– بازده بازار[۵] : بازده بازار در روز معامله بلوک که تمام شرکت های فهرست شده در بازار را پوشش می دهد.
-بازده روزانه تجمعی ماقبل [۶] : بازده روزانه تجمعی سهام برای پنج روز معاملاتی قبل از معامله بلوک . بازدهی عبارت است از عایدی، پاداش و یا نتیجه حاصل از سرمایه گذاری در یک دوره مشخص از زمان که می تواند به صورت مبلغ ریالی و یا درصدی از مبلغ سرمایه گذاری ابتدای دوره و یا تفاوت لگاریتم ابتدای دوره از انتهای دوره محاسبه گردد.

– تفاوت بین بالاترین و پائین ترین قیمت [۷] : بالاترین قیمتی که یک بازارگردان حاضر است برای خرید سهام بپردازد، قیمت پیشنهادی خرید سهام و پائین ترین قیمتی که حاضر است سهام را بفروشد، قیمت پیشنهادی فروش سهام و تفاضل این دو را اسپرد می نامند( قالیباف اصل؛ رزاقی، ۱۳۹۱). دانشمندانی از قبیل دیمستز و استول عقیده دارند که بازارگردانان برای جبران ریسک فعالیت خدمات، معامله سریع اوراق و ارائه نقد شوندگی از اسپرد استفاده می کنند، به عبارت دیگر اسپرد ابزاری است که بازار گردانان برای جبران ریسک فعالیت خود از مشتریان دریافت می کنند (آر استول، ۲۰۰۳) .[۸]
معامله سهام پول صرف می کند. اول اینکه شما باید حق کمیسیون کارگزاری که سهام را برای شما معامله کرده بدهید. کارگزار معامله را با متخصصین و یا معامله گران انجام می دهد. آنها پول خود را با خرید سهامی که مردم می خواهند در یک قیمت پیشنهاد خرید بخرند و فروش سهام در قیمت پیشنهاد فروش بالاتر از قیمت پیشنهاد خرید به دست می آورند. به این اختلاف، ما به التفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش گفته می شود. این مابه التفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش[۹] دومین مؤلفه هزینه معامله است( هاگن، ۱۳۹۰ ).

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.
 

 ساختار پژوهش
 

فصل اول: در این فصل به معرفی مساله پژوهش، اهداف و ضرورت انجام آن پرداخته و در ضمن ارائه فرضیه های تحقیق، برخی از واژه های کلیدی تحقیق بیان شده است.
فصل دوم: این فصل مروری فشرده بر ادبیات مالی در زمینه تحقیق دارد و تحقیقات انجام شده در ایران و دنیا عرضه شده است که به نوعی با موضوع تحقیق مربوط می شوند.
فصل سوم: در این فصل نحوه جمع آوری اطلاعات، محدوده زمانی و مکانی و روش تحقیق ارائه شده است.
فصل چهارم : این فصل به تشریح روش اجرای تحقیق و بیان خلاصه ای از نتایج و اطلاعات بدست آمده از روشها و مدلهای مورد استفاده می پردازد.
فصل پنجم: در این فصل، نتایج بدست آمده، محدودیتهای تحقیق، پیشنهادات اجرایی و پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی عرضه شده است.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
چون جریان ورود اطلاعات به بازار جریانی پیوسته است پس قیمت اوراق بهادار همواره می تواند در تغییر باشد . در بازاری که نسبت به اطلاعات کاراست، اطلاعات کامل همه رویدادها و رخدادهایی که بتوان با تحلیل آنها را کمی کرد و نتیجه گیری حاصل نمود، در تصمیم گیری ها مورد استفاده قرار می گیرد.
تغییر قیمت سهام به یک معنی تغییر ارزش شرکت و ثروت سهامداران آن است. حتی یک درصد کاهش قیمت در ارزش سهام می تواند میلیون ها ریال از ثروت سهامداران یک شرکت بزرگ را به باد دهد . چنین است که تغییرات قیمت سهام باید از اهم مواردی باشد که مورد توجه دقیق و دائمی مدیر مالی است. در کشورهای خارجی، فرایند قبظه کردن مالکیت و احتمال قبظه شدن مدیریت توسط دیگران بطور دائم مدیر مالی و سایر مدیران را زیر فشار نگاه می دارد که به تحولات قیمت سهام خود توجه خاص مبذول دارند.
در مورد تغییرات قیمت سهام در بازار اوراق بهادار می توان گفت که رویدادهای عادی و غیرعادی متعددی از جمله سیاسی و اقتصادی و بسیاری از عوامل دیگر می تواند بر قیمت سهام اثر بگذارند و باعث ایجاد تغییرات افزاینده و یا کاهند در قیمت ها گردند.

