نکرده‌اند.^[۱۹۴]

۹-خلأ معنوی پیروان

یکی از ویژگی‌های مشترک مدعیان مهدویت و نیابت و… آن است که برنامه خود را با نوعی عرفان کاذب همراهی کنند، به عنوان نمونه در جریان بابیه و بهائیه ادعای فنا شدن در خداوند و آمدن مظاهر متحد با خداوند و طهارت همه اشیاء و رفع بسیاری از حرام‌ها به دلیل عارفانه (به زعم آنها) دیده می‌شود، که توجیه آنها رسیدن به حقیقت و ولایت و اهمیت نداشتن آن جزئیات بوده‌اند.^[۱۹۵]
انتظار پیمودن ره صد ساله در یک شب باعث می‌شود که مؤمنان و خصوصاً جوانان تصور کنند گه عرفانهای اسلامی حاصل است لذا به راه‌های دیگر که توسط مدعیان مطرح می‌شود وی می‌آوردند.

۱۰- عرفانهای کاذب با شهوات و نفسانیات

شکل (‏۲‑۲) مربوط به درخت الکتریکی کابل­های کاغذ روغنی که امروزه درصنعت برق کاربردی ندارد[۵].
شکل (‏۲‑۲). درخت الکتریکی کابل های کاغذ روغنی[۵]
درخت­های الکتریکی از نقاطی با افزایش استرس الکتریکی در عایق رشد می­ کنند، که این نقاط می­توانند ذرات فلزی یا برآمدگی در سطح هادی باشد ولی در عمل وجود حفره مهمترین عامل در شکل­ گیری درخت­های الکتریکی است[۱۳].
درخت الکتریکی اساسا در سه مرحله تشکیل می شود[۱۳]:
فاز شروع^[۷]
فاز گسترش^[۸]
فاز تکامل^[۹]
با توجه به شکل (‏۲‑۳) در فاز شروع، آسیب­ها در نقاط معیوب موجود در عایق جمع می شوند. در فاز گسترش، ساختار شاخه­ای شدن از نقاط معیوب شروع می­ شود و در عایق گسترش می­یابد. در فاز تکامل، درخت فاصله بین الکترود ها را پل می­زند[۱۳].

شکل (‏۲‑۳) مراحل رشد درخت الکتریکی[۱۳]
درخت های الکتریکی را بسته به الگوهای درختی متفاوت می توان به صورت زیر دسته بندی کرد[۱۳]:
شاخه ای^[۱۰]
بوته ای^[۱۱]
گره - پاپیونی^[۱۲]
…
درخت­های شاخه­ای و بوته­ای، عموما از برآمدگی سطحی هادی و یا نیمه­رسانا شروع می­شوند و فرق آن­ها در تراکم شاخه­ها است که تراکم در درخت­های شاخه­ای از بوته­ای کمتر است. درخت ها­ی گره - پاپیونی در داخل عایق، از یک ناخالصی و یا یک حفره شروع به رشد می کنند و به صورت متقارن، در راستای شدت میدان الکتریکی بیش­تر،گسترش می یابند^[۱۳][۱۳]. شکل (‏۲‑۴)، نمونه ­ای از این درخت­ها را در عایق نشان می­ دهند:
شکل (‏۲‑۴). درخت بوته ­ای(الف) درخت شاخه ­ای(ب)، درخت گره - پاپیونی(ج) [۱]
به­ طور کلی، درخت­های الکتریکی از جمله مهم­ترین عوامل شکست عایقی در کابل­ها می­باشند که عمدتاً به دلیل بالا رفتن میدان الکتریکی درون عایق کابل ناشی از وجود عوامل مختلف، رشد می­ کنند. درخت­های الکتریکی، عمدتاً به دلیل افزایش میدان الکتریکی به صورت محلی در عایق کابل به وجود می­آیند. افزایش میدان محلی در عایق کابل، سبب افزایش انرژی در واحد حجم آن محل شده و این امر باعث می­ شود که عایق در آن محل ترک بخورد و شاخه­ های اولیه درخت الکتریکی ایجاد شوند.
درخت رطوبتی
یکی از مهمترین عیوبی که در عملکرد کابل های فشار قوی و فشار متوسط مشاهده شده پدیده درخت رطوبتی است . بطوری که در برخی از کشورهای اروپائی ۲۵% خطای کابل های سیستم قدرت مربوط به درخت رطوبتی است. این درخت باعث تنزل، تغییرخواص عایقی، کاهش توان الکتریکی و کاهش طول عمر کابل می شود. این پدیده اغلب در کابل های XLPE اتفاق می افتد[۱۱].
اهمیت تشخیص درخت رطوبتی به این دلیل است که گاهی ممکن است در اثر برخورد صاعقه با کابل و یا اضافه ولتاژهای شدید و یا گرمای محیط به درخت الکتریکی تبدیل شود که معمولاً سبب ایجاد شرایط بدتری برای عایق کابل می­ شود زیرا درخت الکتریکی با تخلیه­های جزئی همراه خواهد بود که این تخلیه­ها خود سبب رشد درخت خواهند شد درحالی­که رشد درخت­های رطوبتی بسیار کند می­باشد.

