در سیستم تولیدی چند مرحله­ ای یک ارتباط مابین اعضای خانوادگی وجود دارد . مواد خام بعد از سپری کردن چندین عملیات به محصول نهایی تبدیل می­شوند . خروجی یک عملیات ( سطح ) ورودی عملیات ( سطح ) بعدی می­باشد . بنابراین تقاضای یک قلم در یک سطح بستگی به میزان تقاضای خانواده سطح بالاتر آن قلم دارد . به این نوع تقاضا ، تقاضای وابسته[۴۱] گفته می­ شود . در مباحث تعیین اندازه انباشته ، محیط تولیدی چند مرحله­ ای بر پیچیدگی مدل می­افزاید . مسائل چند مرحله­ ای بر اساس ساختار محصول همچون سریال ، مونتاژ و سیستم برنامه ­ریزی نیازمندی­های مواد طراحی و مشخص می­ شود .
۲-۱۱-۴- تعداد محصول نهایی[۴۲]
تعداد اقلام نهایی یا محصول نهایی در سیستم­های تولیدی به عنوان یکی از ویژگی­های مسئله مورد توجه قرار می­گیرد که در پیچیدگی مدل نقش بسزایی ایفا می­ کند . در مسائل تعیین اندازه انباشته بهینه دو دسته­ی اساسی از حیث تعداد محصول نهایی مطرح می­باشد . در برنامه ­ریزی تولید تک محصولی[۴۳] تنها یک محصول موجود است بطوریکه تمام اقلام در نهایت به آن یک محصول ختم می­ شود . در مقابل در برنامه ­ریزی تولید چند محصولی[۴۴] قرار می­گیرد که در چنین مدلی چندین محصول ( دو یا بیشتر ) به منظور تولید برنامه ­ریزی می­گردد .
در محیط­های مونتاژی مختلط ، مدل برنامه ­ریزی تولید چند محصولی به شمار می­رود . به گونه­ ای که مواد اولیه پس از طی چند مرحله فرایند تولید و یا مونتاژ در پایان آخرین سطح که عموماٌ سطح مونتاژ نیز نامیده می شود به محصول نهایی مونتاژی تبدیل می­گردند . در این محیط ها علاوه بر آنکه چندین محصول با زیر اقلام خانواده خود تولید می­گردند ممکن است یک یا چند قلم معین در یک یا چند مرحله بین چند محصول مشترک باشد که این نکته برچیدگی چنین محیط­هایی می­افزاید .
۲-۱۱-۵- تقاضا[۴۵]
تقاضا به عنوان یکی از پارامترهای ورودی مسئله تعیین اندازه انباشته مطرح می­باشد که براساس معیارهای گوناگون دسته­بندی­های مختلفی دارد . در این قسمت سه دسته از این دسته­بندی­ها را بیان می­کنیم .
اگر میزان تقاضا در طی زمان ثابت باقی بماند به آن تقاضای ثابت[۴۶] گفته می­ شود . در مقابل آن تقاضای پویا قرار دارد که میزان تقاضای یک محصول در طی زمان تغییر می­ کند . در واقع اگر طی دوره­ های زمان­بندی شده میزان تقاضا از یک دوره به دوره بعد ثابت بماند به آن تقاضای ثابت ، و در غیر اینصورت به آن تقاضای پویا[۴۷] می­گویند .
اما دسته­بندی دوم براساس معین یا نامعین بودن میزان تقاضا مطرح می­گردد . اگر میزان تقاضای یک محصول در طی زمان برنامه ­ریزی معین باشد ، به آن تقاضای معین[۴۸] می­گویند . باید توجه داشت که تقاضای ثابت و پویا نیز جز همین دسته بشمار می­روند .
در برابر تقاضای معین[۴۹] ، تقاضای نامعین[۵۰] قرار دارد که خود شامل تقاضای فازی[۵۱] ، احتمالی[۵۲] و تصادفی[۵۳] می­باشد . در این حالات عموماً برای تقاضا تابعی از سوی مشتری یا بازار تعیین می­گردد تا برنامه ­ریزی تولید برای محصولات بر اساس آن صورت پذیرد .
دسته سوم طبقه ­بندی بر اساس ساختار محیط تعیین می­گردد . اگر یک محیط تولیدی چند سطحی داشته باشیم تقاضای وابسته تعریف می­گردد . یعنی تقاضای یک قلم در سطح بالاتر به تقاضای اقلام هم­خانواده در سطوح پایین تر وابسته است . برای مدل­های تک سطحی تقاضای غیروابسته معرفی شده است که تقاضای اقلام مستقیماً از سوی مشتری یا بازار تعیین می­گردد .
با توجه به شرایط عدم قطعیت در دنیای واقعی برای مدل تعیین اندازه انباشته در محیط مونتاژی مختلط تقاضای وابسته­ی پویای فازی در نظر گرفته شده است . به گونه­ ای که به علت چند سطحی بودن محیط ، تقاضا وابسته به علت عدم معین بودن تقاضا طی دوره­ های مختلف میزان تقاضا بر اساس تابع عضویت هر یک از محصولات تعیین می­گردد .
۲-۱۱-۶- ظرفیت[۵۴]
بر اساس تعریف نوع ظرفیت مسائل تعیین اندازه انباشته به دو دسته مسائل با محدودیت ظرفیت یا بدون محدودیت ظرفیت تقسیم می­شوند . با توجه به شرایط دنیای واقعی و وجود محدودیت منابع ، مدل­های تعیین اندازه انباشته با محدودیت ظرفیت به شرایط واقعی نزدیکتر می­باشند . زیرا در محیط­های واقعی تولیدی، کارگاه­ها غالباً با محدودیت­هایی همچون نیروی انسانی ، تجهیزات ، ماشین­آلات و بودجه مواجه می­باشند . عموماً مسائل تعیین اندازه انباشته با محدودیت ظرفیت را در دسته­ی مسائل با ظرف زمانی بزرگ در نظر می­گیرند .
۲-۱۱-۷- کمبود[۵۵]
به عنوان یکی دیگر از جنبه­ های مسئله تعیین اندازه انباشته که در بعضی از مدل­ها مشاهده می­ شود ، جنبه کمبود می­باشد . کمبود که هزینه آن می ­تواند به دو صورت فروش از دست­رفته یا جریمه دیرکرد در مدل­های مربوط لحاظ گردد بر پیچیدگی مدل­ها می­افزاید .
۲-۱۱-۸- محدودیت موجودی[۵۶]
در بعضی از مسائل تعیین اندازه انباشته علاوه بر محدودیت منابع ، برای میزان قابل نگهداری موجودی محصول به صورت­های گوناگون نیز محدودیت قائل شده ­اند . محدودیت انبار یکی از این دسته محدودیت­هاست که در مدل­های تک محصولی و چند محصولی به صورت­های مجزا تعریف می­گردد . عموماً در چنین مسائلی برای هر یک از محصولات یک میزان فضای موردنیاز تعریف می­گردد که کل مازاد تولید در یک دوره نباید از آن مقدار فراتر رود . دسته دیگر از این محدودیت­ها شامل محدودیت زمان نگهداری محصولات می­باشد . این مدل­ها مرتبط با شرایط محصولات تولیدی و محیط تولیدی طراحی شده ­اند . محصولات لبنی و پروتئینی از همین دسته محصولات می باشند که در مدل­های تعیین اندازه انباشته مرتبط با آنها باید ویژگی زمانی را در نظر گرفت .
۲-۱۱-۹- انبار[۵۷]:
انبار هم می تواند محل ذخیره کالا باشد و هم بعنوان یک انبار عبوری در نظر گرفته شود. در حالت اول انبار، محصولات را ذخیره می­ کند و پس از صدور از سوی خرده­فروشان به آنها تحویل داده می­ شود. سفارشاتی که نتوان بلافاصله تامین کرد ممکن است از دست برود و یا وارد صف سفارش شود. در این حالت انبارش محصولات، انبار را متحمل هزینه نگه­داری می­ کند. ظرفیت انبار می ­تواند بصورت محدود و یا نامحدود در نظر گرفته شود. اگر انبار محل ذخیره کالا نباشد، تنها یک انتقال دهنده برای تحویل محصولات از تامین کننده به خرده فروش است و در نتیجه هزینه نگه­داری در انبار وجود نخواهد داشت. انبار عبوری موقت در واقع یک مرکز توزیع هوشمند و پویاست که ورود و خروج کالا در آن به شیوه­ای هوشمند و با هدف افزایش کارایی صورت می­پذیرد. .
۲-۱۱-۱۰- زمان تحویل[۵۸]:
منظور از زمان تحویل مدت زمانی است که از لحظه صدور سفارش تا رسیدن آن به سیستم به طول می­انجامد. مدت زمان تحویل را می­توان بصورت قطعی و یا بصورت احتمالی در نظر گرفت. البته در بسیاری از مقالات این زمان لحاظ نشده است یعنی مقدار آن برابر صفر در نظر گرفته شده است.
۲-۸- مروری بر تحقیقات پیشین
عدم قطعیت در محیط­های صنعتی موجب سخت شدن مسائل زمان­بندی تولید می­ شود. در بعضی موارد از طریق قواعد یا روش­های ابتکاری ساده می­توان این مشکلات را بر طرف نمود اما در برخی از موارد دیگر مدل­سازی منطقی یا بهینه­سازی پیچیده­تری لازم است.
تحقیقاتی که در زمینه برنامه ­ریزی تولید صورت گرفته را می­توان به دو دسته­ی کلی تقسیم کرد. گروه اول تحقیقاتی که در آنها سعی شده با ارائه­ مدل­های ریاضی برنامه تولید بهینه برای تولید محصولات در افق برنامه ­ریزی ایجاد کند و گروه دوم شامل تحقیقاتی می­ شود که در آنها از روش­های ترکیبی برای حل مدل­های ریاضی موجود در ادبیات موضوع استفاده شده است.
در قرن گذشته مباحث تخصیص و تسطیح منابع محدود در برنامه ­ریزی تولید، تکامل قابل توجهی داشته است. برنامه ­ریزی تأمین مواد یک روش مورد استفاده در تخصیص منابع محدود برنامه ­ریزی تولید برای تأمین قطعات و مواد اولیه محصولات نهایی است . به دنبال آن برنامه ­ریزی منابع ساخت و برنامه ­ریزی منابع سازمان بر مبنای ساختار برنامه تولید سلسله مراتبی ایجاد شده است. در این روش­ها، برنامه اصلی تولید که از طریق پیش ­بینی تقاضای مشتریان حاصل شده است، به وسیله لیست مواد و قطعات به کوچک­ترین اجزای هر یک از محصولات تعمیم داده می­ شود. یکی از مشکلات اصلی در این سیستم­ها عدم توجه نداشتن به محدودیت منابع است. در این سیستمها اگر منابع موجود برای تولید کافی نباشند، بخشی از تولید با تأخیر انجام می­ شود یا به وسیله­ تخصیص منابع اضافی مورد نیاز، تلاش در اجرای برنامه تولید در موعد تحویل می­ شود. از یک طرف این تأخیرها در برنامه تولید می ­تواند باعث ایجاد برنامه ­های غیر عملی شود و از طرف دیگر تخصیص منابع اضافی توسط هر یک از این سیستم­ها باعث افزایش هزینه شده که با هدف کاهش هزینه در تناقض است
موضوع تخصیص و تسطیح منابع محدود برنامه ­ریزی تولید، با مقادیر تقاضای مشتریان و ظرفیت تولید در ارتباط مستقیم است و این رابطه به طور وسیع مطالعه شده است، اما پیشرفت اندکی در ارتباط با توزیع یکنواخت (تسطیح) منابع و محصولات در طول جدول زمان­بندی تولید حاصل شده است. بر این اساس تعداد زیادی از مسائل برنامه ­ریزی تولید، از جمله مسائل تخصیص و تسطیح منابع محدود در برنامه ­ریزی تولید چند محصولی با هزینه راه اندازی به عنوان مسائل NP-Hard طبقه بندی شده ­اند. با توجه به سابقه طولانی و اهمیت بسیار بالای مسئله تعیین اندازه انباشته در برنامه ­ریزی تولید، مقالات مروری متعددی در ادبیات این موضوع ارائه شده ­اند که می توانند مبنای مناسبی برای آشنایی با تحقیقات انجام شده ایجاد کنند. رابینسون و همکاران [۱۱] در قالب یک مقاله مروری مسئله تعیین اندازه انباشته محصولات با تقاضای گسسته، گونه­ های مختلف این مسئله و روش­های حل ابتکاری و دقیق مطرح شده در ادبیات موضوع را بررسی کردند. جانز و دگراور[۱۲] مرور جامعی در ارتباط با مقالات متعددی که در زمینه کاربرد الگوریتم­های فراابتکاری برای حل مسئله تعیین اندازه انباشته در ادبیات موضوع ارائه شده است، به انجام رسانده­اند. روش­های حل این مسائل اغلب به دو دسته روش­های دقیق و ابتکاری تقسیم شده ­اند. ابسی و کداک[۱۳] مسئله تعیین اندازه انباشته چند محصولی با ظرفیت محدود، زمان­های راه­اندازی، ذخیره احتیاطی و کمبود تقاضا را بررسی کردند، از تکنیک آزادسازی محدودیت ظرفیت منابع استفاده کرده و برای حل مسائل فرعی ایجادشده، الگوریتم برنامه ­ریزی پویا را ارائه کردند. با توجه به اینکه مسئله تعیین اندازه انباشته، جزو مسائل سخت محسوب می­ شود، برای حل این آنها روش­های ابتکاری نسبت به روش­های دقیق به صورت کاراتر عمل می­نماید با توجه به پیچیدگی مسئله تخصیص و تسطیح منابع محدود برنامه ­ریزی تولید چند مرحله ای، رو ش­های ابتکاری و فراابتکاری به شکل گسترده­ای توسط محققان مختلف برای حل آن، توسعه داده شده است. فرانکا و همکاران [۱۴] یک روش ابتکاری شامل چهار الگو بر اساس انتقال تولید بین دوره­ها ارائه کردند. در این روش، جواب اولیه توسط الگوریتم واگنر- ویتین تولید می شود و سپس از شیوه ­های مختلفی برای تولید جواب شدنی، جواب بهتر و یا حتی جواب اولیه با کیفیت بهتر استفاده می­ شود. کوتاک و همکاران [۱۵]یک الگوریتم ابتکاری با عنوان الگوریتم اصلاح ضرایب با بالانس هزینه و کاهش راه اندازی برای یافتن جواب برای مسئله تعیین اندازه انباشته چند محصولی در سیستم مونتاژ کلی و با فرض وجود محدودیت­های منابع متعدد ارائه کردند. اوزدامار و بارباروسوقلو [۱۶] مسئله تعیین اندازه انباشته محصولات در یک سیستم تولید سریالی (چند مرحله­ ای) و همچنین بارگذاری آنها بر ماشین­های موازی موجود در هر مرحله را با هدف برآورده کردن تقاضا در یک دوره برنامه ­ریزی، بررسی کردند. ظرفیت ماشین­های موجود در مراحل مختلف محدود است. آنها برای حل مسئله مطرح شده از تکنیک آزادسازی لاگرانژ به همراه الگوریتم ژنتیک و شبیه­سازی تبرید استفاده کردند و همچنین در این زمینه تحقیقات دیگری هم انجام برای مسائل تعیین اندازه انباشته انجام شده است[۱۷ ,۱۸,۱۹,۲۰,۲۱] . در ادامه، اوزدامار و باباروسوقلو[۲۲] دو الگوریتم ابتکاری برای حل مسئله تعیین اندازه انباشته چند محصولی و چند سطحی پویا با ساختار کلی محصول ارائه کردند. الگوریتم­های طراحی شده بر مبنای ترکیب رویکرد آزادسازی لاگرانژی و ترکیب آن با دو نسخه مختلف از الگوریتم شبیه­سازی تبرید هستند. رجینا و لوئیز [۲۳]یک روش ابتکاری برای حل مسئله تعیین اندازه انباشته در حضور محدودیت ظرفیت ارائه کردند.