رفتار قیمت سهام واحد های تجاری متاثر از دو دسته عوامل درونی و بیرون است که در این میان پیش بینی بازار از عایدات آتی مورد انتظار حائز اهمیت بیشتری است و از آنجا که اطلاعات تاریخی یکی از مبانی مهم برآورد عایدات آتی می باشد، همواره انتظار می رد انتشار این گزارش ها، اطلاعاتی از عملکرد مالی و موفقیت یا شکست برنامه های شرکت را به بازار منتقل نماید و در پی آن با ایجاد تنش هایی در عرضه و تقاضای سهام، منجر به تغییر رفتار قیمت گردد.
بازار سرمایه در ایران بازاری است نوپا، با توجه به اینکه بورس بعنوان یکی از عرضه های بازار سرمایه بوده، لذا شناخت و بررسی ساختار اجمالی آن در این تحقیق حائز اهمیت می باشد. در این بخش مبانی نظری مرتبط با موضوع تحقیق مطرح شده و در پایان مروری اجمالی بر تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی خواهیم داشت.
۲-۲- مبانی نظری
۲-۲-۱ تاریخچه بورس اوراق بهادار و چگونگی ایجاد آن
تشکیل بورس اوراق بهادار به روایتی به صدها سال قبل باز می گردد. در ازمنه قدیم مکانهای مشخصی برای ملاقات و داد و ستدهای مردم با یکدیگر وجود داشت که بازرگانان نیز برای رتق و فتق امور بازرگانی خود در این مکانها حضور داشتند. بازارهای متشکل مربوط به مبادلات اوراق بهادار به شکل امروزی آن بیشتر در اروپا و هماهنگ با پیشرفت های صنعتی و اقتصادی ایجاد شده است.
در قرون وسطی بازرگانان در میادین مخصوصی گرد هم می شدند و داد و ستد می کردند. به تدریج بازارهایی برای کالاهای مختلف به وجود آمد که در آنها عرف تجاری و بورسی انجام می شد. از سال ۱۴۰۹ میادین مبادله کالا و پول و سایر وسایل و خدمات در بورژ مرکز فنلاند واقع در شمال غربی بلژیک به وجود آمد که افراد همه روزه در میدان توبوئوس واقع در جلوی خانه بازرگان بزرگ به نام وارزر بورس به داد و ستد اوراق بهادار می پرداختند. به همین مناسبت به این اجتماعات نام بورس را دادند(صفرنواده، ۱۳۸۰).
۲-۲-۲- تعریف بورس اوراق بهادار :
بورس به عنوان یک بازار رسمی و دایمی اطلاق می شود که در یک محل تشکیل می گردد و در آن خرید و فروش انواع کالاها و یا اوراق بهادار تحت ضوابط و قوانین و مقررات خاص صورت می گیرد. امروزه بورس های متعدد و متنوعی در نقاط مختلف جهان به فعالیت اشتغال دارند و برخی از آنها توانسته اند در سطح بین المللی اعتبار و اهمیت ویژه ای برای خود کسب کنند. بورس اوراق بهادار بازاری جهت معامله اسناد مالی است که در آن شرکتها و موسسات در صورت احراز شرایط لازم می توانند تحت حمایت قانون با عرضه سهام، پس اندازها و سرمایه های راکد را در فعالیت خود سهیم نموده و از این طریق بخشی از سرمایه مالی مورد نیاز خود را تامین نمایند( صفرنواده، ۱۳۸۰).
« بورس محلی است برای انجام معاملات ثانویه روی سهام شرکتهای پذیرفته شده .» از این تعریف ساده اینطور برمی آید که قبلا باید سرمایه گذاری مشخصی انجام شده و مثلا کارخانه ای تاسیس شده باشد ( بازار اولیه ) و با تامین شرایط مشخصی این شرکت در بورس پذیرفته شده باشد، تا حالا بتوان سهام آنرا روی میز بورس معامله کرد( بازار ثانویه).
اما تعریف دقیق تر برای بورس با در نظر گرفتن ابزارهای جدید مالی که امروزه در بورس ها معامله می شود عبارت است از:
« بورس مکانی است که در آن اوراق بهادار مانند سهام عادی، اوراق قرضه، اختیار معاملات اوراق بهادار و قرار دادهای آینده مورد داد و ستد قرار می گیرند و در واقع همان بازار سرمایه می باشد.»
