۱-۱۳- تعاریف مفهومی واژگان
تجارت الکترونیک: “فروش یا خرید کالاها یا خدمات، خواه میان کسب و کار، خانه داران، افراد، دولت­ها، و دیگر سازمان­های عام یا خاص که روی شبکه­ های واسطه کامپیوتری انجام می­ شود. کالاها و خدمات، روی آن شبکه­ ها سفارش داده می­شوند اما پرداخت و تحویل نهایی کالا یا خدمات ممکن است بصورت آنلاین یا آفلاین انجام شود (Lal, 2005).
کسب و کار الکترونیکی: به زبانی ساده، کسب و کار الکترونیکی، توانایی یک شرکت را برای اتصال الکترونیکی، به چندین روش، به سازمان­های زیادی، هم داخلی و هم خارجی، برای مقصودهای بسیار متفاوتی، ترکیب می­ کند. کسب و کار الکترونیکی به یک سازمان اجازه می­دهد تا مبادلات الکترونیکی را با هر موجودیت فردی در طول زنجیره ارزش یعنی عرضه­کنندگان، تامین کنندگان تدارکات، عمده فروشان، توزیع کنندگان، تامین کنندگان خدمات، و مشتریان نهایی، انجام دهد (Lal, 2005).
تاپسیس فازی: یکی از تکنیک­های تصمیم ­گیری چندمعیاره با داده ­های فازی است (اصغرپور، ۱۳۸۵).
فصل دوم
ادبیات پژوهش
بخش اول
کسب و کار الکترونیک
۲-۱-۱- مقدمه
رشد بسیار سریع کامپیوتر، ارتباطات و فناوری اطلاعات طی بیست سال گذشته در همه جنبه­ های زندگی تأثیر گذاشته است. فناوری اطلاعات جنبه­ های گوناگون زندگی بشری را تحت تأثیر قرار داده است. در حال حاضر مفاهیم تجارت الکترونیکی آموزش الکترونیک، دولت الکترونیکی، به صورت روزمره و مکرر تکرار می­ شود. فناوری اطلاعات از حالت یک تکنولوژی محدود و مختص گروهی خاص تبدیل به محیطی فراگیر برای زندگی بشر در همه ابعاد گوناگون آن گشته است. اینترنت یکی از پیشرفته­ترین فناوری­هایی است که محیط ذکرشده را تحت تأثیر قرار داده است. اینترنت یک شبکه جهانی نسبتاً نوپا و بسیار گسترده است که شامل شبکه­ های بزرگ رایانه­ای و بدون مالکیت و مدیریت مرکزی می­باشد. اگرچه پیدایش اولیه اینترنت به سال­های آخر دهه ۶۰ در وزارت دفاع آمریکا برمی­گردد ولی فراگیری و جهانی­شدن آن مربوط به پیدایش شبکه گسترده جهانی (WWW) در نخستین سال­های دهه ۹۰ می­باشد. در حال حاضر اینترنت در جایگاه جهان مجازی قرار گرفته و از یکسو هر ماه بالغ بر ۵۰ میلیون کاربر جدید پیدا می­ کند و از سوی دیگر همه سازمان­ها و شرکت­ها با درک اهمیت این شبکه جهانی در پیِ حضور در آن می­باشند (Hoffman and Novak, 1997).

در حال حاضر تقریباً همه کسب و کارهای بین ­المللی دارای پایگاه جهانی بوده و بسیاری از شرکت­های داخلی نیز در حال پیوستن جرگه دارندگان پایگاه­های اینترنتی می­باشند. نکته­ای که نباید از آن غفلت ورزید کاستی­ها و یا حداقل نقایص فعلی این شبکه جهانی می­باشد. از آن جمله (اکبری، ۱۳۸۱):

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
 

هنوز به درستی مشخص نیست چند درصد از کاربران این شبکه جهانی خریداران و فروشندگان واقعی هستند.
 