آلمدر [۲۴]از ترکیب یک الگوریتم مورچگان با یک حل کننده­ دقیق برنامه ­ریزی خطی (عدد صحیح) ، رویکردی برای حل مسئله تعیین اندازه انباشته چند سطحی با محدودیت ظرفیت ارائه کردند. از الگوریتم مورچگان برای تعیین تصمیم­های اصلی تولید و از حل کننده برنامه ­ریزی خطی برای محاسبه مقدار تولید و سطح موجودی استفاده کردند.
وانگ[۲۵] از ترکیب الگوریتم جستجوی همسایگی و الگوریتم ژنتیک برای طراحی رویکرد حلی برای مسئله­ تخصیص و تسطیح منابع محدود استفاده کردند. تمپلمیر و درستروف [۲۶]یک روش بر اساس ضرایب لاگرانژ توسعه دادند. آنها از راه حل واگنر- ویتین [۲۷] به عنوان یک جواب اولیه استفاده کرده و سپس با بهره گرفتن از ضرایب لاگرانژ سعی کردند تا یک راه حل عملی پیدا کنند. روش لاگرانژ برای تخصیص منابع محدود در مسائل برنامه ­ریزی تولید توسط محققان دیگری نیز به کار رفته و کارایی آن در تجزیه مسائلی که به منابع کمیاب می­پردازند مورد تائید قرار گرفته است[۲۸,۲۹,۳۰] .
بیکر و برن در سال ۱۹۹۸ [۳۱] عنوان کردند که دقت برنامه ­های ایجاد شده در محیط تولید تا حد زیادی به وجود عدم قطعیت بستگی دارد. آنها همچنین چهار فاکتور عدم قطعیت تقاضا ، تعداد و زمان توقف­ها در فرایند، زمان­های تعمیرات و هزینه­ های تولید را به عنوان منشا عدم قطعیت نشان داده است. بیکر و برن[۳۲] یک مدل برنامه ریزی خطی احتمالی برای در نظر گرفتن عدم قطعیت تقاضا در فرایند برنامه ­ریزی پیشنهاد دادند. توابع هدف متعددی برای مدل­های بهینه سازی در محیط تولید در ادبیات موضوعی پیشنهاد شده است که می­توان به موارد زیر اشاره کرد. مینیمم کردن هزینه ، ماکسیمم کردن سود، مینیمم کردن سرمایه ­گذاری در موجودی، ماکسیمم کردن رضایت مشتری، مینیمم کردن تغییرات در نرخ تولید و مینیمم کردن تغییرات در سطوح نیروی انسانی. در مدل­های بهینه­سازی مسائل تولید ادغامی معمولا از توابع درآمد، هزینه و سود به عنوان اهداف استفاده می­ شود. فروکسافانرات و همکاران [۳۳] عنوان می­ کنند که هیچ­کدام از توابع هدف متداول برنامه ­ریزی تولید ادغامی به تنهایی توانایی ارزیابی عملکرد سیستم تولیدی ندارند. ایشان همچنین استفاده از توابع بازده را برای ارزیابی عملکرد سیستم تولیدی پیشنهاد می­ کنند. ایشان برای نمایش اختلاف موجود میان استفاده از هر یک از توابع هدف ذکر شده یک مثال موردی را به وسیله­ هر یک از توابع بصورت جداگانه حل و به مقایسه ی نتایج پرداختند.
چن و لیو [۳۴] در مورد پیچیدگی زیاد و کاربردی نبودن مدل­های بهینه­سازی سنتی تک تابع هدفه بحث کردند و یک مدل بهینه­سازی جدید ارائه دادند که با در نظر گرفتن محدودیت­های متعدد محیط­های تولیدی بهترین برنامه ­ریزی تولید ادغامی را انتخاب می­ کند. فیلی زاده و همکاران [۳۵] تلاش کردند از مدل­های موازنه­ی زمان و هزینه برای محیط­های تولیدی استفاده کنند. در این راستا آنها از سه نوع تابع هدف مینیمم سازی هزینه­ کل، مینیمم سازی زمان تولید کل، ماکسیمم سازی کارایی برای کوتاه کردن زمان تولید کل در مسائل تولید چند محصولی- چند دوره ای استفاده کرده ­اند. مورنو و مونتوگنا [۳۶]یک مدل بهینه­سازی برای برنامه ­ریزی ادغامی در سیستم تولید دسته­ای ارائه دادند. مدل ایشان تغییرات دوره­ای مقادیر پارامترهای مختلف مسئله از جمله هزینه­ها ، قیمت فروش، تقاضا و مواد اولیه را در بر می­گیرد. تابع هدف آن ماکسیمم سازی سود است که از فروش، سرمایه ­گذاری موجودی­ها، ضایعات، هزینه­ منابع و هزینه­ کمبود تشکیل شده است. استفن و شرلییک [۳۷] مدل برنامه ­ریزی آرمانی پیشنهاد دادند که در آن اهداف شامل ماکسیمم سازی سود و بهره­وری ماشین آلات و مینیمم سازی هزینه تعمیرات می­ شود. در این مدل محدودیت­های عملیاتی متعددی نظیر ظرفیت تولید ، سطوح نیروی انسانی، مکان کارخانه ، بهره وری ماشین آلات و فضای انبار در نظر گرفته شده است. گارسیا و سباتر [۳۸]یک سیستم پشتیبانی تصمیم ­گیری برای تصمیم ­گیری در مورد برنامه ­ریزی ادغامی ارائه دادند. در سیستم پیشنهادی ایشان از یک مدل بهینه­سازی اعداد مختلط به عنوان هسته­ی اصلی استفاده می­ شود. آنها با بهره گرفتن از این سیستم پیشنهادیشان نظرات و منافع ذی­نفعان را در فرایند برنامه ­ریزی وارد کردند و از تقویم­های کاری متفاوت برای پرسنل تولید استفاده کردند.
زنجانی و همکاران [۳۹] یک مدل بهینه­سازی آماری چند سطحی برای یافتن برنامه تولید بهینه در محیط تولید ارائه داده که در آن کیفیت مواد اولیه و متعاقبا توقف در فرایندها به صورت غیر قطعی در نظر گرفته شده بود. او همچنین در مورد برتری بهینه­سازی استوار نسبت به بهینه­سازی آماری در محیط های غیر قطعی بحث کرد و مدل بهینه­سازی استوار با در نظر گرفتن عدم قطعیت ارائه کردند. کیم [۴۰] در ادامه روش حل پیشنهادی برن و بیکر سعی کرد با بهره گرفتن از تخمین میزان بار کاری هر فعالیت و میزان استفاده از منابع در هر دور اجرای شبیه­سازی ، پارامترهای مربوطه را در حل برنامه ­ریزی خطی تصحیح کند و به این ترتیب برنامه بهینه با کمترین هزینه­ تولید را توسعه داد. آنها همچنین نشان دادند که روش پیشنهادیشان در مقایسه با روش برن و بیکر ، به تعداد تکرار کمتری برای تولید جواب بهینه احتیاج دارد. برن و بیکرحسین [۴۱] با توسعه­ روش ارائه شده­ی برن و بیکر و روش کیم روش ترکیبی جدیدی پیشنهاد دادند که در آن از مفهوم تولید بهنگام استفاده شد. آنها با تقسیم بار کاری و ایجاد تغییرات لازم در نیازمندی­ها و محدودیت­های منابع مدل برنامه ­ریزی خطی ارائه شده را ارتقا دادند. روش آنها محصولات نیم ساخته در فرایند و زمان جریان کل مواد را کاهش می­دهد. تاریم و کینگزمن [۴۲] به مساله تعیین اندازه دسته تولید در حالت تک محصولی چند دوره­ای با محدودیت سطح خدمت پرداخته و جواب بهینه را با بهره گرفتن از استراتژی عدم قطعیت ایستا- پویا به دست آورده­اند. ساکس و موکستادت[۴۳] یک مدل و یک روش حل تقریبی برای مسأله برنامه ­ریزی تولید با افق محدود و محدودیت ظرفیت با تقاضای تصادفی برای چند محصول و با چند منبع تولید ارائه کرده ­اند. برای حل مدل روشی ارائه داده­اند که مسأله را تجزیه کرده و با بهره گرفتن از ضرایب لاگرانژ جواب نزدیک به بهینه مدل را می­یابند. بیتران و یاناسی[۴۴] یک روش ابتکاری برای برنامه ­ریزی تولید چند دوره ای با محدودیت ظرفیت تولید و محدودیت سطح خدمت ارائه کرده ­اند . آنها یک تقریب قطعی )غیرتصادفی( از مدل احتمالی را توسعه داده­اند که برای مثال­های با سطح خدمت زیاد خطای نسبتاً کوچکی دارد. خانگ و فوجیورا[۴۵] در روش خود به میزان فراوانی از کار بیتران و یاناسی استفاده کرده ­اند . آنها مسأله را به صورت یک مسأله جریان شبکه فرموله کرده ­اند. در این تحقیق، یک تقریب قطعی از مسأله احتمالی به دست آورده­اند که می ­تواند با بهره گرفتن از روش­های مناسب جریان شبکه حل شود. لیچمن و گاسکن[۴۶,۴۷] از یک روش پویا استفاده کرده ­اند که آن را روش ابتکاری طول­های سیکل دینامیک[۵۹] نامیده­اند . ساکس و موکستادت [۴۸,۴۹,۵۰] چهارچوبی را برای ترتیب­یابی پویا پیشنهاد کرده ­اند . آنها مسأله تعیین اندازه دسته را با زمان و هزینه­ های آماده ­سازی بصورت برنامه ­ریزی احتمالی با دوره تصمیم ­گیری مشخص T فرموله کرده ­اند. مدل آنها می ­تواند به عنوان نسخه احتمالی مسأله تعیین اندازه دسته تولید با محدودیت ظرفیت قطعی[۶۰](CLSP) دسته­بندی شود. بیجاری و حجی[۵۱] مدلی را ارائه کرده ­اند که تا حدود زیادی با مدل بیتران و یاناسی مشابهت دارد . مولا[۵۲] به بررسی برخی از متون موجود در برنامه ­ریزی تولید در حالت عدم قطعیت پرداخته است. تمپلمیر[۵۳] به مساله تعیین اندازه دسته پویا با تقاضای احتمالی در حالت پس­افت پرداخته است . او مدلی را فرموله کرده که درآن هزینه­ های نگهداری و آماده ­سازی حداقل می­ شود. او محدودیت منفی نشدن موجودی در پایان دوره را در مدل خود در نظر گرفته است. هانگ و همکارش[۵۴] یک فرمول­بندی احتمالی برای مسائل تعیین اندازه دسته تولید در حالتی که هزینه، تقاضا و فاصله زمانی تحویل احتمالی باشد، ارائه کرده ­اند. آنها خصوصیات جواب بهینه را مشخص و یک الگوریتم برنامه ­ریزی پویا برای حل ارائه کرده ­اند. گان و همکارش[۵۵] مساله تعیین اندازه دسته احتمالی را با محدودیت موجودی و ظرفیت سفارش­دهی بررسی کرده ­اند. آنها دو مدل در حالت احتمالی توسعه داده­اند: ۱ با محدودیت موجودی :۲ با محدودیت موجودی و محدودیت ظرفیت سفارش دهی. سپس روش حل توسط الگوریتم برنامه ­ریزی پویا ارائه شده است.زانگ[۵۶] به مساله تعیین اندازه دسته در حالت پایدار دو مرحله­ ای بدون محدودیت ظرفیت با فرض عدم قطعیت در تقاضا و تابع هدف مینی­ماکس پرداخته و فرمول­بندی عدد صحیح مختلطی را برای مساله پیشنهاد کرده است. در سالهای اخیر هم پژوهش­هایی در این زمینه انجام شده است که اکثرا در زمینه الگوریتم حل و مقایسه آن در شرایط مشابه می­باشد [۵۷,۵۸,۵۹,۶۰,۶۱] .
فصل سوم:
مدل پیشنهادی و
الگوریتم­های حل آن
۳-۱- مقدمه:
در این بخش به دنبال آن هستیم تا مدلی ارائه نماییم که علاوه بر تعیین اندازه انباشته در محیط تولید ، بتواند با شرایط عدم قطعیت در میزان تقاضای مشتریان مواجه شود. بدین منظور این بخش را به دو قسمت کلی توسعه مدل واگنر ویتین و روش حل آن تقسیم کرده­ایم.
۳-۲- تعریف مسئله:
در این مسئله افق برنامه ­ریزی در H دوره زمانی تشکیل شده است و تقاضا در هر دوره غیر منفی و مستقل از دیگر دوره­ها و بصورت احتمالی با تابع چگالی مشخص می­باشد. هزینه نگه­داری ( ht ) و هزینه کمبود ( πt ) در پایان هر دوره به ازای هر محصول محاسبه می­شوند. در این مسئله نسبت هزینه کمبود به نگه­داری را برابر P در نظر می­گیریم. هزینه راه­اندازی ( At ) در هر دوره تولیدی محاسبه می­ شود و هزینه راه­اندازی در دوره­ای محاسبه می­ شود که انباشته در آن دوره وارد می­ شود. در دوره زمان­بندی هیچ نوع تخفیفی وجود نخواهد داشت و همچنین قبل از دوره اول هیچ انباشته­ای تولید نخواهد شد و اولین انباشته تولیدی در دوره اول وارد سیستم می­ شود.
حال با توجه به نکات فوق، متغیرهای تصمیم مسله را بصورت زیر بیان می­کنیم:
الف: اندازه انباشته محصول در پایان هر دوره
ب: میزان مازاد تولید محصول در پایان هر دوره
پ: میزان کمبود محصول در پایان هر دوره
در مدل برنامه ­ریزی سنتی فرض بر آن است که سیستم تولیدی قادر به پاسخگویی تمامی نیاز مشتریان یا بازار در زمان لازم می­باشد و هدف آن یافتن اندازه انباشته بهینه است در حالیکه هزینه کل شامل هزینه­ های متغیر تولید و راه­اندازی کمینه گردد. حال آنکه در مدل ارائه شده فرض بر آن است که با توجه به شرایط دنیای واقعی سیستم تولیدی قادر به پاسخگویی به تمامی تقاضا در یک زمان معین نیست ( میزان تولید برابر میزان تقاضا نیست). بدین خاطر علاوه بر دو هزینه مطرح شده هزینه نگهداری مازاد و هزینه کمبود تولید هم اضافه می­گردد که البته در این تحقیق از ارائه هزینه تولید صرف نظر می­ شود.
طرح شماتیک مسله تعیین اندازه انباشته با چنین شرایطی در شکل ۳-۱ آورده شده است
اندازه انباشته در دوره H ؟ اندازه انباشته در دوره اول ؟ میزان کمبود تولید در دوره H ؟ میزان کمبود تولید در دوره اول ؟ میزان مازاد تولید در دوره H ؟ ÷میزان مازاد تولید در دوره اول ؟
طول دوره H ام طول دوره اول
شکل ۳-۱ مسله تعیین اندازه انباشته بهینه
۳-۳- مفروضات مسئله:
۱- تقاضای محصول، تصادفی با توزیع نرمال.
-۲ توزیع تقاضا در هر دوره مستقل از دوره دیگر.
-۳ ظرفیت تولید محدود است.
-۴ هزینه­ های تولید نگهداری و فروش در دوره­ های مختلف می ­تواند متفاوت باشد.
-۶ هزینه آماده سازی داریم. از زمان آماده سازی صرفنظر می شود.
-۷ کمبود به دوره بعد منتقل می­ شود
۳-۴- علایم:

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir
 

اندیس ها
 

t : دوره زمانی t=1,2,3,….,H
i,j : i نشان دهنده اولین دوره­ای که انباشته وارد سیستم می­ شود و تا قبل از دوره j هیچ انباشته­ای وارد نمی­ شود

پارامترها:
 

At: هزینه سفارش­دهی در دوره t
ht : هزینه نگهداری هر واحد محصول در دوره t
πt : هزینه کمبود هر واحد محصول در دوره t
H : طول افق تصمیم­گیری
I0 : موجودی اولیه
M t : حداکثر مقدار تولید محصول در دوره t
q: تقاضای تصادفی
gt (q) : تابع چگالی احتمال در دوره t
Ft (q) : تابع توزیع تجمعی تا دوره t

متغیر ها:
 

St : مقدار تولید محصول در دوره t
 
 

شکل گیری زبان های ملی همواره روندی پیچیده دارد. به ویژه هنگامی که با زبان معتبر یک تمدن و فرهنگ مواجه باشیم یکی از نقاط قوت زبان فارسی ، این است که این زبان معرّف یک فرهنگ شناخته شده است. بدیهی است ، زبانی که چنین پشتوانه ی فرهنگی استواری داشته باشد، از بین نخواهد رفت .
فارسی زبانی است که شاعران و نویسندگان بزرگ به کمک ان به آفرینش ادبی پرداخته اند. در حقیقت وجود شخصیت های بزرگ ادبی ، حلقه هایی هستند که زنجیره وار ، این زبان بزرگ را همواره استوار نگه داشته است. نویسندگان و شاعران بزرگ ، فرهنگستان واقعی یک ملت هستند . هنگامی که یک ملت ادبیاتی غنی دارد ، حداقل فایده ی آن برای حفظ زبان این است که سایر ملل ، برای ترجمه ی آن آثار ، آموزش آن زبان را نیاز ضروری خود می دانند البته ترجمه ی  آثار ادبی فارسی به زبان های بیگانه ، فقط به آثار کهن اختصاص ندارد در دوره ی معاصر نیز آثاری همچون اشعار سپهری ، سووشون سیمین دانشور و … به زبان های زنده دنیا ترجمه شده است.
ترجمه ها یکی دیگر از عوامل تحویل پذیری زبان فارسی است بسیاری از اصطلاحات انگلیسی و فرانسوی ( در جریان قرار دادن ، روی کسی حساب کردن ، بی تفاوت بودن و … ) از طریق ترجمه به زبان فارسی وارد شده اند و امروزه جزیی از زبان فارسی شده اند (گرته برداری معنایی) متاسفانه در بسیاری موارد ، ترجمه ها بر نحو زبان فارسی نیز تاثیر گذاشته اند که از آن جمله می توان به ذکر فاعل همراه با اصطلاح به وسیله در جمله های مجهول اشاره کرد: موش به وسیله ی گربه خورده شد. البته تاثیر ترجمه ها فقط بر زبان فارسی است و در خط تحول ایجاد نمی کند.به عنوان مثال می توان به واژه های ذیل اشاره کرد.
رادیو [فرانسوی radio]، پول [یونانی pul]،قوطی [ترکی yti]
واژگان کلیدی: زبان،واژه های بیگانه،قرض گیری ،ادبیات داستانی .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ۱
فصل اول
بیان مسأله ۴
اهمیت وضرورت تحقیق ۴
اهداف وفرضیه ها ۴
تعاریف عملیاتی متغیرها ۵
فصل دوم
پیشینه تحقیق ۸
فصل سوم
روش تحقیق ۲۰
نوع مطالعه«روش هاوابزارگردآوری اطلاعات» ۲۱
اسنادعمده ی مورداستفاده دراین تحقیق ۲۱
ابزارگردآوری اطلاعات ۲۱
محدودیت هاوموانع ۲۱
فصل چهارم
سرگذشت زبان ۲۳
تاریخ ادبیات ایران ۲۷
دوره های تاریخی واژه پذیری در زبان فارسی ۳۴
تأثیرزبان های اروپایی درزبان فارسی امروز ۳۸
اقتباس الفاظ بیگانه ۳۸
پدیده ی قرض گیری ۳۹
انواع قرض گیری ۴۱
روش های مختلف واژه سازی برپایه قرض گیری واژگانی ۴۲
علل وعوامل ورود زبان های بیگانه به ایران ۴۴
علل وعوامل پدیده قرض گیری ۴۵
وام گیری زبانی ۴۸
انواع گرته برداری ۴۹
فرایندنفوذواژه های بیگانه ۵۱
بخش دوم
سید مهدی شجاعی ۵۶
واژه های بیگانه در آثار سید مهدی شجاعی ۵۹
محمود دولت آبادی ۵۹
واژه های بیگانه در آثار محمود دولت آبادی ۶۲
علی محمد افغانی ۶۳
واژه های بیگانه در آثار علی محمد افغانی ۶۸
صادق هدایت ۷۵
واژه های بیگانه در آثار صادق هدایت ۷۹
بزرگ علوی ۸۰
واژه های بیگانه در آثار بزرگ علوی ۸۳
جمال میر صادقی ۹۰
واژه های بیگانه در آثار جمال میر صادقی ۹۱
فصل پنجم
نتیجه گیری ۱۰۰
منابع و مآخذ ۱۰۲
عکس ها ۱۰۵
مقدّمه
زبان به عنوان اصلی ترین وسیله ارتباط اجتماعی انسان و در مقام یکی از عناصر اصلی فرهنگ جوامع بشری دارای تاریخی کهن است و همساز و همراه با نوع ابزارها و سکون ها و حرکت ها و اسارت و پیروزی هر قومی سیری پرماجرا و پویا داشته و تکامل خاص خود را پیموده است. در این میان، پدیده ی قرض گیری یکی از ویژگی های طبیعی زبان قلمداد می شود که در چارچوب آن سخنگویان یک زبان در صورت لزوم و به منظور پرکردن خلأهای واژگانی به زبان های دیگر مراجعه می کنند و کلماتی از این زبان ها را در گفتار خود وارد می نمایند. پرواضح است که بکارگیری روز افزون و استفاده ی غیر معقول از واژه های بیگانه در زبان فارسی می تواند اصالت و غنای این زبان را تحت الشعاع خود قرار دهد، و بخصوص این باور را در اذهان عموم جای دهد که زبان فارسی در ارائه مفاهیم علمی و تخصصی ناتوان است. در این مقاله، ضمن توصیف پدیده ی قرض گیری و عوامل مؤثر در آن سعی بر این است که روش های مختلف واژه گزینی در زبان فارس و نقاط ضعف و قوت هر یک از آنها مورد بررسی قرار گیرد. با بررسی این روش ها نشان خواهیم داد که اگر قرض گیری واژگانی به شیوه ای درست و اصولی به انجام رسد در پاره ای از موارد می تواند غنای واژگانی زبان فارسی را نیز به دنبال داشته باشد.