یکی از مشکلات درخت رطوبتی شباهت فیزیکی و هندسی زیاد با درخت الکتریکی است از این رو تشخیص درخت رطوبتی از درخت الکتریکی مسئله مهمی برای محققان شده است آنها تلاش فراوانی کرده اند تا با بهره گرفتن از تکنیک های نوری و الکتریکی درخت الکتریکی را از درخت رطوبتی تشخیص دهند [۱۴].
در شکل (‏۲‑۵) رشد درخت رطوبتی روزنه ای که بنظر می رسد به درخت رطوبتی گره­-پاپیونی تبدیل شده که ممکن است شدت شکست الکتریکی بیشتر از تنش کاری عایق باشد در نتیجه مقاومت در برابر اضافه ولتاژ بشدت کاهش یافته و شکل گیری درخت الکتریکی را تسهیل می­ کند[۱۵].

شکل (‏۲‑۵). نمائی از درخت الکتریکی که با بزرگ شدن درخت رطوبتی روزنه ای ایجاد شده است[۱۵].
درخت رطوبتی پس از نفوذ آب به داخل عایق درابتدا بصورت تک شاخه و پس از عواملی که باعث رشد آن می شود به شاخه های دیگر تبدیل شده و درنهایت تبدیل به درخت رطوبتی می شود، شاخه های بصورت تصادفی در امتداد عایق به ضخامت ۴ الی ۵ میلی مترتوزیع شده است. درخت رطوبتی با نفوذ خود بدون اینکه شکست لحظه ای ایجاد کند ، رشد کرده و باعث افزایش تلفات و کاهش سطح عایقی شده و در نهایت منجر به شکست زود هنگام می شود[۱۶].
در شکل (‏۲‑۶) رشد درخت رطوبتی تحت تسریع فرکانس های بالا درکابل های PE قابل مشاهده است. در کابل های واقعی درخت رطوبتی در طول فاز شروع، با کندی برجسته^[۱۴] شده ویا در سطح (نیمه هادی، ناخالصی ها، حفره ها وغیره) که درآن حوزه می تواند به مقدار زیاد تولید شود.در آزمایش تسریع درخت رطوبتی خرابی های سطحی (سوزن آبی الکترود ها،سطح خراشیده و غیره)که در معرض محلول یونی قرار دارند باعث تسریع شروع درخت رطوبتی می شود. این درخت خیلی سریع رشد می کنند و پس از رسیدن به سطح اشباع از سرعت رشد خود کاسته و با گذشت زمان نسبتا ثابت است[۱۷].
پارامتر های موثر در فاز رشد درخت:
فرکانس میدان و اندازه آن
ساختار پلیمر
ماهیت یون و غلظت
دما
فرایند شتاب فرکانسی نشان می دهد که درخت رطوبتی در برخی موارد نقش پیری القا شده الکتریکی را بازی می کند[۱۸].
شکل (‏۲‑۶). تاثیر فرکانس در طول درخت رطوبتی درعایق کابل پلی اتیلن مرطوب اندازه گیری شده با آب مقطر تحت میدان الکتریکی ثابت ) ولت بر متر ^۸-۱۰×۹/۴) [۱۸]
نتایج بدست آمده از شکل (‏۲‑۶) را می توان بصورت لگاریتمی در شکل (‏۲‑۷) نشان داد که در آن لگاریتم طول درخت رطوبتی L و لگاریتم تعداد سیکل ها N رسم شده است ، به روشنی مشخص است که ارتباط خطی بین طول درخت رطوبتی و تعداد سیکل ها برقرار است[۱۹].
شکل (‏۲‑۷). نتایج شکل۲-۵ که بصورت لگاریتمی Log L و Log N رسم شده است[۱۹]
انواع درخت رطوبتی
درخت رطوبتی را می توان براساس مبنای شکل آن به چهار گروه طبقه بندی کرد :
درخت روزنه ای^[۱۵]
درخت روزنه ای اکثرا نزدیک رابط لایه عایق ، هادی و نیمه هادی شروع شده و در مقایسه با درخت گره – پاپیونی از رشد بسیار سریع تری برخوردارند. درخت روزنه ای دارای اجسامی نسبتا بزرگ هستند شکل (‏۲‑۸) که تمایل دارند بصورت جدا از هم رشدکرده و گسترش یابند و نیز گرایش به اشغال بخش زیادی از عایق دارند درصورتی که درخت گره پاپیونی پس از رسیدن به تعادل، رشد خود را متوقف می­ کند[۲۰].
شکل (‏۲‑۸). درخت روزنه ای کابل های مینیاتوری تحت شتاب پیری (بخش برش شعاعی ) [۲۰]
درخت روزنه ای به دو صورت زیر ظاهر می شود :
درخت رطوبتی پل شده
درخت رطوبتی غیر پل شده
در شکل (‏۲‑۹) شکست عایقی درخت رطوبتی پل شده بین هادی و جداره عایق را نشان می دهد[۲۱].