۲-۲-۳- بورس اوراق بهادار و نقش آن در توسعه اقتصادی :
فشار جمعیت و تنوع نیازهای جمعیتی در جهان امروز باعث گردیده که تامین این نیازها جز با عرضه خدمات و تولیدات اساسی به شکل انبوه میسر نباشد. در چنین شرایطی برای ایجاد یا توسعه فعالیتهای یک واحد صنعتی، بازرگانی و یا مالی لازم است عوامل و امکانات پراکنده به نحوی جذب شوند و در جهت ایجاد یا تقویت آن واحد مورد استفاده قرار گیرند. از جمله این عوامل « سرمایه » است که باید به شریان واحدهای فعال تزریق شود تا دستمایه لازم برای تداوم و توسعه آنها فراهم آید. مشارکت هرچه وسیعتر مردم در تامین سرمایه مالی واحد های صنعتی یا بازرگانی و سهیم شدن آنها در مالکیت واحد ها، ضمن آنگه مدیریت را نسبت به عملکرد واحد های تحت مدیریت در برابر تعداد بیشتری از سهامداران مسئول و متعهد می نمایند، به تدریج زمینه لازم را جهت ارتقای کارایی مدیریت فراهم می سازد . گرچه یک واحد تولیدی یا بازرگانی ممکن است در بدو تاسیس شمار معدودی سهامدار یا مالک داشته باشد، لیکن با بازتر شدن افق های توسعه، نیاز به گسترش مالکیت و تامین سرمایه بیشتر خواهد بود و در صورت فراهم بودن شرایط، بورس می تواند نقش مثبتی در این زمینه داشته باشد تا از طریق فروش سهام واحد ها به مردم، سرمایه های مالی مورد نیاز جمع آوری شود.
بازارهای سرمایه در تمام طول نیمه دوم قرن بیستم بخصوص پس از جنگ بین المللی دوم ( دهه ۱۹۵۰ به بعد) نقش بسیار مهمی در بسیج پس اندازها و توسعه اقتصادی داشته اند که نمونه هایی از آن می تواند به تامین مکانیزم کارا برای تعیین نرخ بهره و ارزش سهام مورد معامله در بورس کشورها بیانجامد. از جمله بازارهای سرمایه در کشورهای در حال رشد بورس اوراق بهادار است. این بازار از آن چنان اهمیتی برخوردار است که به عنوان شاخصی برای میزان توسعه و اوضاع کلی اقتصادی هر کشوری مورد استفاده است. بورس اوراق بهادار یکی از نهادهای بسیار مهم در تجهیز منابع سرمایه یک کشور است و اساسا و اصالتاَ وظیفه آن این است که نقدینگی های سرگردان را جذب و به سمت و جای خاصی هدایت می کند. بورس اوراق بهادار با جذب نقدینگی و سرمایه های اندک و عمدتا سرگردان مردم در توسعه بازار سرمایه و فعال شدن چرخهای تولید جامعه و همچنین در اجرای پروژه های جدید عمرانی و صنعتی، اصلاح ساختار مدیریتی شرکتهای دولتی، کمک به تامین درآمد دولت، اصلاح سیستم مالی و پولی، تامین کسر بودجه دولت و کاهش میزان تورم نقش موثری دارد و موجب فعال و پویا شدن سیستم اقتصادی کشور می شود. از دیگر فعالیتهای موثر بورس، القای تدریجی فکر مالکیت در مردم می باشد و موجب می شود آنان خود را در واحد های اقتصادی سهیم بدانند. بنابراین مشارکت هرچه بیشتر اقشار مختلف مردم در مالکیت واحدهای اقتصادی نشانه سلامت عملکرد یک اقتصاد است( صفرنواده، ۱۳۸۰).
یکی از حوزه های مورد علاقه مطالعات دانشگاهی در سالهای اخیر حوزه ریز ساختار بازار بوده است که به تحلیل چگونگی تاثیر ساز و کار معاملات و تدوین مقررات بر فرایند شکل گیری معاملات و قیمت می پردازد . ریز ساختار بازار به حوزه هایی از بازار سرمایه مانند هزینه معاملات(شکاف عرضه و تقاضا) ، ساز و کارهای معاملات، اندازه و تناوب معاملات، قیمتهای پایانی، قوانین و مقررات، مکانیزمهای اطلاع رسانی و شفافیت و فرایند کشف قیمت می پردازد.
