۲۵- دیوید مندل، پیشین، ص ۵۳
۲۶- همان، ص ۵۹
۲۷- همان، ص ۷۳-۷۲
۲۸- همان، ص ۷۸
۲۹- همان، ص ۱۰۵
۳۰- همان، ص ۱۰۷-۱۰۱
۳۱- همان، ص ۱۶۱-۱۵۱
۳۲- باراک اوباما، پیشین، ص ۲۹۲
۳۳- دیوید مندل، پیشین، ص ۱۹۳
۳۴- ۲۷/۱۲/۹۲ باراک اوباما/fa.wikipedia.org
۳۵- دیوید مندل، پیشین، ص ۷۱
۳۶- همان، ص ۵۰
۳۷- وحید کوچه مشکی، مقایسه اوباما و بوش پسر، استمرار سیاست‌های جمهوری خواهان در کاخ سفید، رسالت،۲۹/۱/۸۸، شماره ۲۲۱
۳۸- همان
۳۹- محمد صالحی، راهبرد جدید آمریکا گرفتار سازه ها، ملت ما،۱۸/۱۰/۹۰
۴۰- سبحان محقق، آیا آمریکا از عراق می‌رود؟، کیهان،۹/۳/۸۹، نمایه ۲۵۰
۴۱- nacharnameh.ir/content/60349/2009/8/20
۴۲- isna.ir/fa/news/93010701191/10/1/93
۴۳- رضا خواه، آغاز به کار کنگره اولین چالش سال ۲۰۱۱ اوباما با جمهوری خواهان، خراسان، پنجشنبه ۱۶/۱۰/۱۳۸۹، شماره انتشار ۱۷۷۴٫
۴۴- شانی هرمزی، خیزش جمهوری خواهان در کنگره و سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه، گزارش راهبردی مرکز تحقیقات استراتژیک، گزارش شماره ۳۵۱، اسفند ۸۹
۴۵- سید محمد کاظم سجاد پور، انتخابات میان دوره‌ای آمریکا:زوایا و پی آمدهای سیاست خارجی، اطلاعات،۱۹/۸/۱۳۸۹، شماره ۲۴۳
۴۶- محمد علی ماندگاری، نزدیکی آرای دو حزب اصلی آمریکا نقش نمایندگان اقلیت را برجسته کرد، جام جم،۲۵/۱۰/۱۳۸۹، شماره ۲۴۵
۴۷- حنیف غفاری، ادامه صلح طلبی‌های اوباما، رسالت،۲۲/۲/۱۳۸۹
۴۸-بی نام، سیاست خصمانه آمریکا علیه ایران،۲ تمدن امروز،۰/۳/۱۳۸۹
۴۹- بهروز بوچانی، ایجاد پایگاه نظامی آمریکا در افغانستان با چه اهدافی است؟ حزب الله،۴/۱۲/۱۳۸۹، شماره ۲۴۷
۵۰-www.entekhab.ir/fa/news/25296/1390/2/19
۵۱-www.afghanpaper.com/nbody.php/23717/1390/4/3
۵۲-بی نام، اختلاف نظر در کنگره آمریکا بر سر حمله به سوریه، آرمان،۱۲/۶/۱۳۹۲، شماره ۲۷۷
۵۳- aftabnews.ir/fa/news/208737/1392/6/13
۵۴- khabaronline.ir/deteal/348560/1393/1/21
۵۵-www.diplomacy.ir/fa/page/1915936/1392/2/19
۵۶-www.bbc.co.uk/persian/iran/2013/12/131219
۵۷- khabaronline.ir/detail/266426/1392/10/18
۵۸-www.bbc.co.uk/persian/iran/2014/02/140212
۵۹- khabaronline.ir/detail/229113/1392/10/17
۶۰- khabaronline.ir/detail/233364/1392/12/10
۶۱-۹۲/۱۰/۶ www.presstv.ir/detail.fa/340164.htm/
۶۲-www.yjc/fa/news/4345685/1392/1/30
۶۳- Monkoff ‘Jeffrey’ Russian Foreign Policy:the return of great power politics ‘ 2009 by Rowman and Little field publishers:88
۶۴-۹۳/۳/۲/اکراین/www.fa.wikipedia.org/wiki
۶۵- John Bruton ‘ Eu-Us Transatlantic Relation:the Obama moment ‘ 2009 ‘Eu Institue for Securety Studies ‘ 44:11
۶۶- Stanley A.Renshon ‘Nation Securety in the Obama administration:reassessing the Bush Doctorin’Routledge ‘2008
۶۷- Robert Kagan “Obama’s Year one Contra” World Affairs Journal(January/Febuary 2010).http://www.worldaffairs journal.org/articles
۶۸- Ibid
فصل پنجم
مقایسه راهبردهای بوش و اوباما
در خاورمیانه
۱-۵-مقدمه
همواره کشورها در عرصه‌ی بین‌الملل و نظام جهانی در مواجه با سایر بازیگران بین‌المللی از اهداف و سیاست‌های کلان بلند مدت برخوردارند این اهداف و سیاست‌ها با تغییر دولت‌ها تغییر نمی‌یابد و تنها روش و راهبرد تأمین این اهداف تغیر می‌یابد. آمریکا نیز به عنوان ابر قدرت جهانی از این قاعده مستثنا نمی‌باشد. پس از حوادث ۱۱ سپتامبر آمریکا وارد دوران جدیدی شد و ما شاهد شکل گیری سیاست خارجی نوین آمریکا که همان مبارزه با تروریسم، ترویج ارزش‌های آمریکایی و دموکراسی، مبارزه با سلاح‌های کشتار جمعی و دولت‌ها یاغی و طرفدار تروریسم، افزایش نظامی گری و استراتژی تهاجمی بودیم.
این همان سیاست کلان آمریکا در عرصه‌ی جهانی است که با تغییر رؤسای جمهور دولت‌ها تغییر نمی‌یابد اما از آنجا که رؤسای جمهور جدید دنباله رو دولت‌های قبلی در چگونگی تأمین اهداف مزبور نمی‌باشند و هر کدام روش و راهبرد خاص خویش را دارند که این مهم نیز از طریق شناخت عوامل تأثیر گذار بر شکل گیری راهبرد های سیاست خارجی قابل شناخت است. در فصل پیش رو تلاش شده شباهت‌ها و تفاوت‌های راهبرد های سیاست خارجی بوش و اوباما را در خاورمیانه مورد بررسی قرار گیرد و در جمع بندی به تأثیر عوامل مشترک و مؤثر در شکل گیری و ایجاد شباهت‌ها و تفاوت‌ها اشاره شده است.
۲-۵-نقاط مشترک راهبردهای بوش و اوباما
در تحلیل اشتراکات راهبرد های بوش و اوباما نسبت به مسائل خاورمیانه نقاط زیر قابل توجه است:
– در دوره بوش پسر تلاش آمریکا بر این بود تا در منطقه‌ی خاورمیانه مروج ارزش‌های آمریکایی بوده و دفاع از این ارزش‌ها حتی به قیمت مداخله در کشورهای هدف را مشروع جلوه دهد. طرح خاورمیانه بزرگ در دوره بوش در همین راستا می‌باشد. اوباما نیز در راستای سیاست‌هایش در خاورمیانه همواره سعی در ترویج ارزش‌های آمریکایی داشته و سعی کرده از طریق حضور پر رنگ در کشورهای منطقه این مهم را به سر انجام برساند.
– مبارزه با تروریسم و رسالت پاک‌سازی جهان از نیروهای شر که در دوره بوش مطرح بود در دکترین اوباما نیز از اهداف اصلی سیاست خارجی اوباما مطرح گردیده و مبارزه با القاعده و طالبان به عنوان تروریست‌های منطقه و برخورد با کشورهای حامی تروریسم از برنامه‌های اوباما در این راستا قلمداد می‌شود.
– افزایش نظامی گری و روحیه‌ی تهاجمی در دوره بوش و اوباما. از آنجا که تروریسم دشمن اصلی و جدید آمریکا در دوران جدید می‌باشد و از لحاظ قدرت با شوروی دشمن سابق آمریکا توان برابری ندارد بنابراین آمریکا از وضعیت توازن قوا خارج و به وضعیت تهاجمی وارد شد که از نقاط مشترک در دوران بوش و اوباما می‌باشد.
– افزایش حضور نظامی در منطقه خاورمیانه و تقویت نظامی کشورهای منطقه از طریق انعقاد قرارداد های فروش تسلیحات نظامی به کشورهایی از جمله عربستان، امارات، قطر، کویت و…
بوش با حمله نظامی به افغانستان و عراق نیروهای خود را در منطقه مستقر ساخت و با آمدن اوباما گرچه نیروها از عراق خارج شدند اما شمار نیروها در افغانستان و سایر پایگاه‌ها از جمله پایگاه العدید افزایش یافت و حضور غیر علنی و نامحسوس آمریکا را در عرصه‌ی امنیتی و سیاسی عراق شاهد هستیم.
– حمایت از اسرائیل به عنوان محور نظم مورد نظر آمریکا در خاورمیانه و پیوند خوردن منافع ملی آمریکا با منافع اسرائیل و حمایت از این رژیم بدون تردید از مشترکات راهبرد های سیاست خارجی کاخ سفید در دوران بوش و اوباما بوده است.
– مدرنیزه کردن هر چه بیشتر قوای نظامی و دفاعی آمریکا با افزایش و بالا بردن خرید وسائل الکترونیکی حمایت کننده هواپیماهای جنگی، گسترش پروژه ساخت زیر دریایی و کشتی‌های جنگی، خرید هلیکوپتر و ماشین‌های سبک جنگی برای ارتش، حفظ برتری هسته‌ای و اتمی، توسعه و به کار گذاردن موشک‌های قاره پیما در نقاط مختلف جهان، کنترل وسایل ارتباطات بین‌المللی نظیر تلفن، اینترنت و ماهواره، تقویت بخش‌های جدید نیروی فضایی، افزایش پرسنل نظامی، مستقر کردن و جایگزینی قوای نظامی آمریکا در خاورمیانه از سیاست‌های مشترک بوش و اوباما می‌باشد. (۱)
– تلاش برای تحکیم رهبریت جهانی فعلی آمریکا که در دوران بوش و اوباما از اولویت‌های مهم راهبرد های سیاست خارجی آن‌ ها شمرده می‌شود. در یک‌جانبه گرایی بوش مشارکت دیگران پذیرفته نمی‌شد و آمریکا هژمون بود در چند جانبه گرایی نیز کماکان حفظ و تداوم قدرت هژمون وجود دارد اما در پی مشارکت دیگران تحت لوای رهبری خود می‌باشد.