تعداد شرکت­هایی که از راه حضور در اینترنت به سودهای کلان دست یافته­اند هنوز چندان زیاد نیست.
 

مشکلات امنیتی شبکه، شرکت­ها و افراد حاضر در آن را در معرض راهزنی­های اینترنتی قرار داده است.
 

همچنین مشتریان و مصرف­ کنندگان همواره در معرض خطر استفاده از اطلاعات محرمانه مانند شماره حساب و رمز کارت­های اعتباری می­باشد. در هر صورت به نظر می­رسد عدم حضور در این شبکه جهانی به مانند دوری از سایر تکنولوژی­ها اجتناب­ناپذیر باشد. نحوه تاثیرگذاری اینترنت بر ساختار صنعت را می­توان بطور گویا در شکل زیر نمایش داد.
(+) اینترنت می ­تواند از طریق کاراتر کردن کل صنعت، ابعاد کلی بازار را افزایش دهد.
(-) افزایش رویکردهای اینترنتی، تهدید خلق ظهور جایگزین­های جدید را به همراه دارد.
تهدید خدمات یا محصولات جایگزین
(-) با دشووارترشدن حفظ محصولات اختصاصی، تفاوت میان رقبا کاهش می­یابد.
(-) رقبا را به سمت قیمت می­کشاند.
رقابت میان رقبای موجود
– قدرت چانه­زنی کانال­های توزیع
– قدرت چانه­زنی کاربران نهایی
قدرت چانه­زنی تامین­کننده­ها
موانع ورود
(-) بازار جغرافیایی را گسترده­تر و تعداد رقبا را افزایش می­دهد.
(-) هزینه­ های متغیر را نسبت به هزینه­ های ثابت کاهش و فشار را برای تخفیف قیمت افزایش می­دهد.
(+) مجاری قدرتمند را حذف کرده یا قدرت چانه­زنی در برابر مجاری سنتی را افزایش می­دهد.
(-) قدرت چانه­زنی را به مصرف ­کننده نهایی منتقل می­ کند.
(+) هزینه­ های تغییر منبع را کاهش می­دهد.
(+/-) تدارکات با بهره گرفتن از اینترنت، موجب کاهش قدرت چانه­زنی تامین­کنندگان می­ شود. هرچند می ­تواند مشتریان بیشتری را نیز در دسترس آنها قراردهد.
(-) اینترنت، مجرایی برای دسترسی تامین­کنندگان به کاربران نهایی فراهم می­سازد و نفوذ شرکت­های مداخله­گر را کاهش می­دهد.
(-) تدارک اینترنتی و بازار دیجیتالی امکان دسترسی یکسان شرکت­ها به تامین­کنندگان را داده و تدارکات را بسوی محصولات استانداردشده­ای می­کشاند که تمایز را کاهش می­دهند.
(-) کاهش موانع ورود و افزایش رقبا، کفه قدرت را به سمت تامین­کنندگان سنگشن می­ کند.
استانداردشده­ای می­کشاند که تمایز را کاهش می­دهد.
(-) موانع ورود نظیر نیاز به نیروی فروش، دسترسی به توزیع­کنندگان و دارایی­ های فیزیکی را کاهش می­دهد. هر چه را که فناوری اینترنتی حذف کرده و یا انجام آن را آسانتر می­سازد، موجب کاهش موانع ورود خواهد شد.
(-) در انحصار نگهداشتن کاربردهای اینترنتی در برابر تازه­واردان مشکل می­ شود.
(-) سیلی از تازه­واردان به سمت بسیاری از صنایع سرازیر می­شوند.
شکل ۲-۱- نحوه تاثیرگذاری اینترنت بر ساختار صنعت (اکبری، ۱۳۸۱)
تجارت الکترونیک
اقتصاد دیجیتالی جدید[۱۰] که نتیجه پیشرفت­های فناوری­های شبکه است، مجموعه جدیدی از قواعد و ارزش­ها را ایجاب می­ کند که رفتار عاملان آن را تعیین می­ کند. این عاملان می­توانند بصورت سازمان­های تجاری و غیرانتفاعی و یا دیگر بازیگران بازار یعنی مصرف­ کنندگان فردی و گروهی، متمایز شوند. بازارهای دیجیتالی، فرصت­های جدید و غیر محدودی را برای کسانی که در آن کار می­ کنند، ارائه می­دهد. تحقق این فرصت­ها، چالش­های جدیدی را بهمراه دارد. بازیگران در اقتصاد دیجیتال درمی­یابند که برای کسب منافع، نگرش­ها و دیدگاه ­های سنتی برای انجام کسب و کار، نیاز به تعریف مجدد دارد. در نتیجه، مفاهیم سنتی کسب و کار رها می­ شود و مفهوم سازمان توسط موجودیت­های جدیدی جایگزین می­ شود که چالش­های ذاتی این دوره اقتصادی جدید را منعکس می­ کند. در جریان انقلاب صنعتی، شرکت­ها به میزان شگرفی، از جوامع یکپارچه روستایی به کانونی از سازمان­های شهری مستقل، تغییر یافت. این در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ با معرفی فناوری­های اطلاعات و ارتباطات و ظهور سریع پارادایم­های کسب و کار الکترونیکی، جهانی­تر و بیشتر مبتنی بر همکاری شد. شرکت در عصر دیجیتالی، بصورت شبکه­ ای می­باشد یعنی پیوند متقابل بر اساس سطوح مختلف:

بر اساس سطح زیرساخت اطلاعات[۱۱] (یعنی از طریق اینترانت­ها)
 

بر اساس سطح سازمانی (مثل رهاکردن ساختارهای سرسام­آور سلسله مراتبی گذشته و جایگزینی آنها با تیم­ها)
 

بر اساس سطح شایستگی­ها[۱۲] (مثل شبکه­سازی مبتنی بر دانش) (Filos and Banahan, 2000).
 

از بین رفتن مفهوم سنتی سازمان، یکی از نشان­های اقتصاد آینده است و سازمان­ها بطور فزاینده­ای، وابسته به فناوری می­شوند، در اقتصاد جدید، پایه ارزش­آفرینی، بیش از این، روی دارایی­ های ملموس و قابل سنجش[۱۳] معطوف نیست. برخلاف سازمان­های سنتی که ارزش­آفرینی به میزان زیادی، از سرمایه ­گذاری در چیزهای ملموسی مثل کارخانه و ماشین­آلات بدست می­آمد، سازمان­های عصر دیجیتال[۱۴] یا سازمان­های هوشمند[۱۵] از قدرت منابع هوشمند از قبیل اطلاعات/ دانش، ارتباطات، علائم تجاری و هوشمندی مبتنی بر نوآوری و همکاری استفاده می­ کنند تا فرصت­های جدید را شناسایی و بهره ­برداری کنند (Filos and Banahan, 2000).
بعلاوه، محیط­های نامطمئن و بسیار متغیر اقتصاد جدید، نیاز به توانایی­ها و شایستگی­های جدید سازمانی دارد. مزیت رقابتی، بیشتر از قابلیت انطباق سازمانی بدست می ­آید تا کارایی سازمانی. فناوری­های سازمان­های اقتصاد جدید، فناوری­هایی هستند که به شکلدهی جامعه اطلاعاتی کمک کردند یعنی فناوری­های اطلاعات، ارتباطات و محتوا[۱۶]، فضای دیجیتالی واحدی را ساخته­اند که بوسیله ویژگی­های برجسته زیر مشخص می­شوند:
اتصال و ظهور محیط­های شبکه­ ای، همکاری متقابل شرکت­ها در عملیات یکدیگر[۱۷] و حذف مرز سازمانی[۱۸]، و سرعت و کیفیت بهتر جریان اطلاعات و ارتباطات.
فناوری­ها و استانداردهای همکاری متقابل، کلیدی برای کسب و کار الکترونیکی است.
نیازمندی­های کسب و کار در اقتصاد دیجیتالی، متنوع و پیچیده است و قابلیت­های تکنولوژیکی، همچنان در حال ظهور است:
۱- TCP/IP بعنوان پروتکل شبکه­ ای حاضر در همه جا و در یک زمان[۱۹] برای مبادلات باز اینترنتی همراه با HTTP بعنوان پروتکلی برای مبادلات مرتبط با وب عمل خواهد کرد. برای ترمینال­های موبایلی، پروتکل دسترسی بی­سیم (WAP) نقش مشابه قابل توجهی را بازی خواهد کرد.