اندازه و تناوب معاملات یکی از اجزاء ریزساختار بازار می باشد و مرور بر تئوری ریز ساختار بازار نشان می دهد که اندازه معاملات با دریافت اطلاعات و نوسان قیمت رابطه دارد. این مساله شاید از آن جهت باشد که ریزساختارهای بازار همه از ابزارهای توسعه بازار سرمایه هستند. و حرکت بازار سرمایه به سمت کارایی نیاز به ارتقاء اجزاء ریزساختارها و مکانیزمهای بازار دارد . و همچنین ریزساختارها ابزارهای حل مشکلات دنیای واقعی بازار سرمایه هستند. بنابراین اندازه و تناوب معاملات می تواند به عنوان ابزارهایی باشند که در نوسانات قیمت، کارایی و توسعه بازار تاثیر می گذارند( حمیدوند، ۱۳۸۷ ).
یک نظریه وجود دارد و آن این است که قیمت سهام بصورت سینوسی حرکت می کند. وقتی قیمت سهمی خیلی نزدیک به پائین ترین قیمت آن باشد تمایل به افزایش قیمت دارد. سرمایه گذاران قبل از اینکه اقدام به خرید و فروش سهمی بکنند روند قیمت آن سهم را برای چند هفته متوالی بررسی می کنند. در واقع خیل زیادی از سرمایه گذاران هر روز صفحات مربوط به سهام شرکتها را در روزنامه های معتبر بررسی می کنند و بر همین اساس برای خرید ها یا فروش های آتی خود برنامه ریزی می کنند. وقتی که قیمت سهمی همواره در یک دامنه خاص تغییر کرده و همیشه تا یک سطح قیمتی خاص پیش رفته است به پائین ترین قیمت خود نزدیک می شود( صفرنواده، ۱۳۸۰).
از اوایل قرن بیستم، اعتقاد گروهی از دست اندرکاران بازارهای اوراق بهادار بر این بود که مطالعه تاریخی قیمت ها، حاوی اطلاعات مفیدی برای پیش بینی قیمت ها در آینده است. لذا با به دست آوردن روند قیمت ها الگوی تغییرات شناخته می شود و این الگو به ما می گوید که هرچند وقت یک بار، روند خاصی رخ می دهد . معتقدین به این طرز تفکر را به دلیل اینکه بر نمودار تمرکز داشتند چارتیست[۱۰] نامیدند. به نظر این مکتب بنیادی ضرورتی ندارد، حامیان آن بر این باورند که تاریخ تکرار می شود. از دهه ۱۹۳۰ مطالعات دیگری که در نقطه مقابل این دیدگاه قرار داشت آغاز شد. تمرکز اصلی این تحقیقات روی تصادفی بودن رفتار قیمت ها بود و اینکه قیمت ها از روند خاصی پیروی نمی کنند. نتایج این مطالعات به صورت یک جریان فکری و نظری قوی وارد مباحث افتصاد و سرمایه گذاری گردید و نظریه رفتار تصادفی[۱۱] قیمت ها شکل گرفت. مکتب گشت تصادفی از طریق آزمون های تجربی به اثبات رساندند که تغییرات متوالی قیمت ها در دوره های کوتاه مدت همانند یک روز، یک هفته یا یک ماه، مستقل از یکدیگر است( کلبری؛ قالیباف اصل، ۱۳۸۸).
۲-۲-۴- معامله بلوک
معامله ای است که تعداد سهام و حق تقدم قابل معامله در آن برای شرکت هایی که سرمایه پایه آنها بیش از یک میلیارد عدد است بزرگتر یا مساوی نیم و کمتر از یک درصد سرمایه پایه و برای شرکت هایی که سرمایه پایه آنها کمتر یا مساوی یک میلیارد است بزرگتر یا مساوی یک و کمتر از پنج درصد سرمایه پایه شرکت باشد( دستور العمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران مصوب ۰۷/۰۶/۱۳۸۸).
“معامله بلوک،” معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی‌شود.( سازمان بورس و اوراق بهادار، آئین نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران )
۲-۲-۵- قیمت سهام
