از دیگر عوامل مرتبط با وضعیت تحصیلی که جزیی از عوامل بیرونی است، عوامل آموزشی[۱۰] می باشد(۸). منابع موجود نشان می دهند که آموزش تحت تاثیر پنج عامل فراگیر، فراده، برنامه، تجهیزات و محیط آموزشی است که هر یک دارای ویژگی هایی هستند که برحسب شرایط می توانند در موفقیت و شکست تحصیلی دانشجویان تأثیرات متفاوتی داشته باشند(۳۱). بلوم[۱۱] وضعیت تحصیلی دانشجویان را مرهون سه متغیر، شناخت دانشجو (که می تواند ۵٠ درصد اختلاف وضعیت تحصیلی دانشجویان را توجیه کند)، انگیزه دانشجویان برای یادگیری مطالب جدید (که ٢۵ درصد اختلاف بین وضعیت تحصیلی دانشجویان را توجیه می نماید) و کیفیت آموزش (که توسط آموزشگران فراهم شده و ۲۵ درصد اختلاف بین وضعیت تحصیلی دانشجویان را پیش بینی می کند)، می داند(۳۹). نتایج طرح تحقیقاتی سازمان یونسکو[۱۲] در رابطه با وضعیت تحصیلی، نشان داد عواملی چون محیط آموزش، ویژگی های فراده و نیز فراگیر در وضعیت تحصیلی نقش بسزایی دارد که هر یک از این عوامل تابع شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه می باشد(۴۰). باکویی و همکاران در پژوهش خود، عوامل آموزشی از قبیل میزان حضور در کلاس(P<./007)، برنامه ریزی درسی (P<./023) و نیز یادداشت برداری دانشجویان در کلاس درس(P<./03) را از مهم ترین عوامل مهم در وضعیت تحصیلی ذکر کرده اند(۱۲). در مطالعات صفدری و همکاران و نیز ونگ[۱۳] و ونهانن[۱۴] ویژگی های کیفی استاد، نظیر مرتبه علمی در رشته مربوطه، آمادگی تدریس و انگیزه وی، دسترسی به اینترنت و … به عنوان عوامل آموزشی مرتبط با وضعیت تحصیلی معرفی شده است(P<./05)(31،۳۹،۴۱). علاوه بر مطالب فوق، از دیگر عوامل آموزشی مرتبط با وضعیت تحصیلی، می توان به خودکارآمدی تحصیلی(قضاوت دانشجو در مورد توانایی هایش برای سازماندهی و انجام تکالیف و موفقیت در رسیدن به اهداف آموزشی)، برنامه ریزی و توجه در مطالعه (میزان سازمان دهی تکالیف، برنامه های آموزشی و فعالیت های ضروری دانشگاهی)، استرس و فشار زمان (میزان سازگاری دانشجویان با استرس و فشار زمان برای انجام فعالیت های دانشگاهی)، مشارکت دانشجو در فعالیت های دانشگاه(میزان تعلق دانشجو به گروه خاص یا شرکت در فعالیت هایی که در دانشگاه برگزار می شود)، رضایت عاطفی(درجه علاقه فرد و پاسخ عاطفی وی به زندگی دانشجویی از جمله دوستان و محیط آموزشی دانشگاه) و ارتباطات کلاسی(رفتارهای کلامی و غیر کلامی دانشجویان در فعالیت های کلاسی) اشاره کرد(۴۲).