شکل (‏۲‑۹). (الف) درخت رطوبتی پل­شده (ب) درخت رطوبتی غیر پل­شده[۲۱]
درخت گره – پاپیونی^[۱۶]
در شکل (‏۲‑۱۰) درخت گره-پاپیونی را در عایق کابل های کاغذ روغنی مشاهده می کنید که امروزه دیگر از این نوع کابل ها در شبکه کابلی بکار نمی روند[۵].
شکل (‏۲‑۱۰). درخت گره– پاپیونی کاغذهای روغنی[۵]
درخت گره – پاپیونی شکل (‏۲‑۱۱) معمولا در هسته عایق کابل ها بصورت حفره بوجود می آید. با توجه به شکل (‏۲‑۱۱) رشد درخت در قسمت نوک تیز که نقطه مشترکشان است نسبت به بقیه بخش ها از رشد کمتری برخوردار است. این درخت تمایل دارد وقتی به رشد ایده آل خود رسید ، فعالیتش را متوقف کند.
تفاوت کلی درخت روزنه ای و گره – پاپیونی در نحوه دسترسی مستقیم به منبع آب و نیز اندازه توزیع درخت است که در درخت گره – پاپیونی بیشتر از درخت روزنه ای است[۲۰].
شکل (‏۲‑۱۱) . درخت گره– پاپیونی حفره هسته عایق[۲۰]
درخت سوزنی^[۱۷]
درخت سوزنی از ریز حفره های خیلی کوچک در هسته بصورت یک یا چند لایه تشکیل شده است و معمولا در شرایطی که آلودگی نباشد، غیرفعال است. بعبارتی دیگر درخت سوزنی تنها درصورت بروز آلودگی درعایق کابل های پلی اتیلن بوجود می آید. در شکل (‏۲‑۱۲) تولید درخت سوزنی توسط آزمایش تسریع پیری تحت فرایند افزایش دما^[۱۸]را مشاهده می کنید[۲۰] .
شکل (‏۲‑۱۲). تولید درخت سوزنی توسط آزمایش تسریع پیری تحت فرایند افزایش دما[۲۰]
درخت نقره ای^[۱۹]
رشد درخت رطوبتی در محلول AgNO₃ را درخت نقره ای[۲۲] گویند که باعث می­ شود محلول بی­رنگ AgNO₃ ( یا یونAg⁺ ) به قهوه ای – زرد تبدیل شده و همچنین باعث ­کاهش ­غلظت و نشست نقره می­ شود.