اصلی ترین عاملی که در بازار سهام ( همانند هر بازاری ) دخالت دارد، مبادله اطلاعات در مورد قیمت ها، مقادیر، کیفیت ها و سایر ویژگیهای سهام است. این اوراق معمولا دارای قیمت اولیه یا اسمی هستند که توسط منتشر کننده آن( دولت، شرکتهای دولتی و خصوصی) روی آنها ثبت می شود.خریداران معمولا در ابتدا، در ازای بدست آوردن این اوراق همان بهای اسمی را می پردازند. لیکن این قیمت معمولا ثابت نمی ماند و در بازارهای مختلف بویژه بورس، بر اساس عرضه و تقاضا و تحت تاثیر همه عوامل اقتصادی که قیمت ها را دستخوش تغییر می سازند، قیمت آن تغییر می کند. در واقع، بورس به تبادل اطلاعاتی می پردازد که این اطلاعات ار توجیحات خریداران و نیز بهره وری و کارایی فروشندگان نشأت می گیرد. کلیه این اطلاعات با یک رقم خلاصه شده آماری که همان « قیمت سهام » است بیان می شود. بنابراین، با تغییر اطلاعات، قیمت سهام نیز نوسان می یابد. نوسان و تغییر قیمت سهام به یک معنی مترادف با ارزش سهام بنگاه و ثروت سهامداران آن است و در حقیقت به مثابه یک نظام پاداش و جریمه عمل می کند. به همین دلیل، در ادامه پیرامون نوسان و تغییر قیمت سهام خواهیم پرداخت( کرمی قهی، ۱۳۷۱).
۲-۲-۵-۱- تغییر قیمت سهام
تغییر قیمت سهام به یک معنی همان تغییر ارزش سهام شرکت و نقدینگی سهامدران آن است. چنانچه قیمت سهام افزایش یابد در آنصورت بر سرمایه اولیه خریداران سهام افزوده شده و در نتیجه وی از عایدی سرمایه منتفع خواهد شد و با کاهش قیمت، خریدار سهام با زیان سرمایه روبرو می شود. عوامل متعددی موجب تغییر قیمت سهام می شود که مهمترین آنها عبارت است از:
اول- روند آینده اقتصاد ( انتظارات ) : چنانچه سرمایه گذاران بر این اعتقاد باشند که اقتصاد کشور در حال شکوفایی و رو به رشد است، تقاضا برای سرمایه گذاری و در نتیجه قیمت سهام افزایش می یابد، در مقابل، شرایط نامناسب اقتصادی به تعداد فروشندگان سهام افزوده و قیمت سهام را کاهش می دهد. رشد تولید ناخالص ملی و اوضاع سیاسی – اقتصادی از جمله عواملی است که روند آتی اقتصادی را نشان می دهد. نبض بازار نیز عاملی است که بر تغییر قیمت سهام تاثیر می گذارد. نبض بازار پدیده انتظارات مفروض است که وقتی بازار در حالت رکود باشد ارزش ذاتی سهام را فوق العاده کمتر از قیمت واقعی آن تخمین می زند. لذا انتظارات بازار عاملی تعیین کننده در این زمینه بوده و تا حدودی وضعیت و موقعیت بنگاه منتشر کننده سهام را نیز مشخص می کند.
دوم – کیفیت ترکیب سهامداران : بطور کلی سهامدارن را میتوان به سه گروه تقسیم کرد:
الف- سرمایه گذارانی که در بازار سهام از تحرک کافی برخوردار نیستند و نسبت به تغییرات قیمت سهام از خود واکنش چندانی نشان نمی دهند. برخی از افراد، موجودی سهامشان را به ارث برده و برنامه جدی را برای فروش آنها ندارند. برخی دیگر بیشتر از هر چیزی سرگرم کار و مشغله خود هستند تا اینکه نگران وقایع بازار سهام باشند. سهامی که توسط این گروه نگهداری می شود، بخشی از موجودی سرمایه گذاری است و از نوع عرضه شناور نیست.
ب- سرمایه گذارانی که از قیمت های سهام اطلاع کافی دارند و نسبت به تغییرات آن واکنش نشان می دهند. این گروه افرادی هستند که سهام را مانند یک فرد سرمایه گذار نگهداری می کنند. در عین حال از رابطه بین قیمت های بازار و ارزش واقعی سهام آگاهند. آنها بخاطر داشتند چنین اطلاعاتی از بازار، هنگامیکه قیمت سهام توسط بازار سهام در سطح بالایی ارزشیابی شده باشد، شروع به فروش سهام و برعکس زمانی که قیمتهای سهام کمتر از واقع ارزیابی می شوند، مبادرت به خرید سهام می کنند. چنین واکنشی نسبت به نوسانات بازار موجب می شود که بخشی از موجودی سرمایه گذاری به عرضه شناور تعدیل شود.
ج- سومین گروه، سفته بازان هستند که در شرایط انتظار افزایش قیمت ها، خریدار و در مواقع انتظار کاهش قیمت ها فروشنده سهام هستند. در واقع، سفته بازار ( که مالکان آنی عرضه شناور سهام هستند) رفتارشان نتیجه انتظارات آنها نسبت به تغییرات قیمتهای سهام است. از آنجا که سفته بازان علاقه ای به اینکه مالک دائمی عرضه شناور باشند، ندارند، لذا فقط سهامی را می خرند که بتوانند با توجه به پیش بینی های خود، آنها را هرچه زودتر به قیمت های بالاتر بفروشند.
بسته به اینکه غالب سرمایه گذاران در بازار سهام از چه گروهی باشند، تغییرات قیمت سهام متفاوت خواهد بود . در شرایطی که سفته بازان نقش غالب را در بازار ایفاء می کنند، قیمت سهام به مقدار قابل ملاحظه ای نوسان داشته و معرف ارزش واقعی آنها در یک نقطه از زمان نیست.
سوم – بازدهی و کارایی بنگاه ها : نوسانات قیمتهای سهام در واقع می بایست متناسب با بازدهی و کارایی شرکت های تولیدی باشد. هر چقدر کارایی و بازدهی واحد های تولیدی بالاتر باشد، افزایش قیمتهای سهام نیز بیشتر خواهد بود. پس هرچه توانایی مدیریتی شرکتی بالاتر ارزیابی شود، ارزش و موقعیت شرکت و طبعاَ قیمت سهام بالاتر خواهد رفت. متقابلاَ قیمت بالاتر سهام خود انگیزه ای برای افزایش کارایی به جهت حفظ آن قیمت است. افزون بر این عوامل،تورم، چگونگی توزیع درآمد و قیمت گذاری سهام نیز در کیفیت نوسان قیمت های سهام موثر است.
اما آیا خریدار سهام بیشتر به سود سهام توجه می کند یا به تغییر قیمت سهام؟ این دو انگیزه می تواند بطور همزمان مورد نظر خریدار سهام باشد و بستگی به روحیات سرمایه گذار دارد. در دوره رشد و ترقی اقتصاد، همچنانکه بازار سهام سریعا روند صعودی دارد، انگیزه افزایش در قیمت سهام می تواند بیشتر مورد نظر خریدار باشد. امام در دوره های همراه با عدم اطمینان، تمایل به سوی سهامی است که سود بیشتری به آنها تعلق می گیرد. به علاوه، سرمایه گذرانی که روحیه محافظه کاری دارند تمایلشان به سوی خرید سهامی است که سود بیشتری به آنها تعلق می گیرد و سرمایه گذارانی که روحیه ریسک پذیری دارند متمایل به خرید سهامی هستند که افزایش قیمت بیشتری دارند. البته، سرمایه گذارانی که دارای روحیه تنوع طلبی هستند، هر دو انگیزه را بطور همزمان در نظر می گیرند( کرمی قهی، ۱۳۷۱).
۲-۲-۵-۲- نوسان قیمت سهام
نوسان قیمت سهام به یک معنی مترادف با تغییر ارزش سهام بنگاه و ثروت سهامداران است. با اینحال می بایست بین نوسانات طبیعی و غیر طبیعی قیمت سهام تمایز قایل شد. نوسانات قیمت در هر بازاری نشانه کارایی و انسجام آن بازار و شرط انجام معامله ای است. در واقع، چنانچه نوسانات قیمت صفر باشد در آنصورت هیچگونه معامله ای صورت نخواهد گرفت. به علاوه، اگر نوسانات قیمت همواره در یک جهت باشد در آنصورت باز هم معامله ای صورت نمی گیرد. چرا که یا همه متقاضی هستند و یا همه عرضه کننده. پس لازمه انجام معامله و شرط کارایی و انسجام بازار، نوسانات نرمال قیمت در هر دو جهت است.
نوسانات مصنوعی قیمت موجب تزلزل و بی ثباتی بازار می شود. به بیان دیگر، تصنعی بودن قیمت های سهام و عدم تطابق ارزش واقعی آنها با سیمای بازار سبب می شود که مبادلات سهام با اطمینان خاطر صورت نگیرد. در این موارد وظیفه دولت و کارگزاری است تا قیمت های سهام به بنحو مقتضی کنترل کنند. کنترل قیمت های سهام در بورس اصولا از دو طریف امکان پذیر است:

