۷) قانون امور گمرکی
قانون امور گمرکی مشتمل بر ۶۰ ماده می باشد که در خرداد ۱۳۵۰ به تصویب رسیده و هم اکنون با اصلاحات جزئی که در متن برخی مواد آن به عمل آمده در گمرکات کشور ما اجراء می گردد.
آیین نامه اجرایی این قانون ۳۹۷ ماده دارد که در آن رویه های مختلف گمرکی در خصوص واردات، صادرات، تشریفات گمرکی، ارزیابی، ترخیص، تخلفات، قاچاق گمرکی، اختلافات گمرکی و سایر مسائل مرتبط به مسائل گمرکی تشریح گردیده است.
۸) تعرفه گمرکی
تعرفه به دو معنی به کار گرفته می شود. در معنی اول تعرفه به جدول طبقه بندی کالایی یا سیستم طبقه بندی کالا اطلاق می شود که اصطلاح خارجی آن Nomenclature است و دوم تعرفه به معنی جدول طبقه بندی کالایی است.
- تعرفه به معنی حقوق و عوارض گمرکی
تعرفه در این معنا عبارتست از مالیات و عوارضی که دولت ها به دلیل حمایتی یا مالی یا ترکیبی از آن ها از کالاها اخذ می کنند. اصطلاحا این دریافتی به حقوق ورودی موسوم است.
۲-۹) ترخیص ( CLEARANCE )
ترخیص به معنی تسویه حساب با گمرک، پس از انجام تشریفات قطعی گمرکی است. در مقررات داخلی برخی کشورها، واژه ترخیص، ناظر است بر کلیه یا قسمتی از تشریفات اداری ( اعم از گمرکی یا غیرگمرکی مانند تشریفات بانک، اخذ مجوزهای لازم از سازمانها و . . . ) که به موجب آن ها، اجازه خروج کالا از اماکن گمرکی صادر می گردد.
۲-۱۰) بیمه ( INSURANCE )
تاکنون در مورد تاریخ پیدایش بیمه تحقیقات زیادی صورت گرفته است. از مجموع این تحقیقات چنین نتیجه می شود که قدیمی ترین نوع بیمه، بیمه دریایی است که در اواسط قرون وسطی ( از قرن پنجم تا پانزدهم میلادی) پا به عرصه وجود نهاده است. سایر انواع بیمه مانند بیمه آتش سوزی، بیمه حوادث و غیره، به مراتب جدیدتر بوده و سالها پس از پیدایش بیمه دریایی بوجود آمده است.
در واقع می توان گفت اولین بار، صاحبان کشتی و بازرگانان که مال التجاره خود را از طریق دریا حمل و نقل می کردند، با توجه به حوادث و اتفاقات موجود، مانند غرق شدن کشتی، طوفان یا راه زنی های دریایی و نظایر آن به این فکر افتادند که برای حفظ اموال خود چاره اندیشی کنند و راه هایی برای جبران زیان های ناشی از این مخاطرات بیابند. پدیده هایی مانند خسارت مشترک یا زیان همگانی و وام دریایی که می توان آن ها را سرآغاز پیدایش بیمه محسوب نمود در حقیقت مولود وجود این قبیل خطرات و کوشش جهت یافتن راهی برای مقابله با زیان های احتمالی آن ها بوده است.

- بیمه در عصر حاضر
امروزه بیمه را می توان یکی از ارکان مهم حیات اقتصادی و اجتماعی جامعه بشری به حساب آورد. در حال حاضر گروه های یک جامعه از کارگر روستایی گرفته تا کارفرمای شهرنشین، بازرگانان، صنعتگران، سرمایه داران، کارمندان، دانشجویان و بطور کلی تمامی اقشار جامعه به نحوی با بیمه سروکار دارند.
گسترش معاملات بازرگانی بین المللی در قرن های هفدهم، هجدهم، و نوزدهم موجب گردید که بیمه حمل و نقل نیز به موازات آن معاملات توسعه یابد، توسعه یابد بطوری که بیمه یکی از عوامل مهم و مورد توجه در دادوستدهایی که با کشورهای دور دست صورت می گرفت محسوب می شد. امروزه معاملات تجاری بین المللی، بدون پوشش بیمه ای مناسب صورت نمی گیرد. چه پذیرش خطرات ناشی از آن ممکن است عوارض بسیار نامطلوب به بار آورد.
- تعریف بیمه ( Insurance )
بیمه عقدی است که موجب آن یک طرف تعهد می کند درازاء پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد. ( ماده ۱ قانون بیمه ایران ۱۳۱۶) متعهد را بیمه گر، طرف تعهد را بیمه گذار، وجهی را که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد حق بیمه و آن چه را که بیمه می شود موضوع بیمه می نامند.
- تعریف بیمه گر ( Insurer )
بیمه گر شخصی است که در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه گذار تعهد جبران خسارت با پرداخت وجه معینی را در صورت وقوع حادثه به عهده می گیرد. بیمه گر شخصی حقوقی است که جهت انجام حرفه بیمه گری باید شرایط خاصی را که قانون تعیین می کند دارا باشد.
- تعریف بیمه گذار ( Insured )
بیمه گذار طرف تعهد بیمه گر است. شخصی است که با پرداخت حق بیمه جان یا مال یا مسئولیت خود یا دیگری را تحت پوشش بیمه قرار می دهد، ضمنا به خلاف بیمه گر که الزاما باید شخص حقوقی باشد بیمه گذار می تواند هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی ( شرکت ، مؤسسه ، انجمن و غیره ) باشد.
- مورد بیمه ( Subject matter of the insurance )
مورد بیمه چیزی است که تحت پوشش بیمه قرار می گیرد. مورد بیمه می تواند شخص یا شیء یا مسئولیت باشد. در صورتی که مورد بیمه شخص باشد، بیمه گر در مقابل فوت یا بیماری یا حیات بیمه شده تعهد خواهد داشت، مانند بیمه عمر، بیمه بیماری، بیمه حوادث شخصی و نظایر آن.
منقول یا غیرمنقول، بیمه حمل و نقل کالا، بیمه مرگ و میر حوادث بیمه محصولات کشاورزی و غیره.
مورد بیمه ممکن است نه شخص باشد و نه شیء، بلکه مسئولیت بیمه گذار در مقابل دیگری باشد. در این صورت بیمه گر متعهد است چنانچه در نتیجه حادثه ای که بیمه گذار مسئول آن می باشد به دیگری خسارت وارد شود خسارت آن شخص را جبران نماید، مانند بیمه مسئولیت دارنده وسیله نقلیه در مقابل اشخاص ثالث (غیر از بیمه گر و بیمه گذار )
- مبلغ بیمه شده ( Suminsured )
منظور از مبلغ بیمه شده ارزش شیء مورد بیمه یا مبلغی است که بیمه گر تعهد می کند صورت وقوع حادثه تا آن میزان، به بیمه گذار یا ذینفع قرارداد بیمه، خسارت بپردازد.
- حق بیمه ( Premium )
حق بیمه وجهی است که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد تا در مقابل بیمه گر در صورت وقوع حادثه و ایجاد خسارت زیان وارده را جبران کند یا مبلغی به بیمه گذار یا ذینفع قرارداد بپردازد. حق بیمه به ( بهای خطر ) موسوم است و میزان آن به شدت به ضعف احتمالی وقوع خطر بستگی دارد. پرداخت حق بیمه توسط بیمه گذار ممکن است یکجا در هنگام عقد قرارداد باشد یا به اقساط، در طول مدت بیمه پرداخت شود. این امر بستگی به توافق بین بیمه گر و بیمه گذار دارد، لکن علی القاعده باید حق بیمه یا یک قسمت از آن قبل از شروع خطر به بیمه گر پرداخت شود.
- مدت بیمه ( Duration of the insurance )
مدت بیمه عبارت است از فاصله زمانی بین ابتدا و انتهای بیمه. بیمه گر متعهد جبران خسارت هایی می باشد که در طول این مدت به مورد بیمه وارد شود. مدت بیمه از موضوعاتی است که باید به وضوح در بیمه نامه قید گردد.
- فرانشیز ( Franchise )
فرانشیز به مبلغی از خسارت گفته می شود که به عهده بیمه گذار قرار می گیرد و بیمه گر نسبت به آن تعهدی ندارد. مثلا هرگاه فرانشیز خسارت اتومبیل ده هزار ریال تعیین شود خسارت های تا مبلغ مذکور جزء تعهد بیمه گر نخواهد بود و هرگاه خسارت از مبلغ فرانشیز تجاوز کند بیمه گر مازاد آن را پرداخت خواهد کرد. فلسفه وجود فرانشیز این است که بیمه گذار در حفظ و حراست مال بیمه شده با توجه به این که قسمتی از خسارت به عهده خود اوست، کوشا باشد.
- بیمه نامه (Insurance poliy )
بیمه نامه سندی است که براساس قانون و مقررات بیمه کشوری که بیمه گر در آن کشور اقامت دارد و با توجه به توافق طرفین تنظیم و امضاء می گردد. در بیمه نامه حدود وظایف و اختیارات طرفین قرارداد، تحت عناوین شرایط عمومی و شرایط خصوصی بیمه نامه تعیین می شود. منظور از شرایط عمومی بیمه نامه، مقررات و دستورالعمل های کلی و عمومی است که جداگانه برای هریک از انواع بیمه، مانند بیمه آتش سوزی، بیمه حمل و نقل، بیمه حوادث، و غیره وضع گردیده و در ظهر بیمه نامه چاپ می شود. در واقع شرایط عمومی بیمه نامه که براساس قانون و مقررات بیمه هر کشوری که بیمه گر مقیم آن است، تدوین می گردد و متضمن حقوق و مسئولیت های طرفین قرارداد در هریک از رشته های بیمه می باشد که بطور یکنواخت در مورد کلیه بیمه نامه های صادره در آن رشته اعمال می گردد.
شرایط خصوصی بیمه نامه آن دسته از مقرراتی را دربرمی گیرد که جنبه عمومی نداشته و ناظر به توافق های خاصی است که بین بیمه گر و هر یک از بیمه گذاران بطور جداگانه به عمل می آید. از نظر حقوقی، شرایط خصوصی، مقدم بر شرایط عمومی بیمه نامه می باشد. به این معنی که اگر بین مندرجات شرایط عمومی و شرایط خصوصی تعارض وجود داشته باشد، شرایط خصوصی، حاکم بر قضیه بوده و طبق آن عمل می شود.
- الحاقی ( Endorsement )
الحاقی نوشته ای است که متعاقب صدور بیمه نامه ، به وسیله بیمه گر تنظیم می شود و در آن تغییراتی که لازم است در بیمه نامه به عمل آید، منعکس می گردد معمولا تغییرات بیمه نامه، به وسیله بیمه گذار تقاضا می شود و لکن بیمه گر نیز ممکن است طالب آن باشد که در بیمه نامه تغییراتی داده شود، در این صورت موافقت بیمه گذار نیز باید تحصیل گردد. در غیر اینصورت بیمه گر حق ندارد یک طرفه مبادرت به صدور الحاقی و ایجاد تغییرات در بیمه نامه بنماید. مگر آن که این حق به موجب قانونی به وی تفویض شده باشد. الحاقی پس از آن که با رضایت طرفین قرارداد صادر گردید جزء لاینفک بیمه نامه تلقی می شود و معتبر خواهد بود.
- بیمه حمل و نقل کالا
بیمه حمل و نقل کالا بیمه ای است که به موجب آن بیمه گر در مقابل حق بیمه ای که از بیمه گذار دریافت می کند متعهد می شود چنانچه در جریان حمل کالا از نقطه ای به نقطه دیگر، در نتیجه وقوع خطرهای موضوع بیمه، کالا تلف شده یا دچار خسارت شود و یا بیمه گذار هزینه هایی در رابطه با این خطرات متحمل شود زیان وارده را جبران نماید.
کالا ممکن است از طرفین وسایط نقلیه مختلف مانند کشتی، کامیون، قطار، و یا هواپیما حمل شود. به این اعتبار می توان بیمه حمل و نقل کالا را به سه قسمت تقسیم کرد :

• • بیمه حمل و نقل دریایی

• • بیمه حمل و نقل زمینی

• • بیمه حمل و نقل هوایی

در صورتی که برای حمل کالایی از وسایل نقلیه مختلف استفاده شود در بیمه نامه باید این موضوع قید شود، یعنی مجاز بودن حمل کالا با وسایل مختلف قید شود ولی اگر برای حمل کالا فقط از یک وسیله حمل استفاده شود بیمه نامه مربوط به آن حمل صادر خواهد شد.
- قرارداد بیمه حمل و نقل
بیمه حمل و نقل کالا مانند انواع دیگر بیمه، با یک قرارداد تحقق می پذیرد که به آن بیمه حمل و نقل کالا می گویند . طرفین این قرارداد عبارتند از بیمه گذار که معمولا صاحب کالا یا شخصی است که مسئولیت حفظ و نگهداری کالا را در مدت حمل به عهده دارد (متصدی حمل و نقل ) یا هرشخص دیگری که در بقاء آن کالا ذینفع می باشد. مانند بانکی که به صاحب کالا اعتبار می دهد و کالا در وثیقه او قرار دارد و طرف دیگر که یک شرکت بیمه است.
قرارداد بیمه در هر کشور براساس قانون و مقررات بیمه حاکم در آن کشور صادر می شود. لکن از آنجا که حمل و نقل کالا از کشوری به کشور دیگر، بخصوص وقتی که به وسیله کشتی انجام می شود تحت تأثیر بعضی مسائل و مقررات بین المللی نیز قرار می گیرد. برخی مؤسسات از دیرباز مقرراتی وضع کرده اند که به موجب آن، حقوق و تعهدات بیمه گر و بیمه گذار در این نوع بیمه ها، بصورت یکسان و یکنواخت درآمده، تا از اختلافات ناشی از برداشت های متفاوت در هنگام وقوع حوادث جلوگیری شود.