امروزه زبان فارسی در معرض هجوم انبوهی از واژگان بخصوص از زبان های اروپای غربی می باشد و تقریباً در تمام جمله هایی که به کار می بریم می توان رد پایی از حداقل چند کلمه ی خارجی به ویژه از زبان انگلیسی و سایر زبان ها از جمله زبان آلمانی، فرانسوی، و نیز عربی پیدا کرد. در این میان سؤال اصلی این است که آیا قرض گیری واژه ها از سایر زبانهای بیگانه و استفاده فراوان از آن ها در متون علمی و تخصصی و حتی محاوره ای روزانه می تواند کمکی برای وضعیت حال زبان فارسی باشد یا خیر. مسلماً، برای پاسخ به این سؤال باید پدیده ی قرض گیری را بهتر شناخت و تمام جنبه ها و ابعاد آن و نیز عوامل مختلفی را که می توانند باعث بروز این پدیده در زبان فارسی گردند مد نظر قرار داد.
پرواضح است که بکارگیری روز افزون و استفاده ی غیر معقول واژه های بیگانه در زبان فارسی می تواند اصالت و غنای این زبان را تحت الشعاع خود قرار داده، و بخصوص این باور را در اذهان عموم جای دهد که زبان فارسی در ارائه مفاهیم علمی و تخصصی ناتوان است و ما همچنان مجبور به استفاده از واژه های خارجی در زبان هستیم. متأسفانه، امروزه عده زیادی از مردم بر این باورند که با رشد سریع علم و صنعت در غرب و به دلیل پیشرفت فزاینده ی فن آوری ارتباطات، برای ما که هر روز شاهد ورورد انبوهی از ابزارها و کالاها از چنین کشورهایی هستیم راهی جز عاریه گرفتن کلمات و عناوین این کالاها وجود ندارد و در این میان فارسی را ناتوان تر از آن می دانند که بتواند نظام واژگانی خود را با این پیشرفت روزافزون علم و فن آوری در غرب همگام سازد. البته باید اذعان داشت که قرض گیری عناصر واژگانی از سایر زبان ها امری است طبیعی و تقریباً همه زبان های دنیا به صورتهای مختلف کلماتی را از دیگر زبان ها گرفته و در صورت لزوم آن را به فهرست واژگان خود می افزایند که البته این پدیده دلیلی بر ضعف ساختاری زبان قرض گیرنده و یا برتری زبان قرض دهنده نیست.
بسیاری از فارسی زبانان ترجیج می دهند به هنگام سخن گفتن یا نوشتن، تعدادی از واژه های خارجی را بخصوص از زبان های اروپایی و نیز زبان عربی بکار گیرند. همه ی ما آگاهانه یا ناآگاهانه به هنگام صحبت کردن، چند واژه انگلیسی را بدون هیچ دلیلی بجای معادل های فارسی آن استفاده می نماییم و این در حالی است که هیچ نیازی به استفاده ی از آنها در گفتار ما نیست و برای آنها معادل های بسیار مناسب و زیبا در زبان فارسی موجود است. سخنگویان فارسی زبان با افزودن چند واژه ی انگلیسی در گفتار خودآگاهانه سعی بر این دارند که به مخاطب یا مخاطبین خود نشان دهند که آنها به اصطلاح زبان انگلیسی را که یک زبان بین المللی است می دانند و یا حداقل دارای تحصیلات عالیه دانشگاهی می باشند.
فصل اول
کلیات تحقیق
بیان مسأله
در این رساله سعی شد اطلاعات جامع و مستندی در مورد واژگان بیگانه ادبیات پس از انقلاب اسلامی گردآوری شود، بنابراین تصمیم بر آن شد با مطالعه ی سایت های مختلف اینترنتی و بررسی گسترده در متون ادبی رساله ای جامع و کامل در این زمینه به نگارش در آید تا بتوان با این اقدام که گام نخست در جستجوی واژه های بیگانه در زبان فارسی می باشد دین خود را به ادبیات کشور ادا کرده از طرفی بتوان جرأت لازم را در درجه ی اوّل به مسئولان و سایر مردم داد تا در عدم به کارگیری واژه های بیگانه در زبان فارسی تلاش کنند و مناً کاری کرد تا بر همت نسل جوان در پاسداری آگاهانه و غیرتمندانه از این میراث ارزشمند معنوی یعنی زبان فارسی افزوده شود .
اهمیت وضرورت تحقیق
هدف از نگارش این رساله این بود که بتوان رساله ای جامع و کامل در زمینه ی واژگان بیگانه در ادبیات دوره پس از انقلاب به نگارش در آورد . بنابراین ضرورت داشت که به گردآوری رساله ای دست زد که بتوان از ورود واژه های بیگانه به زبان فارسی جلوگیری کرده ، برای حفظ و غنای ادبیّات مانع ورود واژه های بیگانه به زبان و ادبیات شد .
در این رساله سعی شد تحوّلات فارسی در ادوار مختلف ، دوره های تاریخی واژه پذیری در زبان فارسی ، علل ورود واژگان بیگانه به زبان فارسی ، آسیب دیدگیهای زبان فارسی به همراه سبک های ادبی را مورد بحث و بررسی قرار داده در آخر نیز نمونه ای از اشعار شاعران و آثار نویسندگان دوره ی پس از اسلام مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت .
اهداف تحقیق
اهداف کلی:
– بتوان واژه های بیگانه را که به زبان و ادبیّات فارسی وارد شده مورد نقد و بررسی و تحلیل قرار داد.«کاربردی»
اهداف جزئی:
– بتوان نحوه ورود واژه های بیگانه ای که از زبان فرانسه وارد زبان فارسی شده اند را نقد و بررسی کرد .«کاربردی»

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.
 

مبحث دوم:در ماده ۲ از مواد الحاقی ق.آ.د.ک ۱۳۱۱٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۷۴
مبحث سوم: در قانون مجازات عمومی۱۳۵۲٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۷۵
مبحث چهارم: در قانون مجازات اسلامی ۱۳۶۱و سال ۱۳۷۰٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۷۷
مبحث پنجم: در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۷۸
مبحث ششم: تعدد در قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۸۰
الف – تعدد مادی در جرایم تعزیری………………………………………………………………………..۸۰
ب – تعدد مادی در جرایم غیر تعزیری……………………………………………………………………۸۰
۱-تعدد مادی در حدود………………………………………………………………………………………….۸۲
۲-تعدد مادی در قصاص……………………………………………………………………………………….۸۳
۳-تعددمادی در دیات……………………………………………………………………………………………۸۴
۴-تعدد مادی در حد و قصاص………………………………………………………………………………۸۵
۵-تعدد مادی در حد و تعزیر…………………………………………………………………………………۸۶
۶-تعدد مادی در قصاص و تعزیر……………………………………………………………………………۸۸
۷-تعدد مادی دیه با جرایم دیگر…………………………………………………………………………….۸۸
۱-۷- تعدد دیه و قصاص………………………………………………………………………………..۸۸
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………۹۰
منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………………….۹۲
چکیده
در خصوص نهاد تعدد جرم قانون مجازات عمومی سال ۱۳۰۴ در مواد ۳۱، ۳۲، ۳۳ اشاره ای به تعدد جرم، انواع و نحوه اعمال آن نمود است، با وضع ماده۲ الحاقی ق.ا.د.ک ۱۳۱۲ ایراداتی که به مواد ۳۲، ۳۳ ق.م.ع آمده، که تا حدی اشکالات آن مرتفع گردید ولی باز هم مواردی بود تا اینکه سال ۱۳۵۲ مقررات جدید تعدد جرم در مواد ۳۲ و ۳۳ آن وضع گردید که مقررات ماده دو الحاقی نسخ شد.
ماده۳۱ اشاره به تعدد معنوی داشت که به همان صورت حفظ گردید اما ماده ۳۲ تغییراتی داشت که مرکب از ۹ بند شد که تعدد مادی جرم را به سه نوع تفکیک می کرد: الف) تعدد از سه جرم بیشتر نیست، ب) تعددی از سه جرم بیشتر باشد، ج) مجموع جرایمی که عنوان خاص داشته باشد. این قانون مقررات تعدد جرم در امور خلافی و نسبت به اطفال بزهکار را نمی پذیرفت. سال ۱۳۶۱ قانون راجع به مجازات اسلامی مواد ۲۴، ۲۵ تکلیف تعدد معنوی، مادی و تعدد جرم مشخص شد که در قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ عیناً در مواد ۴۶، ۴۷ تکرار شدند. در قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ می بینیم که قانون گذار در مواد ۵-۱۳۱ به بحث تعدد جرم پرداخته و تغییراتی نسبت به قوانین قبلی اعمال کرده است، میتوان گفت بیشتر متأثر از قانون مجازات عمومی سال ۱۳۵۲ باشد به طوری که در برخی از مواد قانونی می توان تکرار آن را مشاهده کرد، مانند ماده ۱۳۳ تکرار بند الف ماده ۳۲ ق.م.ع ۱۳۵۲ می باشد و تبصره های ۴،۵ ماده ۱۳۳ مطابق با بندهای و، ز ماده ۳۲ ق.م.ع ۱۳۵۲ است، این موضوع بیانگر بازگشت قانون گذار به رویه قبلی خود در اعمال مقررات تعدد جرم می باشد.
واژگان کلیدی:
تعدد جرم، تعددمعنوی و مادی، انواع مجازات ها، جرایم تعزیری و بازدارنده، مجازات اشد
فصل اول : کلیات
مقدمه
تعدد جرم در حقوق کیفری ایران حول سه محور قابل بررسی است. محور اول راجع به تعریف آن است علی رقم برخی تردیدها تعریف تعدد جرم در حقوق کیفری ایران پس از انقلاب نسبت به گذشته خود تغییری نکرده است. در خصوص تفکیک تعدد مادی به دو دسته تعدد مادی جرائم مختلف و مشابه است که مقنن برای اولی قاعده جمع مجازاتها و برای دومی قاعده مجازات واحد با وصف اختیار تشدید توسط دادگاه را پذیرفته است. به نظر می رسد این ابداع مقنن هم با الهام از مباحث حدود صورت گرفته باشد در حالی که با توجه به تفاوتهای بنیادین و ماهیتی که بین احکام حدود و تعزیرات وجود دارد این اقدام مقنن قابل دفاع نیست.