از طریق تعیین حداکثر و حداقل قیمت برای هر سهم
 

بطور غیر مستقیم( مثلا از طریق شبکه بانکی یا انتخاب کارگزاران اصلح تحت نظارت دولت و یا با ایجاد نهادهای مالی تثبیت کننده بازار).
 

لازم به توضیح است که در شرایط سفته بازی، قیمت های سهام به مقدار قابل ملاحظه ای نوسان می یابد و چنین نوسانی معرف ارزش واقعی سهام در یک نقطه از زمان نخواهد بود. تشکل و انسجام بازار از بین می زود و بزرگترین زیان را سهامداران جزء خواهند دید. چون آنها در مواقع احتیاج به پول نقد بایستی سهام خود را به قیمت هایی بفروشند که کمتر از قیمت های واقعی است. ضمن اینکه به دلیل عدم اطلاع صحیح از وضعیت شرکت ها، باید سهام مورد نظر خود را به قیمتی بیش از قیمت واقعی خریداری کنند.
تجربه تاریخی عملکرد بازار سهام در کشورهای جهان مؤید این نکته است که سقوط بازارهای سهام ابتدا با افزایش سریع قیمت های سهام شروع شده است . به عنوان نمونه، سقوط بازار سهام نیویورک در اکتبر ۱۹۸۷ میلادی نتیجه افزایش سریع شاخص قیمت « داو – جونز » از ۱۳۳۰ واحد در اوایل اکتبر ۱۹۸۵ به ۲۷۲۲ واحد در اوت ۱۹۸۷ ذکر شده است. از آنجا که افزایش سریع شاخص مورد بحث با شرایط عدم تعادل داخلی و خارجی اقتصاد آمریکا هماهنگ و سازگار نبود، تغییر جهت آن امکان داشت. چرا که صاحبان سهام انتظار داشتند تقاضا برای کالاها و خدمات تولیدی بنگاه های مورد نظرشان در نقطه ای کاهش یابد . این امر به منزله کاهش درآمد و سود بنگاه ها بود. لذا هجوم عمومی برای فروش سهام در انتقال سرمایه به زمینه های امن تر دیگر موجب سقوط بازار سهام در « دوشنبه سیاه » شد. نتیجه آنکه، نوسانات قیمت سهام بایستی با ساختار و بنیان های اقتصاد، هماهنگ و سازگار باشد وگرنه بحران زا خواهد بود( کرمی قهی، ۱۳۷۱).
۲-۲-۶- عوامل موثر بر تغییرات قیمت سهام
ارزش ویژه موسسات مختلف با یکدیگر فرق می کند، زیرا میزان قابلیت فروش و ریسک آنها متفاوت است. حتی «قیمت بازار» سهام یک موسسه نیز در طول زمان تغییر می کند. چنانچه تقاضا برای پول نسبتا زیاد باشد و در عین حال مقدار عرضه آن کم یا محدود باشد، قانون عرضه و تقاضا ایجاب می کند که قیمت پول ( یعنی نرخ بهره وام یا نرخ بهره مورد لزوم ارزش ویژه ) بیش از حالتی باشد که عرضه پول از تقاضای آن بیشتر است. عوامل موثر بر تغییرات قیمت سهام عبارتند از:

بودجه شرکت و پیش بینی سود هر سهم
 

تغییرات قیمت سهام در سالیان گذشته و میزان تولید و فروش یکسان
 

وضعیت خاص صنعت
 

سیاست های پولی و مالی کشور
 

تقسیم سود سهام
 

طرح های توسعه و افزایش سرمایه
 

تقسیم دارایی ها و سرمایه گذاری ها
 

اعتبار و سابقه شرکت
 

بدهی های احتمالی