او در کتاب امیل مطالب بسیاری درباره تربیت کودک از بدو تولد تا بزرگسالی گنجانیده است و البته باید گفت روسو خود هرگز نقش پدر را برای فرزندان خود در زندگی واقعی اش ایفا نکرد و فرزندانش را به موسسات مخصوص نگهداری کودکان ناشناس فرستاد. در این جا باید متذکر گردیم اگرچه عقاید روسو از محتوای نوشته های مختلف سیاسی، اجتماعی، آموزشی دیگر وی هویدا است، اما از جهت اهمیت نظریه های تربیتی او در کتاب امیل، به بررسی آراء او خواهیم پرداخت. (­مفیدی، ۱۳۸۱،­ص ۷۶ )

« امیل » که در حقیقت نمایانگر عقاید و نظریات تربیتی روسو است، ابتدا صورت داستان داشت، ولی در حقیقت حاوی مطالب بسیار گسترده در مورد جنبه های مختلف پرورش کودک، آموزش، تغذیه و ارزش شیر مادر و لزوم تغذیه کودک از شیر مادر، نقش پدر به عنوان مربی، معلم خصوصی و راهنما و مسائل دیگر است و طیف وسیعی از جنبه های تربیتی و آموزشی کودک را از بدو تولد تا بزرگسالی، انتخاب شغل و حرفه و ازدواج را در بر می گیرد.
در این جا سعی می شود تا عقاید کلی روسو را درباره کودک و دنیای آموزشی و زندگی او شرح دهیم:
توجه به طبیعت کودک
روسو در بحث پیرامون طبیعت منحصر به فرد کودک با عقاید زمان خود در ستیز بود و با تصورات غلط زمان که با کودک و قابلیت هایش وقعی نمی نهاد، سخت مخالفت می ورزید و مکررا اظهار می کرد که به کودکان باید بر طبق سن و سالشان رفتار کنیم. زیرا طبیعت به کودک قبل از بالغ شدن به چشم کودک می نگرد، و اگر قرار باشد چنین نظمی را بر هم بزنیم، میوه های بیشتری خواهیم داشت بی طعم، که در خطر فساد قرار می گیرند. یعنی عده ای کودکان دانشمند خواهیم داشت که روحشان هنوز کودک است. پس باید کودک را در کودکی پخته کرد. ( همان، ص ۷۸ )
تاثیر جامعه خانواده و اجتماع
روسو معتقد به فساد اجتماع بود و سعی داشت تا قهرمان خود امیل را از فساد و تباهی های جامعه دور نگه دارد بدین ترتیب، امیل در سرزمینی تنها و فقط با مربی اش (تا سن ۱۲ سالگی ) بسر برد. عقاید روسو درباره تاثیر اجتماع بر انسان به صورت زیر خلاصه می شود:
طبیعت انسان را نیک پدید آورده، ولی این جامعه او را شریر تربیت نموده است، طبیعت انسان را آزاد آفریده، ولی جامعه او را بنده گردانیده است، طبیعت انسان را خوشبخت آفریده ولی جامعه او را بدبخت و بیچاره نموده است. واضح است که این قضایا به هم مرتبط بوده و بیان یک حقیقت هستند و آن این که از دیدگاه روسو، نسبت اجتماع به عالم طبیعت مانند نسبت شر است به خیر.
مسئله عمده دیگر این که، از لحاظ فلسفه طبیعت گرایی[۱۳] که روسو از پیروان آن می باشد، آموزش و پرورش باید امکان رشد طبیعی را برای کودک فراهم سازد و تربیت وقتی حقیقی خواهد بود که به طبیعت و نیروها و امیال کودک فرصت دهد که به سرعت رشد و نمو نمایند و باید از هر گونه دخالت خودداری گردد. به همین سبب طبیعت گرایان گاهی مدارس را به منزله سرباز خانه هایی می دانند که آزادی کودک را محدود می سازند. درباره تربیت در محیط خانه نیز تردید دارند و بعضی از طبیعت گرایان معتقدندکه برای تربیت کودک بایداو از محیط خانه و دخالت والدین دور نگاه داشت. از جمله اینها روسو اعتقاد داشت که امیل باید از زندگی خانوادگی در دوران طفولیت جدا گردد و باید درس خود را نه از انسان بلکه از طبیعت فرا گیرد. ( مفیدی، ۱۳۸۱، ص ۷۹ )
تعلیم و تربیت منفی [۱۴]
روسو معتقد به فساد جامعه بود و سعی داشت امیل را تحت رژیم تربیتی و آموزشی خاص خود در آورد و در سایه دوری از اجتماع او را از آشفتگی های زندگی تصنعی، به انسانی کامل و آزاد مبدل سازد و این روند را آموزش منفی نام نهاد. او می گوید: مراد من از تعلیم و تربیت منفی تربیتی است که قبل از دادن معلومات سعی می کند اندام هایی که وسیله کسب معلومات هستند بهتر و دقیق تر سازد، تعلیم و تربیتی که از راه ورزیدن حواس، ما را برای تعقل آماده نماید. تعلیم و تربیت منفی به کسی فضائل اخلاقی نمی دهد، ولی از معایب جلوگیری می کند. حقیقت نمی آموزد، اما او را از اشتباه حفظ می کند. از آنچه گفته شد می توان دریافت که او تعلیم و تربیت منفی را نوعی انتظار برای یادگیری و دخالت نکردن می داند زیرا معتقد است که در دوران کودکی باید « بتوانیم که هیچ گونه دخالتی نکنیم » و البته آن را دشوار ترین کارها می داند و بنابراین دوره کودکی را یک دوره بیکاری وانتظارطولانی می داند، که باید گذاشت کودکی در کودکان پخته گردد.
نظریه آزادی تنظیم شده
روسو در مورد تاخیر انداختن آموزش و آماده نمودن کودک از پیش، در واقع نوعی آزاد گذاری کودک را القا می نماید. این آزادی به نوعی از قبل سازمان می یابد و به وسیله مربی تنظیم می گردد. منظور روسو از آزادی این نیست که کودک مجاز به انجام هر کاری باشد بلکه آزادی پیروی از قانون و آزاد بودن به معنای حفظ آزادی و پیروی از نظم است. عده ای عقیده دارند که این نوع آزادی و مراقبت تنظیم شده از امیل همانند نوشتن کلمه آزادی بر سر در زندان می باشد. از این رو طرفداران وی بعد ها کمتر به آزادی کودک و بیشتر به ساختن و شکل دادن او از طریق مراقبت مداوم و یا از راه آموزش رسمی و ورود او در اجتماع خانواده و گروه های اجتماعی بسته تر می اندیشند. ( همان، ص ۸۳­)

تعلیم و تربیت اخلاقی
روسو در زمینه استفاده از استدلال و منطق در تربیت اخلاقی کودکان با نظریات جان لاک[۱۵] مخالف است و می گوید نیروی عقل که ترکیبی از سایر نیروهاست، از تمام قوای روحی بشر مشکل تر و دیر تر رشد می یابد ولی مردم به غلط این قوه را برای رشد قوای دیگر به کار می برند. بهترین تربیت ها آن است که شخص را عاقل بار بیاورد ولی مربیان امروزی می خواهند فقط با دلایل عقلانی طفل را به این مرتبه برسانند و این درست مثل این است که کسی بخواهد کاری را از آخر شروع کند و نتیجه عملی را وسیله انجام آن عمل قرار دهد. روسو آغاز آموزش مفاهیم اخلاقی و شکوفایی آن را در کودک، سن ۱۵ سالگی و نوجوانی می داند. ( همان، ص ۸۴­)
نقش مربی
نقش مربی از دیدگاه روسو، نقش راهنما و هدایت کننده است. به طوری که در امیل مربی در درجه اول دوست و رفیق بازی های امیل، در جوانی محرم اسرار، در مسافرت ها مصاحب و همراه و در انتخاب حرفه و تصمیم گیری برای ازدواج و زندگی، نقش آماده کننده و هدایت کننده و نه تعلیم دهنده و تحمیل کننده را بازی می کند. همه طبیعت گرایان همچون روسو، معلم را از به کار بستن هر نوع روش تدریس باز می دارند و فقط ناظر هستند و سعی می کنند تا به هیچ طریقی در کودک اثری تحمیلی نگذارند. ذکر این نکته خالی از فایده نیست که نوشته های روسو به احتمال زیاد، رنگ و بوی دوران زندگی نابسامان کودکی خودش را دارند. زیرا روسو کودکی اش را در دامان پر مهر و محبت پدر و مادر سپری نکرد و شاید بتوان گفت که انگیزه تلاش روسو برای شناخت و سازندگی کودک در تمام عمر، جبران کاستی ها و نیاز های شخصی وی در دوران کودکی بوده است.
فردریک ویلهلم فروبل [۱۶] ( ۱۸۵۲- ۱۷۸۲ )
فردریک ویلهلم فروبل در ۲۱ آوریل در ابروس باخ[۱۷] در دهکده ای که در قسمت مرکزی آلمان شرقی فعلی را تشکیل می دهد، متولد شد. کار و افکار آموزشی فروبل بیشتر حاصل زندگی درونی و افکار شخصی وی بود. ( مفیدی، ۱۳۸۱، ص ۹۷ )
فروبل دوران کودکی ناشادی را گذراند و به علت اینکه والدینش استنباط درستی از او نداشتند، به صورت مردی کم رو و درون گرا در آمد. خوی حساس و مالیخولیایی او با اشتیاق روحی عمیق آمیخته بود. این خصلت سبب شد که او به اندیشه های فلسفی روی آورد. فروبل سال ها از شغلی به شغل دیگر می پرداخت و هرگز آنچه را که در جستجویش بود، نمی یافت ؛ حتی نمی دانست در جستجوی چیست. پس از چندی در مدرسه کوچکی واقع در فرانکفورت که بر اساس روش پستالوزی آموزش می داد، به عنوان معلم مشغول به کار شد. کشف شغل معلمی، بلند پروازی فروبل را افزون ساخت. وی به شدت تحت تاثیر روش پستالوزی قرار گرفت ؛ اما نبوغ شخصی او فراتر از محدوده های پستالوزی بود. فروبل در سال ۱۸۱۶ توانست مدرسه تجربی کوچکی دایر کند. اساس کار او بر مبنای پستالوزی بود. ولی موسیقی، بازی و فعالیت مقدم بودند. این مکتب که از نظر اندیشه غنی و از حیث ثروت فقیر بود، زیر بار مشقت فراوان و تنگنا های مالی، ده سال به کار خود ادامه داد. ( صفوی، ۱۳۶۲، ص ۳۸ )
فروبل معتقد بود که تعلیم و تربیت باید شخصیت کودک را پرورش دهد و اساسا این روش باید خود جوش باشد. فروبل هم مانند روسو عقیده داشت که کودک از آغاز، موجودی فعال است و جسم او قبل از ذهنش رشد می کند، او نخستین کسی بود که ارزش بی پایان دنیای شخصی کودک را از نظر تعلیم و تربیت شناخت. فروبل هم مانند هربارت تعلیم و تربیت را نیروی اجتماعی می دانست. در یکی از نامه هایش آمده است: « انسان باید در رابطه با خود و دیگران رشدی هماهنگ، آرام و بانشاط داشته باشد و این پیشرفت باید در تمام مراحل رشد و مقتضیات زندگی، در خانواده و در مدرسه، در زندگی محلی و عمومی، ادامه یابد ». ( همان، ص ۳۹ )
تمام این اصول: رشد خود جوش، فعالیت و همکاری اجتماعی، در فعالیت های کودکستان فروبل به هم می آمیخت. حرکت، بازی، شعر، شناخت رنگ ها، داستان و انواع دیگر فعالیت های شناخته شده بشری اساس کار کودکستان را تشکیل می داد. به علاوه، کودکستان فروبل واحد کوچکی از جامعه بود که در آن، شهروند خردسال می آموخت که آزادانه جنب و جوش داشته باشد و در عین حال ملاحظه دوستان خود را بکند. در برنامه کودکستان فروبل سه نوع مواد ویژه به کار گرفته می شد. شعر های کودکانه، اسباب بازی ها و سرگرمی ها، موادی بودند که برای برانگیختن فعالیت جسمی کودک به کار می رفتند.
اسباب بازی ها از نظر فنی به شکل های مکعب، استوانه و نظایر آن ساخته شده بودند. سرگرمی ها از موادی ساخته شده بودندکه قابلیت شکل پذیری داشتند؛ مانند گل رس، شن و مقوا. با وسایلی که فروبل در اختیار کودکان قرار می داد، امیدوار بود که قوه ی ابتکار و هنری آنها پرورش یابد. اما، آنچه که بیش از هر چیز کودکستان فروبل را شاخص می ساخت، داستان بود. پس از این که معلم داستان را نقل می کرد، اثر آن در بیان کودک، در شعر هایش، در بازی های او و حتی در چیز هایی که می ساخت، نمایان می شد. فعالیت های سازنده فروبل از قبیل سوزن کاری، کار دستی، بافندگی و کار های مختلفی که با شن، گل رس و . . . صورت می گرفت، به نهضت « آموزش عملی » منجر شد. (همان، ص ۴۰ )
فروبل در سن ۶۹ سالگی در مدرسه اش بازی ها و سرود های کودکانه را با اشتیاق هدایت و رهبری می کرد و به خاطر موفقیت هایش در آموزش کودکان و معلمان، به او لقب « پدر کودکستان » داده شده و اگر چه در اواخر عمرش با مشکلاتی مواجه بود اما هنوز هم این لقب را حفظ کرده است. ( مفیدی، ۱۳۸۱، ص ۹۹ )
او معتقد بود که همه چیز از خداست، به وسیله او خلق گردیده، و تنها به وسیله خدا هدایت می گردد، بنابراین مبنای همه چیز ما خدا بوده، و هر چیز نشانه ای از وجود اوست و ذات هر چیزی ملهم از اوست. او دانش و تجربه را یک کل واحد می دانست و عقیده داشت که آموزش و پرورش باید انسان را به شناخت خود، سازش با طبیعت و یگانگی خداوند هدایت نماید. پس وحدت زیر بنای رابطه انسان، طبیعت و خدا اساس عقاید و نظریات آموزشی فروبل را تشکیل می داد. پدیده ارتباط و پیوستگی بین انسان، طبیعت و خدا بر اساس دو فرضیه کلی بنیان نهاده شده است:

 

 

 

 

فروبل بر اساس اندیشه وحدت [۱۸] همه موجودات، مفهوم جدیدی از دوران کودکی را شکل می دهند. او می گوید: کودکی صرفا دوره آمادگی برای بزرگسالی نیست، بلکه ارزش و خلاقیت خاص خود را داراست. بنابراین دوره کودکی باید همان حقوق، احترام و ارزش دوره بزرگسالی را نزد مربی و پرورش کار داشته باشد که در این جا با روسو هم عقیده است.
 

 

 

ارتباط درونی همه آموزش ها، بدین معنی که مربی باید موقعیت ها و شرایطی را برای کودک فراهم آورد تا او را در ارتباط طبیعی تجربیاتش یاری دهد. در چنین صورتی است که کودک به وحدت وجودی و وحدت طبیعی و ذاتی در همه امور زندگی پی خواهد برد. پس چنین بر می آید که فروبل ضمن احترام به فردیت هر کودک، سعی در به وجود آوردن برنامه درسی سازمان یافته و منظمی در سیستم آموزشی خود دارد تا پیشرفت گام به گام کودک را از طریق موضوعاتی که برای آموزش وی لازم هستند، میسر سازد. ( همان، ص ۱۰۰ )
 

 

 

 

فروبل از جمله پرورش کاران بزرگی است که به ضرورت و اهمیت بازی در جریان کار و آموزش کودکان پی برده است. به عقیده وی، بازی عاملی است که از طریق آن، کودک به توازن و تعادل و رشد یکپارچه و هماهنگ می رسد. کلاس های او نه در اتاق های مدرسه، بلکه در باغ های کودکان [۱۹]، جایی که هر فعالیت چنان طرح ریزی می شدکه آموزش ازطریق لذت و شادی، صورت می گرفت.
وی در این باره می گوید: « بازی های دوران کودکی به منزله برگهای جوانه زده درخت تمام زندگی و آینده فرد است و تمامی زندگی بعدی وی نشات گرفته از دوران کودکی است ». فروبل بازی را بیش از یک تفریح و لذت جویی تلقی می کرد و آن را سازنده، آموزش دهنده و حتی درمان کننده می دانست. (همان، ص ۱۰۱ )
فروبل با توسل به بازی به عنوان الگوی آموزش و برنامه درسی[۲۰] و تجسمی از اجتماع وسیع تر توانست طرح آموزشی خود را بر اساس بازی بنیان نهد. او هدایا [۲۱] ( اشیا ) را که کودک از طریق بازی با آنها قدم به قدم و به طور منظم به حس نظم واقعی پی می برد و مشغولیات[۲۲] ( پیشه ها ) را به منظور آموزش دست، چشم و فکر طرح ریزی و ابداع کرد. هدایا و یا وسایل بازی ابداعی فروبل، در واقع یک سری ابزار های قابل دست کاری بودندکه کودک ضمن بازی با آنها، در خصوص اشکال، اعداد و اندازه گیری ها تجربیاتی به دست می آورد. بازی با این وسایل به تقویت قوای خلاقه و رشد مفاهیم و مهارت های هوشی در کودکان می انجامید.
پی بردن به رابطه کل و جزء و شمارش، ترکیب، تقسیم، کسر، سری کردن، اندازه گیری و تجزیه و تحلیل از جمله اطلاعاتی است که کودک از دست کاری و بازی با هدایا به دست می آورد.
اولین « هدیه » عبارت بود از شش توپ پارچه ای، نرم و رنگی که هریک هم رنگ یکی از رنگ های قوس و قزح بود. دومین هدیه، اشیایی همچون مکعب، یک سیلندر ( استوانه ) و کره را شامل می شد. و سومین هدیه مکعب مستطیل بزرگی بود که از مکعب های کوچک تری تشکیل می شد. (همان، ص ۱۰۲ )
مشغولیات ( پیشه ها ) کودکستان فروبل به بازی های دستی و روی میزی شباهت بسیاری دارند. وی آنها را برای آموزش چشم، دست، به کار انداختن ماهیچه های ظریف و کوچک، فکر کردن و نیز تجزیه و تحلیل و بیان نوآورانه دریافت شده از طریق هدایا طرح ریزی نمود.
موارد زیر از جمله مشغولیات می باشند:

 

 

 

 

مدل سازی و خمیر بازی، قالب سازی با بهره گرفتن از گل و خاک رس
 

 

 

نقطه بازی و استفاده از الگو های نقطه چین
 

 

 

کارتهای دوخت ( دوختن و بخیه کردن )
 

 

 

مهره بازی و نخ کردن مهره های رنگی
 

 

 

نقاشی با بهره گرفتن از طرح های پیچیده
 

 

 

بافتن ( حصیر بافی ) و گذراندن برش های کاغذی و یا مقوایی از درون یکدیگر و درست کردن سطوح مختلف
 

 

 

کاغذ و تا ( تا کردن کاغذ و ساختن اشکال کاغذی )
 

 

 

رنگ آمیزی و آبرنگ ( با بهره گرفتن از تصاویر مختلف پیچیده و طرح ریزی شده قبلی )
 

 

 

کپی کردن و وصل کردن نقطه چین ها به یکدیگر و درست کردن تصاویر و اشکال مختلف
 

 

 

کار با چسب و چسباندن اشکال
 

 

 

فعالیت های باغبانی
 

 

 

مطالعه طبیعت[۲۳]
 

 

 

 

فروبل برای کودکان، آوازها و سرودهایی نیز سروده و به کودکان یاد می داد تا از میزان یادگیری های آنان اطمینان حاصل نماید. این آوازها اساسا برای استفاده مادران تهیه گردیده بود و بعدا به وسیله معلمان در کودکستان ها به کار گرفته می شد. بنا به عقیده فروبل، این سرودها و بازی ها اولا، مادر را متوجه مسئولیت خود در قبال کودک و درک این حقیقت می کردند که پرورش کودک از هنگام زادن آغاز می شود و ثانیا، حواس و اندام و ماهیچه های کودک را ورزش می دادند. هر سرود بر روی یک کارت نوشته شده و حاوی سه قسمت بود: قسمتی برای راهنمایی مادر و هدف شعر، بخشی مربوط به خود شعر و مضمون آن، و بالاخره تصویری برای نشان دادن موضوع شعر. ( همان، ص ۱۰۳ )
کودکستان هایی که فروبل ایجاد کرد به سرزمین عجایب شباهت داشت و پر بود از تصاویر، معما ها، کپه های شن و گل، سرود و رقص، و همچنین درس های هدف دار که به طور خاص و به منظور مفهوم سازی طرح شده بود. فروبل معتقد بود که در چنین محیط تشویق آمیزی است که یادگیری کودکان ارتقا می یابد، انگیزه خود شکوفایی کودک برای اکتشاف به طور طبیعی و ناگزیر منجر به رشد عمومی می شود. ( آلن، ۱۳۷۰، ص ۴۶ )
آموزشگاه های کودکان خردسال در دوران جدید بیشتر مدیون تاثیر مهم فروبل است و اکثر تجربیاتی که امروزه در کودکستان ها و کلاس های آمادگی ارائه می شود، ریشه در سرگرمی های کودکستان فروبل دارد. ولی گفتنی است که از نظر فروبل، آموزش مهارت های دستی، از تعلیم و تدریس حرف و صنایع تا حدودی نیز جدا بوده و آن را عامل بیان افکار و اختراع و ابتکار در امر تربیت دانسته است. ( مفیدی، ۱۳۸۱، ص ۱۰۷ )
فروبل به شدت معتقد بود که مرحله پیش از دبستان، گامی اساسی در پلکان تجربه تربیتی است. دید گاه های مهم او که در محتوا و روش شناسی برنامه های مزبور، تاثیر بسزایی داشته اند، به قرار زیر خلاصه می شود:
-آموزش و پرورش با هدف شکوفا کردن رشد طبیعی کودکان صورت می گیرد؛ بنابراین، برنامه درسی در مرحله اولیه کودکی باید از نظر رویکرد، کودک محور بوده، برپایه طبیعت و علایق کودک استوار باشد.
– هر کودک فردیت خاص خود را داراست که باید مورد احترام قرار گیرد. با وجود این، برنامه ها باید به صورتی نظام دار و سازمان یافته طراحی شوند تا پیشرفت گام به گام کودک را تضمین کنند.
– بنابراین، هر یک از برنامه های مزبور باید تعادل بین آزادی و ساختار را حفظ کند؛ یعنی این نوع برنامه ها باید تعادلی بین فرصت های آزاد کودکان برای اینکه خودشان باشند و به روشی مستقل رشد کنند، و برنامه ای سازمان یافته که متضمن یادگیری و کسب مهارت های ضروری، دانش و ارزش ها است به طریقی نظام یافته و نظام دار، برقرار کند.
– بازی، که تمایل طبیعی کودک می باشد، اساسی ترین پایه برای رشد کودک محسوب می شود بنابراین، بازی وسیله ای برای ارائه پیام آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان است.
قسمتی از برنامه روزانه کودک در دوره پیش از دبستان باید به روشی سپری شود که کودکان در بازی های آزاد شرکت کنند و بقیه ساعات را نیز در فعالیت های سازمان یافته و هدایت شده سپری کنند. ( ونیتاکول [۲۴]، ترجمه: مفیدی، ۱۳۸۴، ص ۱۱۰­)
لوسمنویچ ویگوتسکی[۲۵] ( ۱۹۳۴ – ۱۸۹۶ )
ویگوتسکی در سال ۱۸۹۶ به دنیا آمد و در زمان انقلاب سال ۱۹۱۷ دانشجوی دانشگاه مسکو بود. او در زمینه ادبیات، علوم اجتماعی، فلسفه و هنرها دانش وسیعی آموخت و در سال ۱۹۲۴ به روان شناسی روی آورد. ده سال بعد در سال ۱۹۳۴ در سن سی و هشت سالگی از بیماری سل در گذشت. او از نظرات و فعالیت های معاصران اروپایی عمده خود مانند اشترن، کلاپارد، پیاژه و گشتالتیست ها و اعضای مکتب وستبرک به خوبی آگاه بود. با کار پراگماتیست های آمریکایی، ثوراندایک، واتسون و مکتب رفتار گرایی نیز کاملا آشنایی داشت. با این همه او از لحاظ علایق و شیوه برخورد، بیشترین نزدیکی را با پیاژه داشت، و دلبستگی اش بیشتر به روانشناسی زبان، فرایند های دخیل در فراگیری زبان، مسائلی از قبیل اختلال مغزی ناتوانی در سخن گفتن، و مهم تر از همه رابطه میان تکامل زبان و رشد فکری بود. در سال ۱۹۳۸ مجموعه ای از مقالات او گرد آمد و تحت عنوان اندیشه و زبان به چاپ رسید. این اثر به موازات، در تکمیل و در تعارض با کار پیاژه، کمک های ویگوتسکی و همکارانش را جمع بندی می کرد. مسیر رشد فکری بچه های کوچک را ترسیم می کرد و آن را با تکامل زبان و نقشی که آموزش و آگاهی دراین میان برعهده دارندارتباط می داد. ( کانل، ترجمه: افشار، ۱۳۶۸، ص ۴۴۳ )
ویگوتسکی جنبه های فرهنگی، تاریخی و اجتماعی را در رشد شناختی بسیار با اهمیت می داند. او در توضیح اهمیت عوامل سه گانه بالا کارکردهای ذهنی را به دو دسته زیر تقسیم می کند:

 

 

 

 

کارکرد های نخستین ذهنی ۲ – کارکردهای عالی ذهنی
 

 

 

 

کارکرد های نخستین به توانایی های طبیعی و ناآموخته ی انسان مانند توجه کردن، حس کردن، و ادراک کردن اشاره می کنند. در­ جریان رشد یا تحول، این کارکردهای نخستین ذهنی تدریجا به کارکردهای عالی ذهنی، یعنی حل مسئله و تفکر، تغییر می یابند. این تغییر از کارکرد های نخستین به کارکردهای عالی ذهنی عمدتا از راه تاثیر فرهنگ و در زمینه تاریخی­– اجتماعی­ میسر است. (سیف، ۱۳۸۰، ص ۲۱۷ )
یکی از مفاهیم عمده ای که چگونگی تبدیل روابط اجتماعی به کارکردهای ذهنی را نشان می دهد مفهوم درونی سازی [۲۶] است. ویگوتسکی می گوید گفتار خود محورانه گفتار اجتماعی است که جریان درونی سازی به سوی گفتار درونی را نشان می دهد. او در تحول یا رشد زبان سه دوره را متمایز می سازد: گفتار اجتماعی، گفتار خود محورانه، گفتار درونی. ابتدا گفتار اجتماعی یا گفتار بیرونی ظاهر می گردد. نقش این گفتار کنترل رفتار دیگران است. مثلا وقتی که کودک به مادر می گوید « شیر می خواهم » یا «بیا »،
« برو» از این طریق به کنترل رفتار دیگران اقدام می کند. این نوع گفتار پیش از سن ۳ سالگی ظاهر می شود.
پس از گفتار اجتماعی، گفتار خود محورانه پدیدار می شود که مرحله انتقالی گفتار بیرونی به گفتار درونی است. در این مرحله کودکان غالبا با خودشان صحبت می کنند به این منظور که رفتار خود را کنترل نمایند. برای مثال در حین انجام کارها آنچه را که انجام می دهند به زبان می آورند. گفتار خود محورانه بین ۳ تا ۷ سالگی رخ می دهد. ( همان، ص ۲۱۸ )
 
 

بالا  

 

پایین 

 

پایین 

 

انتقال موازی اطلاعات 

 

 

بالا 

 

بالا 

 

پایین 

 

پایین 

 

مستندسازی و بازیابی اطلاعات 

 

 
 

 

۲-۶ شبکه اجتماعی

 

مطالعه شبکه اجتماعی موضوع مورد علاقه محققان علوم اجتماعی بوده و مفهوم اصلی در کسب‌و‌کار، علوم سیاسی، و جامعه‌شناسی است(Adler & Kwon, 2002) . یکی از تاثیرگذارترین سرویس‌های ارائه شده در اینترنت، شبکه‌های اجتماعی است که به نوبه خود تحول شگرفی را در نظام اجتماعی کشورهای جهان ایجاد کرده است. در چند سال اخیر تعداد مطالعات پیرامون شبکه‌های اجتماعی به طور قابل توجهی افزایش یافته است (Kilduff & Tsai‚ ۲۰۰۳). شبکه‌های اجتماعی امروزه به یکی از ارکان جدایی ناپذیر زندگی ما حداقل در بعد مجازی آن تبدیل شده‌اند. همانند سایر پدیده‌های نوظهور، در مورد شبکه‌های اجتماعی هم تعریف جامعی که مورد قبول همگان باشد، وجود ندارد. آنچه مورد توافق است، امکان برقراری ارتباط و به اشتراک گذاری محتوا در این گونه شبکه‌ها از طریق ایجاد یک پروفایل و مرتبط نمودن آن با دیگران به منظور ایجاد یک شبکه شخصی است. زمانی‌که یک شبکه کامپیوتری افراد را به یکدیگر متصل می‌کند یک شبکه اجتماعی است. همانطورکه شبکه کامپیوتری، مجموعه‌ای از ماشین‌ها است که توسط مجموعه‌ای از کابل‌ها به یکدیگر متصل هستند، شبکه اجتماعی مجموعه‌ای از افراد، سازمان‌ها یا دیگر موجودیت‌های اجتماعی است که از طریق مجموعه‌ای از تعاملات اجتماعی به یکدیگر متصل هستند. گروه، تنها یک شکل خاص از شبکه اجتماعی است Wellman, 1996)). شبکه‌های اجتماعی شامل عملیات مبتنی بر اینترنت، براساس فناوریهای وب۲ می‌باشند که افراد را قادر به تعامل و مبادله مفاهیم و اطلاعات می‌کند .(Kaplan & Haenlein, 2010)
شبکه‌های اجتماعی نوعی ساختار اجتماعی محسوب می‌شوند که از گره‌های متعددی تشکیل شده‌اند.‌اند. این گره‌ها می‌توانند افراد حقیقی یا سازمان‌ها باشند. این گره‌ها توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به یکدیگر متصل هستند. وابستگی‌هایی چون روابط دوستانه، همشهری بودن، هموطن بودن، روابط تجاری و روابط اداری از جمله این وابستگی‌ها هستند. یک شبکه اجتماعی، مجموعه‌ای از روابط مشخص میان مجموعه تعریف شده‌ای از افراد است که ویژگی‌های این روابط در کل ممکن است در تفسیر رفتار اجتماعی افراد موجود در شبکه استفاده شود (Mitchell, 1969). یک رویکرد شبکه اجتماعی الگوهای تعاملات بین افراد را به عنوان یک نمودار ارتباطات توصیف می‌کند (Newman, 2002). افراد درون شبکه گره نامیده می‌شوند و روابط میان آنها ارتباط نامیده می‌شود. گره‌ها و ارتباطات، ساختار شبکه اجتماعی را شکل می‌دهد و نظریه شبکه اجتماعی ساختار شبکه را به عنوان منبعی برای عملکرد اجتماعی توصیف می‌کندBurt, 1992) ). یک شبکه اجتماعی، سایت یا مجموعه سایتی است که به کاربران امکان به اشتراک گذاری علایق، افکار و فعالیت‌های خود با دیگران را می‌دهد (امیری و همکاران، ۱۳۹۰). بیشتر شبکه‌های اجتماعی آنلاین منجر به چندین تعامل کاربر- کاربر می‌شوند که نیاز به تعامل بیشتر یا شدت ارتباطات میان کاربران را ارضاء می‌کنند (Ferrara, 2011). شبکه اجتماعی مجازی، نمونه‌ای از الگوهای ارتباطی افراد است که در آن‌ ها تعاملات و روابط میان عوامل شبکه‌ای توسط یک پایگاه فنی و زیرساخت اینترنتی مورد پشتیبانی قرار می‌گیرد. در این شبکه‌ها هدف، علاقه یا نیاز مشترک می‌تواند عنصری پیونددهنده باشد که باعث می‌شود عوامل متصل حتی بدون حضور فیزیکی احساس کنند در یک جمع حقیقی قرار گرفته‌اند (Heidemann,2010). از آنجایی که تعاملات اجتماعی هدف شبکه‌های اجتماعی آنلاین هستند، بهتر است که شبکه‌های اجتماعی آنلاین به عنوان یک فعالیت مشترک اجتماعی درنظر گرفته شوند (Cheung & Lee, 2010). پژوهش‌های بسیاری انواع متفاوت شبکه‌های ارتباطی را برای درک چگونگی تاثیر ارتباطات شبکه‌ای بر تعاملات و رفتارها بررسی کرده‌اند (Borgatti & Cross 2003; Cho et.al, 2007 Reagans & McEvily, 2003; Yang & Tang, 2003;). شبکه‌های اجتماعی در عین حال که فضایی برای پیدا کردن دوستان جدید هستند، به افراد این امکان را می‌دهند که با دوستان قدیمی خود ارتباط برقرار کنند و مکان‌هایی برای تبادل نظر هستند که در آنها افراد عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک می‌گذارند. شبکه‌های اجتماعی در واقع شکل جدیدی از برقراری ارتباط و به اشتراک گذاری محتوا در اینترنت است .مفهوم شبکه‌های اجتماعی در سازمان‌ها به این صورت تعریف می‌شود که سازمان به عنوان سیستمی است که شامل اشیا مانند افراد، گروه‌ها و دیگر سازمان‌ها است که به یکدیگر متصل شده‌اند. از طریق شبکه‌های اجتماعی افراد می‌توانند در یک محیط کاملاً مجازی و به کمک ابزارهایی که در وب ٢ فراهم شده به روش‌های گوناگون با یکدیگرارتباط برقرار کرده و به تبادل اطلاعات بپردازند. یک شبکه اجتماعی، جمعیت آنلاین افرادی است که به‌ واسطه موضوعاتی با یکدیگر در تعاملند. این سایت‌ها براساس تعهد بر ایجاد و حفظ روابط بنا شده‌اند (Jahnson & Jahnson, 2009). شبکه‌های اجتماعی به طور کلی با اهدافی از قبیل سازماندهی انواع گروه‌های اجتماعی مجازی (با تکیه بر اشتراکات مختلف و رسیدن به هدف مشترک غالبا سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دنیای واقعی)، توسعه مشارکت‌های اجتماعی به اشتراک گذاشتن علاقه‌مندی‌ها توسط اعضا از مهم‌ترین کارکردهای شبکه‌های اجتماعی است که بدون آن، شبکه اجتماعی معنا ندارد. شبکه‌های اجتماعی با یک یا چند نوع خاص از وابستگی مانند دوستی، خویشاوندی، مبادله مالی، روابط جنسی یا ارتباطات اعتقادی، دانش یا وجهه به یکدیگر متصل می‌شوند. اینترنت تمایل به جهان شبکه‌ای و توجه به شبکه را منعکس می‌کند. اینترنت به افراد اجازه می‌دهد تا برای اتصال و دسترسی به اطلاعات گام را فراتر نهند. زمانی که شبکه‌های کامپیوتریافراد و سازمان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند، آنها زیرساخت شبکه اجتماعی هستند (Wellman & Hompton, 1999). رویکرد شبکه اجتماعی بیان می‌کند که رفتار فرد بیشتر تحت تاثیر انواع ارتباطات، یا روابط فنی و شبکه‌ها قرار دارد تا هنجارها و ویژگی‌های فردی آنها. در واقع، در تحلیل شبکه، مطالعه روابط بین گره‌ها مورد نظر است تا ویژگی‌ها و صفات کنشگران (رمضانی، میرزامحمدی، ۱۳۹۲). تحلیل شبکه بر ساختار روابط متمرکز است و در تلاش برای شناسایی علل و اثرات این روابط می‌باشد. دیدگاه اصلی در تحلیل شبکه این است که رفتارها و باورهای فرد دارای الگوهای مشخصی از روابط درون یک واحد اجتماعی می‌باشد در نتیجه، جایگاه فرد در شبکه اجتماعی وابسته به عملکرد وی می‌باشد (Burt‚ ۱۹۹۲). منابع اجتماعی، اطلاعاتی و مادی که دو نفر مبادله می‌کنند، رابطه آنها را مشخص می‌کند. در تحلیل شبکه اجتماعی مبادله این منابع « ارتباط » نامیده می‌شود. فرض شده که تعدادی از روابط مثبت و منفی با عملکرد افراد مرتبط هستند& Tang, 2003) Yang).
در تحلیل شبکه، توجه اساسا به شکل و محتوای روابط و آرایش آنها است. این روابط ممکن است جهت‌دار، بدون جهت، وزن‌دار یا دوتایی (صفر و یک) باشد. ساده‌ترین نوع شبکه، شبکه روابط دوتایی بدون جهت است که فقط وجود یا عدم رابطه بین گره‌ها را نشان می‌دهد. با بهره گرفتن از وزن رابطه می‌توان آن را بیشتر توصیف کرد. وزن می‌تواند نشان‌دهنده میزان، تکرار یا شدت رابطه باشد. برای مثال، در رابطه بین سازمان‌ها وزن رابطه‌ها ممکن است نشان دهنده میزان تماس‌های آن‌ ها با هم باشد (Wasserman, 1994). بنابر تعریف شبکه، داده‌های مورد تحلیل در این روش با داده‌های مورد تحلیل در روش‌های دیگر جامعه شناختی متفاوت خواهد بود. در اینجا داده‌ها از نوع رابطه هستند. به این معنا که واحد تحلیل در این روش رابطه است و نه فرد. بنابراین، اطلاعات جمع‌ آوری شده باید روابط بین افراد یا گروه‌ها و نه خود افراد یا گروه‌ها را توصیف کند. به همین دلیل نیز داده‌های جمع‌ آوری شده در نهایت به صورت ماتریس‌های دوبعدی نمایش داده می‌شوند که هر خانه از این ماتریس (M)،j نشان دهنده گره و i نشان دهنده رابطه بین گره (xij) است . داده‌های شبکه اجتماعی شامل دست کم یک متغیر ساختاری است که روی مجموعه‌ای از کنشگران اندازه گیری شده است. معمولاً مسئله تحقیق و نظریه‌ها تعیین می‌کنند که این متغیرها چه هستند و چه تکنیک هایی برای اندازه گیری آن‌ ها مناسب‌تر است (Wasserman, 1994). مثلا اگر روابط بین ملت و دولت مدنظر باشد پژوهشگر طبق چارچوب نظری خود به شکل روابط توجه دارد که آیا متقارن است یا نا متقارن، پیوند‌ها شدیدند یا ضعیف هستند.
واسرمن و فاست (۱۹۹۴) سطوح تحلیل شبکه را به صورت زیر طبقه بندی می‌کنند:

 

 

سطح کنشگر که به موجودیت‌های اجتماعی نظیر اشخاص، سازمان‌ها، شهرها و غیره می‌پردازد.
 

سطح دوگان که شامل دو کنشگر و پیوندهای احتمالی بین آنها است.
 

سطح سه گان که شامل سه کنشگر و پیوند‌های میان آنها است.
 

سطح شبکه که شامل مجموعه یا مجموعه‌های معینی از کنشگران و رابطه یا روابط تعریف شده میان آنها است.
 

بسیاری از تحلیلگران شبکه اجتماعی بر مزیت اجازه به کارکنان برای بحث در مورد مباحث کاری از طریق رسانه‎های اجتماعی تاکید دارند. به عنوان مثال کارکنان می‌توانند محصولات شرکت را ارتقا داده، به استفاده از شبکه‌های حرفه‎ای تشویق شوند که به بهبود عملکرد شرکت منتهی می‌شود (Weiss & Leigh, 2009). به عبارت دیگر اگر سازمان‌ها به کارکنان اجازه دهند که آزادانه از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنند می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند (Broughton et.al, 2009). نظریه شبکه اجتماعی به طور خاص به دنبال درک ماهیت شبکه (الگوهای شبکه)، مقدمه و نتایج شبکه در سطوح مختلف (بین فردی، بین واحدی و یا بین سازمانی) است Brass et.al,) 2004). شبکه اجتماعی در واقع به گسترش تعداد کسب‌وکار یا تعداد تماس‌های اجتماعی فرد با برقراری اتصالات است. اعضای سایت‌های شبکه اجتماعی ساعت‌ها وقت خود را صرف جستجوی صفحات کرده، اعضای دیگر را مورد بررسی قرار داده، پیغام‌هایی را با هم رد و بدل کرده و اطلاعات فراوانی را در مورد خود ارائه می‌دهند. بنگاه‌های مختلف این اطلاعات را زیر و رو کرده و تبلیغاتی را که متن آن‌ ها با دقت تنظیم شده است را در وب نمایش می‌دهند. ضمنا آن‌ ها از سایت‌ها برای برقراری ارتباط با مشتریان احتمالی استفاده می‌کنند. رایج‌ترین این سایت‌ها بازدیدکنندگان زیادی را به خود جلب کرده و به قدری جالب توجه هستند که به عنوان ابزارهای بازاریابی قدرتمند مورد استفاده قرار می‌گیرند (Laudon & Laudon, 2012). ساختارهای اجتماعی اگرچه گاهی اوقات غیرقابل مشاهده هستند، اغلب با نتایج سودمندی همچون، قدرت (Brass, 1984)، نوآوری (Ibarra, 1993)، نتایج یادگیری ( (Baldwin et.al, 1997 و عملکرد شغلی (Sparrowe et.al, 2001) مرتبط هستند.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.
 
 
 

 

 
 
 

کامل بودن: اطلاعات مندرج در صورتهای مالی برای اینکه قابلیت اعتماد و اتکاء داشته باشند باید تا آنجا که اهمیت امر و هزینه آن اجازه می دهد، کامل باشند و حذف بعضی اطلاعات به جهت هزینه بر بودن ممکن است گمراه کننده باشند.( مکرمی،۱۳۷۴،ص۱۱)
قابل مقایسه بودن: اطلاعات در مورد یک واحد تجاری زمانی سودمند است که بتوان آنها را با اطلاعات مشابه سایر واحدهای تجاری مقایسه نمود. قابلیت مقایسه، همگونی روش های مورد استفاده طی دوره های مختلف و ارزش و بار اطلاعاتی تصمیمات اتخاذ شده را افزایش خواهد داد. اهمیت و ارزش اطلاعات بستگی به این دارد که استفاده کنندگان مختلف بتوانند از آن استفاده کنند (جعفری، ۱۳۷۲: ۸۴).
اطلاعات در مورد یک واحد تجاری زمانی سودمند است که بتوان آنها را با اطلاعات مشابه سایر واحدهای تجاری مقایسه نمود و استفاده کنندگان باید بتوانند صورتهای مالی یک واحد تجاری را هم در طول زمان و هم بین واحدهای تجاری مختلف مقایسه کنند تا وضعیت مالی، نتایج عملیات و سازگاری مالی آنها را ارزیابی نمایند. بنابراین اندازه گیری و نمایش آثار مالی معاملات و رویدادهای مشابه باید هم به صورتی یکنواخت در یک واحد تجاری در طول زمان و هم به صورتی یکنواخت در واحدهای تجاری مختلف اعمال شود (رعایت استانداردهای حسابداری کمکی برای دستیابی به کیفیت قابل مقایسه بودن است). از طرفی ضرورت قابل مقایسه بودن نباید با یکسانی مطلق اشتباه شود و نباید به مانعی بر سر راه معرفی استانداردهای بهتر حسابداری تبدیل شودیعنی زمانیکه گزینه ها و رویه های مربوط تر و قابل اعتمادتری وجود دارند مناسب نیست که واحدهای تجاری رویه های حسابداری گذشته خود را بدون تغییر حفظ کنند. ( مکرمی،۱۳۷۴،ص۱۲)

قابل فهم بودن: اطلاعات مندرج در صورتهای مالی باید بنحوی گزارش شوند که قابل فهم برای عده کثیری از استفاده کنندگان باشد و نباید اینطور فرض شود که کلیه استفاده کنندگان دانش معقولی از حسابداری دارند. همچنین باید متذکر شد، صرفاً به این دلیل که ممکن است فهم بعضی از اطلاعات برای بعضی استفاده کنندگان بسیار دشوار باشد نمی توان اطلاعاتی از گزارشات مالی را حذف نمود.
درست و منصفانه بودن: بکارگیری قانون و استانداردهای حسابداری و گزارشگری باید بنحوی باشد که منجر به تهیه صورتهای مالی شود که وضعیت مالی و نتایج عملیات را به نحو درست و منصفانه ارائه کند.
به موقع بودن: اگر تأخیر بی مورد در گزارشگری مالی وجود داشته باشد ممکن است اطلاعات مربوط بودن خود را از دست بدهند لذا مدیریت باید بین قابلیت های نسبی گزارشگری بهنگام و تهیه اطلاعات قابل اعتماد تعادل برقرار کند. یعنی برای اینکه اطلاعات بهنگام تهیه شود ممکن است لازم باشد قبل از شناسایی همه جنبه های معاملات و رویدادها گزارش ارائه شود که در چنین صورتی کیفیت قابل اعتماد بودن ضعیف می شود. برعکس اگر گزارشگری با تأخیر انجام شود تا همه جنبه های معاملات و رویدادها شناخته شوند، اطلاعات ممکن است به میزان بالایی قابل اعتماد باشد اما برای استفاده کنندگانی که مجبور بوده اند در آن فاصله تصمیم بگیرند کمتر مورد استفاده باشد. ( مکرمی،۱۳۷۴،ص۱۳)
هزینه و فایده: تعادل بین هزینه و فایده قبل از آنکه ویژگی کیفی باشد، محدودیتی فراگیر است. فایده ‌اطلاعات باید از هزینه تهیه آن اطلاعات بیشتر باشد زیرا هزینه ها الزاماً به عهده کسانی که از منافع آن استفاده می کنند نیست بلکه به عهده تهیه کنندگان اطلاعات است.
ارائه مستقیم اطلاعات: اطلاعات مالی بهتر است مستقیماً توسط یک واحد تجاری ارائه شود نه اینکه توسط واسطه هایی مانند دولت، تحلیل گران مالی و … ارائه شود.
مورد قبول جامعه: اطلاعات مالی باید طوری تهیه شود که بنحوی معقول مورد قبول عموم افراد جامعه باشد نه اینکه قشر خاصی را مورد توجه قرار دهد.
توانایی پیش بینی: پروفسور سورتر اعتقاد دارد یک مجموعه ‌اطلاعات نمی تواند برای همه استفاده کنندگان مطلوب باشد. در شرایطی که حالتهای مختلف گزارشگری مالی می تواند انتخاب شود، انتخابی مطلوب است که توانایی پیش بینی رویدادهای آن را فراهم کند. درنهایت درباره ویژگیهای کیفی باید بنحوی عمل کرد که یک تعادل معقول و منطقی بین این ویژگیها برقرار باشد.
قابل اعتماد بودن (قابلیت اتکاء): اطلاعات مالی برای اینکه قابل استفاده باشد باید قابل اعتماد باشند. اطلاعات زمانی دارای ویژگی قابل اعتماد بودن است که از جانبداری و خطای عمده عاری بوده و بوسیله استفاده کنندگان قابل اتکاء باشد و مفهومی را که در خود دارد به شکل درست ارائه کند. با توجه به تضاد منافع و تأثیر اطلاعات حسابداری بر ثروت گروه های ذی نفع قابلیت اتکاء گزارشات مالی از طریق حسابرسان مستقل افزایش می یابد. ( مکرمی،۱۳۷۴،ص۱۴)
۲-۳-۷-عوامل مؤثر بر قابلیت اتکاء گزارشات مالی
با توجه به اهمیت میزان اعتبار اطلاعات افشا شده، برخی از عواملی که بر قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده توسط مدیریت از دیدگاه استفاده کنندگان مؤثراند عبارتند از: انگیزه های ناشی از موقعیت، میزان اعتبار خود مدیریت،
عوامل مؤثر بر محیط گزارشگری اعم از بیرونی و درونی و ویژگیهای ذاتی موضوع مورد افشاء.
قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده به عنوان استنباط سرمایه گذاران از قابلیت پذیرش یک افشاء خاص تعریف می شود بنابراین قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده به نحوه برداشت و استنباط سرمایه گذاران بر می گردد که به طور اجمال به آنها اشاره می شود.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
 

 

 

افشاء اخبار منفی نسبت به اخبار مثبت از اعتبار بیشتری برخوردار است.
 