محور دیگر راجع به معیار تشدید مجازات در مورد جرائم متعدد مشابه است که مقنن علی رقم اینکه اختیار تشدید مجازات را به دادگاه داده اما معیاری برای نحوه تشدید مجازات تعیین نکرده است. این نقص قانونی باعث گردید دیوان عالی کشور در اقدامی انتقاد آمیز حداقل در بحث تعدد جرایم مشابه به سود اصل قانونی بودن مجازاتها اصل اختیار دادگاه ها در تعیین مجازات به بیش از حداکثر مقرر قانونی را منکر شود. در قانون مجازات ۱۳۰۴ بیشتر به تعدد معنوی اشاره داشت مانند اینکه هر گاه فعل واحدی دارای عناوین متعدد جرم باشد مجازات جرمی داده میشود که جزای آن اشد است .
قانون مجازات ۱۳۵۲ مقررات تعدد جرم را در امور اخلاقی و نسبت به اطفال بزهکار را نمی پذیرفت و اعمال کیفیات مخففه در تعدد را قبول می کرد باید یادآور شد که در اسلام اصول قاعده جمع مجازاتها به هنگام برخورد با تعدد جرم رعایت می شود لذا قوانین ۱۳۶۱و۱۳۷۰ فقط در تعزیرات به دلیل اختیار کافی امکان عدول از قاعده جمع با شرایطی وجود دارد البته این زمان احکام تعدد مشروط به آن بود که جرایم ارتکابی از جرایم قابل مجازات تعزیری باشند و یا در مواردی حکم تعدد جرم همان بود که در ابواب فقهی بیان شده است مانند احکام حدود و قصاص و دیات که قاعده جمع مجازاتها در آنها رعایت می شود در قانون مجازات اسلامی جدید مصوب ۱۳۹۲ ماده ۱۳۱ در جرایم موجب تعزیر در مورد تعدد جرم بیان کرده که در خصوص تعدد اعتباری تغییری به وجود نیامده و همان مقررات سابق پا بر جاست لذا حکم راجع به تعدد اعتباری در خصوص جرائم تعزیری می باشد تعدد اعتباری به مجموع جرائمی که در قانون وصف خاصی پیدا کرده باشد نیز اطلاق می شود مانند ماده ۶۵۲ قانون سابق است.
در مبحث حقوق کیفری عمومی از سه موضوع جرم، مسئولیت کیفری و مجازات بحث می شود، موضوعاتی که درواقع عناوین یک دادرسی جزایی را تشکیل می دهند.
مجازات را می توان بازتاب یا واکنش اجتماعی عمل مجرمانه درنقض مقررات قانونی و به عبارتی برهم زدن نظم عمومی دانست، عکس العملی که جرم شناسان و جامعه شناسان و متخصصین حقوق کیفری برای آن اهداف مختلفی ازقبیل ارعاب (اعم از فرد مجرم یا سایرافراد جامعه)، انتقام جویی، فرونشاندن احساسات کینه توزانه ی زیان دیده از جرم یا اقربای او، اصلاح و تربیت مجرم، به سازی و پاک سازی جامعه و در نهایت دفاع احتمالی در مقابل خطرات ناشی از عمل مجرم یا جلوگیری از خطرات احتمالی ناشی از اقدامات بعدی او (مجازاتهای بازدارنده) قائل گردیدند.

شاید بتوان گفت بهترین ثمره ی مجازات و مهمترین هدف آن اجرای عدالت اجتماعی است.
مجازاتی که به این ترتیب مورد توجه و قبول جوامع بشری و دست اندرکاران اجرای عدالت اجتماعی قرارگرفته است، درطول زمان و درادوار مختلف چه ازنظر طبع و نوع، چه ازنظر نحوه ی اجرا و چه از نظر شدت وضعف آن دست خوش تحول و دگرگونیهایی شده است.
مهمترین این تحولات عبارت است از تبدیل تدریجی پاره ای از مجازاتهای بدنی به مجازاتهای سلب آزادی و تبدیل این مجازاتها به مجازاتهایی مالی و بالاخره بروز تفکر جدید اصلاح و تربیت مجرم و جانشین کردن تعلیم و تربیت واتخاذ تدابیر تأمینی و توجه به پیشگیری ازوقوع جرم به جای مجازات.
مبارزه با جرم ازطریق اعمال مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی و اتخاذ سیاست جزایی مؤثر در این راه از دیرباز مورد توجه رهبران مذهبی، قانونگذاران و مصلحین اجتماعی بوده و هنوزهم اهمیت خود را از دست نداده است، به طوریکه قسمت مهمی از مقررات و قوانین و حتی عرف و عادت بشری تحت تأثیر این مبارزه قرار گرفته است و هر روز راه وروش تازه ای برای برخورد بهتربا این معضل اجتماعی پیشنهاد و تصویب می گردد.
توجه به تعدد جرم و مجازات آن نیز در روند این مبارزه از تغییر و تحول مصون نمانده و ارتکاب جرائم متعدد توسط یک فرد حساسیت مردم و مقامات قضائی و قانونگذاری را برانگیخته و هر زمان مقررات خاص و جدیدی وضع و به اجرا گذارده می شود.
اصولاً منطق و عدالت چنین اقتضاء می کند که با کسی که یک بار مرتکب جرمی گردیده و با آن کسی که به کرّات مقررات اجتماعی را نادیده گرفته و آنها را زیرپا گذارده یکسان برخورد نشود و از این رو می توان گفت که قاعده ی تعدد جرم یکی از نهادهای حقوقی برخاسته از اصل فردی کردن مجازات است و مراد از آن این است که درمورد فردی که مرتکب جرمی می شود، اگرسابقه ی ارتکاب قبلی جرم دیگری را داشته باشد، مجازات بیشتر و سنگینتری اعمال گردد تا نسبت به کسی که جرمی را مرتکب شده ولی سابقه ی ارتکاب جرم دیگری را نداشته باشد.
بدین ترتیب ملاحظه می شود که فلسفه ی بکارگیری این نهاد حقوقی متناسب کردن و متعادل کردن میزان مجازات با درجه ی مجرمیت، سوء نیت، تباهی اخلاقی یا خطرناکی مجرم است به وسیله تشدید مجازات با رعایت تعداد جرائم ارتکابی او و بدین سبب می توان گفت که قاعده ی تعدد جرم از موجبات تشدید مجازات است و از این روست که حقوقدانان آن را از علل مشدده ی مجازات دانستند و به آن جهت که رعایت آن برای دادگاه ها الزامی است و قاضی درقبول یا عدم قبول آن چندان اختیاری ندارد، آنرا از جهات قانونی تشدید مجازات محسوب می نماید.
که بر خلاف صدور حکم به حداکثر مجازات قانونی پیش بینی شده برای هرجرم که آنهم گرچه به یک تعبیر از موارد تشدید مجازات به اعتبار کیفیت ارتکاب جرم و شخصیت مرتکب آن است، لکن چون قاضی در تعیین آن مختار است آن را ازجهات قضایی تشدید مجازات محسوب می نمایند.
با همه تحولی که در حقوق جزا پدید آمده است، هنوز اصل مجازات به عنوان لازمه مهم حفظ نظم اجتماعی، ضرورت خود را نشان می دهد .
نفس وجود و یا ضرورت مجازات، با هر هدفی که اجرا شود، نه تنها منتفی نیست بلکه گرایش به تشدید آن و تجدید نظر در ملایمت با مجرمین بار دیگر احساس می شود، ولی در هر حال، تناسب میان جرم و مجازات اصلی اجتناب ناپذیر است و طبع عدالت جوی انسان، به این سمت گرایشی فطری و طبیعی دارد. مجرم را تا چه حد باید مجازات کرد؟ پرسشی است که پاسخ آن را از عدالت باید خواست. آیا عدالت میان مجرمی که نخستین بار مرتکب جرمی شده است با مجرمی که به طور مکرر مرتکب بزه می شود به یک میزان مجازات، قایل است؟ در جواب باید گفت که عدل و انصاف ایجاب می کند که میان این دو، تفاوت باشد. به علاوه آنان نیز که (حالت خطرناکی) مجرم را در سیاست جنایی مطرح کرده اند، کسی را که به ارتکاب بزه خو کرده، فی الجمله خطرناک تر از دیگر مجرمین می شناسد.
در میان تکرار کنندگان جرم هم، کسی که مجازات شده ولی همچنان در خوی مفسده جوی خود باقی است ، با مجرمی که هنوز طعم مجازات را نچشیده و به تکرار جرم، خو کرده است، تفاوت وجود دارد. فرد اول ” اخافه ناپذیر”، بوده و با ارتکاب اعمال مجرمانه، جامعه ستیزی کرده است. این ناسازگاری و اخافه ناپذیری از او عنصری خطرناک برای جامعه ساخته است. اما فرد دوم معلوم نیست که جداً اخافه ناپذیر باشد. چه بسا که با خوف مجازات و استحفاف تنبیه، سازگاری با ارزش های احتماعی و انسانی برای خود پیشه کند و راه و روش اصلاح را برگزیند.
در این مجاری، موضوع “تعدد”جرم، در سیاست جنایی، موضوع اصلی و جدی میگردد. بر اثر تعدد خطرناک تر و تعدد از وحدت جرم، خوف انگیزتر و از این رو باید میان مرتکب جرایم، بدون مجازات و مرتکب جرم واحد تفاوت گذاشت و نسبت به کسی که هر بار مجازات شده و همچنان بر خوی مجرمانه باقی است، سیاست کیفری دیگری در نظر گرفت. اما چگونه وتا چه اندازه؟ در این صورت باید گفت که اهمیت “تشدید “مجازات در کنار اصل “تخفیف ” آشکار می گردد، و “تعدد”جرم از علل همگانی تشدید مجازات در نظر گرفته شده است.
امروز کیفیت و اندازه تاثیر تعدد جرایم بر مجازات در حقوق جزای همگانی یکی از مباحث جدی و در خور توجه است.
تحول حقوق جزا و پیدایش مکتب های گوناگون حقوقی و دگرگونی که فلسفه مجازات یافته است، بر این امر تأثیر زیادی داشته است. اما در هر صورت با در نظر گرفتن یک سیستم در مجازات مرتکب جرایم متعدد، از مشکلات نظام جزایی است و متناسب با مکاتب حقوق جزا، راه کارهای گوناگونی برای آن پیش بینی شده است. در حقوق جزای ایران، راه حل های متعددی برای آن پیش بینی شده است.
در حقوق جزای ایران، در نظر گرفتن یک نظام جهت تشدید کیفر تعدد جرم، با تحول و تغییرات متعددی همراه بوده است. از قانون مجازات عمومی ۱۳۰۴ تا تغییر حکومت به نظام اسلامی و تا به امروز در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، چند بار قواعد تعدد و چگونگی مجازات آن مورد تغییر و تجدید نظر قرار گرفته است.
در این تحقیق نخست به تشریع تعدد به لحاظ تعریف و مفهوم متداول آن پرداخته و توضیح داده ایم که ، اصولاً تعدد جرایم ناظر به تعدد افعال مجرمانه یا تعدد نتایج حاصله از آن، یا تعدد اهداف و قصد مجرمانه با نگرشی بر چگونگی اعمال مجازات بر آن است و بعلاوه احکام تعدد را در جرایم مرتبط و متصل به هم را با مجازات های منطبق با آن به نحوی مورد بررسی قرار گرفته است.
از نظر مقررات جزای اسلامی ایران فصل در کجاست و اصولاً در اجرای قواعد مجازات بر تعدد چه در این تحقیق به تحول مقررات تعدد و مجازات آن در حقوق ایران از مقررات مجازات عمومی ۱۳۰۴ و ماده۲ الحاقی به آیین دادرسی در ۱۳۱۲ و تغییرات آن در قانون آیین دادرسی جدید تا قانون مجازات عمومی ۱۳۵۲ و تعدد جرم و مجازات آن در قوانین مجازات اسلامی سالهای ۱۳۷۰و۱۳۹۲ و تعدد جرم و مجازات آن در برخی از مصادیق مبهم تا حد توان جمع آوری و ارائه شده است.
۱– بیان مسأله تحقیق :
تاثیر تعدد جرم که در راستای اصل فردی کردن مجازاتها مطرح شد نهادی است که بیش از ییش راهبردهای حقوق کیفری را به سمت اصل مزبور سوق می دهد. بدین معنی که جامعه هیچگاه قائل به صدور حکمی متشابه فی مابین بزهکار ی که یکبار مرتکب جرم می شود با بزهکار دیگری که چندین بار سبب اخلال در نظم اجتماعی شده است، نمی باشد از این رو قانون گذار سعی در بر قراری یک همانندی عدالت خواهانه دارد و این می تواند تعدد جرم را توجیه نماید. مجازات تعدد جرم در حقوق کیفری ایران تحولات زیادی را پشت سر گذلشته است از اولین قانون مجازات تا قانون نوین مجازات اسلامی متضمن احکام و مقررات ویژه ای در این زمینه هستند.
۲- مرور سوابق تحقیق:
در زمینه موضوع حاضر به صورت کلی مقالات و تحقیقاتی از طرف حقوق دانان به رشته تحریر در آمده که در کتب قانون مجازات اسلامی در حواشی آن به نحو اجمالی مورد بحث قرار گرفته اما سیر تحولات تقنینی مجازات تعدد جرم نسبت به گذشته تاتصویب قانون مجازات جدید مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته و کتاب و مقاله مستقلی مشاهده نگردیده است.
۳- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
مبارزه با پدیده تعدد جرم از طریق اعمال مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی اتخاذ سیاست جزایی مؤثر در این راه از دیرباز مورد توجه رهبران مذهبی، قانونگذاران و مصلحین اجتماعی بوده و هنوز هم اهمیت خود را از دست نداده است به طوریکه قسمت مهمی از مقررات و قوانین و حتی عرف و عادت بشری تحت تأثیر این مبارزه قرار گرفته است و هر روز راه و روش تازه ای برای برخورد بهتر با این معضل اجتماعی ییشنهاد و تصویب می گرد.
۴ – پرسش یا پرسش های تحقیق :
الف: آیا تحولات تقنینی ناظر بر تعدد جرم در راستای جنبه بازدارندگی مجازات است یا خیر؟
ب: قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ در مبحث نهاد تعدد جرم بیشتر تحت تأثیر چه رویکردی بوده است؟
۵- فرضیه های تحقیق:
الف: بنظر می رسد تحولات تقنینی ناظر بر نهاد تعدد جرم در جهت مثبت و رفع نقاط ضعف بوده است.
ب: بنظر می رسد قانون مجازات اسلامی جدید در مبحث مربوط به مجازات و نهاد تعدد جرم تحت تأثیر رویکرد فقهی و حقوق کیفری مورد بحث می باشد.
۶- اهداف تحقیق:
الف: تعیین مقررات ناظر به چگونگی مجازات تعدد جرم در قانون مجازات اسلامی جدید
ب: تشریع تحولات تقنینی مربوط به مجازات تعدد جرم در نظام کیفری ایران
تحولات تقنینی در حقوق ایران ناظر به مجازات و بررسی در این زمینه ما را بر تلاش قانونگذار در جهت امری بدیع و تکامل یافته در برابر مجازات تعدد جرم و رویکردی نوین در اقدامات تامینی و تربیتی و دست یابی سیاست جزایی کارا و مؤثر در این مسیر قرار می دهد.
۷- نام بهره‌وران :
بهره قضات و محاکم قضایی وکلا و مشاورین حقوقی و سایر نهادهای مرتبط در امور حقوقی و قضایی در ایران و مناطق تحت حاکمیت آن.
۸- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق :
جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق چیست؟ با توجه به اینکه قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ بعد از پشت سر گذاشتن سیر تحولات معموله بر امور مجازات تعدد جرم یک قانون نسبتآ کامل محسوب می شود و تاکنون جایگاه این قانون در تحولات تقنینی مورد بحث واقع نشده است فلذا موضوع پایان نامه بدیع و تازه است.
۹- روش کار :
ابزار گردآوری اطلاعات :
بانک اطلاعاتی و شبکه های کامییوتری و ماهواره ای و به صورت فیش برداری می باشد.
گفتاراول: کیفیات مشدده و انواع آن