با توجه به مطالب مذکور، محققین عوامل مختلفی را در وضعیت تحصیلی دانشجویان دخیل دانسته اند. اما با توجه به تفاوت های فرهنگی و تغییرات عوامل در طول زمان نمی توان به عنوان یک قانون عمومی و کلی، علل خاصی را برای همه جوامع مطرح نمود. همچنین بررسی رابطه این متغیرها با وضعیت تحصیلی، حیطه ای پر چالش است و پژوهش های شکل گرفته در این راستا، اغلب واجد یافته های متناقض اند(۱۰). از اینرو، در نظر گرفتن مجموعه ای از متغیرها جهت تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان در محیط های با شرایط متفاوت، لازم به نظر می رسد. بنابراین بررسی این عوامل و تاثیر هر یک از آنها در وضعیت تحصیلی دانشجویان می تواند به تعیین راه هایی در راستای بالا بردن کارایی نظام آموزشی منجر شده و برنامه ریزان نظام دانشگاهی را برای اهداف دانشگاه که همانا پرورش نیروی انسانی متخصص است، یاری دهد(۴۳).
ذکر این نکته نیز ضروری است که آموزش علوم پزشکی بخشی از نظام آموزش عالی است که با حیات انسان ها سر و کار دارد و توجه به جنبه های کمی و کیفی آن از اهمیت ویژه ای برخودار است. اگر سلامت جامعه را در گرو کیفیت خدمات، پیشگیری، آموزش بهداشت و درمان بدانیم و به نقش مهم مراقبان بهداشتی، پزشکان، پرستاران، ماماها و … توجه نماییم و آنان را به عنوان عضوی مؤثر در ارائه خدمات اجتماعی بشناسیم، در این صورت وجود نظامی علمی و حرفه ای در دانشگاه به عنوان بستر واقعی تربیت این نیروی انسانی غیر قابل انکار است. قابلیت دانشجویان علوم پزشکی، بازتابی از عملکرد آموزش پزشکی را در روند آموزش و یادگیری فراهم می کند و سنجش آن می تواند وضعیت دانشجویان در حال تحصیل را از نظر صلاحیت های عمومی کسب شده روشن کند. مشخص شدن موارد مثبت و نقاط ضعف دانشجویان می تواند شواهدی را برای بازنگری در فرایند اجرای برنامه آموزش علوم پزشکی فراهم نماید(۴۴). در این بین پرستاری و مامایی از حرف پیچیده و زیر شاخه علوم پزشکی است که با بهره گرفتن از علوم و مهارت های خاص خود در جهت ارتقای بهبودی بیماران از نظر جسمی- روحی و اجتماعی گام بر می دارد(۴۵). از اینرو دست اندرکاران آموزش پرستاری و مامایی باید عوامل موثر بر کیفیت و کمیت آموزشی را شناسایی نموده و عوامل منفی یا بازدارنده آموزشی را تحت عنوان مشکلات آموزش معرفی نمایند. همچنین اگر برنامه های آموزشی به درستی طراحی و اجرا نشوند و نتوانند به اهداف مورد نظر دست یابند، می توانند خسارت های جبران ناپذیر و اثرات زیان بار اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی بر جامعه دانش آموختگان و اعتبار علمی دانشگاه وارد آورند. حفظ سطح مطلوب خدمات آموزشی بدون ارزشیابی و کنترل دقیق و منظم امکان پذیر نمی باشد(۴۰).

بررسی این عوامل و نقش هر یک در طراحی و اجرای برنامه ریزی های مداخله ای در راستای پیشگیری از افت تحصیلی و تسهیل در ایجاد شرایط آموزش به منظور موفقیت دانشجویان در کسب مهارت علمی و تخصصی برای دستیابی به رسالت دانشگاه بسیار با اهمیت است(۴۳). بنابراین، از آنجا که وضعیت تحصیلی از مهمترین نتایج نظام آموزشی هم برای فرد و هم جامعه به شمار می رود، شناسایی مولفه های مرتبط با آن، شرایط مناسب را برای تربیت افرادی با سواد و خلاق بخصوص در علوم پزشکی که با صرف هزینه های بسیار باید نیروی انسانی کارآزموده و با کیفیت مطلوب را برای عرضه مراقبت های بهداشتی، درمانی تربیت کند، فراهم می کند(۴۶). خصوصاً اینکه وضعیت تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا اگر این دانشجویان دارای تحصیلات خوبی نباشند به خاطر حساسیت شغلی و ارتباط آن با سلامت افراد جامعه این مشکل به صورت حیاتی خود را نشان خواهد داد. به گونه ای که این دانشجویان متعاقب افت تحصیلی، در بیمارستان و مراکز بهداشتی نیز عملکرد ضعیفی را از خود نشان خواهند داد که بعضاً این عملکرد ضعیف، غیر قابل جبران خواهد بود(۴۴).
لذا با توجه به نقش دانشگاه در تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر در جامعه، نقش یادگیرنده، یاددهنده، فضا و امکانات آموزشی، همچنین با توجه به تناقضات موجود در بررسی وضعیت تحصیلی دانشجویان و عوامل مرتبط با آن، تاثیر عامل مکان، مقطع و رشته تحصیلی در ارتباط با این عوامل(۱۷) و با عنایت به متفاوت بودن مدرسین، دانشجویان و سیستم آموزشی در هر واحد دانشگاهی(۳۱) و به دلیل روند رو به افزایش پذیرش دانشجو و تاثیر آن بر کیفیت آموزش(۴) و نیز عدم انجام چنین تحقیقی در این دانشکده، از طرف دیگر نقش حساسی که این دانشجویان در آینده به عنوان پرستار و ماما ایفا می کنند؛ محققین برآن شدند تا مطالعه ای با هدف تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت و عوامل مرتبط با آن در سال تحصیلی ۹۱-۹۰ انجام دهند. امید است که نتایج این تحقیق در برنامه های جذب دانشجو و نیز در برنامه ریزی های آموزشی این دانشکده مورد استفاده قرار گیرد.
اهداف پژوهش
هدف کلی :
تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت و عوامل مرتبط با آن در سال تحصیلی ۹۱-۱۳۹۰