۲- عامل­های هوشمند سیار[۲۰] به میزان قابل توجهی روش کار سیستم­های پراکنده را تغییر داده است. همه نرم­افزارهای عاملی تکامل­یافته مبتنی بر جاوا هستند و مزیت چارچوب جاوا را بدست می­آورند که بنظر می­رسد برای سیستم­ها و برنامه ­های کاربردی عاملی سیار، مناسبترین است. هوشمندی عامل­ها، بخشی از معماری درونی­شان خواهد بود.
۳- بخاطر ظهور XML، سیستم­های پیغام­رسانی[۲۱]، اخیراً توجه زیادی را به خود، جلب کرده است. سیستم پیغام­رسانی جاوا[۲۲] بنظر می­رسد که در میان سیستم­های موجود، مطلوبترین باشد چون در چارچوب جاوا ارائه می­ شود و فعالیت­های هماهنگ­سازی با COBRA 3 احتمال استفاده اثربخش آنها را افزایش خواهد داد. XML همچنین نقش قابل توجهی در تعریف پروتکل­های باز ارزش افزوده اینترنت برای کارکردهای کسب و کار الکترونیکی، بازی می­ کند.
۴- در حیطه سیستم­های جریان کار، مفاهیم، چارچوب، معماری و واسط­هایی[۲۳] که توسط مجموعه مدیریت جریان کار[۲۴]، پیشنهاد می­ شود، پایدارترین، قابل پذیرش­ترین و واقعی­ترین­ها هستند. سازمان­ها در اقتصاد دیجیتالی با توجه به توسعه­های تکنولوژیکی که در بالا گفته شد، دگرگون شده ­اند. اقتصاد جدید، “دیجیتال” است و سازمان­هایی که در آن مشارکت می­ کنند، «بایت را بجای آجر[۲۵]» جایگزین کرده ­اند.
همچنانکه سازمان­ها برای «دیجیتالی شدن» آماده می­شوند، تنها تعداد کمی از آنها بنظر می­رسد که واقعاً تمام استلزامات این انتقال را در فرایندهای کسب و کارشان و روی سازمانشان به اجرا دربیاورند. این انتقال چیزی بیشتر از برقراری ساختاری دیجیتالی را شامل می­ شود و حتی چیزی بیشتر از توانایی ورود به همکاری مجازی با دیگران را نیاز دارد. شکل­های مجازی سازمانی بنابراین تنها یک عنصر از چیزهای مورد نیاز برای سازمان­های اقتصاد دیجیتال را دارا می­باشد. استلزامات روندهای بالا برای سازمان­ها به ازدیاد اصطلاحات فنی[۲۶] که در ابتدا برای شرکت­ها بکار برده می­شد، منجر شده است، واژگانی از قبیل کسب و کار چابک[۲۷]، سازمان شبکه­ ای[۲۸]، شرکت مجازی[۲۹]، کسب و کار توسعه­یافته[۳۰]، سازمان حاکم[۳۱]، کسب و کار دانشی[۳۲]، سازمان یادگیرنده

 دسته‌بندی نشده
 

 0