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
 
 
 

بسم الله الرحمن الرحیم

الإهداء
 

الإنسان المسلم العاقل یسعى نحو الکمال المطلق باقتدائه بالکُمّل من أولیاء الله سبحانه وتعالى ” أَصْحَابُ الصِّرَاطِ السَّوِیِّ “[۱]. ولا یکون سعیه مشکورا إلا بعقد الولاء والمحبه لهم، ویزیدنا طمأنینه قول الرسول الأعظم ’:” من أحب قوما حشر معهم، ومن أحب عمل قوم أشرک فی عملهم “[۲]، “المرء مع من أحب”[۳]. فنحن من محبی أهل بیت النبی الأکرم ’ نَحیَى ونَمُوت على مودتهم، فالمؤمن یکفیه فخرا وعزا وشرفا ومجدا أن یکون ولاؤه لأولیاء الله ” أَلَا إِنَّ أَوْلِیَاءَ الله لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ “[۴].
أهدی هذه البضاعه المُزْجَاه إلى سیدی ومولای الإمام أبی عبد الله جعفر الصادق × وارث علم جده رسول الله’، والمؤسس الأول لمدرسه الحدیث والفقه بالمدینه المنوره، شیخ المشایخ وأستاذ أصحاب المذاهب الإسلامیه.

کلمه الشکر
 

طالب العلوم الدینیه لابد أن یناضل ویکافح وینافح من أجل ترسیخ مبادئ الدین الحنیف السمحه، ویذب عن حیاضه بلسانه وقلمه وبکل غال ونفیس، ولا یتأتى ذلک إلا بالتضحیه والصبر والمثابره، والاستمرار فی تحصیل العلم والمعرفه، والممارسه العملیه على أرض الواقع لهدایه الناس.
قال رسول الله ’: “طلب العلم فریضه على کل مسلم، ألا إن الله یحب بغاه العلم”[۵].
وقال الإمام علی ×: وإنما العلماء فی الناس کالبدر فی السماء یضئ نوره على سائر الکواکب[۶].
فإنّ العلم نور أشرقت له السّماوات وانکشفت به الظَّلمات وصلح علیه أمر المخلوقات، وهو المنهج الأشم والاسم الأعظم والتریاق الأکبر والکبریت الأحمر والذّروه العلیا وجنّه المأوى والمدینه الَّتی أنفت بالعلاء أرکانها والحظیره الَّتی شرفت بالسّناء جدرانها وکلمه الله الَّتی لو کان البحر مدادا لنفد البحر قبل ما یعتریها النفاد..[۷].
أتقدم بالشکر الجزیل بکل تواضع وفخر واعتزاز لکل من علمنی حرفا من أساتذتی الأعزاء فی الحوزه العلمیه بمدینه قم المقدسه، التی تقدست بسیدتی فاطمه المعصومه بنت الإمام موسى بن جعفر أخت الإمام الرضا ^ عتره آل الرسول ’، والثناء الجمیل للأستاذین الفاضلین حجه الإسلام والمسلمین الدکتور محمد رضا جباری، وحجه الإسلام والمسلمین الدکتور حسین عبد المحمدی، وإلى کل من قدم لی العون من زملائی طلاب العلوم الدینیه، وأشید بجامعه المصطفى العالمیه، والمدرسه العلیا للفقه والمعارف الإسلامیه، ومرکز الإسلام الأصیل للثقافه والإعلام.

خلاصه البحث
 

بحمد الله یهدف هذا البحث إلى التعرف على مکانه أئمه أهل بیت نبینا محمد’ فی خضم نشأه المذاهب الإسلامیه بعد رحیله’، وتأثیرهم المباشر وغیر المباشر على أصحاب المذاهب الأربعه، الحنفی والمالکی والحنبلی والشافعی، وکیف کان تعاملهم مع أئمه أهل البیت ^.
فخلاصه البحث یتمحور حول تعامل أصحاب المذاهب الأربعه مع أئمه أهل البیت^، مستوعبا خمسه فصول مرتبه بحسب السیر الزمنی، وشرعنا بتعریف أهم الکلیات، ولمحه موجزه عن حیاه الأربعه وعن أصول مذاهبهم، والبحث عن أشیاخهم من الذین لهم علاقه بأئمه أهل البیت^، ونظره الأربعه فی شأن الأئمه^ ومکانتهم العلمیه فی الأمه، والالتقاء ببعضهم وما جرى بینهم من جدل وحوار، وسؤال وجواب، وما تلقوه عنهم من نصح وإرشاد، وحشدنا لکل مسأله ما تیسر من الآثار والأخبار والروایات، وترکنا للقاریء الکریم حریه الاستنتاج بدون أن نشغله بالتحالیل إلا بقدر إیصال فکره قد تغیب عن البعض.
وبالتالی فلا مناص لکل ملسم أن یتعرف على تعامل الأربعه مع أئمه أهل البیت^، فإن ذلک من أهم المعارف المفیده للمسلم فی دینه ودنیاه، کیف والدین قد أصبح رهنٌ لمذاهب أربعه تُقلَد فی العبادات، والمعاملات، وما یتعلق بالحکم والقضاء، والأعراض والدماء، والحلال والحرام، وما هنالک من المسائل العظیمه، فالأمر جد خطیر.
ومن المؤسف جدا أن کثیرا من سواد المسلمین لا یعلمون بأن أول مدرسه دینیه أُسست فی المدینه المنوره بعد رحیل النبی الأکرم ’ هی مدرسه أهل بیته الطاهرین ^، فکیف لهم أن یهتموا بمعرفه الفرع ویجهلوا الأصل!؟ بینما لا یُعرف الفرع إلا بمعرفه أصله.
ألا یعلمون أن الذی أصّل أصول المعارف الدینیه وقعّد قواعد علم الحدیث والفقه هم أئمه أهل البیت ^، وأمّا علم التوحید والتفسیر واللغه والبلاغه والکلام والجدل فهم أربابه، ناهیک عن العلوم الأخرى کالسیاسه والإجتماع والطب والفلک والکیمیاء إلى غیر ذلک.
ألا یعلمون أن کل عابد وسالک وناسک وزاهد ومجاهد وداع إلى یوم القیامه إلاّ وهو عیال على أئمه أهل البیت ^، وأمّا مکارم الأخلاق والإیثار والصبر وکظم الغیظ والعفو عند المقدره فهم أهله.
ألا یعلمون أن الأربعه الذین یقلدهم أهل السنه قد تعلموا عند أئمه أهل البیت ^ إما مباشره أو بواسطه أصحابهم ^، وأن مشایخهم وأساتذتهم الکبار کانوا من تلامذه أئمه أهل البیت ^.
تعامل / أئمه / المذاهب / الأربعه / المعصومین
 