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
 

اهداف ویژه
 

تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت
 

تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب عوامل فردی(ویژگیهای فردی، مشخصات تحصیلی قبل از ورود به دانشگاه، مشخصات تحصیلی حین تحصیل در دانشگاه، وضعیت اقتصادی – اجتماعی دانشجویان و وضعیت عاطفی- روانی دانشجویان)
 

تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب عوامل خانوادگی
 

تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب عوامل آموزشی نظری حیطه فراگیر
 

۱-۴: تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب خودکارآمدی تحصیلی
۲-۴: تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب برنامه ریزی و توجه در مطالعه
۳-۴: تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب استرس و فشار زمان
۴-۴: تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب مشارکت در فعالیتهای دانشگاه
۵-۴: تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب رضایت عاطفی
۶-۴: تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب ارتباطات کلاسی
۵٫تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب عوامل آموزشی نظری حیطه فراده
۶٫تعیین وضعیت تحصیلی دانشجویان بر حسب عوامل آموزشی نظری حیطه محیط و تجهیزات آموزشی
سوالات پژوهش
 

وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت چگونه است؟
 

وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب عوامل فردی (ویژگیهای فردی، مشخصات تحصیلی قبل از ورود به دانشگاه، مشخصات تحصیلی حین تحصیل در دانشگاه، وضعیت اقتصادی – اجتماعی دانشجویان و وضعیت عاطفی- روانی دانشجویان) چگونه است؟
 

وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب عوامل خانوادگی چگونه است؟
 

وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب عوامل آموزشی نظری حیطه فراگیر چگونه است؟
 

۱-۴: وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب خودکارآمدی تحصیلی چگونه است؟
۲-۴: وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب برنامه ریزی و توجه در مطالعه چگونه است؟
۳-۴: وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب استرس و فشار زمان چگونه است؟
۴-۴: وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب مشارکت در فعالیت های دانشگاه چگونه است؟
۵-۴: وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب رضایت عاطفی چگونه است؟
۶-۴: وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب ارتباطات کلاسی چگونه است؟

وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب عوامل آموزشی نظری حیطه فراده چگونه است ؟
 

وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت بر حسب عوامل آموزشی نظری حیطه محیط و تجهیزات آموزشی چگونه است ؟
 