هر گاه افشاکننده از نظر مالی وضعیت خوبی داشته باشد افشاهای به عمل آمده توسط او از افشاء شرکتهایی که از وضعیت مالی خوبی برخوردار نیستند معتبرتر به نظر می رسد.
 

وقتی یک شرکت از نظر مالی وضعیت نابسامانی دارد، مدیریت اینگونه شرکتها انگیزه های بیشتری در ارائه اطلاعات گمراه کننده دارند. لذا این مطلب صحیح است که میزان اعتبار اطلاعات افشا شده توسط شرکتهای با وضعیت مالی نابسامان کمتر است.
 

میزان اعتبار پیام دهنده یک عامل مهم در میزان اعتبار خود پیام است. بنابراین قابل اعتماد بودن مدیریت عامل مهمی در میزان اعتبار اطلاعات افشاء شده توسط آنان است.
 

میزان اطمینان بخشی ناشی از محیط اعم از داخلی و خارجی مبنی بر درستی اطلاعات افشاء شده توسط مدیران، عامل تأثیرگذار دیگری بر میزان اعتبار این اطلاعات است که این نوع اطمینان بخشی می تواند توسط منابع خارج از سازمان مانند حسابرسان مستقل، تحلیل گران مالی و روزنامه نگاران فراهم شود و یا از طریق منابع داخلی مانند هیأت مدیره، کمیته حسابرسی، و حسابرسان داخلی مهیا شود.
 

شایعات نیز بر نحوه تصمیم گیری و قابلیت اعتماد اطلاعات مالی تأثیر بسزایی دارد.
 

اگر هیئت مدیره شرکت از کیفیت بالایی برخوردار باشد سرمایه گذاران نسبت به صحت اطلاعات افشاء شده توسط آنان احساس اطمینان بیشتری خواهند داشت.
 

اطلاعات افشا شده توسط شرکتهایی که از بخش حسابرسی داخلی قوی برخوردارند معتبرتر تلقی می شود.
 

یکی از عوامل تأثیرگذار بر میزان اعتبار اطلاعات افشا شده، منطقی بودن ذاتی خود اطلاعات است. مردم نسبت به اطلاعاتی که با انتظارات قبلی آنان همخوانی ندارد تردید دارند. برای مثال احتمالا پیش بینی رشد سود ۱۰ درصدی برای شرکتی که سود گزارش شده سه سال متوالی آن منفی بوده نسبت به شرکتی که سود گزارش شده سه سال متوالی آن رشد مثبت داشته است از اعتبار کمتری برخوردار است.
 

بیشر نوشته های حسابداری قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده را با قابل اعتماد بودن مدیریت مترادف در نظر می گیرند اما تفاوتهای مهمی بین این دو مفهوم وجود دارد. قابلیت اتکاء اطلاعات افشاء شده برای هر بار افشاء به طور جداگانه ارزیابی می شود و ممکن است این ارزیابی در دفعات مختلف برای هر شرکت متفاوت باشد در حالیکه قابل اعتماد بودن مدیریت یک ویژگی پایدار مرتبط با مدیران شرکت است و به برداشتی که سرمایه گذاران از صلاحیت و قابل اعتماد بودن مدیران دارند مربوط می شود. قابل اعتماد بودن منبع یک پیام، به نوبه خود تنها یکی از عناصر تشکیل دهنده قابلیت اتکاء آن پیام است و متغیرهای دیگری نیز بر قابلیت اتکاء پیام تأثیر می گذارند. این موضوع خود حاکی از آن است که قابل اعتماد بودن مدیریت فقط یکی از عواملی است که بر میزان اعتبار اطلاعات افشاء شده تأثیر می گذارد و لیکن تنها عامل نیست (دانش و پژوهش حسابداری، ۱۳۸۴: ۳۱-۳۷ و ۷۳).
 

۲-۳-۸-استفاده کنندگان گزارشات مالی و نیازهای اطلاعاتی آنان
گزارشات مالی برای استفاده کنندگان تهیه می شود و چون استفاده کنندگان از گروه های مختلفی تشکیل شده اند لذا باید گزارشاتی تهیه شود که نیازهای تعداد بیشتری از استفاده کنندگان را پاسخگو باشد و این امر عملی نمی شود مگر اینکه نیازهای مشترک استفاده کنندگان تعیین و سپس با توجه به نیازهای مشترک آنها گزارشات مالی تهیه شوند. در غیر اینصورت اگر قرار باشد گزارشات مالی نیازهای کلیه استفاده کنندگان را پاسخگو باشد باید برای هرگروه استفاده کننده گزارشات خاص آنها را تهیه نمود که چنین کاری مستلزم صرفه وقت و هزینه زیادی است و از طرفی تهیه چنین گزارشاتی الزامی و ضروری نیست بنابراین نیازهای مشترک استفاده کنندگان ملاک تهیه گزارشات مالی قرار می گیرند. برای شناسایی این نیازهای مشترک، ابتدا باید گروه های مختلف استفاده کننده را شناخت که اغلب آنها عبارتند از: تأمین کنندگان کالا، بستانکاران تجاری، مشتریان، دولت و سازمان های وابسته، عموم مردم، کارکنان، اعتباردهندگان و سرمایه گذاران. گروه اصلی و عمده استفاده کنندگان گزارشات مالی سرمایه گذارانی هستند که جهت تصمیم گیریهای خود نیاز به اطلاعاتی در مورد سوددهی، عملکرد مؤسسات و مدیریت آنها، توانایی کسب سود، سیاستهای تقسیم سود و غیره دارند تا بتوانند به کمک اینگونه اطلاعات در مورد خرید، نگهداری یا فروش سهام تصمیم گیری کنند (فاستر، ۱۹۸۶: ۲).

انجمن حسابداران رسمی آمریکا (AICPA) نیازهای اطلاعاتی سرمایه گذاران را به منظور تصمیم گیری صحیح در غالب یک مدل بیان کرده که در این مدل محدودیتهایی به شرح زیر برای افشای اطلاعات در نظر گرفته شده است. این محدودیتها عبارتند از:
۱- گزارش مالی باید اطلاعاتی را که خارج از حیطه تخصص مدیریت بوده حذف نماید.
۲- مدیریت نباید اطلاعاتی را که موقعیت شرکت را بین رقبا به شدت به خطر می اندازد را افشا کند.
۳- تهیه صورتهای مالی پیش بینی شده توسط مدیریت الزامی نیست.
۴- مدیریت نباید ملزم به ارائه اطلاعاتی باشد که در اختیار ندارد.
۵- بعضی از عناصرگزارشهای مالی تنها باید در صورت توافق استفاده کنندگان و مدیریت گزارش شود.
۶- شرکتها نباید مجبور به ارائه آن دسته گزارشهایی شوند که باعث ایجاد دعاوی حقوقی و تضعیف موقعیت شرکت شود (زادمهر، ۱۳۷۸: ۱۲).
۲-۳-۹-هزینه های گزارشگری مالی
یکی از موارد مهمی که مدیریت در تصمیمات مربوط به افشای گزارشهای مالی مدنظر قرار می دهد هزینه های افشای اطلاعات است که این هزینه ها عبارتند از:
هزینه های جمع آوری و پردازش اطلاعات[۱۳]: این هزینه ها شامل هزینه هایی است که هم به وسیله تهیه کنندگان و هم به وسیله استفاده کنندگان به وقوع می پیوندد به طوری که هر دوی این هزینه ها را باید واحدهای تجاری خود تقبل کنند. تا قبل از سال ۱۹۶۸ بحث اقتصاد دانان وحسابداران این بود که هر چه افشای اطلاعات مالی بیشتر باشد بهتر است اما بعد از گذشت زمان معلوم شد که هر نوع اطلاعاتی نیاز به افشا ندارد، زیرا افشای اطلاعات هزینه های جمع آوری، پردازش، طبقه بندی، افشا و هزینه های فرصت به همراه دارند. لذا در افشای اطلاعات باید هزینه- فایده کرده و اطلاعاتی را افشا نمود که مورد استفاده اکثریت استفاده کنندگان باشد. بنابراین در افشا باید بهینه سازی شود تا هم هزینه های افشا و هم محتوای اطلاعات بهینه باشد.(فاستر،۱۹۹۸)

هزینه های قضایی[۱۴]: در افشای اطلاعات مدیران باید دقت کنند تا اطلاعات صحیح و واقعی را افشا نمایند زیرا اطلاعات افشا شده می تواند به عنوان مدرکی بر علیه واحد تجاری استفاده شود. به عنوان مثال مؤسسه ای که صورتهای مالی متقلبانه ارائه کرده و باعث ضرر و زیان عده کثیری از سرمایه گذاران شده، باید تمامی هزینه های قضایی ناشی از شکایات افراد متضرر را در مراجع قضایی تقبل کند.
هزینه های سیاسی[۱۵]: دولت و مراجع سیاسی این قدرت را دارند که ثروت واحدهای تجاری را مصادره کنند. صورتهای مالی یک منبع اطلاعاتی خوبی است تا مراجع سیاسی و دولتها از ثروتهای کلان و اتفاقی مؤسسات آگاهی یافته و از آن ثروتها استفاده کنند. به عنوان مثال مالیات بر سود اضافی توسط دولت آمریکا بر شرکتهای نفتی در اواخر سال ۱۹۷۰ را می توان نام برد. (زادمهر، ۱۳۷۸: ۱۳).
هزینه های رقابت[۱۶]: افشای اطلاعات می تواند مورد استفاده‌ رقبای یک واحد تجاری قرار گیرد. به عنوان مثال تولید یک محصول جدید و باکیفیت می تواند از طریق افشای اطلاعات مالی رقبا را از آن محصول جدید آگاه سازد و آنها نیز به فکر تولید آن محصول بیافتند.
هزینه های منجر به محدودیت بررفتار مدیران[۱۷]: یکی دیگر از هزینه های افشاء، محدودیت بر رفتار مدیران است. بدین مفهوم که اگر مدیران ادعایی نسبت به سودآوری و افزایش قیمت سهام و… کردند و آن ادعا را از طریق صورتهای مالی افشا نمودند باید تلاش کنند تا آن ادعای خود را عملی سازند. به عنوان مثال واحد تجاری که در صورتهای مالی پیش بینی نرخ سود ۲۰% کرده باید تمام تلاش خود را در عملی ساختن این ادعا بکار گیرد و درصورت عدم دسترسی به آن، هم اعتبار واحد تجاری و هم اعتبار مدیریت زیر سؤال رفته و حتی می تواند مورد شکایت سرمایه گذاران و سهامداران نیز واقع شود. (زادمهر، ۱۳۷۸: ۱۴).
بخش چهارم :
پیشینه تحقیقات انجام شده
۲-۴-۱- مقدمه
پژوهش؛ امری گروهی است. هر مطالعه ضمن آنکه مبتنی بر مطالعات قبلی است، خود نیز مقدمه و پایه‌ای برای مطالعات بعدی است. هر قدر تعداد ارتباط‌ها و پیوندهای ممکن یک مطالعه با مطالعات قبلی و تئوری‌های موجود بیشتر باشد. اهمیت و سهم آن مطالعه در بسط دانش آدمی بیشتر خواهد بود. اصولا هر پژوهش جدید باید شامل بررسی پژوهش‌های مربوط به موضوع مورد مطالعه باشد که حجم آن در یک رساله‌ی تحصیلی معمولا زیادتر و در یک مقاله پژوهشی کوتاه‌تر است.
این بررسی جزء مهم و لازم فرایند پژوهشی علمی را تشکیل می‌دهد. بررسی پیشینه پژوهش، نه‌تنها پژوهشگر را از لحاظ تعریف متغیرها و عملیات کردن آن‌ ها؛ بلکه در تشخیص چگونگی ارتباط متغیرهایی که هم از لحاظ مفهومی و از لحاظ علمی مهم است، او را یاری می‌دهد(هومن، ۱۳۷۴).
در این رابطه، تعدادی از تحقیقاتی که تا حدودی در ارتباط با موضوع تحقیق حاضر است مورد مطالعه قرار گرفته و به شرح زیر بیان می‌گردد. البته اگرچه جدیدبودن مسأله پژوهش دارای اهمیت شایسته است اما نباید پنداشت مسأله‌ای که قبلا مورد پژوهش قرار گرفته است، ارزش تحقیق را ندارد(دلاور، ۱۳۹۲، صص۹۹-۹۷).
۲-۴-۲- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور

 

 

روبو و همکاران (۲۰۱۴) در پژوهشی که تحت عنوان برآورد تاثیر عوامل مالی بر سود سرمایه در بازار سهام رومانیایی بود به این نتایج رسیدند که فعالیت در زمینه سود سرمایه تأثیر قابل توجهی در بازگشت حقوق صاحبان سهام دارد.
 

بیگلرچی (۲۰۱۲)، در مطالعه ای که با عنوان کاربرد تکنیک تاپسیس بای ارزیابی عملکرد مالی شرکت های فناوری در بازار بورس سهام استانبول انجام داد. با بهره گرفتن از مدل تصمیم گیری چند معیاره به سنجش و مقایسه عملکرد مالی ۱۳ شرکت فناوری فعال در بورس سهام استانبول پرداخت و این شرکت ها را در ۱۰ نسبت مالی مورد بررسی قرار داد و با بهره گرفتن از تکنیک تاپسیس به رتبه بندی این شرکت ها پرداخت و به این نتیجه رسید که نتایج رتبه بندی تاپسیس برای شرکت ها پایدار شبیه رتبه بندی ارزش بازار می باشد.( بیگلرچی،۲۰۱۲)
 

کاهرمان و همکاران (۲۰۰۹)، با بهره گرفتن از تحلیل سلسله مراتبی و TOPSIS به ارزیابی عملکرد فازی صنعت بانکداری ترکیه پرداختند. در این تحقیق ارزیابی عملکرد کلان بانک ها در دو بخش مالی و غیر مالی مورد بررسی قرار گرفته است. شاخص کفایت سرمایه، کیفیت دارایی، سودآوری، نقدینگی، ساختار درآمد و هزینه برای ارزیابی عملکرد مالی و شاخص قیمت گذاری، بازاریابی بهره وری و ارائه خدامت برای ارزیابی عملکرد غیرمالی مورد بررسی قرا گرفته است.( کاهرمان و همکاران،۲۰۰۹)
 

چنگ و همکاران (۲۰۰۷)در تحقیق خود، اثر استفاده از شبکه اینترنت را بـر افـزایش عملکرد مـالی شرکت ها بررسی کردند. آنها ارزش افزوده بازار و ارزش افزوده اقتصادی را در نظر گرفتند. نتایج نشان داد که استفاده از اینترنت، موجب افزایش عملکرد شرکت ها می شود .( چنگ و همکاران،۲۰۰۷)
 

دیا کولاکی(۱۹۹۲) درمقاله روش چند معیاره برای ارزیابی عملکـرد شـرکت هـای صنعتی نتایج تحلیل یک تئوری سود چند معیاره به نمونـه بزرگـی از شـرکتهای موجـود درصنایع دارو سازی یونان تعمیم داد به این منظورکه میزان تناسب بعضی از نسـبت هـای رایج مالی را بعنوان شـاخص ارزیـابی کلـی شـرکت مشـخص کنـد. نتـایج نشـان داد کـه سودآوری بارزترین ابزار تمایز و طبقـه بنـدی شـرکتها محسـوب مـی شـود عـلاوه بـرآن ساختارسرمایه مناسب نیز برای این امر ضروری است اما شرط کافی برای اطمینان از سـود آوری و اثربخشی فعالیتهای شرکت نیست.( دیا کولاکی،۱۹۹۲)
 

۲-۴-۳- تحقیقات انجام شده در داخل کشور

 

 

،،( ۱۳۸۹) در پژوهشی که تحت عنوان بررسی عوامل موثر بر سرعت گزارشگری مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بود به این نتایج رسیدند که با بهره گرفتن از نسبتهای مالی می توان به مدل­های معناداری برای پیش بینی سرعت گزارشگری مالی دست یافت. ( و،۱۳۸۹)
 

تهرانی و همکاران (۱۳۸۵) در پژوهشی که تحت عنوان ارزیابی میزان اتکاء معامله­گران بورس اوراق بهادار تهران به اطلاعات حسابداری و غیرحسابداری در تصمیمات سرمایه ­گذاری بود به این نتایج رسیدند که اطلاعات غیر حسابداری مانند نوع مدیریت، مسائل سیاسی و اقتصادی داخلی و بین المللی، حجم فروش و نوع صنعت تأثیر بیشتری از اطلاعات حسابداری، برتصمیمات سرمایه گذاران دارد و توجه به اطلاعات حسابداری در رتبه پایینتری قرار دارد.( تهرانی و همکاران،۱۳۸۵)
 

پهلوان (۱۳۹۲) در پژوهشی که تحت عنوان اولویت بندی عوامل موثر بر انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از فرایند تحلیل شبکه ای فازی بود به این نتایج رسیدند که زیرمعیارهای نسبت قیمت به درآمد، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری، سود هر سهم و نرخ رشد درآمدها به ترتیب دارای بیشترین اهمیت می باشند. (پهلوان ،۱۳۹۲)
 

قائمی (۱۳۸۷) در پژوهشی که تحت عنوان بررسی عوامل تأثیر گذار بر بازده سهام عادی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به این نتایج رسیدند که بین ریسک سیتماتیک و بازده سهام عادی رابطه خطی و مستقیم وجود دارد و اندازه شرکت در میزان بازده مورد انتظار موثر است و همچنین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار در بازده مورد انتظار سهام موثر است. (قائمی ،۱۳۸۷)
 

رزاقی (۱۳۸۲) در پژوهشی که تحت عنوان بررسی رابطه بین تورم ونرخ بازده سهام در بورس به این نتایج رسیدند که بین نرخ بازده سالانه سهام و نرخ سالانه تورم نوعی رابطه همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد.( رزاقی،۱۳۸۲)
 

ابراهیمی کردلر و حسنی آذر داریانی (۱۳۸۵)نیز به واسطه انجام تحقیقی بر روی ۳۰ شرکت عرضه کننده سهام برای اولین بار در بورس اوراق بهادار تهران بین سال های ۱۳۷۸-۱۳۸۰ دلیل ارزان فروشی سهام و افت عملکرد قیمت سهام IPO، را کارایی اطلاعاتی ضعیف بازار سرمایه ایران دانسته اند زیرا دسترسی به اطلاعات مربوط به شرکت ها و عملکرد آن ها دشوار است لذا سرمایه گذاران از دانش و بینش کافی برای تحلیل اطلاعات برخوردار نمی باشند؛ این محققان ریشه اصلی اینگونه مشکلات در بازار سرمایه کشور را وجود سهامداران عمده اعم از نهادها، سازمان های وابسته به دولت و بانک ها، در بازار می دانند. (ابراهیمی کردلر و حسنی آذر داریانی،۱۳۸۵)
 

فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
 
 

پلیسوربات ۸۰

 

 

۱

 

 

 

تریآمونیوم سولفات

 

 

۲

 

 

 

استات سدیم

 

 

۵

 

 

 

سولفات منیزیم

 

 

۲/۰

 

 

 

سولفات منگنز

 

 

۰۵/۰

 

 

– برای تهیهی یک لیتر از محیط کشت مایع، ۲/۵۲ گرم از محیط کشت به یک لیتر آب اضافه شد.
– به منظور تهیهی محیط کشت MRS جامد با ۵/۱ درصد آگار، ۱۵ گرم آگار – آگار به یک لیتر محیط کشت مایع اضافه شد.
-pH نهایی محیط کشت MRS مایع معادل ۲/۰±۶ است.
– محیط مانیتول آگار پایه
به منظور تهیه محیط کشت اختصاصی برای شمارش سلولهای لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7، اجزای تشکیل دهنده محیط کشت MRS (جدول ۲-۱) در یک لیتر از محیط کشت مایع، با یکدیگر مخلوط شده و به جای ۲۰ گرم در لیتر قند دکستروز، ۲۰ گرم در لیتر قند مانیتول در تهیه محیط کشت به کار رفت (سوکسی و همکاران). سپس با بهره گرفتن از اسید استیک گلایسیال (مرک آلمان) pH محیط کشت در ۲/۰±۶ تنظیم شد.
ب- مواد مورد استفاده جهت ریزپوشانی و پوششدهی باکتری پروبیوتیک و فرایند رهاسازی
– برای ریزپوشانی از صمغ فارسی[۵۳]، روغن کانولا (لادن، شرکت بهشهر، ایران) و امولسیفایرها شامل DATEM و PGPR90 استفاده شد.
– در آزمونهای رهایش از بافر فسفات استفاده شد و برای تهیهی آن از سدیم دیهیدروژن فسفات دو آبه و دیسدیم هیدروژن فسفات (مرک، آلمان) استفاده گردید.
ج- مواد مورد استفاده در تولید ماست پروبیوتیک
به منظور تهیهی ماست و برای حفظ یکنواختی نمونه های ماست طی انجام آزمایشها، از شیر خشک بدون چربی[۵۴] ساخت شرکت زرین سپاهان استفاده شد.
د- مواد مورد استفاده در ارزیابی مقاومت باکتری پروبیوتیک در برابر محیط شبیهسازی شده گوارشی
در آزمایشات مربوط به ارزیابی مقاومت باکتری نسبت به محیط شبیهسازی شده گوارشی از هیدروکسید سدیم (NaOH) و اسید هیدروکلریدریک (HCl) تولید شده توسط شرکت مرک آلمان، بایل بووین[۵۵] تولید شده توسط شرکت سیگما آلدریچ[۵۶] آلمان استفاده شد.

۳-۱-۳- میکروارگانیسم مورد استفاده
میکروارگانیسمهای مورد استفاده شامل باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7 تهیه شده از آزمایشگاه میکروبیولوژی گروه علوم وصنایع غذایی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی و کشت‌های آغازگر در تولید ماست شامل لاکتوباسیلوسدلبروکی زیرگونه بولگاریکوس[۵۷] و استرپتوکوکوس ترموفیلوس[۵۸] تهیه شده از کریستین هانس دانمارک بودند.
۳-۲- عملیات و آزمونهای میکروبی
۳-۲-۱- فعال سازی و نگهداری باکتری پروبیوتیک
کشت خالص فریز شدهی لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7، در محیط کشت حاوی ۱۵ درصد گلیسرول که در فریزر oC80- نگهداری میشد، از نمونه های استوک[۵۹] موجود در کلکسیون میکروبی آزمایشگاه میکروبیولوژی ـ بیوتکنولوژی گروه علوم و صنایع غذایی دانشگاه صنعتی اصفهان تهیه شد. برای فعال سازی باکتری، میکروتیوب محتوی لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7، بعد از خارج کردن از فریز، در شرایط کاملا استریل و در کنار شعله، در دمای محیط قرارداده شد تا ذوب شود، سپس میکروتیوب به لولهای حاوی ۱۰ میلیلیتر از محیط کشتMRS استریل انتقال داده شد و در انکوباتور میکروآئروفیل (با ۵ درصد دی اکسیدکربن، دمای ۳۷ درجه و به مدت ۱۸ ساعت) گرمخانهگذاری شد. از این کشت روی سطح لام، گسترهی[۶۰] میکروبی تهیه شد و به منظور بررسی خصوصیات مورفولوژی باکتری، بوسیلهی میکروسکوپ نوری بررسی شد. پس از بررسیهای اولیه، سلولهای باکتری سه مرتبه و به صورت مداوم روی محیط MRS مایع و جامد کشت داده شدند. کشت ثانویه روی محیط کشت MRS جامد انجام شد و پلیتها در شرایط بیهوازی گرمخانهگذاری شدند. به منظور نگهداری کوتاه مدت، کلونیهای خالص تهیه شده بر روی محیط کشت MRS مورب[۶۱] کشت داده شد و بعد از گرمخانهگذاری به یخچال با دمای ۴ درجه انتقال شد و ماهانه کشت مجدد انجام شد. به منظور نگهداری طولانی مدت، ۵۰۰ میکرولیتر از کشت مایع فعال به میکروتیوب حاوی ۵۰۰ میکرولیتر گلیسرول ۱۵درصد حجمی/ حجمی استریل خالص اضافه شد و بلافاصله در ازت مایع منجمد شد. این نمونه ها در فریزر ۸۰- نگهداری شدند. برای تهیهی کشت فعال در هر مرحله، کلونیهای خالص نگهداری شده در یخچال را در محیط MRS مایع تلقیح کرده و باکتریها به مدت ۱۸ ساعت در دمای ۳۷ درجه گرمخانه‌گذاری شدند.
۳-۲-۲- آزمونهای بیوشیمیایی به منظور شناسایی باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7
۱- رنگ آمیزی گرم
به منظور رنگآمیزی گرم از کلونی تازه، گسترهی میکروبی تازه تهیه شد. پس از خشکشدن نمونه در مجاورت هوا، تثبیت حرارتی صورت گرفته و سپس رنگ کریستال بنفش[۶۲] به گستره اضافه شد. بعد از یک دقیقه به صورت ملایم با آب شسته شد تا رنگ اضافی پاک شود. در مرحلهی بعد از محلول لوگول استفاده شد. مشابه با مرحلهی قبل، بعد از یک دقیقه گسترهی میکروبی با جریان ملایم آب شست و شو داده شد و به منظور رنگ بری نیز، در مرحله بعد، الکل مطلق به گستره اضافه شد و بعد از ۳۰ ثانیه سطح لام شسته شد. در نهایت سافرانین به مدت یک دقیقه به گستره اضافه شد و بعد از شستن لام و خشک کردن آن در مجاورت هوا شکل، آرایش سلولی و تعیین گرم با بهره گرفتن از میکروسکوپ نوری مشخص شد (میرلوحی، ۱۳۸۸).

۲- آزمون کاتالاز
برای انجام این آزمایش ابتدا یک قطره آب اکسیژنهی ۳ درصد (V/V) روی لام شیشهای قرار داده شد و توسط یک آنس استریل بخشی از یک کلونی تازه به آن اضافه شد و کاملا مخلوط شد. تشکیل یا عدم تشکیل حباب دو مرتبه بررسی شد؛ یکبار بلافاصله بعد از اضافه کردن کلونی و یکبار ۵ دقیقه بعد از اضافه کردن کلونی بررسی شد (میرلوحی، ۱۳۸۸).
۳- آزمون اسپورزا بودن
برای تعیین اسپورزا بودن باکتری از روش شفر- فولتون[۶۳] استفاده شد. به این صورت که ابتدا گسترهی میکروبی تهیه شد و پس از تثبیت حرارتی رنگ آمیزی با مالاشیت سبز به مدت ۵ دقیقه انجام شد و بعد از شست و شو با جریان ملایم آب سفرانین به مدت یک دقیقه اضافه شد. سپس سطح اسلاید شسته و خشک گردید و در نهایت گسترهی میکروبی با میکروسکوپ نوری، به منظور حضور یا عدم حضور اسپور بررسی شد (میرلوحی، ۱۳۸۸).
۳-۳- آنالیز شیمیایی شیر خشک بدون چربی و صمغ فارسی
کلیه آزمونهای شیمیایی در سه تکرار انجام شدند.
۳-۳-۱- اندازه‌گیری خاکستر
برای اندازه گیری خاکستر، کروزهها را به وزن ثابت رسانده شد. به این منظور کروزهها به مدت ۳۰ دقیقه در دمای ۶۰۰ درجه سانتیگراد قرار داده شدند. سپس یک تا ۲ گرم از نمونه های مورد بررسی، درون کروزه وزن شدند و تا پایان متصاعد شدن دود روی اجاق الکتریکی قرار داده شد. سپس کروزه‌ها در دمای ۵۵۰ تا ۶۰۰ درجه به مدت ۵ ساعت قرار داده شدند. در انتهای این زمان نباید دیگر ذرات سیاه رنگ در کروزه مشاهده شود. سپس کروزهها را در دسیکاتور قرار داده شدند و نمونه ها وزن شدند. درصد خاکستر از فرمول زیر محاسبه شد (سوزان- نیلسون، ۲۰۱۰):
= درصد خاکستر
۳-۳-۲- اندازه گیری رطوبت و ماده خشک
ابتدا ظروف آلومینیومی به همراه درب آنها در آون با دمای ۱۰۵ درجه سانتیگراد به مدت ۳۰ دقیقه قرار گذاشته شد. سپس آنها را به دسیکاتور انتقال داده تا سرد شده و به دمای ثابت برسند. ۱ تا ۲ گرم نمونه در ظروف توزین شد و تا زمان رسیدن به وزن ثابت در آون با دمای ۱۰۵ درجه سانتی‌گراد قرار داده شد. بعد از خارجکردن از آون و سرد کردن ظروف حاوی نمونه مجددا آنها را توزین کرده و درصد رطوبت یا ماده خشک با بهره گرفتن از فرمولهای زیر محاسبه شدند (واسیلجویک، ۲۰۰۷).

درصد رطوبت-۱۰۰= درصد ماده خشک
۳-۳-۳- اندازه گیری چربی
۳-۳-۳-۱- روش سوکسله
اندازه گیری چربی، برای صمغ فارسی و شیر خشک با روش سوکسله انجام شد و درصد چربی با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه شد:
= درصد چربی

۳-۳-۳-۲- روش ژربر
اندازه گیری چربی برای نمونه های ماست به روش ژربر انجام شد.

۳-۳-۴- اندازه گیری پروتئین و ازت کل
اندازه گیری پروتئین و ازت کل در سه مرحله هضم، تقطیر و تیتراسیون انجام شد.
الف- هضم
در این مرحله ۵/۱ گرم نمونه استفاده شد، ولی برای نمونه هایی که مقدار پروتئین بالا دارند ۵/۰ گرم از نمونه کافی میباشد. ۵/۰ گرم از نمونه شیر خشک و ۵/۱ گرم نمونه های ماست و صمغ فارسی را در فلاسک هضم مخصوص کلدال ریخته و ۱/۱۱ گرم کاتالیزور(مخلوط سولفات پتاسیم، سولفات مس و سلنیم به ترتیب با نسبت ۱:۱۰:۱۰۰) همراه با ۲۵ میلیلیتر اسیدسولفوریک غلیظ به آن اضافه شد. ابتدا به فلاسکهای روی دستگاه هضم مخصوص، حرارت ملایم داده شد تا کف کردن محلولها متوقف شود. سپس حرارت را بالا برده تا محلولها بجوشند. این عمل تا زمان روشن شدن رنگ محلولها ادامه یافت. لازم به ذکر است نمونه های ماست بعد از اینکه در فلاسک هضم ریخته شدند، به مدت ۱ساعت درون آون و در دمای ملایم خشک شدند.
ب- تقطیر
بعد از مرحلهی هضم و تشکیل محلول زلال، نمونه ها را در دستگاه تقطیر قرار داده و ۴۰ میلیلیتر آب مقطر و ۱۲۰ میلیلیتر سود ۵۰ درصد به آنها اضافه شد و با برقراری جریان در داخل دستگاه، آمونیاک آزاد شد و در ارلن مایر حاوی ۵۰ میلیلیتر اسید بوریک ۲ درصد و چند قطره معرف فنول رد حل و جمعآوری شد. حل شدن تدریجی آمونیاک باعث تغییر رنگ نمونه های درون ارلن مایر به زرد شد. مرحلهی تقطیر تا زمان رسیدن محلولها به حجم ۲۰۰ میلی لیتر ادامه یافت.
ج- تیتراسیون
بعد از خارج کردن نمونه ها از زیر دستگاه تقطیر، آمونیاک موجود در آنها با اسید کلریدریک ۱/۰ نرمال تیتر شد و درصد پروتئین با فرمول زیر محاسبه شد (سوزان – نیلسون، ۲۰۱۰).

۳۸/۶× درصد ازت = درصد پروتئین
۳-۳-۵- اندازه گیری اسیدیته بر حسب اسید لاکتیک
۱ تا ۲ گرم نمونه را در ۱۰۰ میلیلیتر آب مقطر با دمای ۸۰ درجه سانتیگراد حل کرده سپس در برابر معرف فنلفتالئین ۲ درصد، تا ایجاد رنگ صورتی پایدار با سود ۱/۰نرمال استاندارد شده، تیترشد. مطابق رابطه زیر اسیدیته بر حسب اسیدلاکتیک تعیین گردید (سوزان- نیلسون، ۲۰۱۰):

 
 
 

نمی داند چگونه آرام بگیرد و استراحت کند .  

 

ضرب الاجلی برای خود ندارد . 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir
 

 

فقط آمار و ارقام را می فهمد . 

 

هیچ وقت عجله ندارد . 

 

 

فقط کمیت را ملاک موفقیت می داند . 

 

 

 

 

متهاجم است . 

 

 

 

 

می خواهد همه رقیبان را از میدان به در کند و اول باشد . 

 

 

 

 

همیشه وقت کم دارد . 

 

 

 

جدول (۲-۱):( ویژگی های شخصیت A و B ، سعادت ، ۱۳۷۵ )
۲-۱۰-۲ فرسودگی شغلی و شغل آموزگاری
((روشن است که آموزگاران شغل طاقت فرسا و در بسیاری از موارد پر استرسی دارند. بار زیاد کاری (ون گینکل[۸۴] ۲۱۷:۱۹۸۷) فقدان استقلال (جکسون، شواب و شولر [۸۵] ۲۰۷:۱۹۸۶)، برخوردار نبودن از احترام و توجه لازم و ارتباط اجتماعی محدود با شاگردان (فریدمن[۸۶] ۱۹۹۵ )، برخوردار نبودن از حمایت همکاران و مدیریت (بریسی ، هوور- دمسی و باسلر[۸۷]،۷:۱۹۸۸)و زوال موقعیت اجتماعی حرفه تدریس (فریسن و سارز[۸۸] ۱۹۸۹ ))( سعید صانعی ۱۴:۱۳۸۲)،و همچنین ((تعداد زیاد شاگردان در کلاس درس، نبود علاقه از بعضی از دانش آموزان، سرو کار داشتن با دانش آموزانی با ویژگی مشکل و پیشرفت کند بعضی دانش آموزان، نبود منابع و تجهیزات)) ، (( انگیزش کم شاگرد در عملکردمدرسه، رفتار بی نظم دانش آموزان، فرصتهای شغلی ناچیز، درآمد کم ، کمبود تجهیزات تدریس، تسهیلات ناچیز و کلاسهای بزرگ، فشار زمانی و فرجه های کوتاه، شناخت اجتماعی پایین از حرفه معلمی، تعارض با همکاران و سرپرستان، تغییرات سریع در مطالبات برنامه ریزان درسی و سازگاری برنامه های مدرسه ای با تغییرات در یک جامعه به سرعت در حال تغییر )) (کیریاکو) به نقل از( دمیرل و توکتامیس و سزر [۸۹]۱۶۴:۲۰۰۵)تنها پاره ای از عوامل استرس زایی هستند که آموزگاران با آنها دست و پنجه نرم می کنند.این عوامل و دیگر عوامل استرس زای شغلی، به صورت مشکلات فیزیکی،عاطفی و روانی در معلمان بروز می کنند. اگر معلمان در آغاز حرفه معلمی در ارائه خود به دانش آموزان ناتوان باشند ، خستگی در آنان بیشتر بروز میکند،( که به احساس تهی شدن از هر گونه انرژی در ارتباط با دانش آموزان و ناتوانی از ادامه کار و برخورداری از حالتی سرد ، منفی یا عیب جو نسبت به دانش آموز می گردد.(صانعی، ۲۴۷:۱۳۸۲) و در معلمان سبب نگرشهای منفی و بدبینانه و خصومت آمیز نسبت به شاگردان میشود و فرد احساس میکند که عملکرد وی همراه با موفقیت نیست، دقیق تراینکه ، عملکرد یا موفقیت ادراکی مطرح است نه عملکرد واقعی و موفقیت واقعی .(محمدی ۱۹:۱۳۸۶)

معلمان هم چنین در برابر فشار عمومی مشاغل که در اصطلاح مشاغل اجتماعی نامیده می شوند آسیب پذیرترند. این گونه مشاغل ارتباط زیادی با دیگر افراد دارند و در نتیجه، مهارتهای اجتماعی خاص را طلب می کنند.
فرسودگی شغلی را می توان یک بیماری شغلی تلقی کرد که دلایل آن همانند نشانه هایش با مشاغل اجتماعی مرتبط است.
اما تصویری کلی در این مورد آشکار شده است و آن، این که اگر چه شاغلان مشاغلی که (کار مردم ) را انجام می دهند اغلب در مراحل اولیه علاقمند، امیدوار و نگران ارباب رجوع خود یا شاگردا نشان هستند، دیر یا زود به ناچار با یک یا چند واقعیت زیر روبه رو خواهند شد.
شغل، انتظارات شخص را بر آورده نمی سازد (مثلا شاگردان علاقه کمی به تدریس او نشان می دهند یا اثر بخشی تدریس کمتر از حد انتظار اوست ).
وقت زیادی باید برای فعالیتهای جانبی و حاشیه ای به ویژه امور دفتری (مانند تهیه و تصحیح اوراق امتحانی ) صرف می شود.
شرایط کاری نا مطلوب است (مثلا فشار ناشی از کمبود وقت یا کلاس هایی که بیش از حد بزرگ اند).
در شکل و نوع ارتباط و برخورد با دانش آموزان نابرا بری وجود دارد.
ارتباط با مدیریت غیر منصفانه به نظر می رسد (مثلا عدم دریافت حقوق، محدودیت اختیارات شغلی یا بی توجهی به تلاش هایی که شخص به واسطه آنها خود را شایسته قدر دانی می داند). (صانعی ۲۴۷:۱۳۸۲)
۲-۱۱ فشار روانی[۹۰]
تدریس حرفه ای هیجان ا نگیز است و به معلمان فرصت می دهد موضوعات مورد علاقه خود را پیگیری کنند. به دانش آموزان کمک کنند ، رشد کنند ، موفقیت به دست بیاورند ، و از کار گروهی لذت ببرند . با وجود این ، معلمی حرفه ای دشوار و پر زحمت است و معلمان گهگاه تنش و فشار روانی ناشی از کار را تجربه می کنند . (حیدر باغی ، ۴۲:۱۳۸۶) فشار روانی در صورتی که کم باشد به صورت یک نیروی ا نگیزشی عمل می کند و باعث افزایش کارآیی می شود . ولی از حدی بگذرد اختلالهایی را در عملکرد فرد ایجاد می کند. بین فشارهای روانی و فرسودگی شغلی ارتباط نزدیکی وجود دارد . فشارهای روانی وقتی رخ می دهد که بین مطالبات و خواسته های محیطی با توانایی فرد برای پاسخ دادن به آنها تعادلی وجود نداشته باشد، هر چه مطالبات و خواسته های محیطی افزایش یابد و توانایی فرد برای پاسخ دادن به آنها کاهش یابد فشار روانی ایجاد می شود و باعث تجربه منفی در فرد و فرسودگی شغلی می گردد ،در واقع فرسودگی شغلی در اثر فشار مداوم روانی پدید می آید . کی ریا کو و ساتکلیف[۹۱] به نقل از( حیدر باغی ، ۴۲:۱۳۸۶) بر پایه تحلیل دقیق از اهمیت فشار روانی معلم تعریفی ارائه کرده ا ند، با این مفهوم که فشار روانی معلم را می توان هیجان های منفی ناخوشایندی مانند خشم ، نا امیدی، نگرانی ، افسردگی در نتیجه بعضی جنبه های کاری تعریف کرد . و این فشار روانی ناشی از شغل باعث تاثیرات منفی بر زندگی فردی ، اجتماعی ، و خانوادگی فرد می گردد .

۲-۱۱-۱ آثار تخریبی فشار روانی در تدریس
فشار روانی روحیه معلم را تضعیف می کند و توانایی او را در اشتیاقی که به تدریس دارد،
کاهش می دهد. فشار روانی از راه های زیر می تواند از کیفیت تدریس بکاهد :
الف- اگر معلمی احساس کند که حرفه تدریس مدتی طولانی تنش زاست، رضایت او کاهش یافته و موجب دلسردی او می شود .
ب- فشار روانی از کیفیت تعامل معلم با دانش آموز می کاهد ، تدریس ثمربخش به جو مثبت کلاس به ویژه به رابطه دوستانه معلم با دانش آموزان بستگی زیادی دارد . فشار روانی شدید ممکن است باعث گردد معلم نسبت به مشکلات و گرفتاریها با بدخلقی یا حتی به روشی خصمانه واکنش نشان دهد. ( حیدر باغی ، ۴۲:۱۳۸۶)
۲-۱۱-۲ راه های کاهش فشار روانی وفرسودگی شغلی معلمان
معلمان باید راهبردهایی را فرا بگیرند که فشار روانی ناشی از کار را به حداقل برساند . فشار روانی پدیده ای است که معلمان برخی اوقات آن را تجربه می کنند و در حقیقت تصور این که فردی بتواند کاری را بدون تحمل فشار روانی انجام دهد امکان ندارد .

 

 

وظیفه هر معلمی است که وقتی فشار روانی را برخود احساس می کند ، علاوه بر شناسایی عوامل فشارزا به مطالعه علایم فشار روانی و شیوه های مقابله با آن بپردازد و سعی کند با روش های علمی دقیق خود را بر ضد فشار زا ها مقاوم و سلامت خود را تضمین کند .
 

تحرک و فعالیتهای جسمانی به فایق آمدن بر فشار روانی کمک موثری می کند مانند (تغذیه درست، هوای آزاد، ورزش )
 

از راه متمرکز کردن فکر می توان فشار روانی را تخفیف داد یا بر آن کنترل بیشتری پیدا کرد .
 

برقراری روابط اجتماعی نزدیک با همکاران و کسانی که مورد اعتمادند، مشکلات را
می فهمند و حمایت و پشتیبانی می کنند به کاهش فشار روانی یا دست کم مقابله با پیامدهای آن منجر می شود .
 

در محیط مدرسه خود را صرفا در کار غرق نکنید . زنگهای تفریح را به خود اختصاص دهید و به دانش آموزان نیز بیاموزید که از مراجعه به معلم و رفع اشکالات درسی در ساعات تفریح خودداری کنند .
 

نقاط ضعف و محدودیتهای خود را بشناسید و بکوشید آنها را از بین ببرید . اجازه ندهید این ضعف ها مدتی طولانی بر شما چیره گردند و باعث بروز فشار روانی و مشکلات جدید شوند.
 

انتخاب شغل انتخاب نحوه زندگی است و انتخاب زندگی که با خلق و خوی و شخصیت و منش انسان سازگار نباشد باعث فشار روانی در همه عمر می شود .
 

با این که کار لازمه زندگی است همه زندگی نیست. سعی کنید به جنبه های دیگری از زندگی که نشاط انگیز و لذت بخش است نیز توجه داشته باشید .
 

بخش ناچیزی از وقت روزانه خود را با آنچه دوست دارید مثل هنر ، رایانه ، نقاشی ، مطالعه و …… اختصاص دهید .
 

۱۰- با جلوگیری از حساسیت بیش از اندازه و کاهش سطح توقع خود از دیگران و همچنین مدیر خود باشید و با ترک فوری محیط های پرفشار تا اندازه ای به آرامش برسید.
۱۱-تا جایی که امکان دارد از ورود به محیط های تنش آمیز خودداری کنید ، اما به خاطر داشته باشید که بعضی عوامل فشار زای شغلی اجتناب ناپذیر است . (حیدر باغی ، ۴۳:۱۳۸۶)
۱۲-از رقابتهای ناسالم پرهیز کنید .
۱۳-انعطاف پذیری داشته باشید .
۱۴-خشم خود را کنترل کنید . ( شیرخدا ، ۱۹:۱۳۸۶)
۲-۱۲٫ارگونومی[۹۲]
نیروی انسانی ، کار و بهره وری ، تولید و صنعت واژه هایی هستند که با یکدیگر ارتباطی تنگاتنگ دارند. زمانیکه سخن از بهره وری نیروی انسانی پیش می آید انسان به عنوان یک اپراتور یا بعنوان یک عامل حرکت و نیرویی فعال مطرح می شود. دقت و کارآیی افراد در مشاغل مختلف از حرفه های خدماتی ، تحقیقاتی و آموزشی گرفته تا کشاورزی و صنعتی ، جزو عوامل مهم در بهره‌وری نیروی انسانی می باشد. بهره وری نیروی انسانی تنها محدود به انجام فعالیت های شغلی کاربران نیست. به بیان دیگر ، موضوع بهره وری با هر نوع فعالیتی که افراد انجام می دهند چه درقالب تولید و چه در قالب مصرف مرتبط می باشد. درحال حاضر تقریباً ۴۵% جمعیت دنیا و حدود ۵۸% افراد بالای ۱۰ سال در شمار نیروی کار جهان محسوب می شوند. بالطبع اگر بخواهیم کـاربـری کلیـه مصـرف کنندگان محـصـولات مختلف را نیز به این آمار اضافه کنیم ، کلیه افراد بشر با بحث بهره وری موضوعیت پیدا می کنند اما سخن اینجاست که چگونه می توان کارآیی افراد را افزایش داد. در دنیای کنونی که علوم مختلف سریعاً درحال رشد و پیشرفت می باشند انتظار می رود که بخشی از مباحث علمی به این مهم یعنی ارتقاء بهره وری جامعه توجه ویژه داشته باشند. ارگونومی با طراحی سیستمهایی که افراد در آن کار می‌کنند سر و کار دارد. ارگونومی متشکل از دو کلمه یونانی کار[۹۳] و قانون[۹۴] است. تمامی سیستمهای کار شامل جزء انسانی و جزء ماشینی است که در محیط کار قرار گرفته‌اند. به هنگام طراحی هر سیستمی که انسانها و ماشینها به منظور تولید محصولی در کنار هم کار می‌کنند باید ویژگیهای افراد درگیر کار را شناخته و این ویژگیها را هنگام طراحی کارمدنظر قرار دهیم. این عمل کارکرد اصلی ارگونومی است .
شکل (۲-۲): اهداف ارگونومی(ابطحی،۱۳۸۳)