فهرس المطالب
 

الإهداء ‌ب
کلمه الشکر ‌ج
خلاصه البحث ‌د
فهرس المطالب ۱
المقدمه ۷
الفصل الأول: الکلیات والمفاهیم
۱ -الکلیات: ۱۴
تبین المسأله: ۱۴
الأسئله الأصلیه والفرعیه: ۱۵
سوابق الموضوع والفرضیات: ۱۶
ضروره البحث: ۱۷
منهج البحث: ۱۷
أهذاف التحقیق: ۱۸
۲ –المفاهیم وتعریف أهم الکلیات المحوریه: ۱۸
تعریف التعامل عند أهل اللغه: ۱۸
تعریف التعامل عند أهل الشرع: ۱۹
تعریف الإمام عند أهل اللغه: ۲۰
تعریف الإمام عند أهل الشرع: ۲۱
تعریف المذهب عند أهل اللغه: ۲۲
تعریف المذهب عند أهل الشرع: ۲۳
تعریف العصمه عند أهل اللغه: ۲۵
تعریف العصمه عند أهل الشرع: ۲۶
أئمه أهل البیت عتره الرسول’: ۲۸
کتاب الله الثقل لأکبر: ۲۸
العتره الثقل الأصغر: ۲۹
أهل البیت^أدرى بما فی البیت: ۳۰
انحصار المذاهب الأربعه: ۳۴
الفصل الثانی : تعامل أبی حنیفه النعمان مع أئمه أهل البیت ^
۱ – نظره إلى حیاه أبی حنیفه: ۳۷
الإمام علی× بارک والد أبی حنیفه: ۳۷
کیف أختار أبو حنیفه منهجه: ۳۸
أُصول مذهب الإمام أبی حنیفه: ۴۰
۲ -تعامل أبی حنیفه غیر المباشر مع الأئمه^: ۴۱
مشایخ أبی حنیفه کانوا من أصحاب الأئمه^: ۴۱
حمادأستاذأبی حنیفه کان من أصحاب الباقر والصادق÷: ۴۲
کان حماد یحب أهل البیت^ ویبغض أهل الشام: ۴۳
أخذ العلم من أصحاب الأئمه^ خُفْیه: ۴۳
النخعی أستاذ حماد من أصحاب السجاد×: ۴۴
إبراهیم النخعی یقول بالمسح على الأرجل: ۴۶
کان ابراهیم النخغی من شیعه العلویین: ۴۶
کان إبراهیم النخعی یفتی بلعن الحجاج: ۴۸
علقمه أستاذ إبراهیم النخعی کان من خلص أصحاب علی×: ۴۹
تلمیذ الإمام الصادق× یحجُّ أبا حنیفه: ۵۲
بعض أصحاب الصادق× فی مجلس أبی حنیفه: ۵۳
أبو حنیفه وحدیث الغدیر: ۵۴
أبو حنیفه کان یرجع الناس إلى أصحاب الصادق×: ۵۵
 
 

۲-۴-۴-پنجه‏زنی:
سورگوم مثل دیگر گیاهان زراعی که به خانواده پواسه تعلق دارند توانایی تولید پنجه را دارا می‏باشد(۳۴). تنوع پنجه زنی در این گیاه زیاد است. قدرت پنجه‏زنی کیفیتی بسیار مطلوب برای تولید علوفه و برای تولید دانه نامطلوب است. پنجه‏زنی تحت تاثیر غالبیت انتهایی قرار داشته که به‏وسیله‏ی هورمون‏های گیاهی تنظیم می‏شود. غالبیت انتهایی خصوصیتی وراثتی بوده که تحت تاثیر عوامل محیطی و اکولوژیکی تغییر می‏کند.
عوامل محیطی مانند درجه حرارت، دوره‏ی نوری رطوبت خاک و اکولوژی همانند جمعیت گیاهی عوامل یاد شده با سیستم‏های هورمونی داخل گیاه اثر متقابل داشته و درجه پنجه‏زنی را مشخص می‏نماید. پنجه‏زنی در دمای نسبتا مطلوب، حدود ۱۵/۲۰ درجه سانتی‏گراد اتفاق می‏افتد.
در سورگوم دانه‏ای پنجه‏ها به مدت ۱۰ تا ۱۵ روز بعد از ساقه اصلی خواهند رسید که در نتیجه این، تاثیر نامطلوبی در برداشت دانه بوجود می‏آید. بر خلاف پنجه‏زنی در غلات دانه‏ریز که همزمان رخ می‏دهد، پنجه‏زنی سورگوم معمولا همزمان نیست (۲۰).
همزمان بودن پنجه‏زنی موقعی است که ساقه اولیه به مرحله باز شدن گل‏ها رسیده و به دنبال آن پنجه‏های ثانویه به این مرحله می‏رسد. در تحقیقاتی که بر روی همزمان کردن پنجه زنی انجام گرفته و مکانیسم‏های کنترل پنجه‏زنی مطالعه شد، نتیجه گرفتند که غالبیت انتهایی با کاربرد هورمون‏های گیاهی و سایر تنظیم کننده‏های رشد تغییر می‏یابد (۴۷).پنجه‏ها نسبت به ساقه اصلی بخصوص در رابطه با نگهداری سطح زنده برگ به تنش آب حساسیت بیشتری دارند. میزان حاصلخیزی خاک، شدت نور و تراکم گیاهی نیز در واکنش پنجه‏زنی موثر هستند (۳۴).دوره‏ی نوری تاثیر کمی بر روی روند پنجه‏زنی دارد ولی پنجه‏زنی نسبت به درجه حرارت واکنش مشخصی را نشان نداد. همچنین اگر گیاهانی که در مرحله ۴ تا ۶ برگی بودند، برای چند روز در معرض متوسط درجه حرارت روزانه ۱۸ درجه سانتی‏گراد قرار می‏گرفتند، پنجه زنی آن‏ها تحریک می‏شد.تمام این عوامل موثر حاکی ازآن است که تولید و بقاء پنجه‏ها با موادفتوسنتزی قابل دسترس رابطه دارند (۳۴).
۲-۵-معرفی برخی از هیبریدهای سورگوم علوفه‏ای:
۲-۵-۱- سورگوم علوفه‏ای واریته اسپیدفید:
این هیبرید دارای چند چین بوده و زود به گل می‏رود و در شرایط مختلف کشور بعد از ۷۰-۵۰ روز به گل می‏رود. این رقم مقاوم در برابر گرما، خشکی و تا حدی شوری بوده و سرعت رشد مجدد آن بالاست.
این رقم با سرعت بالایی که دارد حدود ۸ هفته بعد از کاشت می‏توان اولین چین‏برداری را انجام داد و چین‏های بعدی در مدت تقریبی ۶ هفته آماده برداشت می‏شود. در حال حاضر بذر سورگوم علوفه‏ای هیبرید اسپیدفید از طریق کشت لاین‏های والد به میزان کافی در ایران تولید می‏شود (۳۱).
۲-۵-۲-سورگوم علوفه‏ای شیرین هیبرید شوگرگریز:
این هیبرید خوش‏خوراکی بالایی داشته و با افزایش طول دوره‏ی رشد خود میزان قند موجود در ساقه‏ی آن بالا رفته پس جهت تولید علوفه سیلویی رقم مناسبی است. رقم شوگرگریز گلدهی متوسط داشته که پس از ۹۰ روز به گل می‏رود ولی چین‏های بعدی به حدود ۸۰ روز کاهش می‏یابد (۳۱).
۲-۵-۳- سورگوم علوفه‏ای هیبرید جامبو:
این هیبرید از کشور استرالیا وارد ایران شده و رقمی‏ است که بسیار دیر به گل می‏رود که این هیبرید حدود ۱۵۰ روز به گل می‏رود. میزان برگ آن نسبت به ساقه از درصد بالایی برخوردار است. درصد قابلیت هضم این واریته ۸/۶۹ بوده و در مناطق مختلف کشور از این رقم ۲ تا ۶ چین علوفه بدست آمد. این رقم مقاومت بالا به خشکی داشته و تحمل به شوری خوبی دارد. با افزایش سن گیاه ساقه‏ی آن شیرین شده و به همین دلیل یکی از ارقام مناسب برای تهیه علوفه سیلویی می‏باشد (۳۱).
۲-۶-اکولوژی سورگوم:
سورگوم بیشتر در مناطق نیمه گرمسیری و معتدل مدیترانه‏ای رشد می‏نماید. از این نظر درعرض جغرافیایی ۴۵ تا ۴۹ درجه عرض شمالی و تا ۴۰ درجه عرض جنوبی رشد می‏نماید. انواع علوفه‏ای و قندی آن بیشتر در عرض شمالی کاشته می‏شوند (۱۸).
سورگوم از سازگاری اقلیمی بالایی برخوردار است و تا ارتفاع ۴۰۰۰ متری از سطح دریا می‏تواند کشت گردد. سورگوم به‏طور معمول گیاهی است روز کوتاه و طول روزهای ۱۰ ساعتی موجب گلدهی زود هنگام آن می‏شود. افزایش طول روز سبب افزایش تولید ماده خشک و تا حدی حفظ کیفیت و تاخیر در گلدهی شده که این هم به ارقام بستگی دارد. اغلب سورگوم‏ها به‏ویژه نژادهای گرمسیری به روزهای کوتاه حساس هستند. حساسیت به طول روز مطلق نیست و به وسیله روند طول روز (افزایش یا کاهش) و مرحله نمو رویشی تعدیل می‏شود (۱۵).
۲-۷- واکنش به خاک:
سورگوم را می‏توان در ردیف گیاهانی قرار داد که حساسیت کمی نسبت به نوع خاک از خود نشان می‏دهند. بهترین خاک برای سورگوم خاکی است که دارای عمق کافی، قوی و قابل تهویه و رطوبت را به اندازه کافی در خود نگه داشته و خاک‏های کمی اسیدی برای رشد سورگوم مناسب‏تر از خاک‏های خاک‏های قلیایی یا کمی قلیایی می‏باشد (۴۷).
سورگوم را در اراضی با واکنش‏های متفاوت (۵/۸-۵/۴)pH= می‏توان کشت کرد. این گیاه در مقابل نمک و شوری خاک حساس بوده و بهترین خاک برای رشد و نمو آن خاک‏های رسی شنی است که از نظر مواد غذایی قوی باشند. خاک‏های شنی به علت آن‏که خیلی زود خشک و گرم می‏شوند، برای کاشت این گیاه مناسب نمی‏باشند (۴۷).
سورگوم را برای تولید جارو باید در اراضی متوسط و حاصلخیز کشت نمود زیرا در غیر این صورت نمی‏تواند شاخه‏های طویل تولید نماید.در اراضی سنگین به شرط این‏که زهکشی شوند محصول خوبی خواهد داد. pH مناسب برای کشت سورگوم علوفه‏ای ۸-۵/۶ می‏باشد (۴۷).
۲-۸-مراحل رشد و نمو کلی سورگوم:
مرحله اول رشد شامل سبز شدن تا زمانی که مریستم انتهایی از حالت رویشی به زایشی تبدیل شود. مرحله دوم رشد از تشکیل پانیکول تا گلدهی و مرحله سوم رشد دوره پر شدن دانه است.
مرحله اول: این مرحله از زمانی که بذر کاشته شود تا خروج جوانه از زمین باتوجه به عمق کاشت، شرایط محیطی همانند دمای محیط و آب حدود ۳ تا ۱۰ روز طول می‏کشد. در این مرحله از رشد رویشی برگ ها و پنجه ها به طور کامل ظاهر شده و ریشه تقریبا به طور کامل استقرار پیدا می‏کند. مدت زمان لازم برای گذراندن این دوره بستگی به خصوصیات ژنتیکی و محیط دارد. از آن جایی که برخی از ارقام زودتر به گل می‏روند، اثر متقابل شدیدی بین دوره نوری و دوره گرمایی برای تعیین طول مدت مرحله اول در رشد سورگوم وجود دارد (۳۴).
مرحله دوم: شامل توسعه برگ و ریشه و افزایش ماده خشک می‏باشد. ۶۵ تا ۷۵ درصد گسترش سطح برگ در این مرحله است. هر گونه تنشی که منجر به اختلال در این مرحله شود، سبب کاهش عملکرد بذر و علوفه می‏گردد. این مرحله با توقف توسعه سطح برگ و شروع گرده افشانی پایان می‏یابد (۳۴).
مرحله سوم: این مرحله از گرده افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیکی دانه طول می‏کشد و آخرین قسمت از چرخه زندگی سورگوم است (۳۴).
۲-۹- زراعت سورگوم:
۲-۹-۱-آماده کردن زمین:
زمینی که در آن سورگوم کاشته می‏شود بایستی بدون علفهای هرز باشد، پس بهتر است قبل از آن از نباتات وجینی و یا لگومینوزها استفاده کرد. هر چند این گیاه به کم آبی مقاوم است ولی بهتر است عملیات شخم را در پاییز انجام داد تا در زمستان رطوبت مناسبی در زمین ذخیره گردد (۴۷).
اگر امکان داشته باشد می توان یک شخم در پاییز و شخم دوم را در اوایل بهار زد (۴۷). در بهار هنگامی که درجه حرارت مناسب باشد و تاریخ کاشت فرارسد زمین را دیسک زده تا کلوخ ها به اندازه کافی خرد شود، سپس لولر زده شده تا زمین صاف و مناسب کاشت باشد. در تهیه زمین باید دقت کافی به عمل آید، زیرا جوانه اولیه سورگوم به کندی از زمین خارج شده و در این مرحله قدرت مقابله با عوامل نامساعد را ندارد (۱۸).
پس عملیات تهیه بستر فیزیکی زمین را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.
 