تعاریف واژهها
وضعیت تحصیلی (تعریف نظری)
وضعیت تحصیلی دانشجو به پیشرفت یا افت تحصیلی وی اطلاق می شود که برای سنجش آن از ابزارهای مختلفی مانند معدل کل، ترم های مشروطی و تعداد واحد های مردودی یا قبولی استفاده می گردد(۴).
وضعیت تحصیلی(تعریف عملی)
وضعیت تحصیلی دانشجویان در این پژوهش بر اساس میانگین معدل کل ([۱۵]GPA) اندازه گیری می شود، بدین معنی که دانشجویان با معدل ۱۶(۰۱/۳) و بالاتر به عنوان دانشجویان با وضعیت تحصیلی مناسب و دانشجویانی با معدل ۱۶(۳) و پایین تر به عنوان دانشجویان با وضعیت تحصیلی نامناسب در نظر گرفته می شوند(۴۶).
عوامل فردی (تعریف نظری)
عواملی هستند که به مشخصات فردی و روانی یک فرد مربوط می شود و شامل ویژگی های دموگرافیکی فرد است. ویژگی های دموگرافیکی مجموعه ای از حالات، کیفیات و مشخصات به خصوصی است که یک فرد را از افراد دیگر متمایز می کند(۴۷).همچنین عوامل فردی، عواملی است که به شرایط جسمی، ذهنی و رفتاری وی باز می گردد(۴۸).
عوامل فردی مرتبط با وضعیت تحصیلی (تعریف عملی)
منظور محقق از عوامل فردی عواملی مانند ویژگی های فردی(سن، جنس، وضعیت تاهل، رتبه تولد، تعداد افراد خانواده)، مشخصات تحصیلی قبل از ورود به دانشگاه (نوع دیپلم، معدل کتبی دیپلم، رتبه کشوری در کنکور ورودی، نوع سهمیه قبولی در کنکور ورودی، فاصله اخذ مدرک پیش دانشگاهی تا ورود به دانشگاه)، مشخصات تحصیلی حین تحصیل در دانشگاه (رشته تحصیلی، ترم شاغل به تحصیل، علاقه مندی به رشته تحصیلی، داشتن مکان مناسب برای مطالعه، داشتن برنامه منظم جهت مطالعه، سابقه مردودی، تعداد دفعات مردودی، سابقه مشروطی، تعداد دفعات مشروطی و ترم تحصیلی مشروط)، وضعیت اقتصادی – اجتماعی(محل سکونت در زمان تحصیل، وضعیت بومی بودن، اشتغال به کار حین تحصیل، تعداد ساعات اشتغال به کار در هفته، مسئولیت تامین مالی خانواده) و وضعیت عاطفی- روانی دانشجویان (ابتلا به بیماری، درگیری با مسائل عاطفی- روانی در طول تحصیل) می باشد که با پرسشنامه سنجیده می شود.
عوامل خانوادگی مرتبط با وضعیت تحصیلی (تعریف نظری)
عواملی هستند که معرف وضع اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی خانواده دانشجو است(۴۷).
عوامل خانوادگی مرتبط با وضعیت تحصیلی (تعریف عملی)
منظور محقق از عوامل خانوادگی عواملی مانند وضعیت تاهل والدین، سطح تحصیلات والدین، شغل والدین، میزان درآمد خانواده، وضعیت مسکن، محل سکونت والدین، بیماری والدین، درگیری با مسائل و مشکلات خانوادگی و فوت یکی از بستگان درجه اول در طول تحصیل می باشد که با پرسشنامه سنجیده می شود.
عوامل آموزشی نظری (تعریف نظری)
عبارت از عواملی مانند فراگیر، فراده، برنامه، محیط و تجهیزات آموزشی در دانشگاه است که آموزش نظری را تحت تاثیر قرار می دهد(۴۸).
عوامل آموزشی نظری (تعریف عملی)
در اینجا منظور از عوامل آموزشی، عواملی است که به فراگیر، فراده، محیط و امکانات آموزشی در آموزش نظری دانشگاه مربوط می شود که با پرسشنامه سنجیده می شود.
پیش فرضهای پژوهش

یکی از شاخص های مهم ارزشیابی دانشگاه ها، ارزشیابی عملکرد تحصیلی دانشجویان است(۲).
 

عملکرد تحصیلی به پیشرفت یا افت تحصیلی دانشجویان اطلاق می شود(۴).
 

پیشرفت و افت تحصیلی مفاهیمی قابل اندازه گیری بوده و با ابزاری به نام آزمون اندازه گیری می شود(۶).
 

عوامل فردی، عملکرد یا وضعیت تحصیلی دانشجویان را تحت تاثیر قرار می دهد(۲۶).
 

یکی از مهمترین عوامل پیش بینی کننده چگونگی سازگاری دانشجویان با محیط های جدید به خصوص دانشگاه، مولفه های مرتبط با خانواده دانشجویان و ارتباطات خانوادگی است(۳۴).
 

عوامل مرتبط با وضعیت تحصیلی در محیط های مختلف، متفاوت است(۲۰).
 

عملکرد تحصیلی دانشجویان تحت تاثیر پنج عامل آموزشی فراگیر، فراده، برنامه، تجهیزات و محیط آموزشی است که هر یک دارای ویژگی هایی هستند که برحسب شرایط می توانند در موفقیت و شکست تحصیلی دانشجویان تأثیرات متفاوتی داشته باشند(۲۶،۳۱).
 

شناسایی صحیح عوامل مرتبط با وضعیت تحصیلی دانشجویان، موجب برنامه ریزی مناسب آموزشی می گردد(۱).