یک دیسک سنگین پس از گاورو شدن جهت همگن کردن رطوبت خاک وجلوگیری از ایجادکلوخه های بزرگ.
 

یک نوبت گاوآهن عمیق.
 

یک یا دو نوبت دیسک.
 

یک نوبت لولر.
 

۲-۹-۲زمان کاشت:
زمان کاشت سورگوم هنگامی است که درجه حرارت در عمق کاشت ۱۲ درجه سانتی گراد باشد. درجه حرارت بیشتر باشد مدت زمان سبز شدن کوتاهترودرصد گیاهان سبز شده افزایش می‏یابد (۴۷).کشت زود باعث می‏شود که دانه ها در زمین فاسد گردند و زراعت مورد هجوم علف‏های هرز قرار گیرد. اگر تاریخ کاشت به تعویق بیفتد زمین آب خود را از دست داده و شرایط مناسب رویش از بین می‏رود. در دمای کمتر از ۷ درجه سانتیگراد بذور جوانه نمی‏زنند. بهترین درجه حرارت برای رویش ۲۱ درجه سانتی گراد است و عمق کاشت ۳ تا ۵ سانتی متر می‏باشد (۲۰و۴۷).
بهترین زمان کاشت سورگوم در خوزستان در نیمه اول فروردین ماه در مناطق شمالی استان و نیمه اول اردیبهشت در جنوب می‏باشد. کشت زودتر از نیمه اول فروردین ماه به دلیل وجود مگس جوانه خوار سودانگراس موجب وارد شدن خسارت به بوته‏های جوان می‏گردد، که این آفت را می‏توان با رعایت تاریخ مناسب کاشت کنترل نمود.
کشت دیرتر از نیمه اول اردیبهشت ماه موجب از دست دادن فرصت زمانی مناسب و عدم استفاده گیاه از شرایط مناسب آب و هوایی جهت رشد و نمو شده و قاعدتا تعداد چین کمتری بدست خواهد آمد.
۲-۹-۳-انتخاب بذر:
در انتخاب بذر بایستی عوامل را مدنظر داشت. این عوامل عبارتند از نوع بذر جهت علوفه یا تولید دانه، طول دوره رشد، کیفیت دانه یا علوفه، مقدار محصول در هکتار، نوع رقم و مقاومت آن نسبت به رطوبت و خشکی.قبل از کاشت بایستی بذور سورگوم بر علیه بیماری‏ها و آفات با سمومی مانند ویتاواکس ضدعفونی گردند. قدرت جوانه‏زنی سورگوم در مزرعه خیلی ضعیف بوده و طبق تحقیقات انجام شده در بهترین شرایط رطوبت و حرارت ۳۰ تا ۵۰ درجه سانتی گراد، درصد جوانه زنی کمتر از شرایط آزمایشگاهی است (۱۸).
۲-۹-۴-میزان بذر مصرفی:
میزان بذر مصرفی بستگی به واریته مورد استفاده، هدف کشت، اندازه بذر، میزان رطوبت قابل دسترس خاک، قوه نامیه بذر دارد. میزان بذر مصرفی برای سورگوم دانه‏ای ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم، برای سورگوم علوفه‏ای در صورتی که از ردیف کار استفاده نماییم و تهیه زمین مناسبی داشته باشیم ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم و در کشت نیمه مکانیزه که عملیات بذر پاشی به وسیله دست و یا بذر پاش صورت می‏گیرد، میزان بذر مصرفی ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم در هکتار است (۴۷).
با توجه به افزایش درجه حرارت و شرایط نامساعدی که در اثر آبیاری غرقابی جهت جوانه زدن بوجود می‏آید، میزان بذر مصرفی ۲۰% بیشتر در نظر گرفته می‏شود (۱۸).
۲-۹-۵-عملیات کاشت بذر:
طریقه کشت سورگوم بر حسب نوع استفاده‏ای که از آن می‏شود، متفاوت است. این گیاه را می توان به صورت های مختلف کشت کرد. در بعضی مناطق به صورت دست پاش کشت شده و همچنین می‏توان آن را به صورت ردیفی با دستگاه خطی کار در مناطقی که هوای گرم دارند مانند سنگال، کشت کرد. در کشت نشایی آن، ابتدا بذر را در خزانه کاشته و پس از آن که ارتفاع نبات در خزانه به ۲۰ و حداکثر ۳۰ سانتی متر رسید، آن را در زمین اصلی نشا می‏کنند (۱۸). کاشت معمولا در مناطق به دو روش انجام می‏گیرد:
۱- به صورت ردیفی:
برای کاشت ردیفی سورگوم ابتدا زمین را فارو زده، که فاصله بین دو ردیف حدود ۵۰ سانتی متر است، سپس می‏توان با ردیف کار اقدام به کشت کرد. در صورتی که سطح خیلی گسترده باشد، بهتر است فاصله ردیف ها را ۷۵ سانتی متر در نظر گرفته، چون دستگاه‏های برداشت موجود با فاصله ۷۵ سانتی متر می‏باشند.
۲- به صورت کرتی:
در صورتی که کاشت به صورت کرتی انجام گیرد، ابتدا بذر با کودپاش سانتریفوژ و یا با دست به صورت یکنواخت در سطح خاک پاشیده شده و سپس با زدن یک دیسک سبک بذر را در عمق مناسب زیر خاک می‏نماییم.
۲-۹-۶-مواد غذایی مورد نیاز سورگوم:
نیاز سورگوم در دوره رشد تقریبا همانند سورگوم است. سورگوم به مواد غذایی به ویژه ازت نیاز شدیدی دارد. واکنش سورگوم نسبت به کودها بستگی بسیار زیادی به رطوبت و بافت خاک، دوره رشد و شرایط جوی دارد. میزان ازت مورد نیاز سورگوم در خاک‏های سبک بیش از خاک‏های سنگین می‏باشد (۴۷).
در مناطق خیلی گرم از کودهای دامی که سبب افزایش درجه حرارت خاک شده، کمتر استفاده می‏شود اما در نواحی معتدله کود دامی به میزان ۲۰ تن در هکتار پخش می‏گردد. مناسب‏ترین روش کوددهی در مورد سورگوم علوفه‏ای کوددهی به روش نواری است. در کودهای فسفره مناسب ترین زمان اعمال کودها پاییز سال قبل و کودهای پتاسه و ازته هنگام کاشت بذر در بهار می باشد. البته در مورد کودهای ازته بهتر است مقداری از کود را به عنوان پایه در نظر گرفته و هنگام کاشت بذر بکار برد و بقیه را در مراحل ۵ تا ۷ برگی شدن گیاه پس از هر چین‏برداری استفاده نماییم (۱۰).
۲-۱۰-عملیات داشت:
در عملیات داشت بایستی نکاتی مورد توجه قرار گیرد. این نکات شامل موارد زیر است:
۱-سورگوم گیاهی است که نیاز شدیدی به عملیات داشت دارد (بخصوص ۴۵-۴۰ روز اولیه). قدرت جوانه زدن سورگوم در بیرون آمدن از خاک و لایه خاکی که بر روی آن قرار دارد، بسیار ضعیف است. به همین دلیل و نیز به دلیل ایجاد سله، رشد غیر یکنواختی خواهیم داشت (۴۷). مزرعه را باید پس از کاشت آبیاری نماییم و فاصله آبیاری اول و دوم باید خیلی کوتاه باشد تا از سله بستن خاک جلوگیری به عمل آید.
۲-بطور کلی، سورگوم به علت آن که دارای دانه‏های کوچکی می‏باشد در زمان جوانه زدن به آب فراوانی نیاز ندارد ولی کمبود رطوبت و یا فقدان آن رشد را به تاخیر انداخته و یا متوقف می‏سازد، زیرا جوانه اولیه آن در مقابل خشکی حساس است. در زمان به ساقه رفتن نیاز سورگوم به آب زیاد است. لکن مقدار آب مورد نیاز در مختلف رشد بستگی به رقم و شرایط آب و هوایی منطقه دارد و مقدار آن به مراتب کمتر از ذرت بوده و بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلی متر متغیر است (۴۷).
۳-چون سورگوم در ابتدای کاشت رشد بطئی دارد لازم است برای حفاظت آن از هجوم علف‏های هرز دقت زیادی به عمل آید و در صورتی که ما به صورت جوی و پشته سورگوم را بکاریم، مبارزه با علف‏های هرز و سله شکنی به آسانی انجام می‏گیرد. مبارزه با علف‏های هرز به صورت مبارزه مکانیکی و شیمیایی بر اساس نیاز انجام می‏گیرد، مبارزه مکانیکی به وسیله ادوات داشت مقرون به صرفه است. همچنین می‏توان از علف کش‏ها جهت مبارزه با علف‏های هرز استفاده کرد. وجین دستی هم یکی از راه‏های مبارزه با علف‏های هرز است (۱۰). بهترین راه برای مبارزه با علف های‏هرز در کشت‏های مکانیزه استفاده از روش های تلفیقی مکانیکی- شیمیایی می‏باشد.
سورگوم گیاهی است که بایستی در مراحل اولیه رشد از نظر مبارزه با علف‏های هرز مورد توجه قرار گیرد، چون رشد کندی دارد. در ابتدای رشد یک یا دوبار وجین ضروریست، که بهتر است در دو مرحله انجام گیرد. مرحله اول وقتی است که سورگوم به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ سانتی‏متر برسد و مرحله دوم زمانی است که ارتفاع گیاه ۵۰ تا ۶۰ سانتی‏متر است (۱۰).
برای مبارزه شیمیائی با علف‏های هرز زراعت سورگوم می‏توان به طریق زیر عمل کرد: استفاده از علف‏کش آترازین به میزان ۵/۰ تا ۱ کیلوگرم ماده موثردر هکتار که عمدتا پهن برگ ها را کنترل کرده و بر خی باریک برگ ها مانند اویارسلام را نیز کنترل می کند (۱۸).علف‏کش توفوردی به میزان ۵/۱ لیتر در هکتار برای کنترل علف‏های هرز پهن برگ علف کش ارادیکان قبل از کاشت به صورت مخلوط با خاک به میزان ۶-۴ لیتر در هکتار هم پهن برگ‏ها و هم باریک برگ‏ها را کنترل می‏نماید (۱۰).
۲-۱۱-آفات:
آفات شناخته شده در کشور ایران که در درجه اول اهمیت قرار دارند عبارتند از:
۱-مگس جوانه خوار سودانگراس : معمولا در اوایل فصل مشاهده می‏گردد که با تغییر تاریخ کشت و کشت به موقع می توان از ظهور آن پیشگیری کرد (۳۱).
۲-سزامیا (کرم ساقه خوار) : این آفت بیشتر در ناحیه شمالی استان خوزستان دیده می‏شود و معمولا در مزارع آلوده در تمام فصل مشاهده می‏گردد، در صورت بالا بودن تراکم آفات می توان سریعا نسبت به برداشت مزرعه اقدام نمود (۱۰).
۲-۱۲-برداشت: